komenti i librit të Teuhidit

---

01. Biografia e autorit dhe fazat në të cilat ka ecur daveti i tij.

 

بسم الله الرحمن الرحيم

Ky është komenti i librit të Teuhidit të shejh Muhammed Ibn AbdulWehabit rahimehullah. Një parathënie për teuhidin së pari: Teuhidi është esenca tek njerëzit, tek bijtë e Ademit. Në fillim Ademi dhe njerëzit pas tij, kanë qenë muwahidiinë, njerëz që e kanë njësuar Allahun në adhurim. Shirku ka ardhur pastaj tek njerëzit. Jo siç pretendohet tek evolucionistët e tek tjerët që njeriu njëherë ka qenë injorant, e pastaj ka adhuruar gjëra të ndryshme e më vonë ka ardhur teuhidi. Jo, esenca është Teuhidi e më pas ka ardhur shirku.

Ibn Abasi radijaAllahu anhu thotë se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Në mes të Ademit dhe Nuhut kanë qenë dhjetë shekujt, gjatë këtyre dhjetë shekujve njerëzit kanë qenë në teuhid” – pra nuk kanë bërë shirk.

Shirku i parë në tokë ka ndodhur në popullin e Nuhut alejhisselam, të cilët e kanë filluar shirkun në teuhid, duke kaluar në ekstremizëm në lavdërimin e njerëzve të mirë (atyre që kanë qenë ‘abida / ibadetxhi), d.m.th. e kanë tepruar. Gjenerata e parë ishte kjo, e cila vetëm i respektonin e madhëronin ata, i pëlqenin si ibadtexhij të mëdhenj – e kjo tregon që myslimanit nuk i lejohet ta teprojë në madhërimin e lavdërimin ndaj dikujt tjetër.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Mos e teproni në lavdërim ndaj meje ashtu siç e kanë tepruar krishterët lavdërimin ndaj Isës alejhisselam (birin e Merjemes), unë jam robi i Allahut dhe i dërguari i Tij.” Pra, më shumë se kaq nuk lejohet të teprohet në madhërim dhe respektim të pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Pastaj, gjenerata tjetër që ka ardhur, kur i kanë parë baballarët e tyre duke i madhëruar ata, atëherë iu kanë ndërtuar atyre shtatore / idhuj, d.m.th. kanë bërë skulptura në formën e tyre. E rezultat i kësaj ka qenë që ata kanë filluar t’i adhurojnë këta idhuj në vend të Allahut subhanehu ue teala, t’i lusin, të therin kafshë për ta, të mbështeten te ta, dhe i kanë konsideruar si ndërmjetës mes tyre dhe Allahut.

Pas kësaj, Allahu subhanehu ue teala e ka dërguar Nuhun alejhisselam si pejgamber për t’i ndaluar njerëzit nga ky shirk, dhe për t’i urdhëruar që adhurimi i takon vetëm Allahut subhanehu ue teala. Dhe të gjithë të dërguarit që kanë ardhur pas Nuhut alejhisselam kanë thirrur në këtë teuhid, pra që të adhurohet Allahu i vetëm.

Allahu thotë në Kuran:

“Ne nuk dërguam asnjë të dërguar para teje e të mos i kemi shpallur atij se: Nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Allahut, pra më adhuroni!”

Pastaj, shirku te populli i Musës ka ndodhur kur ata e kanë adhuruar viçin. Kur Musa ka shkuar ta marrë Teuratin në kodrën Tur, atëherë populli i tij kanë devijuar, dhe kanë filluar ta adhuronin viçin.

Shirku te krishterët ka ndodhur pasi që Allahu e ka ngritur Isën alejhisselam, atëherë njëri prej jahudive që njihet si njeriu më i shenjtë tek ta e që është Shën Pali e ka shfaqur hyrjen në krishterizëm. Mirëpo, ai ka qenë njeri i cili ka bërë kurthe kundër të krishterëve. Qëllimi i tij ka qenë ta shkatërrojë fenë e pastër të Isës alejhisselam të cilën ia ka dhënë Allahu subhanehu ue teala. Së pari ai e ka futur trinitetin te krishterët, pastaj adhurimin e kryqit, dhe shumë prej çështjeve tjera të idhujtarisë.

Ndërsa shirku te Benu Israilët, d.m.th. te arabët, te bijtë e Ismailit (djalit tjetër të Ibrahimit) e që janë arabët, ka ndodhur kur Amër Ibn Luhajj el Huza’i, një prej të parëve të arabëve në Mekkeh, ka shkuar dhe i ka nxjerrë idhujt që kanë qenë të varrosur qysh nga koha e Nuhut alejhisselam, dhe i ka sjellë ata afër qabes, dhe ua ka ndërruar arabëve fenë e Ibrahimit alejhisselam.

Kjo ka ndodhur para Islamit, ndërsa pasi që ka ardhur Islami është pastruar adhurimi i Allahut, dhe nuk ka pasur shirk, por më vonë shirku ka filluar të ekzistojë edhe te myslimanët. Të parët kanë qenë shijat fatimijjunë, të cilët e kanë udhëhequr Egjiptin për katër shekujt. Këta, kanë ardhur si udhëheqës të Egjiptit pas shekullit të katërt, dhe kur kanë ardhur kanë filluar të ndërtojnë xhamia përmbi varre, vend-falje, vend-adhurime përmbi varre të njerëzve të mirë. Kështu, njerëzit kanë filluar t’i adhurojnë të vdekurit, dhe kështu ka hyrë shirku tek myslimanët. Dhe këta shijat fatimijjunë janë ata që e kanë shpikur bidatin e mevludit, i cili njihet sot tek shumica e myslimanëve. Këta pra janë të parët që kanë filluar, sikur populli i Nuhut alejhisselam, që ta teprojnë në madhërimin dhe lavdërimin e njerëzve të mirë.

Pastaj, shirku ka filluar dhe është përhapur shumë edhe tek sufitë, dervishët të cilët e teprojnë dhe kalojnë në ekstremizëm tek shehat e tyre dhe pasuesit e tarikateve të tyre. Mirëpo Allahu si çdo herë e ka marrë për obligim / mbikëqyrje këtë fe, dhe Allahu ka për ta ruajtur këtë fe. Allahu këtë fe e ka ruajtur gjatë kohës së pejgamberit përmes pejgamberit salallahu alejhi ue selem, dhe pas vdekjes së tij Ai këtë fe e ruan përmes dijetarëve të sinqertë, përmirësues, që i përmirësojnë shoqëritë dhe gjeneratat dhe davetxhitë që thirrin në rrugën e Allahut subhanehu ue teala.

Është një hadith sahih i cili thotë se Allahu çdo njëqind vjet e dërgon një dijetar apo një grup dijetarësh të cilët e përmirësojnë /  ripërtërijnë fenë e Allahut subhanehu ue teala. Çka do të thotë e ripërtërijnë? E pastrojnë atë prej njollave dhe papastërtive që kanë hyrë në fenë e Allahut subhanehu ue teala. Prandaj, e vërteta /  hakku gjithmonë i ka pasur dhe do t’i ketë ndihmëtarët, të cilët e ndihmojnë këtë të vërtetë dhe e ruajnë fenë e Allahut subhanehu ue teala. E ata janë dijetarët dhe thirrësit për këtë fe.

Siç ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem:

“Do të vazhdojë një grup prej ummetit tim të jetë ngadhënjimtar me të vërtetën. Atyre nuk u bëjnë dëm ata që ua kthejnë shpinën, derisa të vijë urdhri i Allahut.”

Pra e vërteta kurrë nuk do të shuhet. Gjithmonë një grup gjatë gjithë historisë, dhe deri në Ditën e Kiametit, një grup do të jetë në të vërtetën, në fytyrën e tokës. S’ka mundësi që e vërteta / feja e pastër që i ka zbritur pejgamberit salallahu alejhi ue selem të shuhet dhe të mos dihet se cila është. Urdhri i Allahut i përmendur këtu është Kiameti. Dhe ata do të jenë gjithmonë të kapur për fenë e Allahut.

Imam Ahmed ibn Hanbel rahimehullah në fillimin e librit te tij “Refuzimi i Xhehmive” – “Err-rradu alel xhehmijjeh” thotë: Hamdi / falënderimi i takon Allahut që në çdo kohë, kur nuk ka pejgamber të dërguar (pas vdekjes së pejgamberit salallahu alejhi ue selem nuk ka pasur më të dërguar), dërgon dijetarë të cilët i mohojnë / i largojnë prej librit të Allahut devijimet / lajthitjet e atyre që e kanë tepruar / kanë kaluar në ekstremizëm dhe kanë devijuar nga rruga e Allahut subhanehu ue teala, i largojnë pasuesit e të kotës / devijimet dhe shtrembërimet e tyre prej fesë së Allahut, i largojnë keqinterpretimin / interpretimin e rrejshëm / jo të drejtë të injorantëve, dhe ata dijetarë janë ata të cilët i thirrin drejt Allahut subhanehu ue teala ata që kanë devijuar, dhe bëjnë sabër / durim në ofendimet / të këqijat / torturat që u vijnë prej këtyre injorantëve. Sa njeri ka qenë i devijuar dhe dijetarët kanë bërë shkak që ai të udhëzohet. Sa njeriu ka qenë i vrarë prej iblisit (ka për qëllim vdekjen shpirtërore), ata dijetarët kanë qenë ata që e kanë ringjallur atë, dhe sa i mirë është ndikimi i tyre tek njerëzit (sa të mira janë gjurmët që ata i lënë tek njerëzit), dhe sa të këqija janë gjurmët e njerëzve që i lënë ndaj tyre.”

Prej dijetarëve që i përmend Imam Ahmedi në librin e tij është ripërtëritësi i kësaj feje shejhu Imami Muhammed Ibn AbdulWehhab et Tamimi, rahimehullah, i cili ka qëndruar me qëndrim të dijetarëve të mëhershëm, qëllimi i të cilëve ka qenë ruajtja e fesë së Allahut. Pra, luftimi i ndryshimeve / risive që kanë ndodhur në mesin e myslimanëve.

Dijetarët vazhdimisht i kanë larguar devijimet në akide, ndër ta edhe shejh Muhammed Ibn AbdulWehhabi, devijimet në dispozita / ligje (pra në gjykimet me ligje tjera përveç me ligjin e Allahut subhanehu ue teala).

Ky shejh gjithashtu i ka larguar edhe adetet / traditat e xhahilijjetit që kanë filluar për të hyrë te myslimanët e gadishullit arabik. Pa dyshim ata kanë jetuar në qytete, fshatra apo shkretëtira.

Nëse e shikojmë gjendjen e shoqërisë në kohën kur ka jetuar shejh Muhammed Ibn AbdulWehhabi, shohim se ka pasur shirk në adhurimin ndaj Allahut subhanehu ue teala. Ka pasur kundërshtime të shumta ndaj ligjit / fesë të Allahut sa i përket gjykimit në mes të njerëzve, dhe gjithashtu njerëzit kanë qenë shumë të dhënë pas magjisë dhe magjistarëve. Gjithashtu, në atë shoqëri nuk ka pasur urdhërim për të mirë dhe ndalim nga e keqja. Askush nuk është urdhëruar ta bëjë teuhid Allahun e të largohet nga gjynahet etj.

Edhe pse në atë shoqëri ku ka jetuar shejhu ka pasur shumë dijetarë. Ata kanë qenë të thelluar në fikh. Mirëpo, nuk bëjnë dobi dijetarët nëse ata nuk fillojnë t’i përmirësojnë njerëzit. Edhe nëse janë shumë, nëse dijetarët nuk bëjnë dobi tek njerëzit, pra nëse nuk iu shihet gjurmët e tyre tek njerëzit, atëherë nuk ka dobi. Besu Israilët (jahuditë) kanë pasur shumë dijetarë. Përveç mbretërve kanë pasur edhe pejgamberë shumë, por kanë pasur edhe dijetarë shumë, por kjo nuk u ka bërë dobi atyre, sepse dijetarët e tyre nuk e kanë kryer obligimin që ua ka caktuar Allahu, që është këshilla dhe përmirësimi i tjerëve. Kështu, shejtani i ka futur atyre dyshime dhe kanë devijuar nga feja e Allahut.

Cili ka qenë qëndrimi i këtij imami në shoqërinë e devijuar në të cilët ka jetuar? Qëndrimi më i madh i tij ka qenë këshillimi, ka qenë qëndrim i sinqertë dhe këshillë ndaj tjerëve. Ka qenë daveti / thirrja e të tjerëve në rrugën e Allahut subhanehu ue teala, në teuhidin e Allahut.

Kur e ka filluar ky davetin, për një kohë shumë të shkurtër, të gjithë njerëzit janë përmirësuar në akide, në morale, në sjellje, adete, tradita, të cilat i kanë pasur më parë në kundërshtim me fenë e Allahut. Ky është ligji i Allahut tek njerëzit. Pra, një njeri i vetëm nëse është i sinqertë dhe e fillon davetin, Allahu i jep sukses dhe ai e arrin qëllimin, që tjerët t’i përmirësojë. Një prej tyre ka qenë edhe shejh Muhammed ibn AbdulWehhabi. Pra, ummeti jonë nuk ka mundësi të ringjallet, të dalë nga kjo plogështi që i ka kapur, nga kjo gjendje e rëndë, përveç nëse dijetarët fillojnë ta japin mundin e tyre me sinqeritet dhe fillojnë t’i thërrasin dhe përmirësojnë tjerët.

Imam Maliku rahimehullah thotë:

“Nuk përmirësohet fundi i këtij ummeti, veçse me atë që është përmirësuar fillimi i tij”. Me çfarë është përmirësuar fillimi i këtij ummeti? Me davet në Kuran dhe në Sunnetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Pra, nëse ne duam që të ngritemi si ummet, atëherë ne duhet të thërrasim në Kuran dhe në Sunnetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Ky ummet nuk është veçuar nga ummetet tjera me tjetër, veçse ky ummet bëjnë davet, i thirrin dhe i përmirësojnë tjerët. Allahu subhanehu ue teala thotë:

Ju jeni populli më i dobishëm, i ardhur për të mirën e njerëzve, të urdhëroni për të mirë, të ndaloni nga veprat e këqija dhe të besoni në Allahun. E sikur ithtarët e librit të besonin drejt, do të ishte shumë më e mirë për ta. Disa prej tyre janë besimtarë, por shumica e tyre janë larg rrugës së Zotit.

Gjithashtu thotë në suren Alu Imran, ajeti 104:

“Nga ju le të jetë grup që thërret në atë që është e dobishme, urdhëron për punë të mbara dhe ndalon nga e keqja. Të tillët janë ata të shpëtuarit.”

Biografia e autorit:

Siç e përshkruajnë dijetarët, shejh Muhammed Ibn AbdulWehhabi ka qenë imam, alamet, dijetar i madh, muxhahid, durimtar, thirrës për te Allahu me dije, ka qenë muxheddid ripërtëritësi i kësaj feje në shekullin e 12të hixhrij. Emri i tij është: Muhammed Ibën Abdulwehhab ibn Sulejman el Musherafi et Temimi En Nexhdi. Ka lindur ne Ujejne, në 1115 H.

Ai është rritur, ka jetuar dhe është edukuar në një familje të madhe e cila ka qenë e njohur për dije, nder dhe pozitë të lartë në shoqëri. Babai i tij, abdulWehhabi ka qenë fekih dhe gjykatës. Babagjyshi i tij, Sulejmani ka qenë mufti i vende të Nexhdid, dhe ka qenë kryetar i të gjithë dijetarëve. Axhallarët e tij dhe djemtë e axhallarëve të tij, të gjithë kanë qenë njerëz me dije dhe me pozita të mira dhe kanë qenë në sy të mirë tek njerëzit.

Në vendin ku ka jetuar shejhu, edhe në vendet rreth Ujejnes, të gjitha kanë qenë të stërmbushura me ulema të fikhut. Dijetarët që kanë jetuar në Ujejne dhe në Nexhd (d.m.th. në rrethinë të Ujejnes) kanë pasur lidhjen më të madhe me dijetarët e hanbelive që kanë qenë në Sham dhe në Palestinë, dhe vende tjera që kanë qenë pasues të hanbelive.

Ai e ka mësuar Kuranin përmendësh, duke qenë fëmijë, pra pa hyrë në moshën madhore. Disa thonë që ka qenë vetëm 10 vjeç. Pastaj, i ka lexuar librat e Fikhut, Tefsirit te baba i tij dhe te dijetarët e vendit të tij ku ka jetuar. Shpesh ka ndodhur që është sëmurë kur shpesh dijetarët tek të cilët ka shkuar nuk kanë pasur kohë për të. Ajo që është e çuditshme / e habitshme është mençuria e shejh Muhammed in AbdulWehhabit. Nuk ka pasur libër, fikh, hadith apo akide veçse ky e ka lexuar te dijetarët. Vazhdimisht, tregojnë që ai ka polemizuar dhe ka bërë analiza të thella, dhe janë habitur / çuditur dijetarët për mençurinë e këtij djali kaq të vogël.

Pasi ka lexuar te dijetarët e vendit të tij, ai pastaj ka filluar me leximin e librave tjerë. Së pari ka filluar me librin e Allahut, e të gjitha tefsiret e ehli sunnetit që kanë ekzistuar. Kështu, ai ka filluar të meditojë dhe ka nxjerrë dispozita prej Kuranit. Edhe sot dijetarët habiten se si ka arritur të nxjerrë aq dobi të mëdha prej librit të Allahut subhanehu ue teala. Pastaj ka lexuar edhe nga librat e Sunnetit dhe sirës së pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Të gjitha dobitë që i ka nxjerrë pasta ai ka filluar t’i shkruajë në librat e tij, fletushkat e tij dhe fetuatë që i ka dhënë.

Sidomos, është thelluar dhe nuk iu ka ndarë librave të Shejhul Islam Ibën Tejmijjes dhe Ibën Kajjimit. Librat e shejhul Islam Ibën Kajjimit kanë qenë baza e dijes së tij, ku ai është kthyer dhe i ka lexuar vazhdimisht, sidomos librat e akides. Pasi është rritur pak, janë ngritur ambiciet e tij, ka udhëtuar për të mësuar tek dijetarët e Haramejnit (e që janë Mekeja dhe Medineja), Ahsasë, pastaj ka shkuar te dijetarët e Basras (në Irak), është takuar me ta, ka marrë dije të madhe në fikh, hadith, të gjitha shkencat e hadithit, dhe është thelluar në dije dhe është bërë dijetar i madh. Prej çdo dijetari që ka pasur mundësi ta takojë, është ulur dhe ka kërkuar dije prej tij. Dhe gjithashtu, ka lexuar shumë libra nga dijetarët e mëhershëm, sidomos ato të hadithit te tefsirit, me një sy dhe analizë shumë precize.

Pas gjithë kësaj dije, kur ka shikuar në realitetin në të cilën ndodheshin vendi i tij, atëherë ai e ka vërejtur që ajo në çfarë thirr / argumenton Kurani dhe Sunneti dhe e rruga e selefit, është shumë ndryshe nga gjendja në të cilën gjendeshin banorët e vendit të tij. Ka pasur dallime shumë të mëdha në akide, dhe në metodologji (sjellje, moral, adhurim) etj. Dijetarët e vendit të tij që kanë qenë të thelluar në fikh, mirëpo kanë qenë me akide të ehlul Kelamit, të thelluar në filozofi (apolegjetikës). Dijetarët e ehli sunnetit kanë thënë që Kelami është në kundërshtim të plotë me Kuranin dhe Sunnetin dhe akiden në të cilën kanë qenë selefët. Pra dijetarët, gjithat kohës së tij kanë folur për kelamin pa e dalluar se cila është e vërteta dhe cila është e kota.

Kurse, sa i përket masave të gjera, ata kanë qenë të thelluar në bidate, devijime dhe në shirkijate. Ata i kanë lutur të vdekurit, kanë qenë të njohur me këtë. E dijetarët nuk i kanë ndaluar njerëzit prej këtij shirku. Kështu, shejh Muhammed in AbdulWehhab, meqë ka fituar dije dhe e ka vërejtur këtë dallim të madh, atëherë e ka kuptuar se atij nuk i ka takuar të heshtë, dhe menjëherë ka filluar ta ndërrojë / kundërshtojë ato të këqija / devijime / lajthitje, dhe ka filluar t’i thërrasë njerëzit t’i kthehen librit të Allahut, dhe Sunnetit, dhe ta pastrojë akiden islame prej asaj që i është veshur asaj, dhe t’ia kthejë akides islame shkëlqimit që e ka pasur me herët.

Ai filloi davetin me urtësi dhe me debate të mira, me këshilla të mira. Së pari, e filloi davetin në vendin e tij që quhet Hurajmelah. Ai kishte lindur në Ujejne, por ishte vendosur në Hurejmeleh, pasi babai i tij ishte vendosur në të. Në momentin që ka filluar të bëjë davet dhe të thërrasë teuhid, e kanë përjashtuar nga ai vend. Pas kësaj, ai është kthyer në vendin ku ka lindur, në Ujejne, edhe aty nuk është vendosur, dhe është kthyer në Dir’ije. Këtu i është pranuar davetit të tij, së pari emiri, Muhammed Ibën Su’udii rahimehullah, i cili e ka pranuar davetin e shejhut dhe i ka premtuar që me aq sa ka mundësi do t’i ndihmojë, me pasuri, ushtri, e fëmijët e tij.

Allahu thotë në suren Et-Talak, ajeti 2:

“Atij që i frikësohet Allahut, Ai do t’i gjejë rrugëdalje (nga çdo vështirësi)”

Edhe shejhu, meqë ka pasur sinqeritet, Allahu i ka ndihmuar dike i gjetur përkrahës dhe mbështetës të cilët e kanë ndihmuar në davetin e tij.

Mirëpo, shejhu nuk është ndalur me davetin e tij vetëm brenda Bir’ijes, por vazhdimisht u ka shkruar letra dijetarëve të gjitha vendeve islame, edhe udhëheqësve, duke i thirrur në rrugën e Allahut dhe duke ua sqaruar rreziqet në të cilat ata kanë rënë. Vazhdimisht ka shkruar, libra e fetua për problemet në të cilat kanë hasur ata / paqartësitë. Ata pastaj, janë hutuar, sepse deri dje krejt ndryshe ka qenë ajo në të cilët kanë menduar se thirr feja e Allahut. Çdokush që ka qenë i sinqertë dhe e ka dashur hakkun, i është përgjigjur davetit të shejhut. Çdokush që ka pasuar verbërisht të parët e tij, e ka kundërshtuar shejhun dhe davetin e tij.

Shejhu, pasi e ka parë që disa nga njerëzit, për shkak të pozitës së tyre apo prejardhjes së tyre nuk e kanë pranuar davetin e tij, atëherë e ka filluar xhihadin bashkë me emirin Muhammed in Suud, dhe për një kohë të shkurtër të gjitha vendet e gadishullit arabik, kanë qenë nën pushtimin e tij. Të gjitha vendet e kanë larguar shirkun, dhe janë thelluar në Teuhid. Kështu, Allahu i ka dhënë fitore shejhut.

Për davetin e tij, Allahu ka caktuar që ai të përhapet, në vende të ndryshme dhe kohë të ndryshme. Kjo është rezultat i shejh Muhammed in abdulWehhabit dhe Muhammed in Suudit. Pra, shejhu Muhammed in AbdulWehhab, ka bërë xhihad me argument dhe gjuhë, e i dyti me shpatë. Sa herë që argumenti dhe shpata bëhen bashkë, atëherë Allahu jep fitore.

Allahu thotë në suren El Hadid, ajeti 25:

“Ne i çuam të dërguarit Tanë me prova të qarta dhe bashkë me ta zbritëm Librat (e shenjtë) dhe peshoren (e drejtësisë): që njerëzit të veprojnë drejt. Ne e zbritëm hekurin, në të cilin ka (material për) luftë të fuqishme dhe dobi (të tjera) për njerëzit, me qëllim që Allahu të njohë ata që e ndihmojnë Atë dhe të dërguarit e Tij, pa e parë Atë. Me të vërtetë, Allahu është i Fortë dhe i Plotfuqishëm.” [El-Hadid, 25]

Njeriu, e ndihmon Allahun dhe davetin dhe xhihadin e tij. Pra për një kohë të shkurtër shumica e njerëzve të gadishullit arabik janë kthyer në rrugë të drejtë. Pra, daveti i një njeriu, i cili ka filluar davetin, por hajri i davetit të tij vazhdon ende me të madhe tek njerëzit. Pra, jo veç në gadishullin arabik, por edhe në vendet tjera.

Prej dobive më të mëdha / rezultateve / fryteve më të mëdha të këtij daveti është se është ngritur shteti i Arabisë Saudite, i cili gjykon me sheriatin e pastër Islam. Ky shtet vazhdimisht, me ndërprerje, por edhe në kohën e sodit, vazhdon dhe gjykon me ligjin e Allahut, dhe i ka thirrë njerëzit në Teuhidin e Allahut.

Pastaj, shejhu si çdo thirrës tjetër që i thirr njerëzit, dhe i largon nga të këqijat, edhe ky ka pasur armiqtë e tij, dhe ka pasur akuza të kota që nuk janë të vërteta. Prej akuzave ndaj tij ka qenë se ky ka dashur ta arrijë pushtetin, pra të jetë njeri me pushtet / pozitë. Kjo është thënë edhe për pejgamberët e Allahut siç dihet. Pra, kur thuhet për pejgamberët e Allahut, pse të mos thuhet edhe për një njeri të thjeshtë.

Allahu thotë në Kuran në suren El-Mu’minun, ajeti 24:

“Por paria e popullit të tij, që nuk besonte, tha: “Ky është veçse njeri si ju e do vetëm të madhërohet mbi ju. Sikur të kishte dashur Allahu, do të dërgonte engjëj; nuk kemi dëgjuar diçka të tillë nga të parët tanë të lashtë;”

Gjithashtu, i kanë thënë Musës dhe Harunit alejhimusselam, në suren Junus, ajeti 78:

“Ndërsa ata thanë: “A mos ke ardhur të na kthesh nga ajo (rrugë), ku i kemi gjetur etërit tanë e, ju të dyve, t’ju takojë pushteti në Tokë? E pra, ne nuk duam t’ju besojmë ju të dyve”!

Pra, kështu i kanë akuzuar pejgamberët e Allahut.

Prej akuzave tjera që i kanë bërë shejhut është se kanë thënë që ai ka ardhur me një meth’heb të pestë. Është e njohur edhe tek njerëzit, se ata që thirrin në Teuhid që t’i largojnë njerëzit nga shirkut, menjëherë thonë se ti qenke prej vehabive. Menjëherë i etiketojnë me këtë emër.

Pse kanë thënë kështu? Sepse shejhu i ka thirrur për t’i lënë bidatet dhe shirkijatet në të cilat kanë rënë ata. Ai që i lexon librat dhe fetuatë e shejhut e sheh se kjo akuzë është e kotë. Vetë mund ta vërejë se kjo akuzë është e rreme, dhe kur dikush vetë i lexon librat e shejhut do ta vërejë se akideja në të cilën ka thirrur shejhut është akideja e selefit.

Shejhu, bazën e thirrjes së tij i ka librat e Ibnul Kajjimit dhe Ibn Tejmijjes.

Sa i përket fikhut, shejkhu ka qenë në meth’heb Hanbeli. Pra, shejhu nuk është veçuar me një meth’heb të pestë, as në akide as në fikh. Pra, në fikh, ka qenë hanbeli, ndërsa në akide ka qenë në akiden e ehli sunnetit.

Por, atyre që e akuzojnë shehun me akuza, u themi, siç thotë Allahu në Suren Bekare, ajeti 111:

“Ata thonë: “Askush nuk do ty hyjë në Xhennet, përveç hebrenjëve ose të krishterëve”. Këto janë dëshirat e tyre boshe! Thuaju (o Muhamed): “Nëse është e vërtetë ajo që thoni, atëherë sillni provën tuaj!”

Pra, ai i cili dëshiron t’i dijë akuzat ndaj shejhut, i mjafton t’i referohet librave të shejhut, dhe e sheh se çdo akuzë që i është bërë shejhut është e pabazë. Hakku është i qartë, sikur dielli kur nuk ka re. Pra, ai që i lexon librat, e sheh se ai është në rrugën e selefit.

Pastaj, prej akuzave tjera ndaj shejhut është se ata thonë se gjendja në të cilën kanë jetuar myslimanët në gadishullin arabik, ka qenë e mirë, pa bidate etj, meqë ka pasur dijetarë aty, kështu që nuk ka pasur nevojë për davet të shejhut, për thirrjen e tij (d.m.th. meqë gjithçka ka qenë në rregull sipas atyre). Mirëpo, kush i lexon librat e dijetarëve tjerë të asaj kohe, e sheh se sa shumë ka pasur shirkijjate e bidate në ato libra. Pra, këtu bie edhe kjo akuzë.

Prej akuzave tjera ndaj shejhut, ka të tillë që thonë se shejhut nuk duhet t’i thuhet muxheddid, sepse ai ka qenë hanbeli, dhe kush është pasues i një meth’hebi atëherë atij nuk duhet t’i thuhet muxheddid. Kjo akuzë rrjedh prej injorantëve. Sepse, për tu quajtur dikush muxheddid (ripërtëritës) nuk është kusht që ai të sjellë diçka të re në fe. Asaj që ka kaluar prej meth’hebebe të fikhut, nuk guxon t’i shtohet diçka e re. Pra askujt nuk i lejohet të sjellë diçka të re në meselet e fikhut e që nuk e kanë përmendur dijetarët e parë. Nuk është e lejuar kjo.

Por, pse konsiderohet shejhu si muxheddid? Për arsye se i ka ripërtërirë sunnetet e fesë së Allahut të cilat kanë vdekur, dhe i ka larguar bidatet dhe shirkijjatet prej fesë së Allahut, të cilat kanë hyrë në fe. Pra, ata që e kanë bërë këtë akuzë, nuk e kanë ditur kuptimin e fjalës “muxheddid”.

Edhe vetë dijetarët e mëhershëm, meth’hebi në të cilin kanë mësuar dhe janë rritur, ka qenë meth’hebi hanbeli, edhe shejh Ibn Kajjimi. Kështu që, ai që e pason një meth’heb nuk d.m.th. që nuk mund të konsiderohet se nuk mund të jetë muxheddid. Pastaj, gjithashtu nëse dikush e pason një prej meth’hebeve në fikh, nuk e llogarisim si të devijuar në fenë e Allahut, por ajo që qortohet është kur ai kalon në ekstremizëm në meth’hebin e tij. Nëse ai thotë se vetëm meth’hebi i tij është i pranuar, dhe se nuk pranohen meth’hebet tjera. Pra, ai i cili del prej fetave të dijetarëve të mëhershëm, atëherë ky llogaritet që ka sjellë diçka të re. Mirëpo, jo ai që kapet për një meth’hebi prej meth’hebeve të njohura në Islam.

Mirëpo, me rëndësi është se shejhu edhe pse ka qenë në meth’hebin hanbeli, kur ka ardhur një argument që e kundërshton meth’hebin e tij, atëherë ai e ka kundërshtuar meth’hebin e tij, dhe e ka pasuar argumentin prej Kuranit apo Sunnetit. Pra mendimet e tij kanë qenë në përputhje me argumentin. Edhe kjo është një ripërtëritje në fenë e Allahut. Edhe sot është nevoja për davet në këtë.

Njerëzit duhet ta dinë për çështje të fikhut, se nëse argumenti vjen e që është në kundërshtim me meth’hebin në të cilin je rritur ti apo ke mësuar ti, atëherë duhet ta pasosh argumentin, e jo meth’hebin, ose dijetarin të cilin ti e pason.

Sa i përket librit të Tehidit:

I cili është “التَّوْحِيدُ – الَّذِي هُوَ حَقُ اللهِ عَلَى العَبِيدِ” – “Libri i Teuhidit, i cili është e drejta / hakku i Allahut ndaj robërve të Tij.” Ky libër është prej librave më madhështor të shejhut. Shejhu këtë libër e ka shkruar për ta sqaruar njërin lloj të Teuhidit, e ai është Teuhidul Uluhijje – Teuhidi në adhurim – njësimi i Allahut me adhurimet tua, dhe ta lësh adhurimin drejtuar çdokujt tjetër përveç Tij. Gjithashtu në këtë libër autori e tregon atë që e kundërshton teuhidin uluhijje e që është shirku i madh, dhe gjithashtu ajo që e mangëson përsosmërinë e këtij teuhidi e ajo mund të jetë:

– obligative, që e ke obligim ta plotësosh atë pjesë të teuhidit,

– mustehab (e pëlqyeshme)

Dhe këto mangësohen me shirkun e vogël, apo të fshehtë.

Pse e ka quajtur shejhu këtë libër Kitabu Teuhid, dhe për qëllim e ka pasur vetëm Teuhidin Uluhijje, ndërsa ne e dimë se llojet e Teuhidit janë tri? Sepse ky është Teuhidi përmes së cilit njeriu hyn në Islam. Kur ti thua La ilahe il-lAll-llah, Muhammedun Rasulullah, hyn në Islam. Pra, kur ti e mohon çdo adhurim që i drejtohet tjetër kujt përveç Allahut, dhe kur ti e pohon adhurimin ndaj Allahut subhanehu ue teala. Ky është Teuhidi i cili ty të fut në Islam dhe të mbron nga zjarri i përhershëm i xhehenemit. Dhe ky është teuhidi me të cilin Allahu i ka dërguar të gjithë të dërguarit, dhe shkaku i këtij Teuhidi i ka zbritur Allahu edhe librat. Ky është Teuhidi të cilin e kanë kundërshtuar mushrikët e të gjitha kohërave. Teuhidin Rububije nuk e kanë kundërshtuar, por vetëm me Teuhidin Rububije nuk hyhet në Islam. Pra ai që beson se Allahu është i vetmi Zot, nuk e fut njeriun në Islam, apo që e bën haram pasurinë dhe gjakun e tyre prej myslimanëve. Teuhidi Rububije nuk e shpëton njeriun nga zjarri. Por, ai është vetëm argument edhe fakt, ose që e kërkon gjithsesi që robi pastaj të kalojë në Teuhidin Uluhije. Pra kush e beson Allahun si Krijues, Furnizues, dhe Mbikëqyrës, atëherë kjo e kërkon domosdoshmërish që edhe vetëm Allahu të adhurohet.

Dijetarët e Ehlul Kelamit (apologjetët), ata e kanë lodhur veten e tyre në shkrimet e tyre të librave duke e veçuar vetëm Teuhidin Rububije. Mirëpo, çka kanë arritur ata? Asgjë tjetër, veç se një çështje që të gjithë e dinë. Të gjithë e dinë që ekziston vetëm një Zot, që e ka krijuar këtë kosmos. Mundi i tyre shkon kot. Nuk është ky teuhidi me të cilin kanë ardhur pejgamberët. Siç ka thënë Allahu subhanehu ue teala në suren En-Nahl, ajeti 36:

“Çdo populli Ne i çuam një të dërguar (që u thoshte): “Adhuroni Allahun dhe shmangni idhujt!”…

Për këtë arsye shejhu temën / esencën / bazën e librit të tij e ka Teuhidin Uluhije. Këtë libër shejhu e ka ndarë në kapituj, dhe në secilin kapituj ka sjellë argumente prej Kuranit, dhe hadithe, dhe thënie të imamëve të njohur të Islamit, për të cilët askush nuk dyshon se kanë qenë në rrugën e Kuranit dhe Sunnetit.

Ky libër i Teuhidit është i ndërtuar / bazuar në Kuran dhe Sunnet, është “ka thënë Allahu”, dhe “ka thënë Pejgamberi”, apo “ka thënë ndonjë dijetar i madh prej dijetarëve të këtij ummeti”.

Ka thënë dikush prej dijetarëve (Ibnul Kajjimi): “Dija është: “Allahu ka thënë”, “Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë”, dhe “sahabët kanë thënë”, dhe nuk kanë hise këtu ata që kanë ardhur pas tyre”. Pra, nuk është dija kur ti fillon të kundërshtosh (për shkak të mendjelehtësisë tënde) në mes të teksteve të Kuranit dhe Sunnetit dhe mendimit të një fekihu / dijetari. Kjo nuk është dije.

Hadithet që i ka sjellë autori ose janë të sakta (sahih), ose të mira (hasen), e ndonjëherë ka sjellë edhe hadith të dobët, kur dobësia e tij nuk është shume e madhe, ose kur forcohet me hadithe tjera, atëherë ky hadith njihet si ‘hasen li gajrihi’. Ndonjëherë, ka përdoru hadith të dobët kur ai hy në bazat themelore të Kuranit dhe Sunnetit. Pra, është i dobët, por nuk i kundërshton bazat e Kuranit dhe Sunnetit.

Pastaj, në fund të çdo kapitulli shejhu rahimehullah i ka sjellë disa çështje apo dobi që përfitohen prej atyre ajeteve dhe haditheve, dhe i ka shkruar këto si mesele / çështje. Pra, pasi i përfundon ajetet dhe hadithet, atëherë fillon me “Çështjet që janë shqyrtuar në këtë temë” dhe fillon i cek, e para, e dyta e kështu me radhë.

Ai njeri që arrin ta mësojë këtë libër, ajetet që përmenden këtu, t’i kuptojë ato, atëherë njeriu arrin një bagazh shumë të madh të dijes rreth Librit të Allahut dhe haditheve të pejgamberit  salallahu alejhi ue selem.

Ky libër nuk është i bazuar në rregullat e Ehlul Kelamit / filozofëve të cilët i kanë librat përplot me gabime, edhe pse nganjëherë ia kanë qëlluar. Më shumë ka gabime, sesa të sakta.

I gjithë Kurani është Teuhid. Siç ka thënë Ibnul Kajjimi, se libri i Allahut, prej Allahut ajetit të parë e deri te i fundit është Teuhid. Si ndodh kjo?

Shkurtimisht Ibnul Kajjimi thotë, se në librin e Allahut ose gjejmë urdhër për ta adhuruar Allahun subhanehu ue teala, dhe për tu larguar nga adhurimi i dikujt tjetër përveç Allahut, ose gjejmë shpërblimin që Allahu e ka përgatitur për muwahidinën (ata që e njësojnë Allahun në adhurim), ose e sqaron ndëshkimin që Allahu e ka përgatitur për mushrikët (ata që i bëjnë shirk Allahut në adhurim), ose Allahu e sqaron ndihmën që ua jep muwahidinëve (ata që e pasojnë teuhidin), dhe ndëshkimin që ua jep mushrikëve në këtë dunja, ose Allahu urdhëron për bindje / adhurim ndaj Allahut, ose ndalon nga të këqijat (mëkateve), ose urdhëron për t’i miqësuar dhe dashur muwahidinët, dhe urdhëron t’i bojkotosh / distancohesh nga ata që bëjnë shirk Allahun, ose është lajm për emrat dhe cilësitë e Allahut. “ Kështu që i gjithë Libri i Allahut është Teuhid.

Pra, kjo është prej të drejtave të Teuhidit, dhe prej gjërave që e plotësojnë Teuhidin, pra adhurimet siç kanë namazi, haxhi, janë gjëra që Teuhidi i kërkoj prej teje. Pra, nëse ti e veçon Allahun me adhurim, atëherë duhet ditur që Allahu t’i ka obliguar këto obligime. Gjithashtu duhet ta dish se Allahu t’i ka ndaluar ndalesat. Pra, këto janë prej gjërave që i kërkon Teuhidi dhe që e plotësojnë Teuhidin.

Pra, Teuhidi e kërkon që ti ta duash Teuhidin dhe pasuesit e Teuhidit, dhe t’i urresh shirkun dhe pasuesit e shirkut.

Kur njeriu i mëson emrat dhe cilësitë e Allahut, rezultat i kësaj është që në zemrën e robit vendoset dashuria dhe frika ndaj Allahut subhanehu ue teala, e ky është teuhid.

Këtij libri të shejhut, i janë bërë shumë komente. Dhe ka prej nxënësve të dijes që këtë libër e mësojnë të tërin përmendësh. Allahu ka bërë dobi të madhe me këtë libër. Ai i cili e din arabishten, është mirë ta mësojë çdo pjesë të librit të Teuhidit. I pari që e ka komentuar librin e Teuhidit është nipi i shejhut i cili quhet Sulejman ibn Abdilah. Por ai ka vdekur pa e përfunduar komentin e librit. Emri i këtij komenti quhet “Tejsirul Azizil Hamid”. I dyti që e ka komentuar pastaj, është nipi i këtij shejhut të dytë, nipi i Sulejmanit, i cili quhej Abdurrahman ibni Hasen, i cili e ka kompletuar komentin e gjyshit të tij dhe e ka shkurtuar atë, ky koment quhet “Fet’hul Mexhid”.

02. Parathënie për librin e Teuhidit nga shejh Ibn Sa’di rahimehullah – Disa nga parimet / bazat e Ehli Sunnetit që kanë të bëjnë me teuhidin

بسم لله الرحمن الرحيم

Parathënia e Imam Abdurrahman es-Sa’dit për librin e Teuhidit:

Shejh Abdurrahman Es-Sa’di, dijetar i shekullit të kaluar, e sjell një parathënie në të cilën ai e përmbledh një rezume rreth akides së Ehli Sunnetit që e ka nxjerrë nga argumentet nga Kurani dhe Sunneti i pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Ai ka thënë:

Akideja e Ehli Sunnetit është se ata besojnë:

- në Allahun,

- në melaiket e Tij,

- në librat e Tij,

- në pejgamberët e Tij,

- në Ditën e Fundit (Ditën e Kijametit),

- në kaderin e Allahut i mirë qoftë apo i keq,

- ata dëshmojnë se Allahu është Zoti, el-ilah el ma’bud (i adhuruari), i cili veçohet apo është unik në çdo përsosmëri, pra vetëm Allahun e adhurojnë, duke e adhuruar Allahun dhe duke ia dedikuar fenë sinqerisht vetëm Atij,

Ehli Sunneti thonë, vërtetë, Allahu është:

- Halik –  Krijuesi,

- El Bari’ – Krijues që krijon pa një shembull paraprak,

- El Musawwir – Ai që ju jep formë gjërave,

- Err-Rrazik – Furnizuesi,

- El Mu’ëti – Ai që ju jep robërve të Vet,

- El Ma’ëni – Ai që nuk ju jep robërve të Vet,

- El-Mudebiru li xhemiul umur  – Ai i cili i kontrollon dhe sistemitazion të gjitha çështjet në këtë kosmos,

- Allahu është i Adhuruari,

- i Vetmi të Cilit i drejtohet adhurimi,

- dhe i Vetmi i Cili synohet me adhurimet tona,

- dhe se Allahu është i Pari para të cilit nuk ka asgjë, është i pa fillim,

- dhe i fundit, që pas Tij nuk ka asgjë,

- është i Larti mbi të cilin nuk ka asgjë,

- i Afërti, asgjë nuk është më afër Atij,

- Ai është i Larti dhe është më i Larti, në çdo pikëpamje dhe domethënie, i Lartë me qenien e Tij, i Lartë me vlerën / privilegjin, më i Larti që i ka nënshtruar të gjitha krijesat e Tij ndaj vullnetit të Tij,

- Allahu është ngritur dhe është lartësuar mbi arsh, është ngritur mbi arsh me një ngritje me lartësim që i takon / shkon madhështisë së Allahut dhe Madhërimit të Allahut, edhe pse Allahu është mbi krijesat e Tij, dhe është larg tyre në çdo domethënie, prapë me Dijen e Tij ka përfshirë çdo gjë që është e dukshme apo e fshehtë, dhe gjithashtu me dijen e Tij e ka përfshirë botën që është e lartë dhe ajo që është e poshtme (pra çdo gjë që është në qiej dhe çdo gjë që është në tokë), dhe ai është me robërit e Tij me dijen e Tij, e din të gjitha gjendjet e robërve të Tij,

- Ai është i Afërmi, që u përgjigjet lutjeve të robërve të Tij,

- Allahu është Sovrani, i Pavaruri, dhe nuk ka nevojë për askënd prej krijesave të Tij, dhe çdo kush prej krijesave të Tij ka nevojë për Allahun subhanehu ue teala, apo është në varësi të Tij, në ekzistencën e tyre janë të varur nga Allahu, dhe në çdo gjë që ata duan ta bëjnë në çdo kohë, janë të varur nga Allahu, dhe askush nuk mund të jetë i pavarur prej Allahut, apo sovran, as sa për një rrahje të syrit,

- Ai është i Gjithë-Mëshirshmi, Mëshiruesi, sepse çdo mirësi e robërve pavarësisht a është e kësaj dynjaje apo fetare, dhe çdo largim i të këqijave është prej Allahut,

- Allahu është Ai që ua jep të mirat apo i tërheq ato nga robërit e Tij, Ai i largon fatkeqësitë, dhe prej mëshirës së Tij është se Ai zbret në qiellin e dunjasë, dhe kur mbetet pjesa e tretë e natës dhe zbret Allahu teala, Ai kërkon prej robërve të Tij aë ata t’i shfaqin nevojat e tyre para Allahu. Allahu thotë: Askënd nuk kam nevojë ta pyes për robërit e mi (ata që ngrihen natën dhe e lusin Allahun). Thotë Allahu: “Kush është Ai që më lutet mua e unë t’i përgjigjem lutjes së tij, Kush është Ai që kërkon prej Meje që t’ia jap atë, dhe kush është që kërkon falje prej meje, që Unë t’ia fal atij” – deri sa të lind agimi.

- Allahu zbret në qiellin e dunjase ashtu siç do Ai, dhe vepron çfarë do Ai.

- Asgjë nuk i përgjason Atij dhe ai është Shikuesi dhe Dëgjuesi.

Ehli Sunneti besojë se Allahu është

- El-Hakim, Ai i Cili ka urtësi të plotë, pa asnjë të metë, pa asnjë mangësi, në ligjet e Tij dhe kaderet e Tij. Prandaj, Allahu nuk ka krijuar asgjë shkel e shko, dhe nuk i ka ligjësuar ligjet / dispozitat e Tij veçse në to ka urtësi dhe dobi / interes për robëritt e Tij.

Allahu është:

- Et-Tewab, Ai që e pranon pendimin

- El Afuww, Ai që ua fshin / fal të këqijat robërve të Tij

- El Gafur – ua fal gjynahet robërve atyre që pendohen, kërkojnë falje dhe kthehen te Allahu

- Esh-Shekur, është Ai i Cili e falënderon robin e Tij për veprat e tij edhe nëse ato janë të pakta. Përveç që e falënderon, Ai edhe ua shton edhe më shumë mirësitë atyre që bëjnë vepra të mira dhe e falënderojnë Allahun

* Ehli Sunneti besojnë në cilësitë dhe atributet e Tij ashtu siç ia ka cilësuar / përshkruar Ai vetes së Tij, dhe ashtu siç e ka përshkruar pejgamberi salallahu alejhi ue selem në sunnetin e tij. Dhe ata i besojnë cilësitë dhatije, cilësitë qenësore të Allahut, siç është:

- Jeta e Tij e përsosur,

- besojnë në Shikimin dhe

- Dëgjimin e Tij,

- besojnë që fuqia e Allahut është e përsosur,

- dhe besojnë se Allahu është madhështor dhe kryelartë,

- dhe besojnë në madhështinë dhe bukurinë e Tij,

- dhe besojnë që Allahut i takon falënderimi i pakufi,

* Dhe besojnë në cilësitë veprore, me të cilat vepron Allahu dhe të cilat janë të lidhura apo kanë të bëjnë me dëshirën dhe fuqinë e Allahut, siç është:

- Mëshira

- dhe kënaqësia ndaj robërve të Tij,

- besojnë se Allahu hidhërohet me robërit e Tij,

- dhe Allahu flet, Allahu flet me atë çka do, ashtu siç do, dhe fjalët e Allahut nuk përfundojnë, kurrë nuk harxhohen,

- dhe besojnë që Kurani është fjala e Allahut, dhe të folurit e Allahut nuk është i krijuar, prej Allahu ka filluar dhe te ai do të kthehet.

* Allahu vazhdimisht ka qenë i përshkruar, i ka pasur si cilësi të vetat, edhe në të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen, që Allahu vepron me atë çka do Ai:

- Flet me çka do Ai,

- dhe gjykon te robërit e Tij me gjykimet e kaderit, paracakton çka do Ai,

- dhe gjykon te robërit e Tij me ligje të sheriatit,

- dhe gjykon te robërit e tij si shpërblime që i ka përgatit për ta në këtë dunja dhe ahriet.

- Ai është Gjykatësi, Sunduesi, dhe çdo gjë përveç Allahut është i gjykuar dhe sunduar prej Allahut subhanehu ue teala. Prandaj, nuk ka mundësi që robërit e Allahut të dalin nga gjykimi dhe sundimi i Allahut subhanehu ue teala, pa marrë parasysh çfarë gjykimi është.

- Ata besojnë në çdo gjë, në atë që ka ardhur Libri i tij, dhe çdo gjë që ka ardhur në Sunnetin e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, dhe besojnë se besimtarët kanë për ta parë Allahun në Xhennet, me sytë e tyre, me shikim të pasur, dhe besojnë që kënaqësia në shikimin Allahut, dhe triumfi me kënaqësinë në Xhennet është kënaqësia më e madhe dhe më e lezetshme për robin e Tij,

- Besojnë se Ai i cili vdes pa iman, duke mos qenë besimtar, dhe duke mos pasur teuhid, duke mos e njësuar Allahun me adhurim, ai do të jetë përgjithmonë në zjarr, nuk del kurrë.

- Besojnë se besimtarët të cilët kanë mëkate të mëdha dhe vdesin duke mos u penduar nga këto mëkate, dhe nuk kanë bërë vepër tjetër për tua fshirë këto gjynahe, dhe sikur të mos ketë ndërmjetës për ta, që përveç këtyre ndërmjetësimi t’u falen gjynahet, ata edhe nëse hynë në xhehenem, nuk do të jenë përgjithmonë në Xhehenem,

- dhe besojnë se askush, cilido që ka iman edhe sa grimca më e vogël në zemër, nuk do të mbetet në zjarr përgjithmonë, veçse do të dalë,

- dhe besojnë se imani përfshin imanin e zemrës, dhe veprat e zemrës, besojnë që përveç që imani përfshin akiden / besimin e zemrës dhe veprat e zemrës, i përfshin edhe veprat e gjymtyrëve edhe thëniet e gjuhës. Ai i cili i kryen këto vepra / thënie, pavarësisht a janë të zemrës, të gjuhës dhe trupit, ai i cili i kryen këto në mënyrën më të mirë, ai është besimtari i vërtetë, ai i cili e meriton shpërblimin dhe shpëtimin nga ndëshkimi. Ai i cili mangëson diçka prej këtyre veprave, edhe imani mangësohet, aq sa ka mangësuar prej këtyre veprave. Për këtë arsye ehli sunneti besojnë se iamani shtohet me bindje dhe me veprimin e veprave të mira, dhe pakësohet me gjynahe / mëkate dhe të këqija.

- Prej bazave të Ehli Sunnetit është që ata mundohen veprojnë për të mirat që u bëjnë dobi në dunja dhe në fenë e tyre, duke kërkuar ndihmë prej Allahut. Janë të kujdesshëm asaj çka iu bën dobi atyre në dunja dhe ahiret, dhe kërkojnë ndihmë prej Allahut t’iu ndihmojë në realizimin e qëllimeve të tyre.

- Gjithashtu, Ehli Sunneti duhet të realizojë sinqeritetin për Allahun në të gjitha lëvizjet e tij, dhe e pasojnë në të gjitha lëvizjet e tyre Pejgamberin salallahu alejhi ue selem, prandaj sinqeriteti është për Allahun të adhuruarin, ndërsa pasimi është për pejgamberin salallahu alejhi ue selem.

- Rruga e Ehli Sunnetit është sinqeriteti për Allahun, pasimi i pejgamberit, dhe këshilla për besimtarët, për atë që i bën dobi atyre.

- Dhe dëshmojnë se Muhammedi salallahu alejhi ue selem është robi dhe i dërguari i Tij, Allahu e ka dërguar atë me udhëzim dhe me fenë e vërtetë, që kjo fe të jetë triumfuese ndaj çdo feje tjetër, dhe besojnë se pejgamberi është më primar për besimtarët më shumë se vetja e tyre. Ai është vula e pejgambereve. Ai është dërguar tek njerëzit dhe xhindët si përgëzues dhe paralajmërues, dhe është dërguar si thirrës për tek Allahu, me lejen e Allahut dhe si kandil ndriçues që ua ndriçon rrugën e drejtë.

- Allahu e ka dërguar atë me të mirat e kësaj feje dhe të mirat e kësaj dynjaje, me qëllim që njerëzit ta adhurojnë Allahun, dhe që përmes rrizkut që ua ka dhënë Allahu të ndihmohen, ta ndihmojnë veten e tyre ndaj adhurimit.

- Dhe Ehli Sunneti  mendojnë / besojnë dhe janë të bindur se Muhammedi alallahu alejhi ue selem është krijesa më e ditur, më i sinqerti, më i drejti në fjalët e tij, dhe është njeriu që më së miri i ka këshilluar njerëzit në fenë e Allahut, dhe besojnë që ai është që më së miri ua ka sqaruar njerëzve rrugën e drejtë, andaj i binden atij dhe e duan atë.

- Dhe i japin përparësi dashurisë ndaj pejgamberit salallahu alejhi ue selem, më shumë se ndaj çdo krijese tjetër. Pra e duan pejgamberin salallahu alejhi ue selem më shumë se veten e tyre, dhe e pasojnë atë në bazat dhe degët e fesë. Dhe thënieve dhe udhëzimit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem, i japin përparësi para thënieve dhe veprave të çdokujt tjetër.

- Gjithashtu besojnë se Allahu i ka dhënë pejgamberit salallahu alejhi ue selem virtyte / atribute të larta që nuk ia ka dhënë askujt tjetër, para ose pas tij, prandaj besojnë se vendi i pejgamberit është më i larti te Allahu, dhe pozita e tij është më e madhja / madhështorja, dhe besojnë se pejgamberi është më i përsosuri në çdo virtyt dhe vlerë të mirë. Asnjë hajr / e mirë që ekziston për fenë e tyre, veçse e ka udhëzuar ummetin nga ajo e mirë, dhe asnjë e keqe nuk ekziston që i kanoset njerëzimit, veçse pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka tërhequr vërejtjen prej saj.

- Dhe ata besojnë në çdo libër që e ka zbritur Allahu,

- dhe çdo të dërguar që e ka dërguar Allahun,

- dhe nuk bëjnë dallim në pejgamberët e Allahut në besim.

- I besojnë kaderit të gjithit,

- dhe besojnë se të gjitha veprat e robërve të mirat dhe të këqijat, Allahu i ka përfshirë me dijen e tyre,

- dhe lapsi i Allahut i ka shkruar ato se kanë ndodhur,

- dhe dëshira e Allahut ka depërtuar te këto vepra,

- dhe urtësia e Allahut është lidhur ngushtë me këto vepra.

- Mirëpo, gjithashtu besojnë se Allahu ka krijuar për robërit e tij dëshirë dhe fuqi përmes së cilës i veprojnë veprat e tyre. Këto vepra dhe thënie të robërve të Allahut, përmes dëshirës dhe fuqisë së tyre, ndodhin.

- Allahu nuk i ka imponuar robërit në asnjë prej veprave apo thënieve, por i ka bërë që ata të zgjedhin dhe veprojnë sipas dëshirës së tyre.

- Besimtarët i ka veçuar me diçka prej kësaj, se besimtarëve imanin ua ka bërë të dashur, dhe ua ka zbukuruar në zemrat e tyre. Tek besimtarët, nëse vlen të quhet si imponim është se ua ka zbukuruar dhe ua ka bërë imanin në zemrat e tyre.

- Dhe ua ka bërë të urrejtur, kufirin, mosbesimin, gjynahet dhe mëkatet.

- Dhe i ka bërë udhëzues, që i udhëzojnë të tjerët, dhe janë vetë të udhëzuar me mirësinë dhe vlerën që i ka veçuar ndaj gjithë të tjerëve.

- Tjerët përveç besimtarëve, prej qafirave, Allahu i ka lënë në atë zgjedhjen që kanë bërë. Nëse ata e kanë zgjedhur për veten e tyre kufirin dhe mëkatin Allahu i ka lënë të lirë ta zgjedhin atë, nuk ua ka imponuar, me drejtësinë dhe urtësinë e Tij subhanehu ue teala.

- Prej parimeve të Ehli Sunnetit është se ata si fe të tyre e kanë edhe këshillën, për Allahun, ta ndihmojnë fenë e Allahut, dhe për librin e Allahut, ta ndihmojnë librin e Allahut, dhe të dërguarin e tij dhe i këshillojnë udhëheqësit e myslimanëve në të mirë.

- Nuk qohen në kryengritje, dhe i këshillojnë edhe masat e gjera.

- Urdhërojnë për të mira, dhe ndalojnë nga të këqijat, në atë që e ka bërë obligim feja / sheriati i Allahut.

- Ehli sunneti urdhërojnë që të sillesh mirë me prindërit,

- dhe t’i mbajnë lidhjet farefisnore,

- dhe të sillen mirë me fqinjët,

- dhe të sillen mirë me robërit,

- dhe me ata që i kanë si argat / punëtorë për ta.

- Gjithashtu, urdhërojnë që të sillen mirë ndaj atyre që ka një të drejtë ndaj teje,

- dhe këshillojnë dhe urdhërojnë që të sillen mirë dhe të kenë raporte të mira me të gjitha krijesat e Allahut, subhanehu ue teala.

- Ehli Sunneti thirrin në sjelljet dhe moralet më të mira, më të ndershme dhe fisnike

- dhe ndalojnë prej moraleve dhe sjelljeve të këqija / ulta,

- dhe besojnë se besimtarët që e kanë imamin më të plotë, janë ata të cilët imani dhe bindja e tyre është më e madhe, por edhe që veprat dhe morali i tyre është më i miri.

- Ata të cilët janë më të sinqertit, më të drejtët në thëniet e tyre, dhe janë ata të cilët janë më të udhëzuarit në çdo të mirë dhe virtyt,

- dhe që janë të larguar nga çdo çështje të ultë, të nënçmuar.

- Dhe ata urdhërojnë që të kryhen të gjitha dispozitat. Ti kryejnë ato ashtu siç ka ardhur nga pejgamberi salallahu alejhi ue selem, me cilësitë që i plotësojnë këto vepra,

- dhe i tërheqin vërejtjen nga gjërat që i prishin / asgjësojnë dispozitat,

- dhe prej atyre çështjeve që mangsojnë veprat e mira për Allahun.

- Dhe besojnë se xhihadi do të vazhdojë gjithmonë, mirëpo nën imamin emirin / udhëheqësin, pa marrë parasysh se a është i mirë apo i keq, pra pa marrë parasysh a është i devotshëm apo gjynahqar,

- dhe besojnë se xhihadi është kulmi, pjesa më e lartë e fesë. Xhihadi me dije dhe me argument së pari, pastaj xhihadi me shpata.

- Besojnë se Allahu ia ka bërë obligim secilit ta mbrojë fenë e tij, me aq sa ka mundësi e i jepet rasti,

- dhe prej parimeve / bazave të Ehli Sunnetit është që nxisin të bashkohen myslimanët.

- Dhe shpejtojnë / veprojnë / punojnë që t’i afrojnë / bashkojnë zemrat e besimtarëve.

- Dhe paralajmërojnë që të mos urrehen myslimanët, të mos përçahen dhe armiqësohen,

- dhe urdhërojnë ehli sunneti që me çdo mjet të shfrytëzohet që të arrihet kjo çështje, pra të bashkohen myslimanët dhe të parandalohet përçarja.

* Prej bazave dhe parimeve të Ehli Sunnetit, është se ndalojnë që të dëmtohen krijesat e Allahut, në gjakun e tyre, në pasurinë e tyre, në nderin e tyre, dhe në të gjitha të drejtat e tyre, pra të mos cenohen ato.

- Dhe urdhërojnë që të jenë të drejtë dhe mesatarë në të gjitha raportet me njerëzit.

- Dhe thirrin që me të tjerët të sillen me mirësi / virtyte dhe moral të lartë.

- Dhe besojnë që ummeti më i mirë prej të gjitha ummeteve është më i miri i Muhammedit salallahu alejhi ue selem. Dhe të gjitha umetet që kanë qenë më herët, më i vlefshmi është ummeti ynë.

- Më të mirët e këtij ummeti janë shokët e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, e veçanërisht, katër hulefatë e drejta, Ebu Bekri, Uthmani, Umeri dhe Aliu, radijallahu anhum

- dhe pastaj ata dhjetë që janë përgëzuar me Xhennet,

- pastaj ata që kanë marrë pjesë në betejën e Bedrit,

- pastaj ata që kanë marrë pjesë nën besatimin e pemës Ridwan, sepse Allahu ka treguar se është i kënaqur me ata që ia kanë dhënë besatimin pejgamberit salallahu alejhi ue selem në atë pemë.

- Pastaj të parët që i kanë paraprirë pejgamberit salallahu alejhi ue selem në iman, prej muhaxhirëve dhe ensarëve,

- Dhe i duan sahabët dhe këtë e kanë fe për të cilën shpresojnë që të shpërblehen për këtë dashuri.

- Dhe i përhapin / shpërndajnë të mirat e tyre,

- dhe heshtin për të këqijat që janë thënë për sahabët, nuk i përhapin ato, nuk i shpërndajnë ato.

- Dhe gjithashtu prej akides së Ehli Sunnetit është se ata i nderojnë dijetarët, ata që kanë dije, dhe që janë imama të kësaj feje dhe shpresojnë që Allahu ka për t’i shpërblyer për këtë dashuri / respekt ndaj dijetarëve, dhe për të gjithë ata që kanë lënë thënie të larta për këtë fe, apo për të mirat e kësaj feje, pavarësisht çfarë janë ato. Pra i respektojnë dijetarët që kanë lënë dije dhe thënie prej të cilave përfitojnë myslimanët.

- Dhe lusin Allahun që t’i mbrojë nga dyshimet, shirku, nga përçarja, dhe nga nifaku / dyfytyrësia, dhe t’i ruajë nga morali dhe sjellja e keqe, dhe e lusin Allahun që t’i forcojë në fenë e pejgamberit salallahu alejhi ue selem deri në vdekje.

…dhe këto janë disa prej bazave prej parimeve të përgjithshme të ehli sunnetit në të cilat besojnë dhe i kanë si besim në këto baza, dhe në këto baza i thirrin tjerët.

 

Shpjegimi i besmeles

 

بسم لله الرحمن الرحيم

Dersi 1:

Të gjitha urdhrat, ndalesat, adhurimet, bindjet ndaj Tij –të gjitha janë të ndërtuara mbi akiden e Teuhidit, apo kredon / besimin në Teuhid. Teuhidi është vetë domethënia e shehadetit: La ilahe il-lAll-llah, Muhammedun Rasulullah. Këto janë dy shahadetet janë shtyllat / bazat / parimi i parë i shtyllave të kësaj feje. Asnjë ibadet / adhurim nuk pranohet te Allahu, askush nuk shpëton nga zjarri e të hyjë në Xhennet, përderisa ta ketë me vete teuhidin (njësimin e Allahut në adhurim) dhe ta realizojë atë (njësimin e Allahut në adhurim). Dijetarët myslimanë i kanë kushtuar rëndësi shumë të madhe kësaj teme / çështje. Allahu për shkak të këtij teuhidi i ka dërguar të gjithë pejgamberët, dhe i ka zbritur librat e tij.

Pasi njeriu ta realizojë dhe përmirësojë akiden e saktë, atëherë kërkohet prej tij që t’i kryejë të gjitha obligimet dhe veprat që ia ka obliguar Allahu.

Në një hadith, kur Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka dërguar Muadhin në Jemen (për t’i bërë davet të krishterëve të Jemenit), këshilla i parë që ia ka dhënë atij, ishte kjo: “Ti do të shkosh te disa njerëz apo tek një popull prej pasuesve të Librit, prandaj gjëja e parë në të cilën ti i thërret ata le të jetë shehadeti La Ilahe il-lAllah Muhammedun Rasulullah, nëse ata pastaj të binden ty, atëherë mësoj ata që Allahu ua ka bërë obligim pesë kohët e namazit gjatë ditës dhe natës (gjatë 24 orëve).”

Pra, kur të falen ata? Pasi ta thonë shehadetin, dhe ta realizojnë teuhidin, pasi të hyjnë në Islam.

Gjithashtu, ka thënë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Jam urdhëruar t’i luftoj njerëzit deri sa të thonë La ilahe il-lAll-llah, nëse ata e thonë shehadetin, ata e kanë të garantuar prej meje gjakun dhe pasurinë e tyre. Pra, bëhen vëllezërit tanë besimtarë, nuk guxojmë t’i prekim në nder, pasuri e gjak. e gjynahet tjera që i bëjnë, llogaria e tyre është te Allahu”.

Pra këto dy hadithe tregojnë që akideja e teuhidit është baza, parimi, themeli që çdo mysliman e ka për obligim t’i kushtojë rëndësi. E para dhe para çdo gjëje tjetër. E pasi ta realizojë këtë, atëherë fillon të merret me adhurimet që ia ka obliguar Allahu.

Dijetarët i kanë kushtuar rëndësi të madhe kësaj çështje. Dijetarët kanë shkruar libra të shumta rreth akides së Teuhidit. Disa i kanë quajur “Kutubut-Teuhid – Librat e Teuhidit”, disa i kanë quajtur “Kutubul-Akideh – Librat e akides” e disa tjerë i kanë quajtur edhe “Kutubussuneh – Librat e Sunnetit”.  Qëllimi është akideja. Kur përmendet ndonjë libër i ‘sunnetit’ të ndonjë dijetari, kihet për qëllim, akideja.

Prej librave të Teuhidit, dhe libri që do të komentohet në këto derse është “Kitabu-Teuhid” – “Libri i Teuhidit – e drejta e Allahut ndaj robërve të tij.!

Autori i librit të Teuhidit, është ripërtëritësi i fesë Islame (në shekullin e 12të hixhri) shejhul Islam Muhammed Ibën AbdulUehab, rahimehullah. Ky libër është libri më i miri, më me vlerë dhe më i çmuar në këtë temë. Pse? Sepse autori në çdo kapitull e ka sjellë ajete dhe hadithe të sakta (në zinxhir apo vetëm në kuptim), e pastaj ka sjellë edhe thënie të dijetarëve, prej sahabëve tabiinëve dhe imamëve tjerë që kanë shkuar rrugës së tyre. Ky libër nuk është mendimi i autorit, por libër i bazuar në librin e Allahut dhe së sunnetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Për këtë arsye dallon nga librat e tjerë.

Prandaj, askush nuk mund të thotë që në këtë libër janë mendimet personale të autorit, apo mendimet e vehabistëve, apo mendimet e filanit dhe filanit. Por, ajo që është shkruar në këtë libër është nxjerrë nga Kurani dhe Sunneti i Pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Pastaj, autori e fillon librin me “بسم الله الرحمن الرحيم”. Si çdo dijetar dhe autor tjetër, edhe shejh AbdulUehhabi e fillon librin e tij me besmeleh. Këtë e bën duke e pasuar vetë librin e Allahut (subhanehu ue teala), e gjithashtu duke e pasuar sunnetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, i cili çdo letër, çdo shkrim, çdo fjalim e ka nisur me besmeleh. Është një hadith ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem thotë: “Çdo çështje me rëndësi e cila nuk fillon me bismil-lahirr-rrahmanirr-rrahim është e mangët / gjysmake (bereqeti i saj është i mangët)”. Ky hadith ka ardhur në shumë transmetime. Ka transmetime tjera që thonë “Çdo çështje që nuk fillon me përmendjen e Allahut është e mangët”, dhe disa tjera që thonë “Çdo çështje që nuk fillon me falënderimin e Allahut është e mangët”. Rreth këtij hadithi ka kontradikta mes dijetarëve rreth saktësisë së tij. Disa dijetarë e kanë bërë ‘hasen – të mirë’, siç është Imam Sujuti. Disa tjerë e kanë bërë të dobët. Shejh Uthejmini rahimehullah thotë se transmetimet e shumta / rrugët e shumta që kanë ardhur për këtë hadith, dhe përderisa dijetarët e kanë përdorur vazhdimisht nëpër shkrimet e tyre (kanë argumentuar me këtë hadith), tregon që ky hadith ka bazë.

Tradita e të gjithë pejgambereve ka qenë gjithashtu të fillohet me besmeleh. Në suren Sebe’, tregohet se Sulejmani alejhisselam kur ia ka shkruar letrën Belkises, mbretëreshës së Jemenit. Është ajeti kuranor që tregon se Belkisja i ka thënë parisë “Më ka ardhur një letër / një shkrim që është i ndershëm, prej Sulejmanit, dhe ai ka filluar me bismil-lahirr-rrahmanirr-rrahim”. Kjo ka qenë traditë e pejgamberëve, dhe kjo duhet të jetë traditë e myslimanit që çdo fjalim, shkrim, letër të fillohet me besmeleh.

Në kohën bashkëkohore gjejmë disa njerëz që i thonë vetit mysliman, por që e kanë kundërshtuar sunetin e pejgamberit tonë salallahu alejhi ue selem dhe të gjithë pejgambereve tjerë. Ata i kanë pasuar perëndimorët, duke mos dashur të bien në sy, dhe pasim i të huajve, ata nuk fillojnë me besmeleh.

Kjo fjalë duhet të thuhet për çdo çështje, me përjashtim të fjalëve të cilat janë të ndyta, të kota, apo poezitë në të cilat ka tallje (satir) me dikë. Çdo mexhlis / ndejë është prej sunnetit të fillojë me besmeleh.

Fillojmë komentin e kësaj fjalie, çka do të thotë: “بسم الله الرحمن الرحيم –me emrin e Allahut, Rrahmanit, Rrahimit”

Shumica e dijetarëve kanë thënë që fjala بسم الله, është e lidhur me një shprehje e cila duhet të vijë gjithsesi pas fjalës بسم الله, por është e fshehtë. Ajo duhet të jetë folje, e cila vjen pas fjalës bismilah, dhe duhet të jetë e veçantë për punën të cilën e fillon. P.sh. nëse dikush ka për qëllim të fillojë të shkruajë, atëherë kur thotë bismilah, do të thotë “me emrin e Allahut po shkruaj”. Duhet të jetë gjithsesi folje siç është “shkruaj” dhe duhet të vijë pas “emrit të Allahut”. Duhet të jetë folje, sepse esenca e çdo pune është te vepra. Folja tregon vepër / veprim. Disa dijetarë kanë thënë që duhet të nënkuptohet sikur “me emrin e Allahut po shkruaj”. Mirëpo, mendimi më i saktë është (siç thotë edhe Ibn Kajjimi rahimehullah) që kjo folje duhet të jetë e veçantë për punën që po e bën, dhe duhet të vijë pas fjalës “bismilah”. Nëse p.sh. dikush do të flasë, atëherë bismilah, do të thotë “me emrin e Allahut po flas”. Nuk duhet të nënkuptohet “me emrin e Allahut po filloj”, por duhet të jetë e veçantë për atë që synon ta veprosh.

Shkronja Be që ka ardhur në fillim të besmeles, disa dijetarë kanë thënë që ka ardhur për “shoqërim – musahabeh”. Qëllimi është që këtë fjalim që po e shkruan, apo këtë fjalim që po e mban, po e bën duke qenë gjithnjë i shoqëruar me emrin e Allahut. Disa tjerë kanë thënë është “istiane”, kërkim ndihme. Pra, në këtë mënyrë do të nënkuptohet “me emrin e Allahut po shkruaj, apo po flas, duke kërkuar ndihmë me emrin e Allahut”. Qëllimi, pse nënkuptohet që folja vjen pas përmendjes së emrit të Allahut për veprën që do ta veprosh, është që ti të kërkosh bereqet me përmendjen e emrit të Allahut subhanehu ue teala. Pra, këtu e para kemi veçim, që këtë punë e fillon vetëm me emrin e Allahut, dhe me asgjë tjetër, dhe e dyta kërkon bereqet (teberruk) me fjalën “me emrin e Allahut”, që Allahu të japë bereqet për punën që do të bësh.

Në disa vende në Kuran, folja ka ardhur e dukshme dhe para emrit të Allahut. Siç është ajeti i parë i sures “el-Alak”: “Ikra bismi rabbik – Lexo, me emrin e Zotit tënd. “ dhe në suren Hud, ajeti 41, kur Allahu e urdhëron Nuhin ta ndërtojë anijen për ta shpëtuar popullin e tij besimtar, atëherë thotë “bismil-lahi mexhreha – me emrin e Allahut lundro” . Te rasti i parë, është cekur folja “ikra”, sepse sikur të mos cekej, nuk do të nënkuptohet se çfarë ka qenë për qëllim të fillohet, lexim, apo diçka tjetër. Dhe rasti tjetër, gjithashtu. Dobi me rëndësi: Për shkak se këtu kanë ardhur në mënyrë urdhërore, është duhur të ceken foljet.

Pastaj, Ibnul Kajjimi rahimehullah tregon që vepruesi këtu fshihet pas fjalës bismilah për shumë dobi, por ne po i cekim vetëm dy. E para, këtu kemi një vend në të cilin nuk lejohet, dhe nuk është mirë të fillohet vetëm se me emrin e Allahut, p.sh. kur hamë, pimë, shkruajmë, lexojmë për hir të Allahut, nuk është mire të fillohet pa bismilah. Dhe e dyta, nëse folja fshihet, prej kësaj kuptojmë që me bismilah mund të fillojmë çdo punë tjetër, çdo vepër, lëvizje, dhe thënie tonë. Sikur të shfaqej folja atëherë nuk do të mund ta fillonin çdo vepër me bismilah. Kështu e sqaron Ibnul Kajjimi arsyen pse fshihet folja pas fjalës bismilah.

Pastaj emri “ism”, nga “bismilah” – kuptimi arabisht është “me emrin e Allahut”. Dijetarët kanë dhënë dy mendime rreth asaj se nga rrjedh fjala “ism”. Disa kanë thënë se rrjedh nga fjala “sumu” që është “ulu” diçka e lartë. Dhe e dyta prej “wesm” që është “shenjë”, sepse çdo kush që emërohet me një emër, do të thotë që është lartësuar, dhe është bërë me shenjë se i takon ai emër i caktuar, atij.

Pastaj vjen emri “Allah”. Fjala “Allah” është emër i përveçëm për qenien e cila është e shenjtë e që është Allahu subhanehu ue teala. Askush prej njerëzve nuk e ka quajtur veten Allah. Sado qafir, arrogant, kryelartë të ketë qenë, askush nga krijesat nuk e ka quajtur veten Allah. Edhe Faraoni i cili e ka mohuar Allahun, ka thënë “Ene rabbukumul eëla”, që do të thotë “unë jam zoti juaj më i larti”, mirëpo nuk ka thënë “unë jam Allahu”. Gjatë gjithë historisë, me emrin Allah është quajtur vetëm Allahu subhanehu ue teala. Edhe jobesimtarët më të mëdhenj nuk kanë guxuar ta quajnë veten Allah, edhe nëse i kanë thënë vetes “zot”. Pra, ky emër është i veçantë vetëm për Allahun subhanehu ue teala.

Rreth asaj se nga rrjedh fjala Allah, dijetarët e gjuhës arabe siç janë Ibnul Kasami dhe Imam Ferra’ kanë thënë se emri Allah rrjedh prej emrit “El Ilah”. Ata thonë se hemzeja ose elifi te “el Ilah” është hequr, dhe pastaj lami është takuar me lam, dhe është bërë idgham, dhe Lami bëhet me teshdid, dhe lexohet / thuhet në formë të fryrë “Allah”, por bazën e ka te “El ilah”. Ibnul Kajjimi rahimehullah thotë “E vërteta është që fjala Allah ka bazë, origjinë prej nga nxirret dhe nuk është e pakuptimtë, dhe baza / origjina e saj është fjala “El ilah”, siç është mendimi i  Sibewejit (i cili ka qenë dijetar i madh i gjuhës arabe) dhe disa prej nxënësve të tij, përveç disa të tjerëve , thënia e të cilëve nuk merret parasysh. Fjala Allah është përmbledhës i të gjitha emrave të bukur të Allahut dhe cilësive të Tij të përsosura. Dijetarët të cilët kanë thënë që ky emër ka bazë prej nga nxirret, kanë pasur për qëllim që ky emër e ka një cilësi, kuptim, domethënie që tregon / nënkupton për një atribut / cilësi të lartë të Allahut, dhe kjo cilësi që kuptohet prej fjalës Allah është el-ilahije – i adhuruar, që vetëm Atij i takon adhurimi. Të gjithë emrat e Allahut kanë bazë / origjinë / rrënjë prej nga nxirren, pra pas këtyre emrave nënkuptohet një domethënie që tregon për një cilësi të lartë të Allahut. Sikur kur themi “El Alim” – I Gjithëdijshmi, kuptohet që Allahu si cilësi të Tij e ka dijen e Tij të përsosur. Ose kur themi “I gjithëfuqishmi”, atëherë kuptohet që Allahu si cilësi të Tij e ka fuqinë e përsosur. Pastaj “Es semi – Dëgjuesi”, “El Basir – Shikuesi”, që do të thotë që Allahu si cilësi e ka dëgjimin dhe shikimin e çdo gjëje. Ka edhe shembuj tjerë. Pra, emri “Allah” dhe emrat tjerë të Allahut, kanë nga një cilësi e cila përmbahet në veten e tyre. “Të gjithë emrat e Allahut nxirren prej burimeve të tyre pa dyshim dhe janë të vjetra”. Çka nënkuptohet kur themi se emrat e Allahut janë të vjetër? D.m.th. që janë pa fillim. Mirëpo, ai thotë, kur themi ne që emrat nxirren / rrjedhin prej burimeve origjinës nuk e kemi për qëllim vetëm ata emra, shkojnë së bashku me origjinën prej nga nxirren. Kjo do të thotë, shkojnë bashku në term , shprehje dhe kuptim. Mirëpo, e sqaron Ibnul Kajjimi, që kur themi këtë, nuk e kemi për qëllim që ato lindin, siç lind deveja prej origjinës. Por, nëse themi kështu, do të nënkuptohej që njëherë ka ekzistuar emri, e pastaj ka rrjedhur cilësia. Kështu nuk themi. Kur thonë dijetarët e gjuhës arabe, që kjo është infinitivi, dhe diçka ka dalur prej invinitivit, nuk është për qëllim që njëri ka lindur prej tjetrit, por për qëllim është se secili e përfshin tjetrin, dhe i jep një kuptim shtesë, domethënie shtesë. Pra, nuk është për qëllim që prej emrave kanë dalë cilësitë, sepse ato gjithnjë kanë qenë bashkë.

Cili është kuptimi i fjalës Allah? Ibn Abasi radijallahu anhuma, rreth emrit Allah, transmeton se “fjala “Ilah” është ai të Cilin e adhuron çdo gjë, çdo krijesë”. Pastaj, Ibën Xheriri, i cili e ka tefsirin më të gjerin, thotë prej Dahakut, e ai prej Ibn Abasit, se fjala “Allah” do të thotë “Ai i cili posedon uluhijen, adhurimin, dhe të gjitha krijesat e adhurojnë Allahun”. Ky është kuptimi i emrit “Allah” Thotë ibn Xheriri, nëse dikush na pyet neve, se pse fjala Allah është nxjerrë nga “El ilah”, ai thotë se arabët këto dy shprehje i kanë të njëjta, pra Allah dhe el Ilah, janë të njëjta për arabët dhe e cek poezinë të cilën e ka shkruar ibn El Axhaxh. Kjo është një ngjarje që ka ndodhur te një njeri më herët, i cili i ka marrë disa gra të cilat kanë kënduar për të, tërë natën, pas një kohe ai e ka kuptuar haramin dhe është penduar. Kur kanë ardhur gratë të nesërmen për të kënduar, e kanë parë njeriun duke bërë ibadet, dhe ai i ka lavdëruar ato ka thënë “Allahu i lavdëron gratë (muzikantet), të cilat më kanë lavdëruar mua (më herët), kur më kanë parë duke bërë adhurim / ibadet Allahun – këtu është përdorur shprehja “te-eluh”. Që rrjedh prej ilah. Ai thotë se kur ato e kishin parë njeriun duke bërë ibadet, edhe ato kishin thënë “subhanallah” dhe “inna lil-lahi ue inna ilejhi raxhiun”. Dmth janë penduar edhe ato nga vepra e keqe. Ajo që na intereson neve këtu është se ai e ka përdorur shprehjen “Te-eluh” që do të thotë adhurimi i Allahut. Ibn Xheriri transmeton nga Ibn Abasi radijaAllahu anhume, se në suren A’raf, ajeti 127, Allahu thotë:

“Paria e popullit të Faraonit kanë thënë: “A mos vallë do ta lësh Musain dhe popullin e tij që të bëjnë ngatërresa në tokë dhe që të braktisin ty dhe “alihetek”?

Ibn Abasi komenton: “të braktisin ty dhe adhurimin tënd”, sepse Faraoni është adhuruar nga të tjerët, por ai nuk e ka adhuruar askënd. Prandaj, gabim është përkthimi siç e gjejmë “A do ta lësh Musain dhe popullin e tij që të braktisin ty dhe “ zotat tu “?” – ky është gabim, sepse Faraoni nuk e ka adhuruar askënd, por ka thënë “unë jam zot, mua më adhuroni”, siç thotë Ibn Abasi. Pra, qëllimi është “ a do ta lësh Musën dhe popullin e tij që të braktisin ty dhe adhurimin ndaj teje “.

Pra, nga shtjellimi që bëmë kuptohet se fjala ilahe ka për qëllim adhurimin,  ka rrënjë prej nga rrjedh e që është infinitivi i foljes eliheh – je’lehu – ilaheten, ose uluhuten ose ilahijeten – të gjitha këto janë infinitiva të foljes elihe – je’lehu, që do të thotë abede – je’budu – ka adhuruar.

Pse gjithë ky shtjellim rreth fjalës Ilah. Sepse, kështu e kuptojmë edhe gjuhësisht edhe në aspektin fetare gabimin e atyre të cilët kur e përkthejnë fjalinë La ilahe il-lAll-llah thonë “Nuk ka zot përveç Allahut”. Por përkthimi i saktë është: “Nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Allahut”. Kështu duhet të kuptohet shehadeti La ilahe il-lAll-llah.

Pra, gjuhësisht dhe fetarisht nuk lejohet të thuhet “nuk ka zot, apo nuk ka krijues, apo nuk ka rregullues përveç Allahut” kur kihet për qëllim përkthimi i La ilahe il-lAll-llah.

Pastaj, dijetarët thonë se emri “Allah” është emri më i madh i Allahut (el-ismul-adhim), sepse të gjithë emrat tjerë dhe cilësitë e pasojnë këtë emër. Emri “Allah” në Kuran është përmendur 2360 herë. Sibewejhi thotë: “Ky është emri më i shquar” (pra nuk ka emër tjetër më të shquar se ky). Ibnul Kajjimi rahimehullah thotë : “Këtij emri i takojnë dhjetë veçori sa i përket termit / shprehjes së tij (pastaj ai i cek ato, ne spo i cekim) sa i përket veçorive të tij kuptimore / në domethënie, atëherë njeriu – krijesa më e dijshme për Allahun subhanehu ue teala, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Unë ty nuk mund të lavdëroj siç Ti e meriton, nuk mund t’i numëroj lavdërimet ndaj teje, Ty të takon lavdërimi dhe madhërimi ashtu siç e ka lavdëruar dhe madhëruar veten tënde”. Këtë hadith e transmeton Muslimi dhe Ebu Davudi, dhe çfarë kihet për qëllim me të? Ibnul Kajjimi ka për qëllim se veçoritë kuptimore dhe domethënëse të emrit Allah askush nuk ka mundësi t’i numërojë apo t’ua japë fundin. Ka veçori të shumta. Ai i cek disa.

Ai thotë: “Si ka mundësi që të numërohen veçoritë e një emri, kur atij i Cili është emëruar me këtë emër i takon përsosmëria në çdo aspekt? Atij i takon çdo hamd, falënderim, madhërim, lavdërim, çdo përmendje me të mirë, çdo dinjitet / madhërim, çdo bukuri i takon Allahut, çdo hajr / bamirësi / e mirë, çdo favorizim, krejt këto i takojnë Atij dhe prej Tij vijnë. Sa herë është përmendur ky emër në diçka të pakët, ajo veçse është shumuar, sa herë që është përmendur në ndonjë frikë, ajo veçse është larguar, sa herë është përmendur në ndonjë gajle / brengë ajo veçse është larguar, dhe sa herë që është përmendur në ndonjë shqetësim apo pikëllim atëherë Allahu veçse e ka çliruar atë person nga ai shqetësim / pikëllim, sa herë që është përmendur në ndonjë vështirësi, Allahu veçse e ka çliruar prej asaj vështirësie, dhe sa herë që dikush i dobët (në trup) e ka përmendur këtë emër, Allahu i ka dhënë fuqi (forcë), dhe sa herë që dikush që ka qenë i ulët në shoqëri, i nënshtruar, e ka përmendur këtë emër, atëherë veçse i ka arritur krenaria atij, sa herë që një i varfër e ka përmendur këtë emër, Ai veçse e ka kthyer e ka bërë të pasur, dhe sa herë që dikush ka qenë i vetmuar, e ka përmend këtë emër, atëherë ky emër i ka bërë shoqëri atij, sa herë që dikush ka qenë i mundur prej dikujt, dhe e ka përmendur këtë emër, atëherë kjo ka bërë që ai të jetë prapë fitimtar, dhe sa herë që dikush ka qenë i dëmtuar dhe e ka përmendur këtë emër, veçse i është larguar ai dëm, dhe sa herë që dikush ka humbur në tokë dhe nuk e ka mundur ta gjejë rrugën e tij, atëherë ky emër i është bërë strehë, dhe ky është emri përmes të cilit të gjitha gajlet, shqetësimet, pikëllimet largohen, dhe të gjitha bereqetet të mira zbresin me këtë emër dhe me këtë emër përgjigjen lutjet tona, dhe devijimet tona lajthitjet, pakësohen, zmbrapsen, dhe largohen të gjitha të këqijat tona, dhe çdo e mirë / mirësi vjen përmes këtij emri. Dhe ky është emri me të cilin janë ngritur dhe qëndrojnë qiejt dhe toka, dhe me këtë emër kanë zbritur librat e Allahut, dhe me këtë emër / shkaku i këtij emri janë dërguar pejgamberët, dhe me këtë emër janë ligjësuar të gjitha sheriatit, dhe me këtë emër janë ligjësuar ato ndëshkimet, dhe shkaku i këtij emri është ligjësuar xhihadi në rrugën e Allahut, dhe shkaku i këtij emri janë ndarë krijesat në njerëz të lumtur dhe të dëshpëruar (fatkeq), dhe shkaku i këtij emri Allahu ka bërë kader që të ndodhë kiameti, dhe shkaku i këtij emri janë vendosur peshoret të cilat i peshojnë veprat e njerëzve, dhe me këtë emër apo shkaku i këtij emri është vendosur sirati në mes Xhennetit dhe xhehenemit, dhe shkaku i këtij emri janë krijuar Xhenneti dhe Xhehenemi, dhe me këtë emër është adhuruar Zoti i botërave dhe është lavdëruar, me hakun e të drejtën këtij emri janë dërguar pejgamberët, dhe për këtë emër do të pyetesh në varreza, kur të ringjallesh dhe do të pyetesh kur do të dalësh para Allahut, dhe shkaku i këtij emri kanë ndodhur armiqësitë mes njerëzve dhe vetëm te ky emër do të gjykohemi, dhe shkaku i këtij emri duhet të dashurojmë dhe urrejmë, dhe me këtë emër ka arritur lumturinë ai që e ka njohur këtë emër dhe ia ka dhënë hakun këtij emri, dhe shkaku i këtij emri është bërë keq apo i dëshpëruar ai që se ka njohur këtë emër dhe s’ia ka dhënë hakun, për këtë arsye ky emër është sekreti i gjithë krijimit dhe urdhërimit të urdhrave të Allahut, dhe me këtë emër krijimi dhe urdhërimi i Allahut kanë qëndruar dhe ekzistuar, dhe vetëm tek ky emër përfundojmë gjithë krijimi i Allahut, pra i gjithë krijimi është shkaku i këtij emri, me këtë emër dhe vetëm për këtë emër. Prandaj asnjë krijim nuk ka ekzistuar, e as një urdhër, e as një shpërblim, e as një ndëshkim, veçse ka filluar prej këtij emri dhe prapë do të përfundojë te ky emër. Ky ishte kuptimi dhe disa prej dobive që i ka përmendur Ibnul Kajjimi rahimehullah.

Pastaj, kthehemi te dy emrat e tjerë që përmenden në besmeleh, ata janë Err-rahmanu, Err-rrahimu. Të dyja në veten e tyre përmbajnë në veten e tyre cilësinë e Allahut që është Rahmeh (mëshira). Disa dijetarë thonë që emri Er-Rrahman ka për qëllim që mëshira e Allahut është gjithëpërfshirëse, dhe i përfshin të gjitha krijesat e Tij. Kur themi Err-Rrahim, për qëllim është mëshira e veçantë vetëm për besimtarët. Siç thotë Allahu:

“Allahu ka qenë për besimtarët i mëshirshëm”.

Pra, Allahu me mëshirën e tij gjithëpërfshirëse (Rrahman), ka treguar mëshirë edhe për jobesimtarët, edhe shtazët. Të gjithë jetojnë nën mëshirën e Allahut. Allahu me mëshirën e Tij i ka bërë disa njerëz më të ultë se disa tjerë. Me këtë mëshirë që Allahu e ka zbritur, krijesat e mëshirojnë njëri tjetrin, siç është hadithi:

“Edhe kafsha kur e lind të voglin e saj, e ngrit këmbën e saj për të mos e shkelur atë, dhe kjo është me mëshirën e Allahut”.

Ibnul Abasi radijAllahu anhu ka thënë: “Këta dy emra të Allahut, secili prej tyre është më i butë sesa tjetri. Secili prej tyre përfshin më shumë mëshirë sesa tjetri.”

Ibnul Kajjimi rahimehullah për këta dy emra e jep një shtjellim ndryshe:

“Sa i përket emrit Allah, kjo tregon që Allahu është i adhuruar prej krejt krijesave. Të gjitha krijesat e adhurojnë Allahun. Por, çka është dallimi në mes të me’luh dhe me’bud (të dy kanë kuptimin “ai që adhurohet”).  Me’luh kur dikush e adhuron Allahun me dashuri, me madhërim dhe përulje / nënshtrim ndaj tij, dhe kur krijesat të gjitha kthehen dhe kërkojnë strehim te Allahu kur kanë fatkeqësi. Ky emër i Allahut, patjetër tregon / nënkupton që Allahu gjithashtu është Ai që e zotëron / ka rububije këtë kozmos dhe e përfshin mëshirën e Allahut. Tash, rububija e Allahut ndaj këtij kozmosi dhe mëshira e Allahut – këto dyja e përmbajnë në vete përsosmërinë e sundimit dhe përsosmërinë e falënderimit / madhërimit ndaj Allahut. Ilahija e Allahut (që Allahut i takon adhurimi, rububija e Allahut (që Allahut i takon zotërimi i këtij kozmosi), mëshira e Allahut, sundimi / mbretërimi i Allahut – të gjitha në veten e tyre përmbajnë  / tregojnë që Allahut i takojnë të gjitha cilësitë e përsosura.

Nuk ka mundësi që ti të besosh dhe pohosh se dikush e meriton adhurimin, e që është zotërues, e ka mëshirë, e Ai të mos jetë i gjallë (hajj). Këtu ai e sjell një cilësi të Allahut, që Ai është i gjallë. Që ka jetuar pa mbarim dhe do të jetojë pa përfundim. Nuk ka mundësi dikush që t’i pranojë ato katër që u cekën më herët, e të mos shikojë e dëgjojë, e të mos jetë i Gjithëfuqishëm, e të mos flasë, e të mos veprojë çfarë të dojë, e të mos jetë i urtë në të gjitha veprat dhe fjalët e tij. Sa i përket cilësive, që tregojnë madhërim dhe bukurinë e Allahut, këto janë të veçanta me emrin e Allahut, që është Allah. Cilësitë që tregojnë veprim  dhe fuqi, e që Allahu është veçuar që vetëm Ai u bën dëm dhe dobi robërve të Tij, e që vetëm Ai u jep dhe u ndalon robërve të Tij, e që kur të dojë dëshirën e Tij e ekzekuton, e që fuqia e Tij është e përsosur, e që Allahu është Ai i cili e sistematizon çështjen e të gjitha krijesave të tij, të gjitha këto cilësi janë të veçanta me emrin Rab, veçori të emrit Zot. Ndërsa, cilësive që tregojnë bamirësi ndaj krijesave të tij, fisnikëri, bujari, e që Allahu i jep të mira robërve të Tij, dashuri, butësi ndaj robërve të Tij, ndaj këto cilësi veprohen me emrin e Allahut Err-Rrahman. Pastaj, ai thotë, sa i përket emrit Rrahman, kjo tregon që Allahu e ka një cilësi që qëndron në qenien e Tij, e ajo është mëshira.

Ndërsa, Err-Rrahim është kur mëshira e Allahut është e lidhur për robin e Tij.  Pra, si cilësi që qëndron në qenien e Allahut kësaj i shkon emri Rrahman, ndërsa  kur Allahu e mëshiron robin e Tij, kësaj i shkon emri Rrahim. Nëse do ta kuptosh këtë thënie, atëherë medito rreth fjalës së Allahut: “Allahu ka qenë Rrahim për besimtarët” në suren Ahzab, ajeti 43.

Gjithashtu në suren Teube, ajeti 107: “Vërtetë Allahu ka qenë për besimtarët i butë dhe i mëshirshëm (Rrahim)”. Kurrë nuk ka ardhur që Allahu është Rrahman për besimtarët, por gjithmonë Rrahim.

Pra, edhe njëherë: Si cilësi që qëndron në qenien e Allahut subhanehu ue teala, është emri Rrahman. Ndërsa, kur Allahu i mëshiron besimtarët, atëherë Ai është Rrahim.

Pastaj, Ibnul Kajjimi thotë: “Sa i përket emrave të Allahu, ato në të njëjtën kohë janë edhe emra edhe cilësi (atribute), sepse këta emra tregojnë për cilësitë / atributet madhështore të Allahut, për këtë arsye nuk ka kundërshtim / mohim mes asaj që ata janë emra të përveçëm dhe të njëjtën kohë janë atribute. Sa i përket emrit Rrahman, është njëherazi emër dhe cilësi. Kur përmendet si cilësi, atëherë vjen si pasues i emrit të Allahut subhanehu ue teala. (si p.sh. në besmeleh – bismil-lahirr-rrahmanirr-rrahim – këtu e ka pasuar emrin e Allahut). Ndërsa kur vjen si emër, në Kuran ka ardhur që nuk e pason emrin e Allahut, por vjen si emër i Allahut, siç është thënie: “Rrahmani është ngritur dhe lartësuar përmbi arsh” – Këtu ka ardhur si emër dhe nuk e ka pasuar emrin e Allahut. Pra, kur vjen si cilësi, e pason emrin e Allahut sikur në besmeleh.

Pas kësaj, pas besmeles, shejh Muhammed Ibn Abdul Uehhabi vazhdon me “Kitabut-Teuhid”. Dikush mund të thotë se pse Muhammed Ibn AbdulUehhabi nuk e ka filluar librin me hamdelen, me “elhamdulilahi rabbil’alemin” siç është traditë e përpilimit të librave tek dijetarët. Për këtë dhe çështje tjera vazhdon dersi i ardhëm.

 

Shpjegimi i hamdeles, salawateve dhe Teuhidit Rububije (lloji i parë)

 

بسم لله الرحمن الرحيم

Tema 1 – Dersi 2

Siç e cekem në dersin e kaluar, menjëherë pas besemeles, shejhu vazhdon menjëherë me fjalën: “Kitabu Teuhid”. Kjo është parë në shumë dorëshkrime të këtij libri të cilat janë trashëguar. Pra, shejhu nuk vazhdon me hamdeleh (që është fjala elhamdulil-lahi rabbil-alemin) dhe me salat dhe selam mbi pejgamberin salallahu alejhi ue selem, siç është tradita  e atyre që shkruajnë për Islam. Dijetarët mysliman kësaj i përgjigjen me dy përgjigje:

1. Ai është mjaftuar me besmeleh, sepse kjo fjalë mjafton për madhërim dhe lavdërim ndaj Allahut. Pra, mjafton të fillohet me të. Kështu ka vepruar edhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Për hadithin që e cekëm në dersin e kaluar për të cilin kishte hilaf, thamë që meqë është përmendur në librat e dijetarëve, siç thotë shejh Uthejmini rahimehullah, ai hadith ka bazë dhe është i saktë, së paku në kuptim. “Ai që nuk e fillon një çështje me bismilah, është e mangët”. Gjithashtu, pejgamberi salallahu alejhi ue selem në shumë letra që ua ka dërguar njerëzve për t’i thirrë në Islam, ai ka filluar dhe është mjaftuar me besmeleh. Shembull e kemi rastin në hadithin që e transmeton Ibn Abasi radijallahu anhume, hadith ky që transmetohet në Buhari dhe Muslim, se Pejgamberi salallahu alejhi ue selem kur i ka dërguar Herakliut, Cesarit të romakëve për ta ftuar në Islam, letrën e ka filluar me besmelah, jo me hamdeleh
2. Përgjigja e dytë është se nipi i shejhut (që gjithashtu ka qenë dijetar i madhË abdurrahman Ibn Hassen), i cili gjithashtu e ka komentuar librin e Teuhidit. Ai thotë se e ka një kopje të këtij libri, ku thotë se shejhu pas besmeles, e ka shtuar edhe “elhamdulil-lahi rabbil ‘alemin wessaletu wesselemu ala nebijjina muhamed, we ala alihi, we selem.” Këto ishin dy përgjigjet.

Tash vazhdojmë, çfarë do të thotë fjalia “elhamdulilah”. Ose hamdi i takon Allahut? Çfarë d.mt.h hamd? Hamd do të thotë ta përmendësh Allahun me të mira, lavdërimi i Allahut me fjalë, thënie për diçka që e meriton Ai, ose me këto fjalë Allahu e meriton të lavdërohet, falënderohet (të bëhet hamd), për shkak të madhërisë së tij. Pra kjo d.m.th hamd: ta falënderosh Allahun për një mirësi, sepse ai vetë në veten e Tij është i Madhërishëm.

Në arabisht janë dy fjalë: hamdi dhe shukri (falënderimi siç e njohim ne). Çfarë është dallimi në mes tyre? Hamdin e cekëm më lartë, dhe hamdi bëhet me gjuhë dhe me zemër, ndërsa shukri është ta falënderosh Allahun me zemër me gjuhë dhe me gjymtyrë.

Si falënderohet Allahu me zemër? Duke e ditur se një mirësi e caktuar është vetëm nga Allahu subhanehu ue teala, dhe duke e ditur se nuk ke pasur mundësi ta arrish ndryshe këtë mirësi, vetëm se Allahu ka dashur që ty të vijë ajo mirësi.

Me gjuhë është të thuhet elhamdulilah ose, shukrulil-lah.

Me gjymtyrë është t’i veprosh urdhëresat e Allahut dhe të ndalohesh nga ndalesat e Allahut.

Nga kjo e kuptojmë që shukri është më i përgjithshëm, për sa i përket gjymtyrëve me të cilat ti e falënderon Allahun, sepse po e përfshin gjuhën, zemrën dhe gjymtyrët tjera, ndërsa është më i veçantë për sa i përket shkakut, sepse falënderimi gjithmonë bëhet kur Allahu ta jep një mirësi, e ti e falënderon.

Hamdi është më i përgjithshëm për sa i përket shkakut pse bëhet, sepse ne e bëjmë hamd Allahun edhe kur nuk na jep të mira. Ai vetë e meriton Hamdin, sepse është Allah, Zot i cili vetë e meriton hamdin. Ai është meritor i hamdit, falënderimit e madhërimit edhe kur nuk na jep të mira. Ndërsa, sa i përket burimit prej nga rrjedh, ose gjymtyrëve me të cilat ka të bëjë, është më i veçantë, bëhet vetëm me zemër dhe me gjuhë, e jo me gjymtyrë. Hamdi bëhet edhe për të mira që na i jep Allahu, por bëhet edhe pse Allahu vetë është i madhërishëm.

Kjo sa i përket gjuhës arabe. Në asnjë gjuhë tjetër nuk mund ta gjesh një dallim të këtij lloji. Pra, në mes hamdit dhe shukrit ka përgjithësim dhe veçim. Në disa pika bashkohen e në disa pika ndahmen.

Pastaj, autori thotë: “we salallahu ala nebijjina muhammed we ala alihi we sel-lem” që do të thotë “salatet e Allahut qofshin mbi pejgamberin tonë Muhammed”. Komentimi më i saktë për këtë është ajo që e transmeton Imam Buhariu në Sahihun e tij, prej Ebu Alijjeh rahimehullah ku thotë se “Salatet e Allahut përmbi pejgamberin salallahu alejhi ue selem është lavdërimi që Allahu ia bën pejgamberit tek melaiket”. Pra ne lutemi që Allahu ta lavdërojë pejgamberin salallahu alejhi ue selem tek shoqëria më e lartë, tek melaiket. Këtë kuptim e ka pohuar edhe Ibnl Kajjimi rahimehullah në dy libra të tij: “ “ dhe “El Feuaid”.

Salati ka edhe kuptim tjetër, e ajo është “lutja”, siç vjen në hadithin që e transmeton Imam Ahmedi nga Aliu dhe Buhariu nga Ebu Hurejra se pejgamberi ka thënë salallahu alejhi ue selem: “Melaiket, kur dikush e fal namazin farz dhe ulet e përmend Allahun në atë vend ku është falur, melaiket vazhdimisht luten për të (këtu ka ardhur fjala tusal-li) deri sa ai të ngrihet dhe të largohet nga vendi ku është falur. Ato vazhdimisht thonë: Allahummeghfirlehu uerhamhu – O Allah fale dhe mëshiroje këtë person.”

Prej kësaj e kuptojmë atë që ka ardhur në ajetin kuranor : “Vërtetë Allahu dhe melaiket e tij dërgojnë salawate mbi pejgamberin salallahu alejhi ue selem” – do të thotë që Allahu ta lavdërojë pejgamberin salallahu alejhi ue selem tek melaiket, kurse salawatet e melaikeve për pejgamberin salallahu alejhi ue selem janë lutja që ato e bëjnë te Allahu për pejgamberin salallahu alejhi ue selem. Kurse salawatet tona që i bëjmë, janë që e lusim Allahun ta përmendë pejgamerib salallahu alejhi ue selem tek melaiket.

Pastaj:  “we alihi” – dhe mbi alihi. Çfarë do të thotë Al? Nëse kjo vjen vetëm atëherë qëllimi është pasuesit e pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Kur kjo fjalë vjen vetë fjala Al, brenda kontekstit të fjalisë atëherë e ka për qëllim për pasuesit e dikujt. Për faraonin, Allahu thotë në suren Gafir (surja 40), ajeti 46. Ata do të çohen para Zjarrit në mëngjes dhe mbrëmje (në jetën e varrit) e, kur të arrijë Ora (e Kiametit), do të thuhet: “Hidhni ithtarët (pasuesit) e Faraonit në dënimin më të rëndë!”

Pra, fjala al kur vjen e vetme, kur themi we ala alihi – për qëllim kemi pasuesit e pejgamberit, sahabët, shokët e tij dhe të gjithë besimtarët deri në ditën e gjykimit. Ndërsa kur vjen pas saj edhe “we as’habihi”,  atëherë kemi për qëllim me “al” familjen e pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Atëherë, domethënia është “salati dhe selami qofshin mbi pejgamberin, mbi familjen e tij, shokët e tij”. Kjo rreth fjalës “alihi”.

Pastaj, autori vazhdon, “we sel-lem”. Çka do të thotë selam? Do të thotë që Allahu të dërgojë selam, që ka për qëllim ta ruajë nga çdo e keqe / që është e rrejtur.

Pas kësaj autori thotë: “Kitabu Teuhid”. Pra, pasi e ka thënë besmelehn dhe hamdelen dhe salwatet  (sipas disa kopjeve), atëherë vazhdon “Kitabu Teuhid”.

Prapë, prej adetit të dijetarëve që shkruajnë për Islam, është që pas besmeles dhe hamdeles dhe salawateve, e shkruajnë një parathënie, për ta treguar rrugën e tyre dhe metodën që e kanë përdorur për shkrimin e librit, dhe e tregojnë qëllimin dhe shkakun për shkrimin e librit. Prapë këtu, shejhu nuk e ka bërë këtë por ka thënë direkt, KitabuTeuhid. Pse e ka bërë atë?

Përgjigja është se teuhidi të cilin autori e ka pasur si qëllim apo synim për ta shkruar në këtë libër, është Teuhidi i Allahut. E Teuhidin e Allahut më së miri e sqaron vetë Poseduesi i tij Allahu, në Kuran. Pra, prej edukatës që e ka pasur autori ndaj teuhidit dhe Allahut, nuk ka dashur të bëjë pengesë në mes të vërtetës / hakut / udhëzsueit për hak dhe fjalve të Atij që udhëzon për hak / Kuranit, i cili u dhëzn njerëzit për te e vërteta.

Cili është haku / e drejta e Allahut mbi robët e tij? Është Teuhidi. Kush e udhëzon këtë hak, është Allahu. Argumenti / udhëzuesi janë fjalët e Allahut, dhe të pejgamberit salallahu alajhi ue selem.

Kjo e tregon sekretin, faktorin / ndikimin preciz që e ka teuhidi në zemrën e besimtarit, pra kur ia ndriçon Allahu zemrën me teuhid. Pra, autori nuk dashur të fusë fjalë të veta në mes të fjalëve të Allahut.

Të njëjtën e ka vepruar Imam Buhariu në librin e tij Sahihul Buhari, menjëherë e ka filluar librin me Hadith, e jo me parathënie. Sepse, përderisa libri i tij ka qenë libër i sunnetit i cili përmbledh hadithe nga pejgamberi salallahu alejhi ue selem, atëherë menjëherë e ka filluar me hadith. Ka qenë prej edukatës, që të mos i jepet përparësi askujt para Allahut dhe pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Të njëjtën e ka vepruar edhe Buhariu, dhe ka filluar direkt me hadithin: ‘Veprat janë sipas qëllimit dhe çdokujt i takon ajo që e ka për qëllim. Prandaj, kush shpërngulet (bën hixhret) për shkak të All-llahut dhe të dërguarit të Tij, shpërngulja (hixhreti ) e tij është për All-llahun dhe të dërguarin e Tij. Ndërsa, shpërngulja e kujt është të fitoje disa të mira të kësaj bote ose te martohet me ndonje femër, i atilli nuk do të fitojë tjetër përveç çka ka pasur për qellim ‘.”

 

Kjo tregon për atë se Allahu disave ua ka ndriçuar zemrat me njohjen e hakut të Allahut dhe të pejgamberit.

Pastaj, fjala Kitab, në arabisht është infinitiv i foljes “Ketebe – jektubu” – ka shkruar. Ka edhe infinitiva tjerë të kësaj folje. E ka për qëllim të përmbledhë diçka. Pse në arabisht libri është quajtur kitab, sepse libri përmbledh shkronja, fjalë, tekste. Nga e njëjta folje, rrjedh edhe fjala kutejbe, e cila është njësi ushtarake, sepse ajo mbledh disa ushtarë, grup ushtarësh.

Pastaj thotë autori: “Libri i Teuhidit”. Çfarë do të thotë Teuhid? Fjala Teuhid është infinitivi i foljes “Wahhede – juwahidu “ që do të thotë “të veçosh diçka – ta bësh të vetëm – pra një diçka apo një gjë apo dikë ta veçosh , një çështje të bëhet t’i takojë vetëm dikujt apo diçkaje”. Gjuhësisht është të veçosh diçka, të njësosh diçka. Ndërsa islamikisht / fetarisht është “Njësimi i Allahut subhanehu ue teala me adhurim”. Ndërsa, kur përmendet Teuhidi në mënyrë të përgjithshme e të pakufizuar, atëherë ka për qëllim ta njohësh / të kesh dije apo që ta njësosh Allahun me zotërim, që vetëm Ai është Zoti ynë, e ta veçosh me cilësitë e përsosmërisë, dhe njësimi i tij me adhurim”.

Fjala Teuhid si fjalë nuk është përmendur shumë në tekstet kuranore, mirëpo ka ardhur në një hadith të pejgamberit salallahu alejhi ue selem që transmetohet nga Buhariu dhe Muslimi se pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka dërguar Muadhin në Jemen dhe i ka thënë, ti do të shkosh te një popull që janë prej pasuesve të Librit, dhe gjëja e parë në të cilën ti i fton ata është “të bëhet teuhid Allahu subhanehu ue teala”. Pra, në këtë hadith ka ardhur fjala “juwahhidu”, e prej kësaj rrjedh infinitivi që është teuhid.

Në një transmetim tjetër pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka thënë Muadhit: “Gjëja e parë në të cilën ti i thirr ata është shehadeti: La ilahe il-lAll-llah Muhammedun Rasulullah.

Nga kjo e kuptojmë që teuhidi është vetë shehadeti La ilahe il-All-llah Muhammedun Rasulullah. Dhe ai që e realizon shehadetin, atëherë e ka realizuar vetë teuhidin e Allahut subhanehu ue teala. Pra teuhidi që kërkohet prej neve është teuhidi me të cilin na ka urdhëruar Allahu në Librin e Tij. Teuhidi është prej tri llojesh:

1. Teuhidurr-rrububijjeh – Ta njësosh Allahun në zotërim
2. Teuhidul-ulihijjeh – Ta njësosh Allahun në adhurim
3. Teuhidul-esmau-uessifat – Ta njësosh Allahun në emrat e tij të bukur dhe cilësitë e Tij të përsosura

Këto tri llojet e teuhidit janë përmendur në Kuran në suren Merjem, ajeti 65, ku Allahu thotë:

“Ai është Zoti i qiejve, i Tokës ( lloji i parë i Teuhidit – rrububije) dhe i gjithçkaje që është midis tyre , prandaj, vetëm Atë adhuroje dhe bëhu i qëndrueshëm në adhurimin ndaj Atij (lloji i dytë i Teuhidit, pra ta adhurosh vetëm Allahun) A njeh ti ndokënd që është i ngjashëm me Allahun?!” – lloji i tretë , njësimi i Allahut në cilësitë e Tij të përsosura, që askush nuk i përngjan atij në këto cilësi.

Fillojmë me llojin e parë të Teuhidit sot: Çfarë është Teuhidi Rububijeh?

Teuhidi Rububijeh është ta njësosh Allahun në veprat e Tij. Veprat e Allahut janë të shumta, prej tyre janë:

- krijimi – Veçimi i Allahut në krijim, pra të besosh që vetëm Allahu krijon.

- rizku / furnizimi – njësimi i Allahut në furnizim.

- el ihja – vetëm Allahu jep jetë dhe ngjall

- el imate – vetëm Allahu jep vdekje

- tedbir mulk – njësimi i Allahut në atë që Allahu e udhëheq dhe e drejton gjithë këtë kozmos

- vetëm Allahu jep dëm dhe dobi

- we-shifa – vetëm Allahu jep shërim

- vetëm Allahu është ai që e mbron dikë. Allahu ka thënë: “Allahu është Ai i cili i mbron robërit e Tij, kurse askush nuk ka mundësi t’i mbrojë nga Allahu”

- njësimi i Allahut në atë se vetëm ai i përgjigjet lutjes së atij që është i dëmtuar. Vetëm Allahu e largon dëmin. “Kush ka mundësi t’i përgjigjet lutjes së të dëmtuarit”. Vetëm Allahu.

- njësimi i Allahut në atë se vetëm Ai i përgjigjet lutjes së thirrësit.

Veprat e Allahut janë të shumta. Në përgjithësi, këtu përfshihen tri vepra: Njësimi i Allahut në krijim, e dyta në sundim / zotërim dhe e treta në tedbir (që Ai e drejton / udhëheq dhe menaxhon këtë kozmos), dhe askush tjetër përveç Tij.

Allahu është i Vetmi i cili në mënyrë të përsosur apo është i veçuar dhe njësohet në veprat e Tij.

Çka do të thotë të veçohet Allahu në krijim: do të thotë të besohet se Allahu është i Vetmi i cili Krijues. Argumentet për këtë janë të shumta në Kuran, ndër to në suren A’raf, ajeti 54:

“Në të vërtetë, Zoti juaj është Allahu, që krijoi qiejt dhe Tokën për gjashtë ditë e pastaj u ngrit mbi Fronin hyjnor (që mbisundon gjithësinë). Ai me errësirën e natës e mbulon ditën, e cila e ndjek atë; Dielli, Hëna dhe yjet i përulen urdhrit të Tij. Dijeni Vetëm Atij i përket Krijimi dhe Urdhërimi. Qoftë bekuar Allahu, Zoti i botëve!”

Dijeni / Vini re – kjo fjalë arabisht është “lehu”, kallëzues në gjuhën arabe. Në shqip dhe në gjuhën arabe, kallëzuesi vjen pas kryefjalës, ndërsa këtu ka ardhur para kryefjalës. Në gjuhën arabe, kur vjen kallëzuesi para kryefjalës, atëherë tregon kufizim, veçim. Pra, vetëm Allahut i takon Krijimi dhe Urdhërimi, dhe askujt tjetër përveç Allahut.

Ajet tjetër është, ajeti 3 në suren Fatir:

“…A ka ndonjë krijues, veç Allahut, i cili ju furnizon nga qielli dhe Toka?”

Këtu kemi një pyetje sfiduese. Që do të thotë askujt nuk i takon Krijimi përveç Allahut.

Mirëpo, kanë ardhur disa ajete tjera ku Allahu pohon se edhe dikush tjetër mund të krijojë. Këto ajete dikush mund t’i keqkuptojë. Ajeti në suren Muminun

“I Madhëruar është Allahu, më i miri i krijuesve”. Këtu Allahu nëse e shikojmë pamjen e jashtme të këtij ajeti, na jepet të kuptohet se ka tjertë krijues.

Gjithashtu, në një hadith të pejgamberit salallahu alejhi ue selem, rreth skulptorëve, në ditën e gjykimit atyre u thuhet: “ngjallni ata që i keni krijuar”.

Ka tekste të shumta në Kuran dhe në hadithe që mund të nënkuptohen se dikush mund të krijojë. Mirëpo, qëllimi i të gjitha këtyre nuk është që dikush i ka dhënë ekzistencë diçkaje pasi që ajo nuk ka ekzistuar. Jo, ky nuk është qëllimi. Qëllimi i tyre është se ata kanë shndërruar diçka prej një gjëje në një gjë tjetër. Siç është zdrukthëtari, i cili e merr drurin dhe prej tij e bën tavolinën. Në arabisht, mund të thuhet se ai e ka krijuar atë, mirëpo nuk është për qëllim që ai e ka krijuar atë. Ai nuk i ka dhënë atij ekzistencë, para se ai të mos ekzistonte, por thjeshtë i ka dhënë formë dhe e ka shndërruar prej një gjendje në një gjendje tjetër. Gjithashtu, ky krijim i tyre është i kufizuar, vetëm në atë që njeriu ka mundësi të bëjë.

Kjo nuk e kundërshton fjalën e Ehli Sunnetit se krijimi i takon vetëm Allahut.

Pastaj, e kemi njësimin e Allahut në sundim. Zotërimi i këtij kozmosi i takon vetëm Allahut. Allahu thotë në Kuran, në suren Alu-Imran, ajeti 189:

“Allahut i përket sundimi i qiejve dhe i Tokës dhe (vetëm) Allahu është i Fuqishëm për çdo gjë.”

Këtu gjithashtu, kallëzuesi ka ardhur para kryefjalës. Pra, prapë kemi veçim “Vetëm” Allahut.

Gjithashtu, Allahu thotë në suren “El Mu’minun” ajeti 88:

“Thuaj: “Kush është Ai që ka në dorë pushtetin mbi çdo gjë, i Cili mbron, por prej Tij nuk mund të mbrohet askush, nëse e dini?”

Gjithashtu, ka ajete ku Allahu pohon se edhe dikush tjetër mund të zotërojë përveç Allahut.

Prej këtyre ajeteve është Ajeti në Suren El-Mu’minun, ajeti 6, ku Allahu thotë për cilësitë e besimtarëve të cilët i ruajnë organet e tyre nga zinaja, ku tregon:

“përveçse me gratë e tyre ose me skllavet që kanë në zotërim – dhe, për këtë, nuk janë fajtorë,”. Këtu ka për qëllim robëreshat. Pra, këtu tregohet se edhe njeriu paska mundësi të zotërojë diçka, pra të ketë diçka në zotërimin / sundimin e tij.

Pastaj, gjithashtu në suren En-Nur, ajeti 61, Allahu thotë:

“Nuk është gjynah për të verbrin, as për të çalin, as për të sëmurin dhe as për ju që të hani në shtëpinë tuaj, ose në shtëpitë e baballarëve tuaj, ose në shtëpitë e nënave tuaja, ose në shtëpitë e vëllezërve tuaj, ose në shtëpitë e motrave tuaja, ose në shtëpitë e xhaxhallarëve tuaj, ose në shtëpitë e hallave tuaja, ose në shtëpitë e dajave tuaj, ose në shtëpitë e tezeve tuaja, ose tek ata, çelësat e të cilëve u janë lënë juve, ose te miqtë. Nuk është gjynah për ju që të hani bashkërisht apo veçmas. Kur të hyni në shtëpi, të përshëndetni njëri-tjetrin me përshëndetje të mirë e të bukur nga Allahu. Kështu jua shpjegon Allahu juve shpalljet që të kuptoni”.

Allahu tregon se si i lejohet njeriut të hajë në atë shtëpi çelësat e së cilës i janë lënë në zotërim.

Pra, njeriu paska mundësi të ketë diçka në zotërim. Mirëpo ky zotërim nuk është i plotë, por është i mangët. Njeriu mund të zotërojë vetëm diçka që është në zotërimin e tij. Ndërsa, nuk mund të zotërojë diçka që është në sundimin /  zotërimin e tjetrit. Zotërimi i njeriu është i mangët.

Madje, vetë njeriu është nën zotërimin Allahut, kështu që ajo që e zotëron njeriu është nën zotërimin e Allahut. Dhe njeriu nuk mund të punojë me pasurinë e tij që ia ka dhënë Allahu, veçse me aq sa e ka lejuar Allahu dhe aq sa e ka ligjësuar ai. Si shembull, një njeri ka pasuri dhe do ta djegë atë. Dikush e ka një kafshë, dhe dëshiron ta rrahë atë pa nevojë. Ne i themi se kjo nuk lejohet fetarisht. Posedimi i njeriut për diçka është i mangët, pra sundimi dhe zotërimi i takon Allahut.

Dhe e treta, çfarë nënkuptojmë me atë që Allahu është i veçuar në drejtimin / udhëheqjen e këtij kozmosi? Njeriu duhet të dijë që nuk ka mudebir – askush / asnjë që e udhëheq / sundon /  menaxhon /  drejton këtë kozmos, përveç Allahut subhanehu ue teala.

Allahu thotë në suren Junus, ajeti 31 dhe 32:

“31. Thuaj: “Kush ju ushqen nga qielli dhe Toka? Kush mundëson të dëgjuarit dhe të parit? Kush mund të nxjerrë të gjallën nga e vdekura dhe të vdekurën nga e gjalla? Kush i drejton gjërat?” Ata do të thonë “Allahu”. E ti (o Muhamed) thuaj: “Atëherë, përse nuk e keni frikë Atë?” 32. Ky është Allahu, Zoti juaj i vërtetë. E çfarë ka pas së vërtetës, përveç humbjes? Atëherë, përse largoheni / Ku po ia ktheni shpinën të vërtetës?”

Gjithashtu,njeriu ka mundësi të menaxhojë diçka / udhëheqë diçka, por ajo është e mangët, përveç asaj që ka nën posedimin e tij. Ky posedim është i mangët, sepse është nënd drejtimin . menaxhimin a Allahut.

Kjo ishte sa i përket Teuhidit rububijeh. Askush nuk e ka mohuar këtë teuhid. Ai që e beson këtë teuhid, nuk konsiderohet që është mysliman, e i shpëtuar, e as nuk do të hyjë në Xhennet e të shpëtojë nga zjarri i xhehenemit. Pra ai që beson që vetëm Allahu është krijues, furnizues, sundues, zotërues, menaxhues, dhe mbetet me kaq. Ai nuk ka hyrë në Islam, sepse nuk ka ardhur me teuhidin që e ka kërkuar Allahu.

Edhe mushrikët e Mekës e kanë besuar këtë. Allahu tregon në Kuran, se kur ata pyeten për teuhidin rububijeh, ata përgjigjen thonë “Allahu”. Pra jobesimtarët e Mekes e kanë besuar që Allahu është Krijues.

Allahu thotë në një ajet tjetër:

“Nëse ti i pyet ata se kush i ka krijuar qiejt the tokën?” Ata thonë “Allahu”. Pra, e ka fjalën për mushrikët.

Dhe ajeti që e thamë më herët:

“31. Thuaj: “Kush ju ushqen nga qielli dhe Toka? Kush mundëson të dëgjuarit dhe të parit? Kush mund të nxjerrë të gjallën nga e vdekura dhe të vdekurën nga e gjalla? Kush i drejton gjërat?” Ata do të thonë “Allahu”. Pra, ata e kanë besuar këtë, mirëpo prapë Allahu ka gjykuar se ata do të jenë prej banorëve të zjarrit. Pse? Sepse ata nuk kanë ardhur me llojin e dytë të Teuhidit. Pra, ata nuk e kanë pasur atë që i fut ata në Islam, e që i bën myslimanë, e që i shpëton nga zjarri. E Ai është Teuhidul-uluhijje. Askush nga njerëzit, prej bijve të Ademit, prej fillimit e deri në kohën e sotme, shumë pak njerëz gjatë historisë  e kanë mohuar Teuhidin Rububijeh. Askush gjatë historisë nuk ka thënë që ky kozmos i ka dy krijues të barabartë që krijojnë. Të gjithë kanë thënë që ky kozmos e ka një krijues. Kush e ka mohuar këtë? Askush nuk e ka mohuar se Zoti krijon, dhe askush nuk ka bërë teshrik (t’i bëjë Allahut ortak) në krijim, përveç disa njerëz të paktë gjatë historisë. P.sh. Faraoni, i cili e ka mohuar Allahun si krijues. Ai e ka bërë këtë nga arroganca, kryeneçësia, mendjemadhësia. Ndërsa, në brendinë e tij ai ka qenë i bindur që Allahu është krijuesi. Allahu në Kuran i tregon fjalët e Faraonit në suren En-Naziat, ajeti 26:  “fe kale ene rabukumul’ala” – unë jam zoti juaj më i madh. Faraoni i ka thënë popullit të tij: “Dhe Faraoni tha: “O pari! Unë nuk di që për ju ka tjetër zot përveç meje!– kjo ka ardhur në suren Kasas, ajeti 38..Mirëpo, këtë e ka bërë nga arroganca e tij.

Allahu thotë:

“Ata i kanë mohuar ajetet, mirëpo shpirtrat e tyre kanë qenë të bindur se ato janë të vërteta”.

E njëjta vlen për komunistat dhe ateistat e kohës së sotme. Ajo që e thonë ata është vetëm thënie e gjuhës së tyre.

Allahu subhanehu ue teala tregon për fjalët e Musës alejhisselam drejtuar Faraonit:

“Ti e din dhe je i bindur, se këto ajete argumente (Teurati) nuk i ka zbritur askush tjetër përveç Zotit të qiejve”.

Me këto fjalë Allahu ka dashur të tregojë se Faraoini ka qenë i bindur se Allahut është i vetmi Zot.

Kur Allahu e ka fundosur atë , ai është kthyer dhe e ka besuar Allahun si Zot, por kjo nuk i ka bërë dobi atij. Askush në veten e tij nuk e beson se ky kozmos, e kjo gjithësi i ka dy krijues të barabartë, apo ta mohojë krejt krjuesit.

Janë disa nga një fe tjetër, ata janë megjusët të cilët kanë thënë se ky kozmos i ka dy krijues. Ata kanë thënë se janë ato errësira dhe drita. Ata thonë se drita e krijon të mirën dhe errësira e krijon të keqen. Mirëpo, edhe këta nuk i kanë besuar këto dyja si dy zota të barabartë. Edhe këta kanë thënë që drita është më e mirë se errësira, meqë ajo e krijon të mirën. Një tjetër mendim i tyre i dytë është se errësira në esencë nuk ekziston, kurse drita ekziston sepse jep ndriçim. Prapë e kanë favorizuar dritën. Dhe një mendim i tretë i tyre është se kanë thënë se drita është pa fillim, ndërsa për errësirën filozofët e tyre kanë disa mendime, disa thonë se edhe errësira është pa fillim, ndërsa disa tjerë kanë thënë se ajo ka fillim.

Jashtë këtyre, çdokush e ka besuar se ky kozmos e ka vetëm një krijues. Allahu në Kuran e përmend se ata që argumentojnë me logjikë dhe mendje, e dinë ky kozmos nuk ka krijues tjetër përveç Allahut.

Allahu në Kuran në suren el-Mu’minun, ajeti 91, thotë:

“Allahu nuk ka zgjedhur për Vete ndonjë bir dhe përveç Atij s’ka asnjë zot tjetër, përndryshe çdo zot do të merrte atë që ka krijuar dhe do të ngriheshin njëri mbi tjetrin. Qoftë i lartësuar Ai nga shpifjet e tyre!”

Allahu këtu tregon se sikur të ishin dy krijues të kësaj gjithësie, atëherë secili do t’i merrte atë që e posedon, dhe nuk do t’ia linte tjetrin. Secili gjithashtu do të mundohej t’ia merrte tjetrin pjesën e vet, që të bëhej sundues. Siç është tradita e mbretërve. Secili do të mundohej të ishte më i lartë. Në këtë mënyrë gjithësia do të shkatërrohej. Ky është argument logjik se ky kozmos nuk ka mundësi të ketë dy krijues të barabartë. Nëse ata do ta arrinin luftën dhe fitoren, atëherë kozmosi do të shkatërrohet, e nëse nuk do ta arrinin, atëherë si mund të thuhet se ata janë zot.

Kjo ishte rreth Teuhidit Rububijeh, e në dersin e radhës do të flitet për dy llojet e tjerat të Teuhidit.

Shpjegimi i Teuhidit Uluhije (lloji i dytë)

 

بيم لله الرحمن الرحيم

Tema 1 – Dersi 3

Ibnul Kajjimi rahimehullah teuhidin e ndan në dy lloje. Këto dy lloje i përfshijnë në vete tri llojet e teuhidit. Ai thotë: “Teuhidi në të cilin kanë thirrur të gjithë pejgamberët dhe për të cilin janë zbritur të gjitha librat është teuhidi në njohje dhe në pohim (Ky është teuhidi rububije dhe esma we sifat), dhe teuhidi në kërkesa (synimet e qëllimet tona) ( e ky është teuhidi uluhije ), që do të thotë se çfarë synon ti përmes adhurimit tënd ndaj Allahut. I Pari është të pohosh realitetin e qenies së Allahut, që Allahu ekziston, (we sifatihi we esmaihi) dhe ti pohosh emrat dhe cilësitë e Allahut, dhe të pohosh se Allahu ka folur me Librat të Cilat i ka zbritur, dhe që Allahu i ka folur disa robërve të caktuar të tij (që i ka zgjedhur ai), gjithashtu këtë lloj teuhidi hyn edhe të pohosh në përgjithësi kadanë dhe kaderin, (we kudretihi) dhe forcën që Allahu e ka për të çuar në fund këtë kader, (we hikmetihi) dhe urtësinë e cila qëndron pas këtij kaderi (paracaktimi). Këto hyjnë në llojin e parë sipas ibnul Kajjimit.

Pastaj thotë ai Kurani ka folur në mënyrë shumë të qartë rreth këtij Teuhidi, këtë e gjen në fillim të sures Hadid, dhe në fillim të sures Taha, dhe në fund të sures Hashr, dhe në fillim të Sexhdeh , dhe në fillim të sures alu Imrahn, në suren Ikhlas e cila e gjitha fol rreth këtij Teuhidi dhe ajete tjera prej ajeteve të Kuranit.

Vazhdon ibnul Kajjimi: “llojin e dytë të teuhidit e përfshin surja el Kafirun (kul jee ejjuhel kefiruun), dhe gjithashtu e përfshin fjala e Allahut subhanehu ue teala në suren Alu Imran, ajeti 64 “Thuaj: “O ithtarët e Librit, ejani të biem në një fjalë të përbashkët mes nesh dhe jush: se do të adhurojmë vetëm Allahun, se nuk do t’i shoqërojmë Atij asgjë (në adhurim) dhe se nuk do ta mbajmë për zot njëri-tjetrin, në vend të Allahut!”

Vazhdon Ibnul Kajjimi: “Dhe fillimi dhe fundi i sures Sexhdeh, dhe fillimi, mesi dhe fundi sures el-Mu’minin, fillimi dhe fundi i sures A’raf dhe shumica e sures EnAm, gjithashtu shumica e sureve të Kuranit flasin për këtë Teuhid.

Vazhdon Ibnul Kajjimi: “Bile, çdo sure e Kuranit ka folur dhe përfshin apo përmban këto dy lloje të teuhidit. Çdo sure flet për këto dy lloje, dëshmon për këto dy lloje dhe thërret në këto dy lloje. I gjithë Kurani është ose lajm për Allahun, pra tregon për Allahun, për emrat dhe cilësitë e Tij, për veprat dhe thëniet e Tij, dhe ky është teuhidi i dijes / i njohes së Allahut, të cilin e njohim përmes asaj që na ka treguar Ai në Kuran dhe në Sunnetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, ose thërret ta adhurosh Allahun të vetëm e të mos i bësh ortak në adhurim, dhe të distancohesh nga çdo gjë që adhurohet në vend të Allahut, ky është teuhdii i kërkesës, qëllimeve dhe synimeve tona.

Kurani ose flet për urdhrat dhe ndalesat e Allahut subhanehu ue teala, dhe për imponimin që Allahu ua bën robërve të Tij në adhurimin dhe zbatimin e urdhëresave nga Ai dhe në largimin  nga ndalesat që vijnë nga ai. Kjo është prej të drejtave / hakkut që teuhidi e ka ndaj nesh, dhe prej gjërave që e plotësojnë / përsosin teuhdin ndaj Allahut. Gjithashtu Kurani flet se si Allahu i nderon pasuesit e Teuhidit, dhe tregon se si ka vepruar Allahu me pasuesit e Teuhidit në këtë dunja, dhe çka ka përgatit për ta si nder në ahiret, dhe kjo është shpërblimi për teuhidin e Allahut.

Ose kurani lajmëron për pasuesit e shirkut, dhe si i ka dënuar ata për shirkun në këtë dunja, dhe me çfarë ndëshkimi do t’i dënojë ata në jetën e ardhme, dhe këtu Allahu tregon si i ndëshkon ata që kanë dalë nga ligji i teuhidit.

Kurani i gjithi fol rreth Teuhidit, të drejtat që i ka ky teuhid ndaj nesh, dhe shpërblimi që do ta arrijmë nëse e zbatojmë këtë teuhid. Dhe flet për shirkun, pasuesit e shirkut dhe dënimit që do ta gjejnë ata në dunja dhe ahiret.

Vazhdojmë tash me llojin e dytë të Teuhidit: Teuhidi Uluhije.

Fjala uluhijje është infinitivi i foljes “elefe – je’lehu”, e cila i ka dy infinitiva “ilaheten dhe uluheten”, prandaj quhet edhe teuhid El-Uluhijje, edhe Teuhid el-Ilahijje, meqë rrjedh nga kjo folje.

Çka do të thotë që dikush të bëjë “te’el-leh” – ta adhurojë Allahun me teuhid uluhije. Kjo është kur dikush e adhuron Allahun me dashuri dhe madhërim. Prej kësaj kuptojmë se Uluhije nuk është njejtë me ibadeh. Vetë uluhije është ta adhurosh Allahun me dashuri dhe madhërim. Ky është kuptimi gjuhësisht i fjalës uluhije.

Kur përdoret termi ibadeh, ai i ka dy kuptime:

1. I pari “et-te’aabud” – të nënshtrosh veten ndaj Allahut subhanehu ue teala duke i kryer urdhrat e Tij dhe duke u ndaluar nga ndalesat e Tij me dashuri dhe madhërim ndaj Allahut dhe
2. kuptimi i dytë “el muteabudu bihi” – veprat me të cilat e adhurojmë Allahun subhanehu ue teala.

Atëherë definicioni i këtij lloji të dytë të Teuhidit, pra Teuhidit Uluhijje është siç ka thënë Shejhul Islam Ibën Tejmijje rahimehullah:

“Ibadet është emër përmbledhës që përmbledh çdo gjë që Allahu e do dhe është i kënaqur me të, prej thënieve dhe veprave tona, që janë të brendshme dhe janë të jashtme (pra që i veprojmë me zemër dhe me gjymtyrë të jashtme”.

p.sh. e marrim si vepër namazin, i cili është një veprim ibadet. Kuptimi i parë i këtij ibadeti është përulje ndaj Allahut duke e kryer një adhurim. Ndërsa, kuptimi i dytë i namazit është kryerja e saj apo vepra përmes së cilës ne e adhurojmë Allahun.

Tehuhidi Uluhije, ndryshe quhet Teuhidul-Ibadeh, prandaj Ibn Uthejmini rahimehullah thotë:

“Nëse këtë teuhid ia bashkëngjisim Allahut subhanehu ue teala, atëherë ky teuhid quhet Teuhid el Uluhije apo Ilahije, pra që vetëm Ai meriton të adhurohet, nëse i bashkëngjisim robit, atëherë quhet teuhidul Ibadeh që me veprat tona ne e njësojmë Allahun në adhurim, ndërsa vetë njësimi i Allahut, që Allahu e meriton adhurimin, është Teuhidul Ilahije.”

Njësimi i Allahut me adhurim, do të thotë që i gjithë adhurimi yt të jetë vetëm për njërin, e ai është Allahu. Pra, ti duhet të jesh vetëm rob i Allahut, të Vetmit, duke  njësuar atë me përulje, dashuri dhe madhërim, dhe duke e adhuruar atë vetëm m atë që e ka ligjësuar Ai në Kuran dhe Sunnet.

Adhurimet që i kryen robi janë të shumta, kemi adhurime të brendshme, siç është shpresa, frika, mbështetja, dashuria, madhëromi, dhe adhurimet e jashtme: namazi, agjërimi, zekati, haxhi, umreja, prerja e kurbanit, duaja, etj. Të gjitha këto adhurime që vijnë nga robi duhet të jenë vetëm për Allahun. Robi ka shumë adhurime, por ai që e i meriton këto adhurime është vetëm një, Allahu.

Siç ka thënë Ibn Abasi ka thënë: “Allahu është poseduesi i Uluhijjes dhe adhurimit mbi të gjitha krijesat / robërit e tij.”

Pastaj, prej kësaj që e thamë kuptohet se disa dijetarë Teuhidin Uluhije e kanë definuar si:”Të njësohet Allahu me veprat dhe adhurimin e robit.” Më herët patëm thënë për Teuhidin Rububije që është njësimi i Allahut në veprat e Tij, pra që Vetëm Ai krijon, vetëm Ai furnizon dhe Ai kujdeset dhe e menaxhon këtë univers dhe e sundon. Kurse Teuhidi Uluhijje është ta njësojmë Allahun në veprat tona, pra që çdo adhurim i ynë të jetë për Allahun

Thotë Allahu në suren Lukman, ajeti 30:

“Kjo është kështu, sepse Allahu është e Vërteta, ndërsa çfarë adhurohet në vend të Tij, është e rreme dhe se Allahu është I Lartësuar dhe i Madhërishëm.

Prandaj, ai i cili me adhurimet e tij e veçon Allahun, me ato vepra me të cilat ne kërkojmë afrim te Allahut, dhe synojmë ta arrijmë kënaqësinë. Nëse veprat tona ia drejtojmë vetëm Allahut, atëherë themi se ai është muwahid, e ka njësuar Allahun në këtë Teuhid. Nëse veprat tona ose të dikujt, janë të drejtuara te Allahu dhe te dikush tjetër, atëherë themi se ai është mushrik, dhe ka bërë shirk në adhurimin e tij ndaj Allahut.

Allahu thotë në suren Isra, ajeti 22:

22. Mos vër të adhuruar tjetër me Allahun, se do të mbetesh i poshtëruar dhe i braktisur!

Allahu në fillim të Kuranit thotë:

“Elhamdulil-lahi rabbil-‘alemin – të gjitha lavdërimet / falënderimet / madhërimet / hamdet i takojnë Allahut, Zoti të botërave / Zotit të gjithësisë”. Pse ka thënë këtu Allahu kështu, Zotit të gjithësisë? Këtë e ka bërë për të treguar se Ai është i vetmi i cili madhërohet, falënderohet sepse Ai është Zoti i gjithësisë. Përderisa ai është Zoti i gjithësisë, atëherë Ai i vetmi e meriton adhurimin. Pra të gjitha lavdërimet / falënderimet / madhërimet / hamdet i takojnë Allahut, sepse Ai është Zoti i botërave / Zotit i gjithësisë”.

Prej kësaj e kuptojmë thënien e dijetarëve të cilët thonë se kush e beson Teuhidin Rububijje atëherë kjo kërkon detyrimisht që ai ta besojë edhe Teuhidin Uluhijje. Pra, nëse ti e kupton që vetëm Allahu është krijuesi, furnizuesi dhe sunduesi i kësaj gjithësie, atëherë e kupton që vetëm Ai meriton të adhurohet.

Teuhidi Uluhije e përfshin në veten e tij edhe Teuhidin Rububijeh. Në suren Bekare, ajeti 21 Allahu thotë:

“21. O njerëz! Adhuroni Zotin Tuaj, i Cili ju ka krijuar ju dhe ata që ishin para jush, që të mund të jeni të devotshëm.” Pra, Ai që është i vetmi në krijim, ai duhet të jetë i vetmi në adhurimet tona.

E kuptojmë se është prej mendjelehtësisë nëse dikush i drejtohet një krijese prej krijesave të Allahut, krijesë e cila e ka fillimin dhe përfundimin e saj, e t’i drejtohet kësaj me lutje. Si ka mundësi që dikush i cili shkon te një i vdekur, te varri i tij, i cili është bërë hi e pluhur dhe i drejtohet me lutje, duke e ditur se ai (i vdekuri) as nuk e ka krijuar atë, as nuk e furnizon, dhe duke e ditur se i vdekuri është ai që ka nevoje për lutjen tënde, dhe ti nuk ke nevojë për të vdekurin… si ka mundësi dikush me logjikë të shëndoshë të shkojë ta lusë atë që ka vdekur.

Teuhidi Uluhije është ai Teuhidi për të cilin është shkaktuar armiqësia ndërmjet pejgambereve dhe njerëzve të tyre. Jo Teuhidi Rububije, por ai Uluhiijje. Nuk ka qenë misioni i pejgambereve që t’i bindin njerëzit që vetëm Allahu është krijues, por misioni i tyre ka qenë t’i bindin njerëzit se Vetëm Allahu është Ai i cili e meriton adhurimin. Të gjithë popujt e kanë besuar dhe nuk e kanë mohuar se Allahu është i vetmi që krijon, furnizon, jep jetë e vdekje dhe e sundon këtë gjithësi. Të paktë kanë qenë ata që e kanë mohuar këtë, edhe pse kemi thënë se ata në veten e tyre e kanë besuar Rububijen. Edhe Faraoni megjithëse u ka thënë njerëzve “ene Rabbukumul ‘ala”, ai e ka ditur se ai nuk ka mundësi të krijojë e të japë jetë, e as të furnizojë dikë. Thellë në zemrën e tij ai e ka ditur se po e gënjen veten dhe pasuesit e tij. Edhe në kohët e sotme ata që e mohojnë rububijen janë të paktë. Nuk ka mundësi, që dikush me logjikë të shëndoshë të besojë se e gjithë kjo gjithësi, e gjithë ky univers të ekzistojë pa një Krijues, i cili e ka krijuar dhe kujdeset për të.

Pasuesit e Teuhidit Uluhije gjithmonë kanë qenë të paktë, gjatë gjithë historisë. Mushrikët gjithmonë kanë qenë më të shumtë se muwahidët. Pasuesit e pejgambereve gjithmonë kanë qenë të pakët, shumica e njerëzve në tokë e kanë mohuar Teuhidin Uluhije. Ndonjëherë, disa prej adhurimeve të tyre ndoshta ia kanë drejtuar vetëm Allahut, por shumicën e adhurimeve të tyre ia kane drejtuar tjerëve përveç Allahu subhanehu ue teala.

Për këtë, pejgamberi salallahu alejhi ue selem në hadithin e ibn Abasit radijaAllahu anhume që transmetohet në Buhari dhe Muslim (që kur ka shkuar në Miraxh ai) ka thënë::

“Kam parë prej pejgambereve që pasues kanë pasur vetëm një grup njerëzish (tre deri në shtatë), kurse kam parë pejgamberë që për pasues të tij kanë pasur vetëm një ose dy, dhe kam parë pejgamber thirrjes së të cilit nuk i është përgjigjur askush.”

Gjithashtu, pejgamberi salallahu alejhi ue selem kur ka ardhur te mushrikët e Mekes, u ka thënë:

“Thuani La ilahe il-lAll-llah, nëse doni të shpëtoni.”

Ata i kanë thënë:

“A t’i bëjmë të gjithë zotat tanë vetëm një të adhuruar, vërtetë kjo është një gjë e habitshme.” Atëherë, paria e tyre kanë thënë: lëreni këtë njeri, çfarë po thotë ai, por bëni sabër për zotat e juaj që i adhuroni (pra mos iu bindni këtij), nuk e kemi dëgjuar këtë as te mileti / feja e fundit (meqë as ata nuk e kanë thirrur që të adhurohet vetëm Allahu subhanehu ue teala). Fjala është për të krishterët, të cilët gjithashtu e kanë pranuar Teuhidin Rububijeh, por jo atë Uluhije. Mushrikët e Mekes e kanë kuptuar mirë se çfarë po u kërkohej, e kështu kanë thënë se kjo është diçka e re në të cilën janë thirrur.

Pra, kuptimi i fjalës La ilahe il-All-llah nuk është që të pohohet se nuk ka zot tjetër përveç Allahut, por që adhurimet i drejtohen vetëm Allahut.

Qëllimi i Teuhidit Uluhije është që të mos marrësh ndërmjetës ndërmjet teje dhe Allahut, në adhurimit tënd. Çdo adhurim duhet t’i kushtohet sinqerisht vetëm Allahut.

Sot, adhuruesit e varreve, që adhurojnë tjerë përveç Allahut, thonë se ata (të gjallët) i adhurojnë ata sepse ata (të vdekurit) kanë vlerë / pozitë te Allahu subhanehu ue teala, prandaj lejohet të bëhet kurban për ta, të zotohet për ta, të bëhet tawaf rreth varreve të tyre, të kërkohet bereqet prej tyre, të dhe thonë mos iu bindni këtyre ekstremistëve dhe vehabistëve të cilët duan tiu largojnë juve nga respektimi ndaj eulijave / njerëzve të dashur te Allahut. Kjo është e njëjtë me atë që ka thënë populli i Nuhit alejhisselam. Pra, njëjtë kur ne u themi atyre sot që të mos adhurojnë tjerë përveç Allahut, të njëjtën përgjigje e marrim sikur Nuhi alejhisselam që e morri nga populli i tij në suren Nuh, ajeti 21:

Ata thonin : mos e dëgjoni Nuhun, por bëni sabër e mos i leni zotat tuaj që i adhuroni”. Ata i kanë pasur pesë zota të cilët i kanë adhuruar, ata kanë qenë: Wed, we Suw’, We Jeghuth, we Jeuk, we Nesr.

“…dhe thanë: ‘Mos i lini kurrsesi zotat tuaj! Mos e lini kurrsesi as Veddin, as Suvain, as Jeguthin, as Jaukën, as Nesrin’!” [Nuh:21]

E njëjta tash, kur u thuhet adhuruesve të varreve të mos bëjnë shirk ata e japin të njëjtën përgjigje: mos e leni varrin e Hasanit, mos e leni varrin e Husejnit, mos e leni varrin e Sejd el Bedevij, por bëni sabër dhe mbroni ata që i adhuroni në vend të Allahut.

Pra, qëllimi i këtij shtjellimi ishte teuhidi Uluhije, që të gjitha adhurimet tona, qofshin ato të brendshme apo të jashtme të mos ia drejtojmë askujt tjetër përveç Allahut, pra ta njësojmë Atë në to, edhe ta lëmë adhurimin e dikujt tjetër përveç Tij, pra ky është Teuhidi për të cilin Allahu i ka dërguar pejgamberët, dhe ky është Teuhidi për të cilin Allahu i ka zbritur librat e Tij. Ky është Teuhidi për të cilin Allahu i ka krijuar të gjithë njerëzit dhe xhindët. Ajeti në suren Dharijat, ajeti 56:

“Nuk i kam krijuar njerëzit dhe xhindët për tjetër veçse të më adhurojnë Mua”. Pra që me ibadetet e tyre ta njësojnë Allahun:

وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ

Pastaj, Allahu ka thënë në suren en-Nahl (surja nr 16), ajeti 36:

“36. Çdo populli Ne i çuam një të dërguar (që u thoshte): “Adhuroni vetëm Allahun dhe shmangni idhujt / tagutat!”

وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّـهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ

Pra, Allahu po thotë që nuk ka qenë thirrja e pejgambereve tek popujt e tyre që të pohojnë se vetëm Allahu është krijues e furnizues e sundues.

Shejh Uthejmini rahimehullah thotë:

“Është shumë e çuditshme se ata të cilët shkruajnë rreth dijes së shkencës së teuhidit (fjalën e ka për disa myslimanë të mëvonshëm), me gjithë këto ajete që i lexojnë dhe me gjithë këto hadithe që i lexojnë, përqendrohen vetëm në teuhidin Rububijeh (pra nuk shkruajnë për Teuhdiin Uluhije), ata sikur po i drejtohen disa njerëzve të cilët e mohojnë ekzistimin e Allahut edhe pse ka njerëz që e mohojnë, por shumica e myslimanëve sot kanë rënë në shirkun e adhurimin (pra nuk e adhurojnë vetëm Allahun, por i bëjnë shirk Atij), prandaj duhet që çdo thirrës, çdo kush që shkruan për teuhid e që i thirr njerëzit për te Allahu, (gjithë davetin e tij ta ketë rreth Teuhidit Uluhije), derisa t’i nxjerrin këta myslimanë prej këtij shirku në të cilin kanë rënë. Ata të cilët vetes i thonë myslimanë, por në esencë janë mushriku, dhe bëjnë shirk duke mos e ditur fare që janë duke bërë shirk.”

 

Shpjegimi i Teuhidit të emrave dhe cilësive të Allahut (lloji i tretë)

 

بسم لله الرحمن الرحيم

Tema 1 – Dersi 4

Lloji i tretë i teuhidit është “Teuhidul esmai uessifat”, pra njësimi i Allahut në emrat dhe cilësitë e tij. Duhet besuar se Allahu në emrat dhe cilësitë e Tij është i vetëm, unik. Askush nuk i ngjason atij në emrat dhe cilësitë e tij. Kjo çështje i përmban dy gjëra:

1. Pohimin – Pra të pohosh çdo cilësi që Allahu ia ka pohuar vetes së Tij në Kuran dhe të pohosh çdo cilësi që pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka pohuar në sunetin e tij
2. Mohimin – Pra të mohosh përngjasimin (njëjësimin), që Allahu nuk përngjan, nuk është i njëjtë me Të askush. Allahu nuk ka askënd të barabartë me të. Siç thotë Allahu në Kuran në suren Esh-Shura, ajeti 11:

“Asgjë nuk i shëmbëllen atij. Dhe Ai është Dëgjuesi, Shikuesi”.

Ky ajet tregon se në të gjitha cilësitë e Tij askush dhe asgjë nuk i ngjason Atij, askush prej krijesasve të Tij. Edhe pse ka mundësi që një cilësi të jetë e përbashkët në esencën e kuptimit, por nuk është e barbartë / njëjtë në përsoshmërinë e këtij kuptimi. Çfarë do të thotë kjo? Shumë prej krijesave kanë cilësi me të cilat e ka cilësuar Allahu Veten e Tij.

Shumë prej krijesave shohin, dëgjojnë. Edhe Allahu e ka cilësuar veten me këto cilësi. Në esencën e fjalës dhe kuptimin e saj, në origjinë ato janë të njëjta, mirëpo realiteti dhe mënyra se si janë ato cilësi, është krejt tjetër. Këtë e di vetëm Allahu.

Është parim që nëse dy gjëra janë të përbashkëta në emër apo në kuptim, nuk do të thotë që janë të njëjta dhe të përbashkëta edhe në realitet.

Si shembull e marrin Xhennetin. Allahu ka përmendur se në Xhennet ka hurma, pallma, shega, por kjo nuk do të thotë që këta emra që janë në Xhennet janë të njëjta me këto emra që janë në këtë dunja. Siç thotë Ibn Abasi radijallahu anhuma “Nuk është e njëjtë çdo gjë që është përmendur në Xhennet e njëjtë me atë që është përmendur në këtë dunja”. Sepse, nëse dy gjëra janë të njëjta në emër apo kuptim, nuk do të thotë që në realitet ato janë të njëjta edhe në realitet.

Prandaj, ne nuk duhet ta lodhim veten tonë dhe mendjen tonë duke menduar apo duke thënë siç kanë thënë ata të cilët i kanë kuptuar gabim ajetet dhe hadithet, prej xhehmive, mutezilive, esharive të cilët kanë thënë se nëse “ne i pohojmë dhe besojmë këto cilësi për Allahun subhanehu ue teala, atëherë ne të njëjtat cilësi po i gjejmë tek krijesat, dhe kjo do të thotë që po e ngjasojmë Allahu me krijesat e Tij.” Jo, kjo nuk është patjetër. Sepse, gjithkush prej neve e din dallimin në mes të Krijuesit dhe krijesës. Krijuesi është i përsosur në çdo aspekt, ndërsa krijesa është e mangët në çdo aspekt. Prandaj, edhe cilësitë e Allahut janë të përsosura në çdo aspekt, kurse cilësitë e krijesave janë të mangëta në çdo aspekt.

Si shembull e marrim shikimin e një krijese të vogël siç është buburreci, i cili sheh, edhe miza. Ose ndonjë krijese më mesatare, siç është kali i cili gjithashtu sheh, apo edhe ndonjë krijesë edhe më të madhe siç është elefanti apo balena, që gjithashtu shohin. Por shikimi i secilës nuk është njëjtë. Shikimi është një emër në të cilin të gjithë kanë pjesëmarrje si cilësi. Por mes vetë krijesave ka dallim në këtë shikim. E pse të mos ketë dallim në mes të Krijuesit dhe krijesave në shikimin e tyre. Allahu në ajetin që e cekëm më lartë thotë (në suren Shura, ajeti 11).

“Asgjë nuk i ngjason Atij” dhe menjëherë pas kësaj thotë “dhe Ai është Dëgjuesi dhe Shikuesi”. Pra, prapë e ka pohuar për vete cilësinë e shikimit dhe dëgjimit, por që asgjë nuk i ngjason atij.

Pastaj, nëse e marrim emrin El-Aziz, që është krenar / i gjithëpushtetshëm. Ne e dimë se ka edhe prej krijesave që mund të jenë krenarë, mirëpo kjo cilësi te njeriu është e mangët, ndërsa te Allahu është e përsosur. Pra Allahu e ka arritur krenarinë në kulminacion, ndërsa kjo krenari te njeriu është e mangët, meqë ai vetë është i mangët, ka nevojë për dikë tjetër, e Ai është Allahu.

Pra, në këtë lloj të teuhidit, kanë devijuar shumë prej grupacioneve brenda islamit. Shumë prej tyre i kanë mohuar të gjitha cilësitë e Allahut. Kanë thënë “nëse ne i mohojmë të gjitha cilësitë e Allahut, atëherë në këtë mënyrë ne po e pastrojmë Atë”. Por, kjo është gabim. Sepse kur e pastron Allahun, kur i largon nga ai cilësitë e mangëta / të cilat kanë të meta. Ndërsa, në realitet nëse shikojmë ata janë duke e cilësuar Allahun me mangësi (ata që i mohojnë cilësitë), sepse Allahu në Kuran dhe Sunet ka pohuar se Allahu ka fuqi, sheh, dëgjon etj. E ata thonë Allahu as nuk sheh, as nuk dëgjon, as nuk ka fuqi, as nuk mëshiron. Kjo në njëfarë mënyre i bie se ata po thonë që fjalët e Allahut që janë në Kuran, janë gabim, ose fjalët e Allahut i cilësojnë si të pakuptimta. Allahu thotë që sheh dhe dëgjon, e ata thonë jo, Allahu i pastër është nga ato cilësi, nuk i ka ato cilësi.

E grupi tjetër janë që cilësitë e Allahut i kanë ngjasuar me cilësitë e krijesave. Këto dy grupe kanë devijuar prej rrugës së drejtë, sepse nuk e kanë njësuar Allahun ashtu siç e meriton, por e kanë cilësuar Allahun me mangësi dhe të meta. Këta të fundit, e kanë ngjasuar Atë i Cili është i përsosur në çdo aspekt, me krijesën e Tij e cila është e mangët në çdo aspekt.

Dijetarët thonë që vetë krahasimi në mes të Atij që është i përsosur, dhe atij që është i mangët, vetë në veten e tij ky krahasim, përbën ulje të vlerës të Atij që është i përsosur. Pra vetëm krahasimi, e si është puna me ata që i ngjasojnë ata apo i bëjnë të njëjtë. Andaj, arabët e kanë një thënie:

“A nuk e ke parë ti që nëse krahasohet shpata me shkopin, dhe thuhet që shpata është më e fuqishme / godet më shumë / bën dëm më shumë, kjo ia ul vlerën shpatës.” Pra, vetëm krahasimi i saj me shkopin, ia ul vlerën shpatën.

Pra, vetëm krahasimi i Allahut me krijesat e Tij ia ul vlerën, e si është puna me ngjasimin e cilësive të Tij me ato të krijesave. Ky është devijim dhe lajthitje prej rrugës së tij.

Prandaj, obligim për neve është që ta besojmë Allahun me atë që Ai e ka përshkruar dhe cilësuar Veten e Tij në Kuran dhe përmes gjuhës së pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pa:

1. تَحْرِيفٌ – shtrembërim
2. تَعْطِيلٌ – refuzim
3. تَكْيِيفٌ – formë-dhënie
4. تَمْثِيلٌ – përngjasim / shëmbëllim

-E para “tahrif” është shtrembërimi i teksteve të Kuranit dhe Sunnetit. E dyta “teatil” vjen te besimi, pra pasi që i shtrembërojnë tekstet e Kuranit dhe Sunnetit, ata i mohojnë cilësitë e Allahut. Dhe e treta “tekjif” është t’i jepet formë cilësive të Allahut, dhe e fundit “temthil” është të përngjasohen cilësitë e Allahut me cilësitë e gjitha krijesave.

Në mes tekjifit dhe temthilit ka dallim. Çdo tekjif (çdokush që përgjason) të njëjtën kohë edhe i ka bërë tekjif cilësive të Allahut. Por nuk do të thotë që çdokush që bën “tekjif” ka bërë edhe  “temthil” Allahun.

Kur kemi cekur te grupet e humbura kemi thënë që disa i kanë dhënë formë qenies së Allahut. Kanë thënë Allahu sa është i lartë është edhe i gjerë. Në këtë mënyrë i kanë dhënë formë cilësive të Allahut, por nuk e kanë përngjasur.

Ndërsa “temthili” është përngjasimi i cilësive të Allahut me të krijesave, p.sh. të thuash: dora e Allahut është sikur dora ime, apo këmba e Allahut është sikur këmba ime.

Pra, “teklifi” është më i përgjithshëm, e “temthili” është më i veçantë.

Ata të cilët kanë bërë “tahrif” në tekstet e Kuranit dhe Sunnetit, kanë bërë kështu, ose duke e larguar ndonjë fjalë nga ajetet e Allahut, ose duke i ndërruar vokalet / haraketet, ose dua ua ndërruar kuptimin e tyre të jashtëm. Ajo që kuptohet prej teksteve të Kuranit dhe Sunnetit me kuptim të jashtëm të dukshëm, ata kanë thënë nuk është qëllimi me këtë-kjo. Dhe këtë e kanë quajtur ata “Te’wil” dhe i thonë vetes “ne jemi pasuesit e Te’wilit”. “Te’wil” në arabisht do të thotë “tefsir – koment”. Por ne themi se nëse për tewilin e juaj ka argument të saktë prej Kuranit dhe Sunnetit atëherë kjo nuk është te’wil, por tefsir (koment i ajetit). Ndërsa, nëse nuk keni argument prej Kuranit apo Sunnetit atëherë kjo është shtrembërim, i keni  shtrembëruar / larguar tekstet e Kuranit prej kuptimit të tyre të dukshëm apo të jashtëm. E kjo është devijim prej rrugës të Ehli sunnetit dhe xhematit.

Kështu që ata nuk mund të cilësohen apo të thuhet se janë brenda rrugës së Ehli Sunnetit dhe xhematit. Pse ? Se nëse thua se dikush është pasues i sunnetit, atëherë kjo bashkëngjitje “pasues i sunnetit” kërkon që gjithsesi që ai të ketë përkatësi në këtë sunet. Çfarë është qëllimi? Që ai fenë e tij / mendimet e tij t’ bazojë në sunetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem e jo në filozofi , apo ilmul kelamit (apolegjetikës) etj. Nëse ai mendimet nuk i nxjerr nga sunneti, atëherë pse të quhet Ehli Sunneh? Ndërsa, xhemat çka do të thotë? Pra, ehli Sunneti të gjitha mendimet e tyre i bazojnë në sunnetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Ndërsa, xhemat çka do të thotë? “të bashkohesh ”. Pra, Ehli Sunneti janë pasues të sunnetit dhe bashkimit.

Kurse ato grupacionet që i kanë mohuar apo shtrembëruar cilësitë e Allahut, apo një pjesë të tyre, ata në mesin e tyre janë të përçarë. Njëri-tjetrin e bëjnë bidatxhi, dhe ndodh që edhe e nxjerrin tjetrin nga feja. Ndërsa, ehli Sunneti gjithë janë pasues të sunnetit dhe janë të bashkuar rreth një akideje, dhe nuk kanë kundërshtime / khilaf në mes veti. Kurse prej tyre ka ndonjë që vetë në mendimet e tij ka kontradikta, e lëre më me tjerët. Ata janë vazhdimisht në mëdyshje dhe kontradikta.

Komentuesi i akides Tahawije, tregon për Gazalin se çfarë ka thënë, e Gazali njihet se e ka arritur kulminacionin e Ilmul Kelamit. Këtu shihet se në çfarë lajthitje gjendet në besimin e tyre rreth emrave dhe cilësive të Allahut, meqë nuk bazohen në sunet, por në shkenca të ndryshme filozofike, në ilmul kelam. Një nga kokat e tyre, Razi thotë:

“Përfundimi i asaj që ne i kemi shfrytëzuar mendjet tona rreth këtyre çështjeve është se kemi ardhur në përfundim se nuk po gjejmë zgjidhje këtyre çështjeve. Shumica prej dijetarëve të Ilmul Kelamit, mundi i tyre ka shkuar kot dhe ata janë në devijim. Se shpirtrat tonë jetojnë në frikë prej trupave tonë. Shumica e jetës tonë në këtë dunja ka qenë ndëshkim për neve. Nuk kemi pasur kurrfarë dobie prej hulumtimeve tona shkencore gjatë gjithë jetës sonë, veçse kemi mbledh thashetheme. Kam medituar / menduar rreth rrugëve të pasuesve të Kelamit, (dhe pasuesve të rrugëve dhe metodave të rrugëve të filozofisë), dhe nuk kam parë që ato mund ta shërojnë dikë nga problemet / dyshimet që i ka në zemër, e as dikush që është i etur për dije, nuk e ujitin etjen e tij për dije, dhe e kam parë që rruga më afër të vërtetës është rruga e Kuranit. Cila është kjo? Kam lexuar në kuran që Allahu ka pohuar që Rrahmani i Gjithëmëshirshmi është ngritur dhe lartësuar mbi arsh, dhe gjithashtu ka thënë se te Allahu ngrihen fjalët e mira. Kur i kam lexuar këto, i kam pohuar këto cilësia (e kam parë se kjo është rruga më e saktë). Sa i përket mohimit e kam lexuar se “askush nuk i ngjason / nuk është i njëjtë me Allahun” dhe askush nuk ka mundësi ta përthekojë / përfshijë Allahun me dijen e tij. Dhe kur i kam lexuar këto, e kam mohuar përngjasimin (pra askush nuk i ngjason Allahun). Ai i cili është provuar si unë, e di atë që po e them unë dhe arrin në të njëjtin përfundim. (Pra, që rruga e vetme është ajo që ka ardhur në Kuran dhe Sunnet, duke u larguar nga të gjitha filozofitë dhe gjërat tjera që nuk kanë bazë në Kuran dhe Sunnet).

Pra, vetë ky person që ka qenë prej kokave të tyre tregon se ai ata jetojnë në dyshime, dhe nuk janë të bindur në këto çështje, k e kanë arritur bindjen. E ata që Allahu i ka udhëzuar në rrugën e drejtë, ata janë me zemra të qeta. Zemrën e kanë rehat. Kur lexojnë në Kuran apo Sunet që Allahu ka pohuar diçka prej emrave dhe cilësive të Tij, atëherë edhe ata e pohojnë. Pse? Se askush nuk e njeh Allahun më mirë se Ai veten e Tij, kur ka folur në Kuran apo Sunet dhe e ka cilësuar Veten e Tij me ato cilësi. Dhe askush nuk është më i saktë / më i drejtë në lajmet e tij, sesa Allahu, dhe askush nuk sqaron më mirë e më saktë se Allahu në Librin e Tij.

Allahu thotë në Kuran në suren en-Nisa, ajeti 26:

“Allahu dëshiron që t’ju sqarojë, t’ju udhëzojë në rrugën e të dërguarve të mëparshëm dhe t’jua pranojë pendimet tuaja. Allahu është i gjithëdijshëm dhe i Urtë.”

Këto janë ajete shumë të rëndësishme për ata që i mohojnë cilësitë e Allahut, sepse ata kanë thënë se Allahu u ka folur njerëzve në kohën e pejgamberit salallahu alejhi ue selem,  me aq sa kanë kuptuar ata. Kjo është fjalë shumë e rrezikshme sepse Allahu po thotë në Kuran që Ai dëshiron që juve t’ua sqarojë të vërtetën, të mos ju lë injorantë.

Pastaj Allahu thotë në suren en Nisa, ajeti 176:

“…Kështu Allahu ju sqaron juve, në mënyrë që të mos humbisni…”

Dhe gjithashtu thotë në suren en-Nahl, ajeti 89:

“…Ne ta zbritëm ty Librin, si shpjegim për çdo çështje,…”

Pastaj, Allahu thotë në suren En-Nisa, ajeti 122:

“…E kush është më i vërtetë te Allahu në fjalë?!”

Gjithashtu, në suren En-Nisa, ajeti 87:

“…E kush është në fjalë më i vërtetë se Allahu?” 

Këto ajete dhe tjera të ngjashme me to na tregojnë se Allahu i ka sqaruar për njerëz / për krijesat e Tij dhe sqarimi ka arritur skajshmërinë e tij. Allahu e ka sqaruar rrugën që na dërgon deri te Allahu. Pa dyshim, njerëzit më së shumti kanë nevojë që sqarime të kenë për emrat dhe cilësitë e Allahut, sepse kur njeriu do ta adhurojë dikë (Allahun subhanehu ue teala), atëherë duhet ta dijë se kë po e adhuron, cilat janë cilësitë e Tij. Se nëse Ai nuk ka cilësi, atëherë nuk mund të arrihet adhurimi / nuk mund të realizohet. Patjetër, Ai që do ta adhurosh duhet të ketë cilësi, të cilat ti i njeh, e pastaj ato cilësi të detyrojnë që ti të kërkosh strehim e mbështetje dhe ta adhurosh siç duhet Krijuesin tënd. Mirëpo, njeriu nuk duhet ta kalojë kufirin në emrat dhe cilësitë e Allahut dhe të bëjë tekjif apo temthil, pra t’iu japë formë apo t’i përngjasojë ato me të krijesave.

Njeriu nuk ka mundësi ta paramendojë se si është shpirti i cili është në trupin e tij, pra nuk ka mundësi ta dijë atë, e atëherë si ka mundësi njeriu ta mendojë apo parafytyrojë se si është realiteti i emrave dhe cilësive të Allahut. Pra, njeriu duhet ta ndërpresë apo këpusë, nëse zemra e tij apo shpirti e detyron atë të mendojë apa parafytyrojë ndonjë prej cilësive të Allahut. Si janë ato dhe pse është kështu? – njeriu duhet t’i ndalë këto pyetje, e të mos ju japë përgjigje, t’i ndërpresë këto vesvese që vijnë prej shejtanit. Njeriu duhet ta ruajë veten e tij të mos mendojë rreth mënyrës se si janë cilësitë e Allahut. Nëse njeriu e pason këtë rrugë, e ruan veten nga kjo, atëherë zemra e tij do të jetë e qetë, dhe kjo ka qenë vetë rruga e selefit.

E dimë rastin e njeriut e cili ka shkuar te Imam Maliku, rahimehullah, dhe i ka thënë:

“O Ebu Abdilah, Allahu po thotë që i Gjithëmëshirshmi është ngritur dhe lartësuar mbi arsh. Si është ngritur?”. Pra, ka kërkuar ta dijë mënyrë se si është ngritur Allahu mbi arsh.

Kjo është gabim. Njeriu të kërkojë ta dijë këtë është gabim.

Imam Maliku rahimehullah e ka ulur kokën dhe është përgjigjur: “Istiwaja ( lartësimi / ngritja e diçkaje mbi diçka tjetër ), nuk është e panjohur në gjuhën arabe. (Prandaj, këtë nuk guxon ta mohosh, sepse kjo është e njohur për neve, dhe Allahu me këtë gjuhë na ka folur). Por, si është ngritur Allahu mbi arsh, dhe si qëndron, këtë mendja nuk mundet ta perceptojë / imagjinojë. (Prandaj, këtu mendja e njeriut nuk lejohet të hyjë). Ta besosh këtë është obligim (waxhib), (sepse nëse nuk beson ke bërë te’atil) (i ke mohuar cilësitë). Dhe të pyesësh rreth cilësive të Allahut se si janë ato është bidat. Dhe kështu që po e shoh se ti nuk je diçka tjetër, veçse prej këtyre bidatxhive.”

Sa i përket kohës së tashme, moderne, ne i gjejmë se disa prej myslimanëve pyesin dhe e fusin mendjen e tyre aty ku nuk lejohet, dhe thonë se nëse Allahu zbret në qiellin e dunjasë në pjesën e tretë të natës, ne e dimë se nata e përfshin gjithë tokën, dhe vazhdimisht në një pjesë të tokës është pjesa e tretë të natës, dhe në bazë të kësaj po e kuptojmë se Allahu është vazhdimisht në qiellin e dunjasë. Këtu nuk lejohet të futet mendja jote. Sikur të ishte ajo që po e thonë ata, atëherë Allah pa dyshim do ta kishte sqaruar fillimisht ose në Kuran ose në Sunnet ose do ta kishte caktuar që dikush prej shokëve të pejgamberit salallahu alejhi ue selem patjetër ta pyeste pejgamberin salallahu alejhi ue selem, dhe ai do të përgjigjej. Allahu nuk i len myslimanët në humbje e dalalet, ua sqaron atyre hakun / të vëretën.

E njëjta pyetje i ka ardhur edhe vetë pejgamberit salallahu alejhi ue selem nga disa nga sahabët radijallahu anhum, të cilët e kanë pyetur: “Ku ka qenë Allahu para se t’i krijonte qiejt dhe tokën?”. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem: “Ka qenë vetëm Allahu dhe asgjë tjetër nuk ka pasur, kurse arshi i Allahut në kohën e Allahut ka qenë mbi ujë.” Pra pyetjeve që njerëzit kanë nevojë t’i dinë u është përgjigjur Allahu në njërën nga këto tri metoda:

1. Ose në Kuran e Tij.
2. Ose në sunetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem.
3. Ose ka caktuar që dikush prej sahabëve ta pyesë pejgamberin salallahu alejhi ue selem dhe ai të përgjigjej.

Prandaj, përgjigja ndaj këtij problemi që u ka ardhur myslimanëve të tashëm, bashkëkohorë është shumë e thjeshtë.

Shejh Ibn Uthejmini rahimehullah thotë: “Përderisa themi një pjesë e natës është në këtë anë, atëherë themi se edhe Allahu ka zbritur në qiellin e dunjasë, kur shkon në një pjesë tjetër, atëherë themi prapë që Allahu ka zbritur në qiellin e dunjasë.” Pra, patjetër që kjo zbritje do të realizohet, por duhet kuptuar siç thamë më herët se cilësitë e Allahut subhanehu ue teala nuk i pëngjasojnë askujt prej krijesave të Tij.

Problemi i këtyre njerëzve ka ardhur atëherë kur e kanë përngjasuar zbritjen e Allahut me zbritjen e këtyre krijesave. Sikur ta kishin ndërprerë këtë në mendjet e tyre menjëherë, ashtu siç kanë urdhëruar selefi, atëherë nuk kishte ardhur ky problem. Mirëpo, ata kanë menduar se zbritja e Allahut është e ngjashme me zbritjen e krijesave dhe kanë thënë se nëse ne besojmë se Allahu zbret në pjesën e tretë të natës në qiellin e dunjasë, atëherë e kuptojmë se Allahu vazhdimisht është në qiellin e dunjasë, meqë gjatë 24 orëve diku në tokë është pjesa e tretë e natës.

Ne i themi jo, sepse zbritja e Allahut nuk është e njëjtë me të krijesave, ajo dallon. Allahu zbret, por si zbret, ne këtë nuk dimë. Përderisa diku në një vend është pjesa e tretë e natës, atëherë Allahu ka për të zbritur në qiellin e dunjasë.

Prandaj, e jona është të dorëzohemi para teksteve të Kuranit dhe Sunnetit dhe të themi:

“Kemi dëgjuar dhe jemi bindur”, dhe ta pasojmë atë që ka ardhur në Kuran dhe Sunnet.

Nëse gjendja e zemrës dhe e mendjes së myslimanit është kështu, atëherë ai ka shpëtuar dhe nuk i lejohet atij ta tejkalojë Kuranin dhe Sunetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Këto ishin tri llojet e teuhidit:

1. Teuhidi Rububije – të besosh se Allahu është Krijuesi, Zotëruesi, Furnizuesi dhe Menaxhuesi / Sistematizuesi i krejt kësaj gjithësie. Dhe kemi thënë se këtë nuk e kanë mohuar, vetëm se pak prej krijesave.
2. Teuhidi Uluhije – të veçohet Allahu në adhurim. Këtë e kanë mohuar shumica e njerëzve, prej gjeneratave të para, edhe prej atyre bashkëkohorë. Ata të cilët kanë pasuar teuhidin uluhije janë pak, e ata janë pasuesit e pejgambereve. Në suren Jusuf, ajeti 106:

“Shumica e tyre nuk besojnë në Allahun, pa i shoqëruar Atij njëkohësisht (idhuj të rremë) në adhurim.”

3. Teuhidul-esmail-uessifati – e këtu kanë devijuar grupacionet islame, brenda myslimanëve, dhe janë ndarë në grupe të shumta.

Pastaj, duhet ta dimë se ndarja e teuhidit nuk është bidat, siç kanë thënë disa prej injorantëve apo devijantë. Kur kanë dashur t’i largojnë njerëzit prej Teuhidit Uluhije (kur ehli sunneti u kanë thënë njerëzve se t’i bësh Allahut shirk në adhurim, del prej Islamit), atëherë ata (injorantët dhe devijanëtë) kanë thënë, ju keni ardhur me një gjë të re, e keni ndarë Teuhidin në tri pjesë, dhe ndarjen e tij në tri pjesë nuk e gjen as në Kuran as në Sunet. Ne kemi thënë se Ehli Sunneti akiden / besimin e tyre e bazojnë në Kuran dhe Sunet. Ndarjen e Teuhidit e kanë nxjerrë duke lexuar në Kuran dhe Sunnet, pra Kuranin dhe Sunetin e kanë pasur për bazë / parim, dhe jo mendimet / parimet e filozofëve, apo ilmul kelamit. I gjithë Kurani flet për Teuhidin, ose për të Rububijen, ose për Uluhijen, ose për Teuhidin Esmau uessifat, ose është urdhër dhe ndalesë e kjo është prej gjërave që e plotësojnë teuhdiin, ose flet për shpërblimin që Allahu e ka përgatitur për muwahidinët në këtë ahiret, dhe ndihmën që ua jep atyre në këtë dunja, ose flet për shirkun, për ata që kanë dalë prej teuhidin, dhe si janë të ndëshkuar në këtë dunja, dhe ndëshkimin e tyre në ahiret.

Autori, Muhammed Ibn AbdulUehhabi rahimehullah, librin e tij e ka shkruar për tri llojet e teuhidit, por më së shumti për Teuhidin Uluhije, sepse dijetarët para tij më së shumti i kanë kushtuar rëndësi Teuhidit Rububije dhe Esmau uessifat. Ky e ka shkruar librin për atë që myslimanët e asaj kohe dhe myslimanët e kohës sonë kanë më shumë nevojë, meqë nuk ka pasur shumë libra në këtë temë. Kjo ka qenë rruga e tij. Ai nuk ka shkruar për të bërë shumë libra, e për tu cilësuar si i ditur, ose të përfitojë prej tyre, por ka shkruar për atë që kanë pasur nevojë njerëzit. Nuk ka shkruar vetëm sa për të shkruar, por për t’i thirrur njerëzit në rrugën e Allahut. Këto janë dy gjëra të ndryshme. Në këtë libër ai i ka sqaruar llojet e teuhidit uluhije: mbështetja në Allahun, shpresa, dashuria ndaj Allahu, frika, frikë-respekti, kërkimi i ndihmës, kërkimi i shpëtimit, therja, zotimi dhe lloje tjera të adhurimit, për të cilat ka treguar se nuk i takojnë askujt tjetër, përveç Allahut subhanehu ue teala. Dhe përveç kësaj e ka sqaruar edhe të kundërtën e teuhidit uluhije, e që është shirku. Njëjtë siç është teuhidi tri llojesh, edhe shirku është tri llojesh:

-shirk në rububije

-shirk në teuhidin uluhije

-shirk në teuhidin esmau ue sifat

Çfarë është shirku? Shirk është ta bësh Allahun të barabartë me dikë tjetër. Nëse thua arabisht “Eshraktu bejnehuma – Kam bërë shirk në mes atyre dyve” – kjo është njëjtë sikur “i kam bërë baras (ortak) në mes atyre dyve”. E nëse thua “e kam bërë një çështje të barabartë në mes atyre dyve”, atëherë i bie që u ke dhënë dyve hise prej asaj çështje.”

Shirk në teuhidin rububije është dy llojesh:

• që është më i keq, është mohimi i Allahut si Zot, e kjo ka ardhur prej Firaunit (që ka thënë kush është Zoti i botëve, d.m.th e ka mohuar). E këtë mohim e gjejmë edhe tek filozofët të cilët kanë thënë që gjithësia është e pafillim, e asaj nuk i ka paraprirë mos-ekzistenca, dhe gjithmonë do të ekzistojë, vetëm se do të ndërrohen ligjet dhe ngjarjet që ndodhin. Dhe këto ndodhi e ngjarje që ndodhin, ndodhin për shkak të gjitha shfaqjeve, e që ata i quajnë “mendje” që e udhëheqin dhe menaxhojnë këtë gjithësi. Në këtë lloj të shirkut hyjnë edhe disa filozofë myslimanë, të cilët ia veshin islamin shirkut e tyre. Ata janë që besojnë në uahdetul-wuxhud. Ata besojnë në unifikimin e universit. Ata thonë se çfarëdo që sheh është Allahu, dhe çfarëdo që prek është Allahu. Ata e kanë mohuar krijuesin, dhe dallimin mes Krijuesit dhe krijesës. Ata kanë thënë që nuk kanë dallim, pra çdo gjë është krijues. Prej tyre është Ibnul Arabiu dhe të tjerë prej filozofëve myslimanë. E këtu hyjnë edhe ata që i mohojnë cilësitë e Allahut, siç janë ekstremistët prej xhehmive apo kerramive.
• Lloji i dytë i shirkut rububije është të besosh që ka Zot tjetër përveç Allahut. Ndodh që dikush i beson të gjithë emrat dhe cilësitë e Allahut subhanehu ue teala, por beson që ka edhe zot tjetër. Kështu kanë vepruar të krishterët, të cilët e kanë bërë Allahun tre zota. Apo mexhusët të cilët kanë thënë se ndodhitë dhe veprat e mira i krijon drita, kurse të këqijat i krijon errësira. Ose siç besojnë grupacioni që quhen “saubiunë” të cilët e kanë prejardhjen prej Ibrahimit alejhisselam por ndërkohë kanë devijuar, dhe ata mendojnë se yjet dhe planetët që janë lartë në gjithësi janë ato që e udhëheqin kozmosin, i përcaktojnë ngjarjet që do të ndodhin në kozmos. Këtu mund të hyjnë edhe adhuruesit e varreve dhe të vdekurve prej myslimanëve, të cilët besojnë se shehat dhe evliatë e tyre, të vdekurit prej tyre, shpirtat e tyre kanë mundësi ta arrijnë një pozitë të lartë dhe t’i përgjigjen atyre që iu luten atyre, e tu ndihmojnë, e t’i ruajnë / strehojnë prej të këqijave. Kjo është shirk në rububije.

*Pastaj vjen shirku në esmau ue sifat. Edhe ky është dy llojesh.

1. Siç thamë më herët të thuhet që “dora e Allahut është sikur dora ime” apo “këmba e Allahut është sikur këmba ime” ose “fytyra e Allahut është sikur fytyra ime”.
2. Lloji i dytë është që prej emrave të Allahut, të nxirren emra dhe të quhen disa prej idhujve të tyre që i adhurojnë. P.sh. mushrikët e Mekës, prej emrit të Allahut që është “El-ilah” e kanë quajtur idhullin e tyre që është Lati. Kurse prej emrit të Allahut që është “El-Aziz”, e kanë quajtur idhullin e tyre që quhet “Uzza”. Ky është gjithashtu shirk në esmau ue sifat.

*Pastaj vjen shirku në uluhije. Edhe ky ndahet në dy lloje. Dijetarët kur i kanë lexuar tekstet dhe Kuranit, kanë thënë që shirku në uluhije është dy lloje, e disa janë të mendimit se ai ndahet në tri lloje. Ata që kanë thënë që shirku ndahet në dy lloje kanë thënë se është:

1. Shirku i madh, i cili të nxjerr prej Islamit. Nëse ti një adhurim prej adhurimeve tua ia drejton dikujt tjetër përveç Allahut, ose nëse e do dikë barabartë ose më shumë se Allahun. Nëse i lutesh dikujt, apo mbështetesh në dikë njëjtë si i mbështetesh Allahut. Nëse ke frikë se dikush mund të dëmtojë ty njëjtë sikur Allahu. Të gjitha këto janë shirk i madh që të nxjerr prej Islamit.
2. Shirku i vogël, ai për të cilin sheriati ka gjykuar për këtë që është shirk, por ajo barazia mes Allahut dhe tjetrit nuk ka arritur deri në atë masë që ta nxjerrë njeriun nga islami. Dhe disa kanë thënë që shirku i vogël është rrugë / mjet që të dërgon për te shirku i madh.

*Pastaj shirku i madh ndahet në dy lloje:

1. Shirku i jashtëm (prej shirkut të madh) është adhurimi i ndonjë idhulli, adhurimi i varrit, vdekurit etj.
2. Shirku i brendshëm (e që gjithashtu është i madh), si dervishët apo sufitë që mbështeten teh shehat e tyre dhe thonë se nuk bën të mendohet keq për shehat e tyre sepse ata prej atje ku janë mund të dëmtojnë ty. Ky është shirk i madh. Ose dikush që mbështete në disa zota tjerë. Këtu hyn edhe shirku i munafikave (hipokritave). Shirku i tyre është shirk i brendshëm, por është shirk i madh.

*Shirku i vogël ndahet në dy lloje:

1. Shirk i jashtëm, p.sh. ngjitja e hallkave, penjve, hajmalive. Këto janë shirk i vogël, por i jashtëm, ose edhe betimi i dikujt tjetër përveç Allahut. Ose të thuhet “çka ka dashur Allahu dhe çka do ti”, ose të thuhet “mos të ishte Allahu dhe të mos ishe ti, unë nuk do të kisha shpëtuar prej kësaj belaje apo fatkeqësive”. Pra kjo fjala “edhe ti”, tregon barazim. E ky është shirk i vogël, shirk i shprehjes, të folurit tënd.
2. Shirk i brendshëm, është er-rija, syefaqësia e vogël. Kur ti e adhuron Allahun pa sinqeritet, por që të shohin tjerët. Pra, jo sinqerisht për hir të Tij, por të shohin të tjerët. Pra, nganjëherë e bën një vepër për veten tënde, ose për të arritur një interes prej interesave të kësaj dynjaje, ose të arrish një vend / pozitë te të tjerët.

*Mirëpo, prej kësaj kuptojmë se paska edhe Rija të madhe, e ajo është rijaja e mynafikëve, të cilët e fshehin kufirin në zemrat e tyre, por e shfaqin islam. Allahu thotë në Kuran në suren En-Nisa, ajeti 142:

 “…vetëm sa për t’u dukur para botës dhe Allahun e përmendin fare pak”.

Pra, falen sa për sy e faqe. Por, kjo ndodh tek myslimanët. Pra, prej adhurimit të tyre, një hise ia japin Allahut, dhe një hise dikujt tjetër, pra jo sinqerisht apo komplet Allahut. E shkallë, tjetër pas rijasë është es-sumua, që do të thotë të bësh vepra për tu dëgjuar nga të tjerët, ose të bësh vepra që dikush të lavdërojë ty. Pra, të kënaqesh kur i sheh tjerët duke të lavdëruar. Kjo është prej shirkut të vogël. Por edhe shirku i vogël mund të kalojë edhe në shirk të madh. P.sh. nëse dikush e bart një hajmali, por beson që hajmalia po e shëron e jo Allahu, atëherë kjo është shirk i madh. Mirëpo, nëse e sheh hajmalinë si shkak, pra Allahu shëron e hajmalia është vetëm shkak, atëherë kjo është shirk i vogël. Pra, këto ishin disa prej llojeve të shirkut.

E ata dijetarë që shirkun e kanë ndarë në tri lloje kanë thënë se janë:

1. Shirku i madh, i cili të nxjerr nga Islami, e që është t’ia kushtosh adhurimin dikujt tjetër përveç Allahut
2. Shirku i vogël, i cili nuk të nxjerr nga Islami, por është rrugë për shirkun e madh, dhe ku nuk ke një barazi të plotë mes dikujt tjetër dhe Allahut.
3. Rijaja e paktë.

Këto dy ndarje të shirkut janë të njëjta mes vete. Pra, nëse te disa dijetarë e dëgjoni se shirku është dy llojesh e te disa tjerë se shirku është tre llojesh atëherë, kjo është e njëjta gjë.

Pastaj, duhet ta dish se shirkun përveç me emrin shirk, Allahu e ka quajtur edhe “ temdid “. Në suren El-Bekare, ajeti 22, Allahu thotë:

“Mos e bëni askënd të barabartë me Allahun.” Pra, “temdid” çfarë është. Siç ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem në hadithin që transmetohet në Buhari dhe Muslim, kur e kanë pyetur pejgamberin salallahu alejhi ue selem: “Cili është gjynahi më madhi?”. Ai ka thënë: “Ti bësh Allahut dikë të barabartë, ndërsa Ai është që të ka krijuar ty”. Pra në tekstet e Kurant dhe Sunetit, përveç fjalës shirk po e gjejmë edhe fjalën “mid” apo “temdid”.

Edhe kjo ndahet në dy lloje, sikur shirku, në:

1. Temdid i madh,
2. Temdid i vogël,

 

Ajeti i parë që e sjell shejhu si argument/Edh-Dharijat, 56

 

بسم لله الرحمن الرحيم

 

Tema 1 – Dersi 5

Pasi që e kemi sqaruar se çfarë do të thotë KitabuTeuhid, dhe mënyrën se si autori e ka përpiluar këtë libër, e pasi kemi folur për teuhidin se çfarë do të thotë gjuhësisht dhe cilat janë llojet e tij, pas titullit të librit, shejhu el-muxhedid (e disa edhe i thonë shejhul Islam) Muhammed AbdulUehhab thotë:

“we kawlil-lahi teala:

“Nuk i kam krijuar xhindët dhe njerëzit, për asgjë tjetër veçse të më adhurojnë Mua”.

(Është mirë të merren shënime për këtë libër, sepse këtu nuk ka mendime të autorit, por vetëm nga Kurani dhe Suneti dhe fjalët e dijetarëve).

Autori për këtë temë i sjell disa ajete nga Kurani, dhe disa hadithe, si argument për teuhidin. Prej ajeteve i sjell pesë. Fillon me ajetin e parë të sures Edh-dharijat, ajeti 56:

“Nuk i kam krijuar xhindët dhe njerëzit, për asgjë tjetër veçse të më adhurojnë Mua”.

Teuhidi çka është? Njësimi i Allahut në adhurim. Pra, nuk është qëllimi i teuhidit të njihet Allahu si Zot apo Krijues. Teuhid do të thotë të njësohet Allahu me adhurim.

Në këtë ajet Allahu e tregon urtësinë pse i ka krijuar xhindët dhe njerëzit. Prej vetë ajetit, nxirret domethënia e tij. Gjuhësisht, ajeti së pari ka filluar me mohim, me pjesëzën: “We me”. Pra Allahu thotë: “Nuk i kam krijuar xhindët dhe njerëzit”, e pastaj vjen përjashtimi “il-la” që do të thotë “veçse” që të më adhurojnë mua.

Njihet në gjuhën arabe dhe çdo gjuhë tjetër, se kur vjen mohimi e pastaj vjen përjashtimi, atëherë këtu ka përkufizim, veçim. Allahu këto po do të tregojë se krijimi i xhindëve dhe njerëzve është bërë vetëm për një qëllim, e ai është që adhurimi t’i bëhet vetëm Allahut subhanehu ue teala, duke mos i bërë shirk, duke mos i shoqëruar askënd në adhurim. Ky veçimi “il-la”, në gjuhën arabe i thonë kësaj “ edetun mustethneh ose edetun istithnee ” pjesëz e përjashtimit dhe përjashtim i cili nxirret prej gjendjes më gjithëpërfshirëse / më përgjithësuese. Pra, Allahu këtu po përjashton edhe po thotë që në çdo gjendje që mund të mendohet pse i ka krijuar Allahu xhindët dhe njerëzit. Pra, nëse mendon se Allahu i ka krijuar për ndonjë qëllim tjetër, Allahu të gjitha i përjashton, me një përjashtim i cili nxjerr jashtë kontekstit të gjitha gjendjet tjera. Pra, Allahu thotë që për asnjë qëllim tjetër nuk i ka krijuar ata, pra vetëm e vetëm për një qëllim të vetëm, e ai është ta adhurojnë atë të vetëm.

Dhe e treta, pra si e kuptojmë teuhidin gjuhësisht prej këtij ajeti është se Allahu në fund e sjell shkronjën Lam ( لِيَعْبُدُون ), e kjo përdoret për dy qëllime:

-Lamut-tealil – Lami që e tregon shkakun pse bëhet një vepër apo një gjë

1) Tealil gaje – sqarimi i qëllimit, pse është bërë një punë. E pra këtu është sqarimi i urtësisë pse Allahu i ka krijuar njerëzit dhe xhindët.

2) Tealil il-le – sqarimi i arsyes. Për këto dy shkaqe përdoret Lami në gjuhën arabe.

Pra ose :

1) il-le gaijeh (sqarimi i shkakun / qëllimin pse po bëhet një punë, ose

2) ‘il-le muxhibe (shkak i cili detyrimisht bën që të ndodh ajo për çka ka ardhur ajo vepër)

Këtë më së miri e sqaron, se nëse dikush thotë se unë e kam sjellë një libër për të lexuar (Li-ekra).  Çfarë po tregon Lami këtu? E tregon qëllimin për çfarë e ka sjellë librin, pra për të lexuar.

Në disa raste tjera thuhet “Është thyer xhami për shkak të nxehtësisë së madhe”. Pra këto ishin dy llojet për çfarë përdoret lami në gjuhën arabe.

E kur përdoret për ta treguan synimin / qëllimin, atëherë ai synim edhe është i kërkuar, pra kërkohet prej atij që e sjell këtë shkak. E në rastin e ajetit që e kemi marrë tregon se Allahu kërkon prej robërve të Tij që ta adhurojnë atë. Kjo ose ndodh ose nuk ndodh, prandaj u bë ky sqarim. Pra, ky Lam që përdoret në këtë ajet është e llojit të parë, dhe jo e llojit të dytë (te’alil il-le), sepse këtu e dimë se ndodh që disa prej krijesave e adhurojnë Allahun e disa nuk e adhurojnë Atë, kështu që këtu kemi të bëjmë me Lamin e llojit të parë, e jo ajo e llojit të dytë, që detyron të ndodhë e shkaktuara.

Prandaj, prej kësaj e kuptojmë Lamin e urtësisë, Allah e tregon urtësinë e Tij, dhe kjo është Lami fetar / sheriatik. Allahu u tregon njerëzve arsyen pse e ka krijuar robin. Pra, nuk është kërkesë kozmologjike, por fetare, sepse sikur të kishte dashur Allahu që të gjithë robërit ta adhuronin Atë, atëherë askush nuk do të mund të dilte jashtë asaj, por kjo kërkesë fetare / sheriatike, që tregon se Allahu me dëshirën dhe vullnetin e Tij fetar kërkon që robërit ta adhurojnë Atë të vetmin.

Çfarë janë xhindët? Xhindët janë një botë që ne nuk e shohim, por e kemi obligim t’i besojmë. Xhindët Allahu i ka krijuar prej zjarrit. Ne nuk i shohim ata, dhe fjala “xhinn” rrjedh prej bazës së fjalës “el-ixhtinan”, që është diçka e mbuluar, që nuk e sheh. Edhe fetusi në barkun e nënës quhet “xhenin” i fshehtë që nuk shihet. Ose edhe kopshti quhet “Xhenet” dhe ai që është brenda tij nuk shihet. Prandaj edhe xhindët quhen xhind, sepse ata janë të fshehur dhe nuk shihen me shikimet tona. Ilbisi dhe kabilja e tij ju shohin juve, prej nga ju nuk i shihni.

Ai i cili e mohon ekzistencën e xhindëve është qafir, sepse e ka përgënjeshtruar Allahun, pejgamberin salallahu alejhi ue selem dhe ixhmanë e gjithë ummetit të cilët janë unanim që xhindët ekzistojnë. E ata që janë myslimanë edhe e mohojnë ekzistencën e xhindëve, bazohen në shqisat e tyre. Përderisa nuk i shohin, thonë nuk ekzistojnë. Nuk kanë argument, por vetëm bazohen në shqisat e tyre. Por nuk u themi atyre se ka edhe shumë gjëra tjera që nuk i shohim por ato ekzistojnë. P.sh. shpirti që e kemi në trup, ne nuk e shohim, por ai ekziston. Ose edhe gjëra tjera, p.sh. mendja që e kemi, ne nuk e shohim por e dimë që ekziston. Andaj, nuk është kusht gjithsesi që diçka të shihet, për të ekzistuar.

Pastaj, Allahu thotë: “uel inse”-njerëzit. Pse njerëzit në arabisht quhen ins? Ins quhen të gjithë bijtë e Ademit. Kjo në arabisht ka ardhur nga “ihdinas” prej shoqërimit. Pra, njeriu nuk mund të jetojë pa u shoqëruar me dikë, të afërm. Prandaj, në gjuhën arabe njerëzit janë quajtur “insan” që nuk mund të jetojnë ndaras nga njëri tjetri, por bashkë.

Pra, Allahu këtu e ka sqaruar arsyen pse i ka krijuar këto dy grupe të mëdha e që në arabisht quhen “fekalejn”: xhindët dhe njerëzit.

Pastaj, Allahu po thotë “veçse të më adhurojnë”. Çfarë do të thotë “ta adhurosh Allahun subhanehu ue teala”? Do të thotë “ta njësosh atë me adhurim” apo “ta bësh teuhid Allahun subhanehu ue teala në adhurim”.

Ibn Kethiri transmeton se shumë prej selefit kur e kanë komentuar këtë ajet, kështu kanë thënë: “Li-ja’budun” ose “li-juwahidun”, që të më njësojnë mua me adhurim. Kështu ka ardhur prej shumë prej selefit. Transmetohet prej Aliut radijallahu anhu se ka thënë se “Allahu përmes këtij ajeti po thotë që nuk i ka krijuar njerëzit dhe xhinët për tjetër veçse t’i urdhërojë ata me adhurimin e Tij.

Prej Muxhahidit radijallahu anhu ka ardhur që Allahu po thotë që nuk i ka krijuar njerëzit dhe xhinët për tjetër veçse t’i urdhërojë ata dhe t’i ndalojë (pra t’i urdhërojë me disa gjëra, dhe t’i ndalojë prej disa tjerave).

Allahu në një sure tjetër, në suren Kijame në ajetin 36 thotë:

“A mos po mendon njeriu që ka për tu lënë pa asnjë qëllim (shkel e shko)?”

Imam Shafiu rahimehullah e komenton këtë ajet duke thënë: “A mos po mendon njeriu që nuk ka për të qenë i obliguar me disa gjëra dhe i ndaluar prej disa tjerave (d.m.th. që është i krijuar pa asnjë qëllim në këtë jetë?)

Pra, ky është qëllimi i “li-jabudun”, pra “njësimi i Allahut me adhurim”.

E disa tjerë prej selefit këtë pjesë të ajetit e kanë komentuar kështu: “Qëllimi i kësaj është që ata duhet t’i nënshtrohet Atij, t’i binden Atij me adhurim, duke i kryer obligimet, dhe duke u ndaluar nga ndalesat.”

Mirëpo, ne e dimë se prej bindjes ndaj Allahut është edhe njësimi i Allahut me adhurim. Për këtë arsye Allahu njerëzve ua ka dhënë mendjen, logjikën, pastaj i ka dërguar pejgamberët, ka zbritur libra. Misioni i dërgimit të pejgamberëve ka qenë që të njësohet Allahu me adhurim. Sikur të ishte krijuar njeriu për ndonjë gjë tjetër, ose sikur Allahu t’i lente njerëzit pa ndonjë qëllim (siç janë kafshët) atëherë nuk do të kishte urtësi në dërgimin e pejgambereve dhe librave.

Urtësia e dërgimit të pejgambereve dhe librave do të binte poshtë, nuk do të kishte dobi, pra sikur njeriu të ishte sikur kafsha. Pra, të lind, rritet, jetojë dhe dikur të vdesë.

Allahu në një ajet tjetër, në suren el-Kasas, ajeti 85 thotë:

“Vërtetë, Ai i cili ta ka zbritur ty Kuranin (i drejtohet pejgamberit salallahu alejhi ue selem dhe gjithë njerëzve), Ai do të kthejë ty përsëri në cakun apo përfundimin e caktuar (në ditën e Kijametit)”.

Pra, secili njeri do të kthehet prapë te Allahu subhanehu ue teala, e te fundi (caku përfundimtar) pas të cilit nuk ka më. Dhe nëse ke vepruar mirë, do të gjesh mirë, dhe nëse ke vepruar keq do të gjesh keq.

Prej këtij ajeti që e ka sjellur shejhu në libër, çfarë kuptohet? Kuptohet se ky ajet është argument shumë i fortë për teuhidin, e kjo kuptohet nga pikëpamja se urtësia pse Allahu i ka krijuar xhinët dhe njerëzit është Teuhidi. E teuhidi, adhurimi e ibadeti është një. E për ta kuptuar këtë më mirë, duhet të kuptohet edhe realiteti i ibadetit, pra çfarë është “ibadet”?

Në gjuhën arabe siç thotë Ibn Kethiri “ibadeti gjuhësisht është marrë prej diçka që është e nështruar”. Në arabisht thuhet “tarikun muabed ”, prej nga është nxjerrë fjala ibadet. Për rrugën fjala është që ajo është rrugë e shtruar e cila shkelet (pra e nënshtruar).

Prej kësaj e kuptojmë që ibadet është “të nënshtrohesh dhe përulesh para dikujt”. Nëse kësaj i shtohet dashuria, bindja dhe pasimi, atëherë kjo bëhet ibadet fetar. Pra, nëse dikush i nënshtrohet dikujt, i përulet, me dashuri, bindje dhe pasim (jo Allahut por dikujt tjetër), atëherë ai ka bërë shirk. Kjo është kuptimi i ibadetit fetar.

Pra, ibadeti fetarisht si definohet? Siç kanë thënë disa dijetarë: “Të kryhen urdhërat e Allahut, të largohesh nga ndalesat e Allahut, me dashuri ndaj Allahut, me frikë(respekt) ndaj Allahut, me shpresë në Allahun subhanehu ue teala”.

Disa dijetarë kanë thënë: “Ibadeti është ajo me të cilën na ka urdhëruar Allahu subhanehu ue teala (gjithçka që na ka urdhëruar Allahu), pa marrë parasysh a e kupton këtë domosdoshmërish mendja jonë, apo nëse nuk është në traditat të cilat janë të vazhdueshme tek popujt”. Pra, pa marrë parasysh a e kundërshton mendjen tonë, apo traditat tona, kjo është ibadet me të cilin na ka urdhërar Allahu. Ky është definicioni i usulive (dijetarëve të bazave të fikhut).

Ndërsa shejhul Islam Ibën Tejmijje i jep dy definicione për ibadetin:

“Ibadet është t’i bindesh Allahut, duke i çuar në vend urdhërat e Allahut, urdhërat që kanë ardhur përmes gjuhës së pejgamberëve”.

Ndërsa definicioni i dytë që e ka dhënë shejhu e që është më gjithëpërmbledhës, që e ka dhënë shejhu është (në librin Ubudije, në fillim të librit):

“Ibadet është emër përmbledhës për çdo gjë që e do Allahu dhe është i kënaqur me të, prej fjalëve / thënieve edhe veprave, që janë të jashtme ( të gjymtyrëve dhe gjuhës ) dhe të brendshme (të zemrës)”. Ky është definicioni më përmbledhës për ibadetin.

Ibnul Kajjimi rahimehullah thotë, Ibadeti sillet / bazohet në pesëmbëdhjetë parime. Ai i cili i plotëson këto 15 parime, i ka plotësuar të gjitha shkallët / fazat e adhurimit të Allahut. Pastaj e sqaron këtë:

“Kjo sqarohet duke e kuptuar se ibadeti ndahet në tri pjesë:

• Ibadeti i zemrës
• Ibadeti i gjuhës
• Ibadeti i gjymtyrëve (të trupit)

Dhe dihet që dispozitat që kanë të bëjnë me adhurimin e Allahut subhanehu ue teala janë pesë:

• Waxhib – obligim
• Mustehab – të pëlqyera
• Haram – të ndaluara
• Mekruh – të urryera
• Mubah – për të cilat as nuk ke shpërblim e as ndëshkim

Këto pesë dispozita i takojnë zemrës, gjuhës dhe gjymtyrëve. (Pra 5*3=15). Këto janë ato 15 dispozitat mbi të cilat bazohet adhurimi i Allahut. Ai që i plotëson këto, e ka plotësuar këto është bërë tamam rob dhe adhurues i Allahut subhanehu ue teala.

Pra, prej kësaj që e sqaruam, dhe prej ajetit që e ka sjellë autori, e kuptojmë se të gjitha pjesët e ibadetit / adhurimit ndaj Allahut duhet të jenë vetëm për Të. Allahu thotë: Nuk i kam krijuar njerëzit dhe xhinët për tjetër, veçse të më adhurojnë. Pra, të gjitha adhurimet, të zemrës, gjuhës, gjymtyrëve duket të jetë të drejtuara vetëm te Allahu.

Pra, ky ajet po na tregon që është obligim pra duhet ta veçojmë Allahun subhanehu ue teala me adhurim. Pra, vetëm Atij t’ia kushtojmë adhurimin. Sepse, Allahu është Ai i cili e ka filluar krijimin tënd, është Ai i cili të sjell të mira ty, të sjell begati, të sjell dhunti – këtë Allahu e kryen me forcën e Tij, me fuqinë e tij, dëshirën e Tij dhe me mëshirën e Tij, pa pasur nevojë Allahu për ndonjë tjetër përveç Tij. Ti fillimisht nuk ke qenë shkak që Allahu të ka krijuar ty, të furnizojë apo të japë të mira ty, por prej mëshirës dhe dashurisë që ka Allahu ndaj krijesave të Tij, atëherë Ai iu jep të mira atyre. Pra, këto vepra që Allahu i kryen ndaj teje, askush tjetër nuk mund t’i kryejë për ty. Prandaj, sa herë që ti ke nevojë për Allahun, sa herë që ke nevojë për ndonjë rrizk apo për ndalimin e ndonjë të keqe, atëherë dije se askush tjetër përveç Allahut nuk mund të ta japë atë rrizk apo të ta ndalojë atë të keqe. Prandaj, Allahu në suren Mulk, ajeti 20 dhe 21 thotë:

” Kush është ai, që mund t’ju ndihmojë si një ushtri e tërë, përveç të Gjithëmëshirshmit? Mohuesit janë pre e mashtrimit (të shejtanit). Kush janë ata, që do t’ju japin mjete jetese, në qoftë se Ai jua ndalon ato? Por ata jnë zhytyr në kryeneçësi e mendjemadhësi.”

Prandaj, ai i cili e adhuron dikë tjetër përveç Allahut subhanehu ue teala, duke e ditur se Ai e ka krijuar, atëherë pa dyshim që kjo është një padrejtësi, zullum, cënim i madh i të drejtës së Allahut, sepse nuk është i njëjtë sikur Ai që krijon e sikur ai që nuk krijon.

Allahu në suren Nahl, ajeti 17 thotë:

“Atëherë, a është njësoj si Ai që krijon, si ai që nuk krijon?! A nuk po merrni vesh?”

Pra, si ka mundësi përderisa Allahu të ka krijuar dhe po të furnizon, ti i bindesh dikujt tjetër përveç Allahut subhanehu ue teala.

Allahu është Ai i cili të bën mirë, të sjell begati, të jep dhunti e mirësi prej Tij. Pse? Sepse kjo është ajo që e kërkojnë emrat me të cilët Allahu subhanehu ue teala, e ka emërtuar veten e Tij, e kjo është ajo çfarë cilësitë me të cilat e ka përshkruar Allahu subhanehu ue teala veten e tij, kërkojnë.

Allahu është Err-rrahmanurr-Rrahim (mëshiruesi, mëshirëbërësi), El-Wedudul Mexhid (i dashuri ndaj krijesave të Tij, madhështori).

Fuqia e Allahut rrjedh detyrimisht prej vetë qenies së përsosur të Tij. Gjithashtu edhe mëshira, dija, urtësia etj. Allahu të jep prej të mirave të Tij, dhuntive e mëshirës, jo pse Ai ka nevojë për ty, apo dikë tjetër, por sepse vetë emrat e përsosur të Allahut, dhe cilësitë e përsosura të Tij e kërkojnë këtë, pra që Allahu detyrimisht merr përsipër, dhe shkaku i këtyre cilësive të përsosura, të bën mirë ty e të jep të mira, jo pse ka nevojë për ty apo ndonjë ndihmë. Allahu është i Pavarur, Sovran, nuk ka nevojë për askënd.

Allahu thotë në Kuran, në suren En-Neml, ajeti 40:

“…Kush falënderon, e bën për të mirën e vet, …

Pra, Ai i cili falënderon këtë e bën për veten e Tij, jo pse kjo i duhet Allahut, e ai i cili bën kufër mohon e nuk e falenderon Allahun, atëherë le ta dijë se Allahu është Bujar dhe prapë të jep.

Pra, Allahu është i Pavarur në veten e Tij, në qenien e Tij, dhe të gjitha cilësitë e përsosura që i meriton Allahu, qëndrojnë dhe pohojnë në vetë veten e Tij. Dhe është detyrim që dalin prej qenies së Allahut që është i përsosur. Pra, Allahu nuk ka nevojë për askënd dhe asgjë. Dhe bujaria, mirësitë, veprat e tij, fisnikëria, rrjedhin detyrimisht prej qenies dhe përsosmërisë së Allahut subhanehu ue teala, jo pse Allahu ka nevojë për ndonjë ndihmë. Këto ishin prej disa prej fjalëve që i sjell shejhul Islam ibn Tejmije.

Allahu pas këtij ajeti që e ka sjellur autori, në ajetin tjetër, pra në suren Dharijat, ajeti 57 thotë:

“Unë nuk kërkoj prej tyre risk, as nuk dëshiroj që të Më ushqejnë”

Pra, Allahu po tregon që nuk ka nevojë për adhurimin e njerëzve, por njerëzit kanë nevojë për ta adhuruar Allahun.

Pse? Vazhdon ajeti:

“Vërtet, Allahu është Furnizuesi i vetëm, i Fuqishmi, i Plotpushtetshmi.”

Pra, Ai është i cili furnizon (jo tjerët) dhe e posedon forcën. Allahu i ka krijuar këto dy grupe të mëdha, xhinët dhe njerëzit, për ta adhuruar Allahun, por Allahu nuk është i nevojshëm për adhurimin e tyre, por ata janë të nevojshëm për adhurimin e Allahut subhanehu ue teala.

Në një ajet tjetër, Allahu thotë në suren Ibrahim, ajeti 8:

“Dhe Musai tha: “Nëse mohoni ju dhe të gjithë ata që janë në Tokë, (dijeni se) Allahu është vërtet i Vetëmjaftueshëm dhe plot lavdi.”

Musai i ka thënë popullit të tij, se edhe sikur ju dhe të gjithë banorët e tokës të mohoni, dijeni Allahu është i Vetëmjaftueshëm, i Pavarur, dhe VetëMadhërueshëm. Nuk ka nevojë që dikush ta falënderojë apo madhërojë Atë. Pra, Allahut nuk i bën dobi adhurimi i dikujt, njëjtë sikur nuk i bën dëm mëkati i dikujt, por ai që e adhuron Allahun, atij i bën dobi adhurimi i tij, dhe ai që mëkaton, atij i bën dëm mëkati i tij.

Gjithashtu Allahu thotë në suren Zumer, ajeti 7:

 “Nëse ju e mohoni Atë, dijeni se Allahu është vërtet i pavarur prej jush. Megjithatë, Ai nuk është i kënaqur me mosmirënjohjen e robërve të Tij, por kënaqet me ju, nëse e falenderoni. Asnjë gjynahqar nuk do t’i mbartë gjynahet e tjetrit. Pastaj, do të ktheheni te Zoti juaj e Ai do t’ju njoftojë për atë që keni bërë, sepse Ai e di vërtet se ç’keni në zemrat tuaja.”

Në një hadith kudsi, Allahu thotë:

“O robërit e Mi, nëse të gjithë prej ju i pari dhe i fundit prej xhindëve dhe njerëzve (pra i pari prej xhinëve dhe i fundit prej xhinëve, dhe i pari prej njerëzve dhe i fundit pre njerëzve, pra sikur të gjithë të bëhen bashkë), dhe i kanë zemrat e tyre të devotshme sikur njeriu apo xhindi më i devotshëm, kjo nuk shton asgjë në sundimin Tim (mbretërinë e Tij). Dhe sikur të gjithë prej juve prej xhinëve dhe njerëzve, e kanë zemrën e njeriut apo xhindit më të keqen, kjo asgjë nuk e mangëson sundimin dhe mbretërin e Tij. (Pra Allahut nuk i bën dobi asgjë adhurimi ynë e as nuk i bën dëm mëkati jonë).”

Dhe në fund të këtij hadithi madhështor, Allahu thotë:

“O Robërit e Mi, dijeni se çdo gjë që ju veproni, janë veprat tuaja që unë po i llogaris (pra i regjistroj të gjitha), pastaj Unë do t’ua përmbush ato vepra (do t’ua plotësojë e t’ua japë rezultatin e tyre). Ai i cili gjen mirë (hajr), le ta falënderon Allahun (pra nuk e ka prej vetes së tij, por sukses që ia ka dhënë Allahu), dhe ai i cili gjen tjetër çka (rezultat të keq), të mos e qortojë askënd tjetër përveç vetes së tij (sepse atë askush nuk e ka detyruar ta bëjë mëkatin).”

Prej kësaj e kuptojmë se derisa Allahu i ka krijuar këto dy grupe të madh (të rënda – thekalejn), i ka krijuar për adhurimin e Tij, kjo tregon që adhurimi dhe teuhidi i Allahut është baza / themeli / origjina e çdo gjëje. Dhe asgjë nuk mund të ekzistojë prej adhurimeve tona, veçse nëse e plotësojmë teuhidin dhe adhurimin e vetëm ndaj Allahut.

Ajo që thamë më herët, se Allahu nuk ka nevojë për askënd, ka ardhur një ajet në suren Bekare, ajeti 245, që dikush mund ta keqkuptojë:

 “Kush do t’i japë Allahut një hua të bukur, që Ai t’ia kthejë shpërblimin shumëfish? Allahu e shtrëngon (riskun) dhe e liron; tek Ai do të kthehemi.”

Allahu këtu nuk ka nevojë për huanë tonë (pra që ne t’u ndihmojmë të varfërve, këtë e quan hua). Por, Allahu nuk ka dashur të tregojë këtu që ka nevojë për huanë tonë / pasurinë tonë që ua japim tjerëve. Siç kanë thënë mushrikët e Mekes, kanë thënë, pse t’i japim ne të varfërve, ndërsa sikur të donte Allahu do t’i furnizonte ata. Pra, Allahu këto po do të tregojë lidhjen që e ka robi me Allahun subhanehu ue teala, kur ai jep për hir të Tij, e ajo është që Allahu gjithsesi ka për ta shpërblyer. Allahu e ka marrë përsipër (ia ka bërë obligim vetes) që Ai i cili jep për hir të Allahut subhanehu ue teala, Allahu gjithsesi do ta shpërblejë kur ta takojë atë. Njëjtë sikur ai që merr hua, që gjithsesi do ta kthejë atë. Edhe Allahu e ka bërë këtë krahasim, jo që ka nevojë për pasurinë tonë, ose për huanë.

Ky ishte ajeti i parë në librin e autorit, i cili tregon argumentin e parë. Pra, Allahu këtu na tregon që duhet ta bëjmë teuhid Allahun, e nuk është për qëllim që të bëhet teuhid Allahu në zotërim (rububije), por këtu kemi të bëjmë me uluhijen. Dhe nuk është teuhidi me të cilin kanë ardhur pejgamberët ai që të njësohet Allahu me zotërim, por me adhurim.

 

Ajeti i dytë që e sjell shejhu si argument / En-Nahl, 36

 

بسم لله الرحمن الرحيم

 

Tema 1 – Dersi 6

Në fillim të dersit ka pak përsëritje nga dersi i pestë. Nëse dikush të pyet se ku ke argument që Kurani aludon / tregon për Teuhid Uluhije, d.m.th. që vetëm Allahut i takon adhurimi? Atëherë, ne i themi prej tyre është ajeti i sures Dharijjat (51:56). Argumentimi me këtë ajet bëhej në tri mënyra, së pari mohimi, pastaj përjashtimi, e pastaj te Lami (Li) i cili tregon qëllimin / arsyen / urtësinë e krijimit.

Pastaj autori e sjell ajetin e dytë si argument për Teuhidin, në suren Nahl, ajeti 36:

“Çdo populli Ne i çuam një të dërguar (që u thoshte): “Adhuroni Allahun dhe shmangni idhujt!” Disa prej tyre Allahu i shpuri në rrugë të drejtë e disa e merituan të mbeten në humbje. Andaj, udhëtoni nëpër botë të shihni se si ishte fundi i përgënjeshtruesve!”

Ky ajet ka filluar me parashtesën “Welekad”. Lami që ka ardhur këtu është pjesëz që i paraprin betimit. Pra, ky betim është i fshehur, nuk shqiptohet, por nënkuptohet. Pra Allahu në njëfarë mënyrë po betohet. Po thotë që Ne i kemi dërguar.. (vazhdon ajeti). E pastaj ka ardhur “kad” është parashtesë që e vërteton Allahu, edhe përmes Lamit edhe me betimit i cili nënkuptohet, edhe kjo parashtesë Kad tregon / pohon/ konfirmon. Pra, Allahu betohet dhe zotohet se te çdo umet ka dërguar nga një pejgamber që ta adhurojnë vetëm Allahun dhe t’i largohen tagutit.

Fjala Ummeh i ka katër kuptime:

1. E para është kjo që ka ardhur në këtë Ajet. Allahu po thotë se te çdo grup njerëzish, te çdo gjeneratë apo te çdo brez (pra një xhemat i njerëzve të cilët i bashkon një cilësi), e kemi dërguar nga një pejgamber.
2. I dyti kuptim i fjalës ummeh është “El imam” – prijësi. Për këtë e kemi ajetin në suren Nahl, ajeti 120:

 “Me të vërtetë, Ibrahimi ka qenë prijës shembullor (me të gjitha virtytet e mira), i përulur para Allahut, me besim monoteist dhe nuk ka qenë nga idhujtarët,

3. Kuptimi i tretë është “milet” ose “fe”, siç ka ardhur në suren Zuhruf, ajeti 23:

“Po ashtu, në çdo vend Ne kemi dërguar paralajmërues para teje, pasanikët e atij vendi thonin: “Ne i kemi gjetur etërit tanë në këtë fe dhe po ndjekin gjurmët e tyre”.

4. Kuptimi i katërt është “zeman” d.m.th. “koha”, siç ka ardhur në suren Jusuf, ajeti 45, pasi që janë liruar ata dy nga burgu, dhe Jusufi i ka thënë njërit prej atyre që kanë shpëtuar, dhe e ka parë në ëndërr që ai ka për të shpëtuar, dhe i ka thënë tregoj mbretit që këtu në burg është një i pafajshëm. Ai ka harruar, dhe pasi e ka parë ëndrrën mbreti e ka ditur që dikush në burg është që di t’i komentojë ëndrrat. Allahu thotë:

45. “Njërit nga ata dy që shpëtoi (nga burku), iu kujtua pas një kohe e tha: “Unë do t’ju njoftoj për shpjegimin e kësaj (ëndrre), vetëm më dërgoni (te Jusufi)!”

Pra, Allahu në ajetin që e morën në fillim (Nahl), Allahu po tregon që për secilin ummet ka dërguar pejgamberë, prej popullit të Nuhut alejhisselam, e deri te pejgamberi i fundit salallahu alejhi ue selem.

Urtësia pse Allahu i dërgon pejgamberët janë tri (të cilat i përmendin dijetarët):

1. Allahu do që njerëzve t’ua sjellë argumentet, që ata t’i shohin argumentet me dy, e të mos kenë arsyetim kur të dalin para Allahut. Në Arabisht quhet “ikametul-huxheh” – që t’i ngrihet argumenti njerëzve. Allahu thotë në suren En-Nisa, ajeti 165:

“(Këta janë) të dërguar që kanë sjellë lajme të mira e kanë paralajmëruar, në mënyrë që njerëzit të mos kenë ndonjë justifikim ndaj Allahut, pas ardhjes së të dërguarve. Se, Allahu, është i Plotfuqishëm dhe i Gjithëdijshëm.”

2. Dhe e dyta, për shkak të mëshirës që ka ndaj njerëzve. Allahu e përshkruar pejgamberin salallahu alejhi ue selem në suren El-Enbija, ajeti 107:

 “Dhe Ne nuk të kemi dërguar Ty (o Muhammed), veçse si mëshirë për botët.”

3. Dhe e treta është se Allahu përmes pejgambereve do t’ua tregojë njerëzve rrugën e cila i lidh me Allahun. Sepse, njeriu nuk ka mundësi ta dijë në detaje se çfarë është ajo që don Allahu subhanehu ue teala. Ndoshta në mënyrë të përgjithshme mund ta dijë që p.sh. Allahu na urdhëron për të mira dhe na ndalon nga e keqja, mirëpo se çfarë hyn te këto të mira dhe çka hyn te e keqja, këtë nuk mund ta dimë, përveç përmes shpalljes.

Pastaj, si vazhdim i ajetit të dytë që e sjell autori i librit si argument kemi “Eniëbudullahe”. Pra, i kemi dërguar pejgamberët që ta adhurojnë Allahun. Kjo En që ka ardhur këtu i ka dy kuptime në gjuhën arabe:

1. Ose është tefsirije (që e komenton). Dijetarët thonë quhet tefsirije, sepse këtu e ka fshehur fjalën, por nënkuptohet fjala. Fjala pohohet, por nuk shkruhet me shkronjë. Pra, që është dërguar te çdo popull pejgamber që t’u thuhet atyre (kjo nuk thuhet në ajet, por nënkuptohet). Pra, edhe pse nuk shkruhet me shkronja, por Allahu përmes parashtesës En, ka dashur të tregojë që çdo pejgamberi i ka shpallur që t’u thotë njerëzve që ta adhurojnë Allahun dhe të largohen nga taguti.
2. Disa kanë thënë që kjo En është masdarije (En e infinitivit). Qëllimi pse quhet masdarije është se këtu fshihet parashtesa Bi (pra prej foljes që është adhurojeni Allahun) nxirret infinitivi. Pra, i kemi dërguar pejgamberët me adhurimin e Allahut, dhe largimin prej tagutit – (pra nuk ka folje, por infinivit). Më e saktë është e para, se kjo En është Tefsirije, që do të thotë se thënia fshihet, nuk shkruhet por nënkuptohet.

Pastaj, pejgamber është ai që Allahu subhanehu ue teala i ka shpallur një sheriat / një ligj dhe e ka urdhëruar t’ua komentojë njerëzve. Kjo është edhe resul. Pejgamberë ka shumë. Disa prej tyre Allahu i ka cekur në Kuran e disa prej tyre nuk i ka cekur, por ne i besojmë të gjithë, pa marrë parasysh a i ka përmendur Allahu me emër, apo jo. Ne i besojmë prej të parit deri të fundit. Ne i besojmë përgjithësi, e edhe në veçanti, secilin prej atyre që i ka cekur Allahu. Kjo është një prej gjashtë shtyllave të imanit (besimit në Allahun).

Allahu thotë në Kuran në suren En-Nisa, ajeti 164:

“Për disa të dërguar të kemi treguar më parë dhe për disa të tjerë nuk të kemi treguar ty. Sa i takon Musait, Allahu i ka folur atij drejtpërdrejt.”

Kthehemi te ajeti që e sjell autori. Kur Allahu thotë:

“Adhuroni Allahun dhe shmangni tagutin”

Kjo është e njëjtë me ajetin e parë që e sjell autori si argument, kur Allahu thotë:

“Nuk i kam krijuar xhindët dhe njerëzit për tjetër, veçse të më adhurojnë Mua”.

Pra, Allahu ashtu siç ka treguar në ajetin e parë se të gjithë njerëzit i ka treguar për adhurimin e Tij, njëjtë në ajetin e dytë Allahu tregon se edhe pejgamberët janë dërguar për adhurimin e Allahut (pra t’ua mësojnë këtë tjerëve). Pra, pejgamberët nuk janë dërguar për t’ua mësuar tjerëve bujqësinë apo blegtorinë, e as zanate të ndryshme, e as nuk i ka dërguar t’u tregojnë njerëzve ta besojnë Allahun subhanehu ue teala, sepse këtë të gjithë e dinë përveç disa të paktë. Edhe ata që e mohojnë kemi thënë se këtë e bëjnë vetëm gojarisht. Pra, pejgamberët janë dërguar që tu thonë njerëzve që ta veçojnë Allahun në adhurim.

“Eniëbudullahe”  – Do të thotë “nënshtrojuni Allahut me adhurim / ibadet”.

“Wexhtenibut-tagut” – Ixhtinab do të thotë që ti të jesh në një xhenb (në një anë) e ai në një anë tjetër. Pra të mos kesh punë me të, të jesh larg tij. Ky është qëllimi pra, t’i largohesh tagutit.

Pra së pari Allahu po urdhëron, e pastaj urdhëron me ndalesë. “Taghut” në arabisht është marrë nga fjala “tughjan” që do të thotë “ta teprosh” apo “t’i kalosh kufijtë”.

Allahu në suren el-Hakkah (surja 69), ajeti 11 thotë:

“Kur uji i ka kaluar kufijtë, ne pastaj ju kemi mbartur juve në anije”.

Prej kësaj, është marrë shprehja taghut.

Prej selefit kemi komente të ndryshme rreth asaj se çfarë është taghuti.

Prej Umerit radijAllahu anhu kemi, siç transmeton Ibn Ebi Hatimi ka thënë se “Taghuti është shejtani”, dhe pa dyshim që shejtani është prijësi e të gjithë taghutave.

Xhabiri radijaAllahu anhu siç transmeton Buhariu thotë që “taghut janë falltorët” (atyre që iu vijnë shejtanat dhe mundohen t’u tregojnë diçka prej botës së fshehtë). Ai thotë se këta janë taghutat e përmendur në ajet.

Mirëpo taghut është çdokush që gjykon me ligj tjetër përveç ligjit të Allahut subhanehu ue teala. Siç thotë Muxhahidi, nxënësi i Ibn Abasit radijallahu anhume, kur e komenton këtë ajet, thotë taghut është shejtani në formën e insanit (njeriut), ata gjykohen te ai (jo pse gjykon me ligje të Allahut).

Pra, taghut është ai që i urdhëron njerëzit ta pasojnë atë jo në bindje ndaj Allahut, siç ka urdhëruar Allahu dhe pejgamberi i tij.

Imam Mali rahimahullah është: “çdo gjë që adhurohet përveç Allahut subhanehu ue teala, ai është taghut”.

Ibnul Kajjimi rahimehullah e ka dhënë një definicion më përmbledhës për taghutin, i cili thotë:

“Çdo gjë që robi e tejkalon në kufirin e tij, ndaj dikujt që e adhuron (në vend të Allahut), ndaj dikujt që e pason, ndaj dikujt që i bindet” atëherë ai është taghut.

Këtu duhet t’i përjashtojmë ata që nuk janë të kënaqur me të. P.sh. të krishterët e kanë adhuruar Isën alejhisselam, por ai nuk është i kënaqur me këtë. Ose, myslimanët e sodit e adhurojnë Hasanin dhe Husejnin, por ata nuk janë të kënaqur me këtë. Ose adhurojnë edhe njerëz tjerë të devotshëm. Pra, këta nuk konsiderohen taghuta, por adhurimi që u bëhet atyre llogaritet prej adhurimeve të taghutit.

Pra, nëse i konsiderojmë njerëzit që adhurojnë dikë tjetër veç Allahut dhe i binden dikujt tjetër veç Allahut, atëherë mund të themi se adhurimi i tyre është adhurim i taghutit, mirëpo jo ata që adhurohen janë taghut (nëse nuk janë të kënaqur me këtë adhurim). Por, nëse ai kënaqet me këtë adhurim që i bëhet atij, atëherë edhe ky është taghut.

Shejh Uthejmini rahimehullah e sqaron shumë mirë këtë kur komenton këtë definicion, e sqaron mirë e thotë: “Ajo ku ka thënë Ibn Kajjimi që çdo gjë që njeriu i tejkalon kufijtë ndaj dikujt që e adhuron janë p.sh. falltorët ose sihërbasat ose dijetarët e të keqes (sherrit), kurse kur e tejkalon kufirin e adhuron dikë tjetër përveç Allahu, atë këto p.sh janë. idhujt, varrezat, të vdekurit etj, ndërsa aty ku ka thënë Ibn Kajjimi që njeriu i tejkalon kufijtë në bindje ndaj dikujt tjetër përveç Allahut janë prijësat të cilët kanë dalë prej bindjes ndaj Allahut, nëse njeriu i merr ata për zota në vend të Allahut, e bën hallall një gjë që Allahu ia ka bërë haram, sepse ata (prijësat) ia kanë bërë hallall, ose e kundërta e bën haram një gjë që Allahu ia ka bërë hallall, sepse ata ia kanë bërë haram. Atëherë, këta janë taghuta. Kurse, ai i cili i pason këta / vepron ai është pasues i taghut. (Pra nuk i themi taghut, por pasues i taghutit), sepse Allahu në suren En-Nisa, ajeti 51 thotë:

“A i ke parë ata që u është dhënë një pjesë e librit (krishterët dhe jahuditë). Ata basojnë në magji dhe besojnë taghutin (ata prijësat e tyre që ua kanë bërë hallall diçka që Allahu ua ka bërë haram dhe e kundërta ua kanë bërë haram diçka që Allahu ua ka bërë hallall)”.

Pra shejhu thotë që Allahu pasuesit e tyre nuk i ka quajtur taghuta, por besimtarë që i pasojnë taghutat. E prijësat e tyre janë taghuta. Taghuti i çdo populli është ose kur gjykohen (kërkojnë të gjykohen) te ata që gjykojnë me ligj tjetër, jo me ligjin e Allahut, ose kur adhurojnë dikë tjetër, ose e pasojnë pa fakte (argumente), ose i binden atij në një punë / çështje për të cilën nuk kanë dije a e ka urdhëruar Allahu apo pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Të gjitha këta janë taghutat e kësaj bote. Nëse dikush mediton, e sheh gjendjen e njerëzve, e sheh se shumica e njerëzve prej fillimit e deri në kohën e sotme, ia kanë kthyer shpinën adhurimit të Allahut, dhe janë kthyer drejt adhurimit të taghutave, ose ia kanë kthyer shpinën bindjes ndaj Allahut dhe pasimit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem, dhe i kanë pasuar taghutat në vend të Allahut. Ata të cilët i adhurojnë këta në vend të Allahut, në esencë e adhurojnë shejtanin, sepse shejtani i adhuron ata. Allahu tregon në suren Sebe’, ajeti 40:

“Ditën, kur do t’i tubojë të gjithë, do t’u thotë engjëjve: “Vallë, këta juve ju adhuronin?”

Ka pasur prej mushrikëve arabë që i kanë adhuruar melaiket. Pra qëllimi i pyetjes është se a janë të kënaqura ato me këtë adhurim. Melaiket janë të pastra nga ky adhurim që u është bërë atyre.

Melaiket thonë:

“Ata do të thonë: “Qofsh i lavdëruar Ti, o Zoti ynë! Ti je Mbrojtësi ynë, jo ata. Ata adhuronin xhindët dhe shumica e mohuesve u besonin atyre.”

Pra, largojuni taghutit, d.m.th. largojuni çdokujt që adhurohet në vend të Allahut.

Si argumentojmë me këtë ajet për teuhdin uluhije? Allahu këtu po sjell së pari pohim (adhurojeni vetëm Allahun), e pastaj mohim (dhe shmangni taghutin). Dhe kjo është fjala La Ilahe il-lAll-llah. Së pari të mohohet (se nuk ka të adhuruar me të drejtë), pastaj vjen pohimi (përveç Allahut).

Kjo është e njëjtë me ajetin në suren el-Bekare, ajeti 256:

“Ai i cili e mohon taghutin dhe e beson Allahun, ai është kapur për lidhjen më të fortë (d.m.th. është kapur për fjalën La Ilahe il-lAll-llah)”.

Në Islam patjetër duhet të pohosh dhe mohosh, nuk mjafton njëra pa tjetrën. Prej fjalëve të Ibn Kajjimit rahimehullah kemi:

“Rruga e Kuranit , mënyra se si Kurani e shtjellon këtë çështje, është se gjithmonë mundohet së bashku t’i përmend pohimin edhe mohimin. Vetëm mohimi nuk është Teuhid.”

Siç ka thënë shejh Uthejmini “mohimi është përgënjeshtrim i plotë” dhe e sjell një shembull, thotë “nëse ti thua nuk është ngritur askush në këmbë”-  atëherë po mohon që dikush është ngritur në këmbë, kemi mohim të plotë, përgënjeshtrim të pastër”.

Vazhdon Ibn Kajjimi rahimehullah: “Edhe idhbati pa mohim nuk vlen. Nëse ti pohon pa mohuar, atëherë kjo nuk tregon se edhe tjerët nuk janë bashkë me të”. Nëse thua “është ngritur filani në këmbë” kjo nuk do të thotë që nuk janë ngritur edhe tjerët. Pra këtu duhet mohim, duhet të thuhet “askush nuk është ngritur në këmbë përveç filanit”, që do të thotë se ti e ke njësuar filanin me ngritjen në këmbë”.

Kështu Ibn Kajjimi dhe dijetarë tjerë kanë thënë se nuk mjafton vetëm pohimi apo mohimi, por duhet të dyja në Islam. Pra për tu pranuar ty teuhidi, njësimi i Allahut në adhurim, duhet pohimi dhe mohimi. Kjo nuk mjafton vetëm me gjuhë, por duhet edhe me zemër. Pra, këta taghuta duhet t’i urresh edhe me zemrën tënde, sepse edhe Allahu i urren ata.

Thotë Ibn Kajjimit “Teuhidi nuk realizohet ndryshe, vetëm nëse në vete përmban mohimin dhe pohimin, ky është vetë realiteti i fjalës La ilahe il-lAll-llah” – Pra, ky është vetë Islami me të cilin ka ardhur pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe të gjitha pejgamberët tjerë siç e cekëm deri tash.

Kur Allahu po thotë “Adhurojeni vetëm Allahun” – këtu kemi teuhidin që pohohet, dhe “largojuni taghutin, këtu kemi mohimin e shirkut, pra mohohet që dikush të jetë ortak me Allahun në adhurim, pra mohon çdo gjë që adhurohet në vend të Allahut padrejtësisht.”

Shejh Feuzani hafidhehullah thotë: “Vini re se si Allahu po thotë “largojuni” taghutit, dhe jo “lëreni” taghutin apo “lëreni” adhurimin ndaj taghutit”. Pse? Sepse fjala “ixhtinab” e godet më mirë qëllimin pse është Teuhidi. Është argumentim më i fuqishëm, sepse Allahu po thotë “lëreni adhurimin e tij dhe çdo rrugë / mjet që dërgon deri te adhurimi i taghutit”. Pra, ti të jesh në një anë dhe ai të jetë në një anë tjetër. Pra, tërësisht i distancuar ndaj tij, dhe larg çdo rruge / mjeti që dërgon në adhurimin e taghutit.

Pra, Allahu në këtë ajet tregoi se urtësia pse i ka dërguar të gjithë pejgamberët (prej të parit deri te i fundit) ka qenë që t’i thërrasin njerëzit në Teuhid, pra ta njësojnë vetëm Allahun në adhurimin dhe kanë ndaluar shirkun. Kjo ka qenë feja / mileti i pejgambereve. Të gjithë pejgamberët e kanë pasur të njëjtën fe, nuk ka pasur fe tjetër. Allahu nuk ka zbritur fe tjetër, edhe pse ndoshta legjislacioni ka qenë ndryshe. Baza / thirrja e të gjithë pejgambereve ka qenë teuhidi, pra të adhurohet Allahu në çdo kohë dhe vend me atë që ka ligjësuar Allahu. P.sh. namazi ka qenë te të gjithë pejgamberët, dhe të gjithë janë drejtuar nga mesxhidul Aksa. Në fillim të Islamit ka qenë kështu, myslimanët janë kthyer në drejtim të mesxhidul Aksasë. Namazi është adhurim ndaj Allahut, sepse Allahu ka urdhëruar me namaz. Pastaj, kjo dispozitë është abroguar / anuluar, dhe ka ardhur urdhri që të kthehen nga qabja. Namazi si adhurim ka mbetur por vetëm është ndërruar kibleja. Dhe ai që kthehet në drejtim të mesxhidul Aksasë për tu falur dhe falet, bën kufër del prej fesë. Ky është qëllimi i asaj që feja e të gjithë pejgambereve ka qenë një fe, edhe pse kanë mund të jenë të ndryshme.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë, “janë sikur vëllezërit nga një babë, por nëna të ndryshme.” Pra, pejgamberët e kanë një fe, por ato sheriatet/  ligjet kanë qenë të ndryshme. Mirëpo, e kanë pasur një akide.

Allahu thotë se secili ummet e ka pasur sheriatin e veçantë (me të cilin është veçuar) dhe drejtim /  rrugë se si ta adhurojnë Allahun, të veçantë.

Islami është ligj / sheriat për të gjitha kohërat. Islami gjithëpërfshirës dhe i përhershëm, i përfshin të gjitha vendet dhe të gjitha kohërat deri në Ditën e Kiametit.

Allahu në fund të këtij ajeti që e ka sjellur autori si argument thotë:

“Çdo populli Ne i çuam një të dërguar (që u thoshte): “Adhuroni Allahun dhe shmangni idhujt! Disa prej tyre Allahu i shpuri në rrugë të drejtë e disa e merituan të mbeten në humbje. Andaj, udhëtoni nëpër botë të shihni se si ishte fundi i përgënjeshtruesve!“

Ata që fillimisht i kanë mohuar pejgamberët, Allahu e ka vulosur devijimin për ta, për shkak të mohimit të tyre. Ky ajet është sqarim i ajetit paraprak që e ka sjellur autori. E para është se në ajetin e parë që e ka sjellë autori në të cilin Allahu po tregon qëllimin e adhurimit, e pastaj po tregon se qëllimi / synimi është ky adhurim. Kurse në ajetin e dytë po tregon që pejgamberët i ka dërguar për t’u arritur ky qëllim, që njerëzit t’i udhëzojnë që Allahut i takon adhurimi. Pra, të gjithë pejgamberët janë dërguar, edhe librat kanë zbritu për këtë qëllim. Këto dy ajete e sqarojnë njëra – tjetrën dhe e komentojnë njëra-tjetrën dhe kjo tregon se çfarë dije ka pasur autori.

 

Ajeti i tretë që e sjell shejhu si argument / El-Isra,23

 

بسم لله الرحمن الرحيم

 

Tema 1 – Dersi 7

Ajeti i tretë që e sjell autori si argument për Teuhidin Uluhije është ajeti 23 i sures el-Isra:

“Zoti yt ka urdhëruar, që të mos adhuroni askënd tjetër përveç  Atij dhe, që të silleni mirë me prindërit. Nëse njëri prej tyre ose të dy arrijnë pleqërinë te ti, mos u thuaj atyre as “uh!”, mos i kundërshto, por drejtoju atyre me fjalë respekti.”

Fjala “Kada” ka shumë kuptime. Prej tyre është “caktimi” ose “gjykimi” dhe “ligjësimi” ose “lajmërimi / njoftimi”.

Për këtë të fundit kemi ajetin në Suren el-Isra, ajeti 4:

“Ne i kemi lajmëruar / treguar…”

Prej kuptimeve tjera është “përfundimi”. Allahu subhanehu ue teala pasi që i krijon qiejt thotë në suren Fusilet, ajeti 12:

“Pastaj e ka përfunduar krijimin e qiejve, dhe i ka bërë shtatë qiej…”

Ose thotë, në suren En-Nisa, ajeti 103:

“Kur ta përfundoni namazin, përkujtojeni Allahun…” e kështu me radhë.

Kthehemi tek ajeti i tretë që e sjell autori, ai i sures Isra, ku thuhet se “Allahu ka bërë Kada”. Cili është kuptimi. Ibn abasi kur e ka komentuar këtë ajet, siç transmeton Ibn Xheriri Taberi në tefsirin  është se Allahu ka urdhëruar / ligjësuar që të adhurohet vetëm Allahu. Pra, mos e adhuroni askënd tjetër veçse atë.

Pastaj me prindër të silleni mire – vazhdon ajeti.

Ubej Ibn Kabi, Ibn Mesudi dhe Muxhahidi, thonë se Allahu ka lënë porosi / amanet / wasijet, që të mos adhurohet askush tjetër përveç Allahut. Edhe pse nuk është thënë këtu fjala. Kemi thënë kur vjen një En- kjo quhet En-masdarije. Qëllimi është që thënia nuk shkruhet me shkronja, por nënkuptohet. Pra, çfarë ligjësuar dhe çfarë ka lënë porosi Allahu subhanehu ue teala? Adhurimin vetëm të Tij. Pastaj, kur kthehet kjo siç thamë në infinitiv e arabisht kjo quhet masdar.

Pra Allahu në këtë ajet po na tregon se Allahu ka ligjësuar të adhurohet vetëm ai, dhe ka treguar se ky është kuptimi i Teuhidit. Pra, nuk ka ligjësuar adhurimin e tjetër kujt, p.sh. idhujve, evliave, të vdekurve, varreve, apo dikujt tjetër përveç tij siç është hëna apo dielli. Këtë e kanë ligjësuar shejatinët. Allahu me ligj të Tij ka ligjësuar të adhurohet vetëm Ai.

Në këtë ajet Allahu po na thotë që të gjithë adhurimin / ibadetin tonë ta kufizojmë vetëm tek Allahu, dhe te askush tjetër përveç Tij. Ky është kuptimi i fjalës La ilahe il-lAllah.  Si ndodh kjo? Se Allahu njëherë po e sjell mohoren, po thotë ka ligjësuar “që të mos” të adhurohet, e pastaj vjen ilah (ma’bud – adhuruar), përveç Tij, e njëjta është pjesa e dytë e shehadetit “Il-lAll-llah”. Më herët gjithashtu e kemi cekur se për ta realizuar teuhidin nuk mjafton pohimi, por duhet që gjithsesi të mohohet çdo gjë që adhurohet përveç Tij. Pra njëjtë sikur në La ilahe il-lAll-llah, edhe në këtë ajet i përdor njëherë mohimin, e pastaj pohimin.  Me këtë ka urdhëruar Allahu, këtë e ka ligjësuar dhe e ka lënë porosi për ummetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Çdo kush tjetër është i nevojshëm për Allahun subhanehu ue teala, dhe gjithashtu shpreson në Allahun subhanehu ue teala, ashtu siç shpreson ti. Ose është diçka e ngurtë e cila nuk mund t’i bëjë dobi as vetes e as ty. Pra, kadaja e Allahut ndahet në dy pjesë, gjykimi i tij:

1. القَضَاءُ الكَوْنِي – gjykimi universal.
2. القَضَاءُ الشَّرْعِي – gjykimi fetar (sheriatik) – është diçka që i do Allahu. Vepra që Allahu i do. Edhe në këtë ajet Allahu po thotë “Ka gjykuar Allahu që të mos adhuroni askënd tjetër përveç Tij” – kjo është kada sher’i. Allahu do / dëshiron që robërit e Tij të mos e adhurojnë askënd tjetër përveç Tij. Mirëpo, gjykimi fetar mund të ndodhë, por mund edhe të mos ndodhë. Prandaj, ne e shohim se ka prej njerëzve që e njësojnë Allahun në adhurim, e disa bëjnë shirk. Pra ky gjykim, nuk do të thotë gjithsesi të ndodhë, për dallim nga gjykimi universal për të cilin nëse Allahu gjykon që do të ndodhë, atëherë ai do të ndodhë patjetër.

Ka prej gjykimit universal të cilin Allahu nuk e do. Por, ka edhe prej gjykimit universal që Allahu e do. Sa i përket gjykimit universal që Allahu nuk e do është ajeti që e cekëm më herët, ku Allahu thotë ne i kemi gjykuar / kemi marrë vendim për benu israilët, jahuditë, e ka shkruar d.m.th. në Leuhi Mahfudh që jahuditë do të bëjnë trazira në tokë dy herë. Pra, njëherë ka kaluar, ndërsa hera e dytë është tash, duke e shijuar hidhtësinë e pasojat e saj. Për këtë ka vendosur Allahu dhe pa dyshim që po ndodhë. Pra, univerzalisht Allahu ka gjykuar që jahuditë do të bëjnë fesad, por Allahu nuk e do fesadin. Këtu mund të lind një problem. Pra, Allahu ka gjykuar që të ndodhë diçka që ai nuk e do. Dikush mund të pyesë se si ka mundësi që Allahu të gjykojë të ndodhë diçka që ai nuk e do? Kësaj i përgjigjemi duke thënë se edhe ajo që është e dashur te Allahu është dy llojesh:

1. Gjë që është e dashur për Allahun në veten e saj, siç është adhurimi i Allahut.
2. Diçka që është e dashur për Allahun subhanehu ue teala për shkak të diçkaje tjetër. P.sh. vetë shembulli i jahudive që bëjnë fesad në tokë. Pra, Allahu ka gjykuar që ata të bëjnë fesad në tokë / trazira, por Allahu nuk e do fesadin e as nuk i do ata që i bëjnë këto vepra, por Allahu ka vendosur kështu për një urtësi / për një rezultat / për një dobi që ne nuk e dimë, por e di vetëm Allahu. Nganjëherë ndodh që edhe ta dimë ne, por në të shumtën e rasteve kjo është e fshehtë për robërit e Tij. Shembulli tjetër është thatësitë e mëdha që ndodhin në vende të ndryshme, varfëria, uria. Allahu ka gjykuar me gjykimin e Tij universal që të ndodhë kjo. Por, Allahu është i mëshirshëm për robërit e Tij. Allahu nuk do që t’iu bëjë keq robërve të Tij, mirëpo ka gjykuar të ndodhë kjo e keqe për ta për një urtësi dhe dobi të cilën e di vetëm Allahu. Diçka do të rezultojë shumë më e dobishme dhe në interes të atyre që janë sprovuar me atë fatkeqësi. Këtë e di vetëm Allahu.

Allahu subhanehu ue teala në suren Err-Rrum (surja 30), ajeti 41, thotë:

“Shkatërrimi në tokë dhe në det është shfaqur si pasojë e punëve të këqija të njerëzve, kështu që (Allahu) do t’i bëjë “të shijojnë” pjesë nga ajo që kanë punuar, me qëllim që ata të kthehen (në përmirësim).”

Allahu këtu në fund e sjell urtësinë, pra që ndoshta ata kthehen.

Pastaj, dikush prapë mund të pyesë, si është e mundur që një gjë të jetë e dashur për Allahun, por të njëjtën kohë të jetë edhe e urryer. Për ta përafruar këtë më shumë, e marrim një shembull, njeriu i cili është i goditur nga një sëmundje. Mjeku ia përshkruan një bar i cili e ka shijen e hidhur dhe aromën e keqe, ndoshta edhe ngjyrën jo të mirë. Me gjithë këtë njeriu e merr këtë ilaç, edhe pse ndoshta e urren erën e tij, shijen ndoshta edhe ngjyrën. Mirëpo, e do të njëjtën kohë, sepse në të ka dobi dhe është shërimi i tij. Ose, gjithashtu shërimi i cili ka ardhur në hadithe, “El-Kej” – shërimi me zjarr, i cili është i ndalur deri sa të provohen të gjitha shërimet tjera. Pra, merret një shufër dhe vendoset në zjarr deri sa të skuqet, dhe pastaj vendoset në vendin ku ka dhimbje ose plagë pacienti, dhe me lejen e Allahut shërohet. Pra, njeriu e urren këtë sepse i shkakton dhimbje, por e do në anën tjetër sepse përmes saj po arrihet shërimi.

Pra, rreth asaj se Allahu ka urdhëruar të adhurohet Ai i vetëm, Allahu ka bërë gjykim fetar e jo universal, dhe nëse dikush pyet pse është ky gjykim fetar e jo universal, ne i themi, se sikur të ishte gjykim universal atëherë të gjithë njerëzit do ta kishin adhuruar Allahun subhanehu ue teala, dhe do t’i ishin bindur Atij. Mirëpo, kjo nuk ka ndodhur, dhe atëherë kjo është gjykim fetar. Dikush e adhuron Allahun të vetëm, e dikush ia kthen shpinën kësaj thirrje.

Kur thotë Allahu “ka gjykuar”, kujt po i drejtohet? I drejtohet pejgamberit salallahu alejhi ue selem, mirëpo menjëherë pas kësaj po vjen shumësi “që ta adhuroni”. Raste të këtilla të ngjashme në Kuran ka shumë. Rasti tjetër është në suren Et-Talak, ajeti i parë:

Njëherë Allahu fillon me “O ti pejgamber”, pra i drejtohet pejgamberit, e pas thotë, “Kur t’i shkurorëzoni gratë”, prapë flet për shumës, pra u drejtohet një grupi njerëzve.

Pse po e ndryshon Allahu atë mënyrën e të folur, dijetarët kanë dhënë shumë sqarime.  Disa thonë se me këtë Allahu po ia tërheq vërejtjen pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Pa dyhism kanë thënë se kur ti e ndërron metodën e të folurit, pra njëherë sjell diçka njëjës, e pastaj del te diçka shumës, atëherë ai do të thotë se atij i tërhiqet vërejtja, dhe dëgjon edhe më me vëmendje.

-E dyta është se kanë thënë se pejgamberi salallahu alejhi ue selem është udhëheqësi i ummetit të tij, atëherë kuptohet se këtu i drejtohet pejgamberit salallahu alejhi ue selem dhe ummetit të tij.

-Dhe e treta është se Allahu këtu ka dhënë sinjal që ajo që është obligim për pejgamberin salallahu alejhi ue selem, ajo është obligim edhe për ummetin e tij, përveç në rastet ku argumenti tregon se pejgamberi salallahu alejhi ue selem është veçuar me ndonjë dispozitë prej ummetit të tij.

-Dhe e katërta është se është e veçantë për këtë ajet, pra se Allahu ka dashur të tregojë njerëzve që pejgamberi salallahu alejhi ue selem është ai që zotërohet, dhe jo Zot. Pra, ai është abid (adhurues i Allahut), dhe jo i adhuruar. Pra, Allahu ka dashur të tregojë që edhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem hyn te pjesa “që të mos adhuroni dikë tjetër përveç Tij”. Këtu hyn edhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Kjo është ajo vlera sublime apo më e lartë që ia ka dhënë Allahu pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Pra, nuk ka vlerë më të madhe për robin, sesa kur Allahu thotë se ai rob është rob i Tij.

Prandaj, nëse themi ne se pejgamberi është rob i Allahut, ne nuk e ulim pozitën e tij, sepse disa njerëz mendojnë se duke thënë kështu e kanë tepruar në lavdërimin e pejgamberit, dhe si pasojë e kësaj i kanë dhënë atij cilësi të Allahut, dhe i janë drejtuar me lutje. Ka njerëz që i luten pejgamberit në vend të Allahut, dhe thonë se sikur të lihet ai në pozitën në të cilën e ka lënë Allahu, atëherë e nënvlerësojmë atë. Por, nuk ka pozitë më të lartë për robin, sesa t’i thotë Allahu se është “rob i Tij”. Prandaj, Allahu e përmend pejgamberin salallahu alejhi ue selem në pozitat më të larta, e përmend kur i sfidon qafirat / mushrikët deri në ditën e Kiametit, kur u thotë nëse ata janë në gjendje ta sjellin një sure të ngjashme me një sure të Kuranit. Allahu i sfidon ata dhe e mbron pejgamberin salallahu alejhi ue selem, dhe e mbron. Pra, në vendin më të lartë po e quan rob. Kjo është në suren Bekare, ajeti 23:

“Nëse ju dyshoni në atë që ia kemi zbritur robit tonë (Muhammedit salallahu alejhi ue selem) atëherë hartoni një sure të ngjashme me atë që ia kemi shpallur atij! Thirrni në ndihmë dhe dëshmitarët tuaj (që i adhuroni) në vend të Allahut, nëse jeni të sinqertë.”

Gjithashtu, Allahu e quan si rob të Tij pejgamberin salallahu alejhi ue selem kur e konfirmon pejgamberllëkun e tij, si të dërguar te njerëzit dhe xhindët, në suren Furkan, ajeti 1:

“I lartësuar qoftë Ai që i ka zbritur Dalluesin robit të Vet, që të jetë paralajmërues për botët.”

Pra, edhe këtu po e quan Allahu rob pejgamberin e Tij, në vendin më të lartë.

Gjithashtu, Allahu e ka quajtur rob Muhammedin salallahu alejhi ue selem gjatë Israsë dhe Miraxhit. Allahu thotë:

“I lavdëruar qoftë Ai që e mbarti robin e Tij (Muhammedin) natën nga Xhamia e Shenjtë (në Mekë) në Xhaminë e Largët (të Jeruzalemit), rrethinën e së cilës e kemi bekuar, për t’i treguar atij disa nga mrekullitë Tona. Ai, me të vërtetë, dëgjon çdo gjë dhe sheh çdo gjë.”

Pra, Isra’ është udhëtim natën, kur Allahu ka bërë që pejgamberi salallahu alejhi ue selem natën ka udhëtua prej Mekes në xhaminë Aksa në Jeruzalem. Kjo ishte Israja, ndërsa Miraxhi është kur pejgamberi salallahu alejhi ue selem është ngritur. Askush nuk është afruar më shumë te Allahu subhanehu ue teala, sesa pejgamberi salallahu alejhi ue selem, e as Xhibrili. Pra, deri diku kanë shkuar bashkë, e pastaj ka thënë Xhibrili se nëse shkon më lartë, atëherë Allahu do ta djegë atë, kështu që nuk ka shkuar më lartë. Allahu e ka ngritur pejgamberin salallahu alejhi ue selem edhe më lartë, më lartë se vetë Xhibrili, pra më afër. Edhe këtu Allahu e ka quajtur pejgamberin salallahu alejhi ue selem rob i Tij, në pozitën më të lartë:

Pastaj, duhet ta dimë se llojet e adhurimit (ubudije – të jesh rob i Allahut) janë tri:

1. Ubudije e përgjithshme – kjo është ubudije e rububijes. Pra, Allahu subhanehu ue teala është Zot i gjithçkaje në këtë univers, dhe i gjithkujt. Dhe askush nuk mund të dalë jashtë këtij zotërimi. Pra, çdokush është rob i Allahut. Edhe qafiri / pabesimtari nuk mund të dalë nga kjo.

Allahu thotë në suren Merjem, ajeti 93:

“S’ka krijesë që gjendet në qiej dhe në Tokë e që të mos vijë si rob para të Gjithëmëshirshmit.”

2. E dyta është Ubudije Khasa – Ubudije e veçantë, pra të jesh rob i veçantë i Allahut. Kjo është Ubudije et-taetil-‘ame , e cila është gjithëpërfshirëse për ata që e adhurojnë Allahun me ligjin që e ka shpallur Allahu, e ata janë myslimanët. Pra, kur ata me vetë dëshirën e tyre e adhurojnë Allahun me dispozitat e Allahut. Në suren Furkan, ajeti 63, Allahu thotë:

“Robërit e të Gjithëmëshirshmit janë ata që ecin thjesht nëpër Tokë dhe, kur të paditurit i sulmojnë me fjalë, ata përgjigjen: “Paqe qoftë!”

3. E treta është Ubudije Khassatul-Khassa – Ubudije më e veçantë e të veçantës. Kjo është ubudija / adhurimi i pejgambereve. Askush nuk mund ta arrijë këtë, sepse me këtë i ka veçuar Allahu pejgamberët. Allahu subhanehu ue teala thotë për Nuhun në suren El-Isra, ajeti 3:

“Ju jeni pasardhës të atyre që Ne i mbartëm me Nuhun! Ai ka qenë vërtet një rob mirënjohës.”

Njëjtë thotë për pejgamberin salallahu alejhi ue selem dhe për pejgamberë tjerë. Kjo sëthë ubudija e veçantë, më e veçantë se e besimtarëve, e që është të qenurit rob i Allahut, që është e veçantë vetëm për pejgamberët.

Allahu në vazhdim të ajetit thotë, ashtu siç ka bërë kada (ka gjykuar) që të adhurohet Allahu i vetëm, gjithashtu ka gjykuar (ka bërë kada) që të silleni mirë me prindërit / me bamirësi. Kjo tregon edhe njëherë se sa e rëndësishme është që menjëherë pas këtij obligimi madhështor që është adhurimi i Allahut, vjen mirësjellja ndaj prindit, dhe kjo tregon që ajo është “obligimi më i madh” pas adhurimit të Allahut. Qëllimi me prind këtu është “nëna dhe babai” por edhe ata që janë më lartë “gjyshi e gjyshja” pastaj stërgjyshi e stërgjyshja e kështu me radhë. Por, sa më afër teje është, është më parësore për ty.

Allahu në shumë ajete të Kuranit, Allahu e sjell të drejtën / hakun që e kanë ndaj Allahut robët, bashkë me të drejtën që e kanë ndaj prindërve të tyre.

Allahu në një ajet tjetër thotë në suren Lukman, në ajetin 14:

“Ne e kemi urdhëruar njeriun që t’i nderojë prindërit e vet. Nëna e ka mbartur atë, duke duruar mundim pas mundimi, e ndarja e tij (nga gjiri) është brenda dy vitesh. Ne i thamë atij: “Bëhu falenderues ndaj Meje dhe prindërve të tu! Tek Unë do të ktheheni të gjithë.”

Gjithashtu, Allahu thotë në suren Bekare, ajeti 83:

“…adhuroni vetëm Allahun, do të silleni mire me prindërit…”

Ka ajete të ngjashme në Kuran shumë, pra Allahu e bashkon të drejtën e Allahut me të drejtën e prindërve. Pse kjo? Sepse prindërit janë ata që të kanë bërë më së miri, pas Allahut. Pas Allahu, ata të kanë dhënë më së shumti të mira. Nëse, dikush pyet se ku po mbetet haku ndaj pejgamberit salallahu alejhi ue selem, përderisa ne duhet t’i japim përparësi atij para prindërve tanë, dhe ta duam më shumë se prindërit tanë. Atëherë, themi se haku ndaj pejgamberit salallahu alejhi ue selem hyn në të drejtën e Allahut. Pra, është para të drejtës së prindërve. Sepse, pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk na ka urdhëruar ta adhurojmë Allahun ndryshe, veçse me çfarë i është shpallu nga Allahu.

Pastaj, këtu e shohim se Allahu nuk e ka veçuar ndonjë vepër me të cilën sillemi mirë me prindërit, por ka thënë në mënyrë të përgjithshme, kështu që këtu përfshihen të gjitha veprat e mira me të cilat ne e tregojmë mirësjelljen ndaj tyre.

Pastaj, Allahu thotë në suren Isra, ajeti 23:

“Zoti yt ka urdhëruar, që të mos adhuroni askënd tjetër pëveç Atij dhe, që të silleni mirë me prindërit. Nëse njëri prej tyre ose të dy arrijnë pleqërinë te ti, mos u thuaj atyre as “uh!”, mos i kundërshto, por drejtoju atyre me fjalë respekti.”

Pra, t’i thuhet prinit “uh” është shkalla më e ultë e punëve të këqija. E lëre më fjalët e këqija. Pra, nuk lejohet para prindërve as ta prishësh fytyrën. Kur arrihet pleqëria, aty është rreziku që ata të sillen keq me ty, të keqkuptojnë, nervozohen shpejtë, sepse e kanë arritur shkallën e pleqërisë, e nuk gjykojnë si duhet. E këtu Allahu na porositë që të mos ndjehemi keq, e as të mos e prishim fytyrën e as të mos i themi “uh”, e as fjalë tjera të këqija.

Pastaj, Allahu vazhdon në ajet, thotë, pasi e ndalon të sillemi keq me prindërit, thotë, e as mos bëj vepra të këqija ndaj tyre. ‘Ata Ibn Rabeh kur e komenton këtë ajet thotë “mos qo dorë kundër prindërve tu”. Allahu pasi ndalon fjalët e këqija dhe veprat e këqija ndaj tyre, atëherë urdhëron për fjalë të mira dhe vepra të mira ndaj tyre. “dhe thuaju atyre fjalë të ndershme / bujare” me mirësjellje, me edem, me qetësi, e jo fjalë të ashpra. Duhet të lutemi për ta, t’i themi Allahu të shpërbleftë etj, fjalë me të cilat ti e fut gëzimin dhe harenë në zemrat e tyre. Fjalët e ndershme duhet të jenë të ndershme, mënyra se si i nxerr ato dhe forma si i drejtohet prindit. Janë fjalë të mira që i thuhen atyre me edem, me respekt. Ndoshta në fytyrë vërehet që ke mërzi et, kjo nuk bën.

Allahu thotë pastaj “atë krahun tënd ule poshtë, duke treguar mëshirë ndaj tyre” e qëllimi është të tregohesh modest / jo kryelartë me ta. Dhe thuaj “O zoti im mëshiroji prindërit e mi”. Kur? Kur ata kanë arritur moshën e pleqërisë dhe të ofendojnë e sillen keq ndaj teje, atëherë kuptoji ata, sepse janë pleq. Mos ua kthe të keqen me të keqe. Gjithashtu lutu për ta edhe pas vdekjes së tyre, që Allahu t’i mëshirojë ata e t’i falë ata ashtu siç na kanë mësuar kur kemi qenë të vegjël.

Pra, e kemi obligim që prindërve t’ua kthejmë të mirën me të mirë. Hadither për mirësjelljen ndaj printerëve, janë të shumta.

Hadithi i Enesit është Mutawati (i transmetuar në shumë rrugë). Një ditë pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka hipur në mimber dhe ka thënë tri herë amin, amin amin. Kur ka zbritur nga mimberi e kanë pyetur se pse ka thënë tri herë Amin. Ai tha se i kishte ardhur Xhibrili dhe kishte thënë “O Muhammed, është larguar prej mëshirës së Allahut ai që përmendesh në prezencën e tij, dhe nuk dërgon salawate për ty, pra nuk thotë salallahu alejhi ue selem. Atëherë Xhibrili i tha pejgamberit “thuaj Amin”, dhe ai tha “amin”. Pastaj, i tha Xhibrili “është larguar mëshirës së Allahut ai person i cili hyn muaji i Ramazanit dhe del dhe atij nuk i falen gjynahet”. I tha thuaj amin, dhe ai salallahu alejhi ue selem tha “amin”. Dhe e treta që lidhet me dersin tonë i tha Xhibrili alejhisselam “është larguar prej mëshirës së Allahut ai prindërit e të cilit janë gjallë njëri ose dy e nuk janë bërë shkak që ky të hyjë në Xhennet”. Thuaj amin, dhe ai salallahu alejhi ue selem tha amin.

Gjithashtu është hadithi i Ebu Hurejres që thotë se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Larg mëshirës së Allahut është ai, larg mëshirës së Allahut është ai, larg mëshirës së Allahut është ai (d.m.th. e ka përsëritur tri herë), ai që i ka arritur njërin prindër ose dytë dhe nuk ka hyrë në Xhennet me mirësjellje ndaj prindërve të tij”.

Gjithashtu Ebu Bekri thotë se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “A po doni t’i tregoj për gjynahun më të madh prej të gjitha gjynaheve të mëdha (pra ka për qëllim kulmin e gjynaheve). Ata i thanë po o i dërguar i Allahut. Ai tha më i madhi është shirku, dhe pastaj sjellja e keqe ndaj prindërve.” Edhe pse kjo nuk është kufër, vjen menjëherë pas shirkut. Kur i ka thënë këto fjalë pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka qenë i mbështetur, e pastaj është ulur dhe ka thënë: “gjithashtu prej gjynaheve të mëdha janë fjalët e këqija dhe dëshmia e rrejshme”. Pastaj, vazhdon “dhe vazhdimisht e ka thënë këtë pejgamberi salallahu alejhi ue selem, deri sa kanë thënë sahabët “sikur të heshtte!”. Pr,  kanë pasur mëshirë ndaj pejgamberit salallahu alejhi ue selem kur e kanë parë në atë gjendje dhe kanë thënë “sikur të heshtte”. Ky hadith është në Buhari dhe Muslim.

Abdullah Ibn Amri radijallahu anhu ka thënë se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Kënaqësia e Allahut subhanehu ue teala është në kënaqësinë e prindërve, dhe zemërimi i Allahut është në zemërimin e prindërve”. Transmetohet nga Tirmidhiu dhe është sahih.

Ebu Hurejra thotë se një njeri i ka thënë pejgamberit salallahu alejhi ue selem: “ O i dërguar i Allahut kush është njeriu që ka më së shumti të drejtë që ta shoqëroj unë (dhe të sillem mirë me të)”. Atëherë pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Nëna jote”. Ai prapë e ka përsëritur “Kush?”. Prapë pejgamberi salallahu alejhi ue selem i është përgjigjur “Nëna jote”. Prapë edhe për së treti i është përgjigjur  “Nëna jote”, dhe së katërti i ka thënë “Babai yt”.

Dhe hadithi i fundit është nga Ebu Usejd el Saidi radijallahu anhu ka thënë: “Derisa ishim ulur te pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka ardhur një burrë nga fisi Benu Selem dhe i ka thënë (Ky është një hadith përgëzues për ata që i ka vdekur njëri prej prindërve ose dytë dhe nuk ka arritur që t’i kënaqë ata: “O i dërguar i Allahut salallahu alejhi ue selem a ka mbet diçka pas vdekjes së prindërve të mi që mua të më numërohet si sjellje e mirë (si birr) ndaj prindërve.” Ai salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Po, të lutesh për ta, të kërkosh falje për ta (ta lutësh Allahun t’ua falë gjynahet), dhe ato kontrata e marrëveshje që i kanë lënë gjatë jetës së tyre pa i përmbushur, t’ua përmbushësh, dhe lidhja farefisnore (t’i mbash lidhjet farefisnore që nuk lidhen ndryshe veçse përveç prindërve tu, pra të afërmit e prindërve tu), dhe nderimi dhe respektimi shokët apo shoqet e tyre, (nëse kanë pasur prej tyre)”. Kjo është prej sjelljeve të mira ndaj prindit, pas vdekjes së tyre.

Ajo që po na intereson neve është ajeti që e ka sjellë autori në radhë është se Allahu ka thënë: “Ka bërë kadha Allahu / ka gjykuar që nuk lejohet të adhurohet askush tjetër veç Tij”. Ky ajet po e tregon / komenton / po e bën tefsir se çka është teuhidi. Pra çka është teuhidi? Që të mos i bëhet Allahut shok në adhurim. Pra, nëse do ta realizosh teuhidin, dhe fjalën La ilahe il-lAll-llah atëherë mos i shoqëro Atij askënd në adhurim. Ky është teuhidi me të cilin ka gjykuar / vendosur dhe e ka lënë amanet Allahut. Ai që e adhuron dikë tjetër përveç Allahut, edhe nëse e adhuron edhe Allahun subhanehu ue teala, atëherë ai nuk është muwahid. Sepse, mushrikët paganët e Mekes, e kanë adhuruar Allahun por edhe tjetër kë. Ata, nuk kanë qenë prej muwahidinëve. Dikush, nëse falet, bën haxh për Allahun, por shkon i lutet një të vdekuri, i lutet, i kërkon atij, atëherë ky nuk është Muwahid. Ky ende nuk ka hyrë në Islam, nuk është besimtar, dhe nuk e ka realizuar fjalën La ilahe il-lAll-llah.

Është edhe një hadith që e vërteton edhe më shumë këtë që po e themi ne. Allahu thotë: “Unë jam më i pavaruri / më i panevojshmi për adhurimin që njerëzit ia drejtojnë dikujt tjetër, ose që ia drejtojnë Allahut dhe dikujt tjetër, ai i cili e bën një vepër që e bën shirk / ortak dikë tjetër bashkë me Mua, unë e kam lënë atë dhe shirkun e tij”. Ose në një transmetim tjetër “Ajo vepër që e ka bërë ai, i takon atij që e ka bërë shok / ortak së bashku me mua me Mua, (e jo Mua) dhe unë jam i pastër nga ajo vepër dhe personi që e ka bërë atë vepër”.

 

Ajeti i katërt që e sjell shejhu si argument / En-Nisa, 36

 

بسم لله الرحمن الرحيم

Dersi 8:

Vazhdojmë me komentin e Kitabu Teuhidit. Autori ka sjellë ajete për ta vërtetuar atë që e ka vënë vetë në titull. I kemi komentuar tri ajetet e para (Edh-Dharijat (51:56), En-Nahl, 36, El-Isra, 23). Sot vazhdojmë me ajetin e katërt që është në suren En-Nisa, ajeti 36:

 “Adhuroni Allahun dhe mos i shoqëroni Atij asgjë (në adhurim); silluni mirë me prindërit, të afërmit, jetimët, të varfërit, fqinjët e afërt dhe të largët, me atë që keni pranë, me udhëtarin (që ka mbetur ngushtë) dhe me ata që janë robër nën pushtetin tuaj. Në të vërtetë, Allahu nuk i do njerëzit arrogantë dhe mburravecë;”

Sipas kësaj po e shohim se të gjitha ajetet e kanë një qëllim / një cak / një synim, një drejtim e ajo është që “i gjithë adhurimi duhet t’i drejtohet Allahut subhanehu ue teala dhe t’i mohohet gjithkujt / çdokujt tjetër përveç Allahut subhanehu ue teala”. Pra, pohim dhe mohim, siç është vetë fjala La Ilahe il-lAll-llah. Ky ajet është i njëjtë me ajetin që e thamë më herët (En-Nahl)

Adhurojeni vetëm Allahun dhe largojuni taghutit. Pra, adhuroni Allahun dhe mos i shoqëroni Atij asgjë. Kjo (mos i shoqëroni Atij asgjë) është përballë fjalës La ilahe, ndërsa “we’budullahe” përballë Il-lAll-llah. Këto ajete tregojnë për vetë teuhidin dhe për fjalën La ilahe il-lAll-llah.

Dijetarët thonë se urdhri i parë që ka ardhur në Kuran është ky, pra që të adhurohet Allahu i vetëm subhanehu ue teala dhe të mos i bëhet shok / ortak në adhurim. Pra, urdhri i parë në të cilin Allahu ka urdhëruar për Teuhid dhe ka ndaluar nga shirku është ky. E njëjta është që ka ardhur në ajetin 21 të Sures El-Bekare, ku Allahu thotë:

 “O njerëz! Adhuroni Zotin tuaj, i Cili ju ka krijuar ju dhe ata që ishin para jush, që të mund të ruheni (nga të këqijat);”

në fund-që të jeni të devotshëm.

Ibn Kethiri rahimehullah kur e komenton këtë ajet, pra ajetin në suren En-Nisa, 36, thotë:

“Allahu subhanehu ue teala po i urdhëron robërit e Tij ta adhurojnë vetëm Allahun dhe të mos i bëjnë shok Atij në adhurim. (Pse). Sepse Allahu është Ai i cili i ka krijuar njerëzit, i ka furnizuar, u jep mirësi / të mira / dhunti vazhdimisht në çdo kohë dhe gjendje, për atë dhe kërkon ta adhurojnë Atë e jo dikë tjetër në vend të Tij, prandaj është Allahu më meritori, dhe i Vetmi që e meriton të adhurohet, e të mos i shoqërohet Atij askush / asgjë prej krijesave të Tij në adhurim”.

Pra, Allahu në këtë ajet po i thirr njerëzit që ta veçojnë Allahun dhe të adhurohet Ai sinqerisht, pra adhurim i pastër të jetë vetëm për Allahun, sinqerisht. Pastaj Allahu në këtë ajet nuk po e veçon ndonjë adhurim ndaj ndonjë adhurimi tjetër. Pra, nuk po veçon. “Adhuroni Allahun” – pra me të gjitha llojet e adhurimeve. Pra, Allahu këto po do të tregojë që çdo adhurimet duhet t’i drejtohen Atij. Pra, nuk po thotë “faluni” apo “luteni” Allahun, mirëpo po thotë që të gjitha adhurimet drejtojani Allahut. Dhe gjithashtu, Allahu këtu nuk po e veçon ndonjë adhurim në të cilin lejohet t’i bëhet shirk Atij, mirëpo po ndalon rreptësisht prej të gjitha llojeve të shirkut. I gjithë adhurimi / të gjitha adhurimet / llojet e adhurimeve duhet t’i dedikohen vetëm Atij.

Siç e kemi cekur më herët “el-Ibadeh” gjuhësisht është poshtërimi / nënçmimi / përulja për dikë. Në arabisht për një rrugë në të cilën kanë ecur njerëzit, e quajnë tarik mua’bed. Kurse në aspektin fetar definicioni më përmbledhës për adhurimin është ai i shejhul Islam Ibën Tejmijjes rahimehullah i cili thotë se “Adhurimi është emër përmbledhës për çdo gjë me të cilën është i kënaqur Allahu dhe e do atë, pavarësisht a është prej thënieve apo veprave, qoftë të jashtme apo të brendshme” – gjithë kjo është adhurim dhe duhet të jetë vetëm për Allahun.

Adhurimet janë atë që Allahu i ka ligjësuar / i ka bërë sheriat në Kuran dhe Sunnet. Agjërimi, namazi, haxhi, mbajtja e lidhjeve farefisnore, urdhërimi për të mirë dhe ndalimi nga e keqja është adhurim, kujdesi ndaj tjerëve, bamirësia ndaj prindërve, jetimëve, edhe kjo është adhurim – pra çdo gjë që e ka ligjësuar Allahu subhanehu ue teala. Nuk është adhurim që njeriu të afrohet te Allahu me diçka prej adhurimeve apo lutjeve e cila nuk ka bazë në Kuran dhe Sunnet, ose që e shpik prej vetes së tij, meqë Allahu nuk e ka ligjësuar. Kjo është bidat / risi. Pra, adhurim është çdo gjë që e ka ligjësuar Allahu prej thënieve dhe veprave të jashtme dhe brendshme.

Pra, ka adhurime të cilat kanë lidhje me gjymtyrët dhe organet tona të dukshme / të jashtme, siç është namazi, xhihadi. Dhe ka adhurim që ka të bëjë me gjuhën siç është përmendja e Allahut, thirrja në rrugën e Allahut, të pajtuarit mes njerëzve, t’i sqarohet dikujt hakku / e vërteta, dhe ka adhurime që janë të lidhura me zemrës, siç është frika ndaj Allahut, frikë-respekti, shpresa (shpresa në mëshirën e Tij, në Xhennetin e Tij), dashuria ndaj Tij, frika, mbështetja në Allahun. Pra, adhurimi është me zemër, me gjuhë dhe me gjymtyrët e jashtme. Dhe të gjitha këto adhurime duhet t’i drejtohen / dedikohen vetëm Allahut.

Pastaj, Allahu pasi që po urdhëron për ibadet të sinqertë / të pastër vetëm për Të, pastaj po ndalon prej shirkut, sepse shirku nëse vjen pas ibadetit, pas teuhdit, atëherë e asgjëson / anulon Teuhidin. Njëjtë, siç do të ndodhte nëse pasi ke marrë abdes, gjatë namazit, vijnë gjëra që e prishin abdesin, atëherë e anulojnë atë abdes dhe atë namaz, dhe duhet të përsëritet. Njëjtë është dhe shirku, nëse vjen pas teuhidit, apo pas një vepre të cilën e ke bërë për Allahun subhanehu ue teala, dhe pastaj bën shirk, atëherë t’i anulon të gjitha veprat e mëhershme të mira. Pra, Allahu po ndalon prej shirkut. Nëse meditojmë mirë, dhe kjo tregon për atë dijen precize dhe të hollë që e ka pasur autori kur ka argumentuar me këto ajete. Si ka argumentuar Allahu që asnjë shirk nuk është i lejuar / apo që dikush apo diçka t’i shoqërohet Atij në adhurim. Si mund të kuptohet kjo nga ky ajet?

Allahu këtu po thotë:

“Dhe mos i shoqëroni Atij gjë / mos i shoqëroni ndonjë gjë Allahu në adhurim”. Kjo që ka ardhur në këtë ajet “La”, quhet La en-Nehijeh – La ndaluese, që ndalon nga një vepër. Pastaj, kjo La është e njohur, meqë është studiuar dhe është vendosur si rregull tek dijetarët e bazave të fikhut, se kur vjen La edhe pse është ndaluese, atëherë e ka kuptimin sikur  La en-Nafijeh – mohuese. Pra, La Nehijeh është njëjtë sikur La Nefijeh (mohuese). Pastaj, kur ky mohim vjen dhe dominon mbi diçka që është e panjohur, mbi diçka që nuk është e përcaktuar, atëherë prej kësaj përfitojmë “përgjithësim”. Pra, Allahu po thotë mos i shoqëroni Atij. Çfarë? Pra është e panjohur ajo që ka thënë Allahu që të mos i shoqërohet Atij. Kjo e panjohur është infinitivi, sepse folja në këtë ajet është në kohën e tashme: “Mos i shoqëroni”. Nuk është as në të kaluarën as në të ardhmen. E folja kur vjen në kohën e tashme në arabisht i ka dy aludime. E para aludon për kohën e tashme, dhe aludimi i dytë është masdari : infinitivi. Pra Allahu po thotë, “nuk bën / nuk i takon Allahut shoqërimi i diçkaje” – ky është kuptimi i ajetit. Folja e tashme në gjuhën arabe, përfshin kohën dhe masdarin. Infinitivi këtu është i panjohur. Pra, nuk e dimë. Allahu nuk ka caktuar diçka se çka të mos i shoqërohet Atij. Nekireh quhet i panjohur. Në gjuhën arabe kur vjen kjo kështu, është përgjithësim. Pra, Allahu ka ndaluar prej gjitha llojeve të shirkut. Pastaj, vetë në ajet pas kësaj ka ardhur “shejjen” në fund të ajetit. Kësaj në arabisht i thonë mef’ul (objekti ku kryhet vepra), e edhe kjo ka ardhur e panjohur (nekireh). E kur kjo vjen e pashquar e panjohur, edhe kjo tregon gjithë-përfshirje dhe përgjithësim. Prej këtij ajeti po kuptojmë se ka dy përgjithësime:

1. Ajo që tregon ajeti që Allahu ka ndaluar prej të gjitha llojeve të shirkut, dhe ndalesa ka dominuar / ndërhyrë te folja. Folja është në kohën e tashme tregon , dhe tregon për një infinitiv. Infinitivi është i panjohur – atëherë tregon përgjithësim. Pra, ndalohen të gjitha llojet e shirkut.
2. Përgjithësimi i dytë është se Infinitivi i foljes “tushriku” është “shejjen – gjë”. Edhe kjo ka ardhur “Nekirah” e panjohur edhe kjo tregon që e panjohura kur vjen në kontekstin e ndalesës, atëherë kjo i përfshin të gjitha gjërat.

Pra, nuk lejohet t’i bëhet Allahut as shirk të vogël, as të madh, e as të fshehtë. Pse? Sepse Allahu ka thënë mos i bëni shirk Atij. Gjithashtu, askënd nuk lejohet t’ia shoqërojmë Allahut në adhurim, as pejgamber, as melaike, as njeri, as i mirë as i keq, as i afërm e as i largët, sepse Allahu ka thënë “shejjen” – asgjë. Me këtë po kuptojmë se të gjitha llojet e shirkut janë të ndaluara, por edhe çdokush që mund të shkojë në mendje ty se mund të bëjë dobi – të gjitha këto i ka ndaluar Allahu përmes këtij ajeti.

Dijetarët madje thonë se as në ndonjë punë të dunjasë nuk lejohet t’i shoqërohet diçka Allahut subhanehu ue teala, sepse njeriu i cili e ka brengë apo synim dunjanë, ai bëhet rob dhe adhurues i dunjasë. Kështu e ka quajtur pejgamberi salallahu alejhi ue selem në hadithin që e transmeton Buhariu. Ai thotë salallahu alejhi ue selem:

“Është i mjerë, ka humb robi i dinarit, gjithashtu dhe robi i dirhemit (dy valuta që janë përdorë atëherë), dhe robi i khamiles dhe khamises (është i mjerë) (këto janë dy rroba të shtrenjta të asaj kohe).” Pra, kur njeriu për brengë e ka dynjanë, atëherë ai bëhet rob dhe adhurues i saj.

Prej këtij ajeti kuptojmë se argumentimi me këtë ajet është shumë i qartë – për Teuhidin. Pra, sikur fjala La ilahe il-lAll-llah, mohim dhe pohim. Pra teuhidi është vetë fjala La ilahe il-lAll-llah.

Dhe vazhdon ajeti, “dhe silluni mirë me prindërit (dy prindërit)”, pra Allahu në këtë ajet dhe në ajete të ngjashme me këtë, Allahu pas urdhërimit për Teuhid, urdhëron në respektin dhe sjellje të mirë ndaj prindit. Menjëherë pas teuhidit, vjen sjellja e mirë dhe bamirësia ndaj prindërve. Pastaj, “silluni mirë me të afërmit tuaj (dijetarët kanë thënë janë ata që bashkohen në gjyshin e katërt (te katragjyshi)), jetimët, (jetim është në Islam atij që i ka vdekur babai pa hyrë në moshën madhore”, dhe të varfrit (që kanë nevojë për ndihmë), dhe (bukfalshit) djalin apo të birin e rrugës (për qëllim është një udhëtar që ka marrë udhë dhe i është harxhuar furnizimi dhe nuk mund ta vazhdojë rrugën, pra jepini furnizim që ta përfundojë rrugën), dhe silluni mirë edhe me komshiun (ai që është ngjitur me ty apo shtëpinë tënde apo rreth teje apo shtëpisë tënde), dhe me fqinjin që është i afërt, dhe komshiun që e keni anash (dijetarët kanë thënë është për qëllim pjesa e djathtë – për komshiun që është i afërt, dhe komshiu që është i largët), dhe me shokun e juaj që e keni anash (afër juve – disa e kanë komentuar se është fjala për gruan, e disa kanë thënë shok që është në udhëtim, dhe dy komentet janë të sakta, sepse janë shokët tanë që qëndrojnë afër neve dhe e kemi obligim të sillemi mirë me ta). Në fund të ajetit “dhe silluni mirë me ata që janë nën sundimin tuaj”. Kush janë këta? Përpara kanë qenë robërit që kanë qenë më parë. Këtu hyjnë edhe kafshët që i kemi nën sundimin tonë, dhe ndaj këtyre Allahu na ka urdhëruar të sillemi mirë.

Pra, ky është Islami që thirr në sjellje të mirë ndaj njerëzve dhe ndaj kafshëve. Pra, ku janë akuzat që e cilësojnë Islamin si fe e frikës dhe terrorit. Islami është larg këtyre akuzave.

Në fund Allahu thotë: “Allahu vërtet nuk e do atë njeri kur është është mendjemadh (fryhet në ecjen e tij), dhe ai që fryhet apo tregohet mendjemadh gjatë të folurit të tij” – këta dy nuk i do Allahu.

 

Ajeti i pestë që e sjell shejhu si argument / El-En’am, 151

 

بسم لله الرحمن الرحيم

 

Dersi 9:

Në vazhdim autori i sjell ajetet prej sures el’Enam, ajetet 151,152 dhe 153. Sot do ta komentojmë vetëm ajetin e parë. Këto ajetet ndryshe njihen se përmbajnë në veten e tyre dhjetë porosi që ua ka lënë Allahu njerëzve. Allahu thotë:

 

“Thuaju (i drejtohet pejgamberit salallahu alejhi ue selem) njerëzve: Ejani (kthehuni nga unë, dëgjoni prej meje) që t’iu lexoj juve atë që Zoti ua ka bërë haram juve..”

Ibën Kethiri rahimehullah thotë me “ejani që t’iu lexoj” ka për qëllim “që t’iu lexojë dhe t’iu njoftoj se çfarë me të vërtetë Allahu ua ka bërë haram juve, dhe nuk është harami  / ndalesa me iluzione apo me mendime të juaja (ju çka e bëni haram është haram, apo ju çka e lejoni është e lejuar), mirëpo ndalesat duhet të merren prej shpalljes të Allahut (shpallje dhe urdhër prej Allahut). Pastaj vazhdon ajeti:

“Që ju të mos i shoqëroni Atij asgjë (në adhurim)” – këtu në këtë ajet Allahu po thotë:

“Ejani t’iu tregoj unë se çka Zoti juaj ua ka bërë haram juve” . Pra nuk ka thënë “Allahu” por “Zoti juaj”. Pse? Në mes të këtyre dy shprehjeve ka dallim. Sepse, të thuhet “Zoti juaj” i shkon më shumë këtij ajeti dhe është më i përshtatshëm, sepse Zoti ka veprim të pakufizuar ndaj atij të cilin e zotëron, andaj Allahu i ndalon apo lejon diçka atij në bazë të asaj që e kërkon urtësia dhe dija e pakufishme e Allahut subhanehu ue teala. Pra, Allahu po tregon (tahlili) që të bësh diçka haram apo hallall është e drejtë e rububijes, e drejtë që i takon vetëm Allahut subhanehu ue teala, pra vetëm Ai është që bën hallall e vetëm Ai është që bën haram.

Pastaj, Allahu po thotë, së pari kur po tregon se çfarë ua ka bërë haram njerëzve, po e fillon me ndalesën më të madhe, e ajo është t’i bëhet shirk Allahut subhanehu ute ala. Pra, harami / ndalesa më e madhe është shirku. Nëse dikush të pyet se cili është harami / ndalesa më e madhe që Allahu e ka ndaluar, atëherë ti thuash ajo është “shirku” / të bërit shok Allahut në adhurim. Kjo është gjëja më e shëmtuar / më e keqe / më e ndaluar / e keqja apo harami më i madh.

Për këtë arsye pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Gjynahi më i madh prej gjithë gjynaheve të mëdha (kapaku / kuli i tyre ) është t’i bëhet shirk Allahut”.

Pastaj Allahu kur ka thënë “El-la tusriku”, Kjo En që ka ardhur në ajet quhet En-Tefsirije, e kjo është pjesëz e cila komenton / sqaron diçka. Zakonisht këto pjesëza përdoren për një fjalë e cila nënkuptohet por nuk shkruhet, e çka është qëllimi këtu? Përmes kësaj “en”, po e sqaron fjalën e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, i cili u ka thënë “Etlu alejkum”, siç kanë thënë disa dijetarë, kjo fjala që nënkuptohet por nuk shkruhet, e që është “po ju lexoj juve që Allahu ua ka bërë haram shirkun”, e disa tjerë thonë se kjo fjalë që nënkuptohet këtu është “po dua t’ua lexoj atë që ua ka ndaluar Allahun, e Allahu u ka lënë testament që të mos i bëhet shirk”.

Pastaj, kemi thënë edhe në dersin e mëparshëm, se si argumentohet me këtë ajet për teuhidin. Kemi thënë se në këtë ajet dhe në ajetet e ngjashme me këtë siç ishte ajeti para këtij, kemi dy përgjithësime: e para është që “Që të mos i shoqëroni Atij”, dhe kemi thënë se kur folja në gjuhën arabe është në kohën e tashme, i përfshin dy gjëra, “1) koha, e tregon “të tashmen” që tash të mos i shoqërohet Allahut asgjë, dhe “infinitivin”, mirëpo infinitivi këtu është i panjohur, e Allahu nuk ka caktuar se çfarë të mos i bëhet shirk, e kur vjen në këtë formë, atëherë përfshin çdo gjë, pra të mos i bëhet shirk Allahut, as me shirk të madh, e as të vogël e as të fshehtë (rijaja – syefaqësia), të gjitha i ka ndaluar Allahu, dhe përgjithësimi i dytë është “mef’ul” objekti ku kryhet veprimi, “mos i shoqëroni Atij shejjen”, edhe kjo shejjen ka ardhur e pashquar dhe e panjohur dhe në kontaktin e ndalesës, e kur vjen një gjë në këtë formë, i përfshin të gjitha tjera, pra mos i bëni shirk Allahu asgjë, pavarësisht a është pejgamber, apo melaike, apo burra të mirë, apo gur, apo dru, etj, pra asgjë të mos i bëhet shirk Allahu, sepse Allahu ka thënë që të tri llojet e shirkut janë të ndaluara, sepse Allahu ka thënë “mos i shoqëroni Atij asnjë shirk”, dhe është e ndalur t’i shoqërohet Allahu çdo gjë në adhurim sepse ka thënë “shejjen”, pa marrë parasysh a është ajo prej krijesave më të afërta te Allahu.

Pastaj, vazhdon Allahu, si në shumë ajete, Allahu pasi e përmend shirkun, e përmend se obligimi më i madh që vjen pas obligimit ndaj Allahut është mirësjellja ndaj prindërve. Çka do të thotë “ihsan” t’i bësh prindërit. D.m.th t’i respektosh, e nëse janë të ndarë prej teje duhet t’i vizitosh, ti nderosh, madhërosh, pa marrë parasysh a janë të gjallë apo të vdekur. Kështu veprohet kur janë gjallë. Pra, qëllimi me respektim ndaj prindërve, është që t’ia ta arrish kënaqësinë e tyre dhe të mos e shkaktosh zemërimin e tyre. Dhe Allahu na ka urdhëruar që atë të keqen më të vogël të mos ua thuash atyre. Nëse njërin prej tyre, ose dytë i zë pleqëria, atëherë atyre mos u thuaj “uf”. Kjo fjalë, fjala “uf” është fjala më e keqe që mund të thuhet, dhe është refuzimi më u ultë. Pra, njeriu duhet as fytyrën / qehren të mos e ndryshojë kur ata urdhërojnë diçka. E pastaj vazhdon Allahu “e as mos ngrit dorë ndaj tyre” siç kanë thënë disa prej selefit. Pra, të gjitha janë të ndaluara, të folurit e keq ndaj tyre apo ngritja e dorës ndaj tyre. Pastaj, Allahu pasi ndalon prek këtyre dy gjërave, urdhëron për dy të kundërta, urdhëron që tu flitet prindërve me fajlë të mira, dhe të veprohen sjellje të mira ndaj tyre. Thotë: “Thuaju atyre fjalë fisnike, fjalë të ndershme”. Pra, vazhdimisht tu flitet me fjalë të mira. Nëse ata urdhërojnë tu kryhet një e mirë, tu thuhet “po menjëherë do ta bëj”. Duhet fjalë me të cilat tregohet nderimi / respekti ndaj tyre. Pastaj, Allahu thotë: “Ule atë krahun e përuljes / nënshtrimit prej mëshirës që e ke ndaj tyre”, e për qëllim është “tregohu modest, mos u trego mendjemadh ndaj tyre”. Sepse, ata janë bërë sebep për ekzistimin tënd, e jo të ngrihet zëri ndaj tyre, apo tu bërtasësh, e më e keqja edhe të ngresh dorë ndaj tyre. Pastaj, Allahu vazhdon: “Dhe thuaj O Zoti im, fali ata ashtu siç më kanë edukuar kur kam qenë i vogël”. Pastaj, kemi hadithe të shumta, e këtu çfarë kuptojmë është se Allahu ka urdhëruar të sillemi mirë ndaj tyre, e kjo nënkupton që Allahu ka ndaluar të sillemi keq ndaj tyre.

Në derset e mëhershme ka qenë edhe hadithi kur pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë tri herë në mimber amin. (vazhdon hadithi).

Kjo ishte për sa i përket asaj se ata janë gjallë. Ndërsa, kur vdesin e kemi hadithin kur një njeri shkon te pejgamberi salallahu alejhi ue selem, dhe e pyet se çfarë të bëjë për prindërit që i kanë vdekur. (hadithi vazhdon – ka qenë i cekur në derset më herët).

Pastaj, Allahu thotë: “dhe mos i vrisni fëmijët tuaj për shkak të varfërisë”, pra kjo është porosia e tretë që Allahu ua lë njerëzve. Pra, “mos i vrisni fëmijët tuaj për shkak të varfërisë”. Fjala “Ewlad” kur vjen, i përfshin të dy gjinitë, edhe djemtë edhe vajzat. Allahu thotë në Kuran se na tregon se si të sillemi kur vjen në shprehje trashëgimia, me fëmijët (i cek njëherë fëmijët, e pastaj thotë që djemtë marrin sa marrin dy vajza, e në bazë të saj kuptohet që këtu hyjnë dy gjinitë). Pra, Allahu ka ndaluar të vriten fëmijët nga frika e varfërisë. Ka qenë traditë e xhahilijjetit, periudhës paraislamike, tek mushrikët para Islamit të cilët kanë pasur mendim të keq për Allahun, kanë menduar se rrizku vjen përmes fëmijëve, e jo përmes Allahut subhanehu ue teala, dhe i kanë mbytur fëmijët e tyre kur janë frikësuar për shkak të varfërisë. Në Kuran i kemi dy ajete ku Allahu thotë që mos mbyten fëmijët për shkak të frikës ndaj varfërisë. I pari është ky ajet, pra në suren el-En’am, ajeti 151:

“Mos i mbysni fëmijët tuaj, për shkak të varfërisë, sepse ne jemi që ju furnizojmë juve dhe ata”.

Dhe ajeti tjetër është në suren el-Isra, ajeti 31:

“Dhe mos i mbysni fëmijët tuaj nga frika e varfërisë, Ne i furnizojmë ata dhe juve”.

Pra, në të dy ajetet, në ajetin në suren el En-Am, Allahu së pari po thotë ju furnizojmë juve, e në ajetin e sures Isra, njëherë po thotë i furnizojmë ata, e pastaj juve. Çfarë është urtësia këtu? Pse e ka bërë Allahu këtë dallim? Sepse, në ajetin e parë në Enam, Allahu po thotë, “mos i mbysni fëmijët për shkak të varfërisë”, këtu në këtë rast prindërit veç janë të varfër, duke jetuar në varfëri, e Allahu këtu po thotë që Ne ju furnizojmë juve dhe ata, pra edhe pse jeni të varfër, furnizimi është në dorë të Allahut. Nëse, ju i mbani gjallë, atëherë Allahu do t’i furnizojë ata. Ndërsa në ajetin 31 të sures Isra, thotë: “mos i mbysni fëmijët tuaj nga frika e varfërisë”, pra në këtë rast prindërit janë të pasur, por i frikësohen varfërisë, se nëse bëjnë fëmijë, nëse vjen varfëria. E këtu Allahu thotë: “ne i furnizojmë ata, e edhe juve”. Pra, ju thotë se ata për të cilët frikësoheni se do t’iu zë varfëria nëse hani bashkë me ta, ata i furnizojmë Ne, dhe juve”. Kjo është ajo urtësia që e kanë cekur dijetarët për këto dy ajete.

Mushrikët e Mekes i kanë mbytur fëmijët për këtë shkak, mirëpo nuk do të thotë që nuk është i ndalur edhe për shkaqe tjera. Është e ndaluar të mbyten fëmijët për çfarëdo shkaku, mirëpo të shumtën e rasteve, ata i mbysin për shkak të varfërisë. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, siç ka ardhur në dy shihet e Buhariut dhe Muslimit, nga Ibn Mes’udi radijallahu anhu, i cili ka thënë:

“O i dërguar i Allahut, cili është gjynahi më i madh?”, e pejgamberi salallahu alejhi ue selem ia kthen: “T’i bësh Allahut shok, duke e ditur që Ai të ka krijuar ty”. Pra, nuk lejohet t’i bësh shok Atij, kurse Ai të ka krijuar ty”. Pastaj ai ka thënë: “E cila pas kësaj?”. Ai salallahu alejhi ue selem i tha: “Ta mbytësh fëmijën tënd, sepse frikësohesh se ka për ta marrë kafshatën e gojës nëse ushqehet edhe ai (pra hisen tënde të ushqimit).. Ky është gjynahi më i madh pas shirkut. Pastaj ai e ka pyetur “Cili është gjynahi pas kësaj”. Ai i përgjigjet salallahu alejhi ue selem: “Të bësh zina me gruan e fqinjit tënd”. E kështu me radhë.

Në kohën e sotme, shumë njerëz e kanë marrë këtë veti të keqe të mushrikëve të Mekes, e që është vrasja e fëmijëve. Si e kanë marrë këtë? E kanë marrë duke e kufizuar numrin e lindjeve të fëmijëve. Thonë se nuk duhet bërë më shumë se një apo dy fëmijë. Shumë shtete të qafirëve këtë e kanë kufizuar edhe me ligj. Sepse, thonë se nëse vazhdojnë lindjet e shumta, ka për të ndodhur një eksplodim i banorëve të tokës, dhe njerëzit do të vdesin nga uria. Kjo nuk është diçka e re. Kjo është veti të cilën e kanë pasur mushrikët e Mekes, e njerëzit e kanë trashëguar këtë. Kjo është pra vrasja e fëmijëve, apo kufizimi i numrit të lindjeve. Qafirat nuk besojnë se Allahu i furnizon, mirëpo çfarë është më e keqja është se këtë e kanë marrë edhe disa prej myslimanëve. Ata ose i kufizojnë numrin e lindjeve, ose bëjnë planifikim familjar, sistemim / programimi i lindjeve. I kufizojnë ato, duke thënë 2-3 fëmijë janë mjaft, sepse sot fëmijët po kërkojnë shumë. Nuk e dinë se Allahu është Ai që i furnizon vetë ata dhe fëmijët e tyre. Pra, synimi i myslimanit është të bëjë më shumë fëmijë. Sepse, kështu ka nxitur Allahu dhe i dërguari i Tij salallahu alejhi ue selem. Kjo i forcon edhe më shumë myslimanët, e shton numrin e tyre, ndërsa Allahu e ka garantuar furnizimin e fëmijës tënd në Kuran. Atëherë, pse po e lodh kokën ti me këtë? Pra, duhet shtuar ummeti i myslimanëve.

Allahu vazhdon me ajetin, “Dhe mos iu afroni gjynaheve / mëkateve (ato që bëhen haptazi dhe fshehtazi – sipas një komentimi”. Pra, Allahu këtu ka thënë “mos iu afroni”, nuk ka thënë “mos i veproni”, por ka thënë “mos iu afroni”. Çfarë është kuptimi i kësaj? D.m.th. përveç ndalimit të mëkateve, duhet ndaluar edhe nga të gjitha rrugët dhe mjetet që dërgojnë deri te mëkati. Sepse, ai që i afrohet rrugëve që dërgojnë në gjynah, ai shumë lehtë edhe bie në gjynah. Allahu ka ndaluar “të mos shikohen gratë e huaja, të mos zhvishen gratë, të mos dëgjohen fjalë të këqija, të mos dëgjohet muzikë”, sepse nëse i bën këto, kur shikon haram e dëgjon haram, dikur do të bësh gjynah, sepse këto rrugë / mjete që dërgojnë në mëkat.

Allahu në një ajet tjetër në suren Isra thotë:

“Mos iu afroni zinasë”. Nuk ka thënë “mos bëni”, por “mos u afroni”. Kjo ndalesë është shumë më e madhe / e fuqishme, sepse Allahu po ndalon që të mos i afrohemi asnjë mjeti apo rruge që dërgon në zina. Pra, as të mos shikohet harami, e as gratë të mos zhveshen.

Allahu po thotë që të mos i afrohemi gjynaheve, qoftë ato që janë haptazi apo fshehurazi, Haptazi,  pra në publik. Të mos bëhen gjynahet në publik (në pazare, dyqane, rrugë), mirëpo Allahu po thotë që të mos i afrohemi gjynaheve as kur jemi vetë (në shtëpi), diku ku nuk të sheh askush. Besimtari, duhet ta ketë frikë Allahun edhe kur është në publik edhe kur është vetë, edhe kur është në rrugë edhe kur është në shtëpi. Allahu gjithmonë duhet ta ketë frikë Allahun, edhe ditën edhe natën, edhe kur është në dritë edhe kur është në errësirë. Sepse, Allahu është gjithmonë me të. Asgjë nuk i fshihet Allahut. Kjo ka ardhur prej Ibn Abasit, Dahakut, Sudiut etj, të cilët kanë thënë se mushrikët e Mekes kanë thënë që të bëhet zina jashtë shtëpisë, kjo nuk bën, po nëse bën zina në shtëpinë tënde, kjo lejohet. Prandaj, disa dijetarë kanë thënë, në bazë të këtij kuptimi që e ka sjell Ibn Abazi, se mëkat haptazi është ajo që është mes teje dhe njerëzve, pra kur e bën gjynahun mes teje dhe njerëzve. Ndërsa, mëkat fshehurazi, është kur e bën mëkatin mes teje dhe Allahut, por nuk të sheh askush, mirëpo prapë e bën gjynahun. Ndërsa, një kuptim tjetër është kur Allahu thotë “të mos bëhen mëkatet të cilat janë t dukshme ” pra duket sheshazi mëkati i tyre. Pra, te shumica e njerëzve, duket sheshazi mëkati i tyre. Pra, ato konsiderohen si gjynahe te njerëzit. Mirëpo, ka prej disa gjynaheve që njerëzit nuk i shohin si të mëdha, por i shohin si të ulëta. Prej këtyre dyjave, Allahu ka ndaluar. Sipas një tjetër transmetimi thuhet “largojuni gjynaheve që janë të mëdha, dhe atyre që janë më të ulëta në rang”, siç ishte rasti kur pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “A po doni t’iu njoftoj se cili është gjynahu më i madh prej gjithë gjynaheve?”. Pra, paska gjynah i cili iu paraprin të gjitha gjynaheve të mëdha, e pastaj gjynaheve tjera që vinë më poshtë. Pra, këto ishin tri kuptime që ia kanë dhënë dijetarët këtij ajeti.

Për këtë arsye, Ibni Akije rahimehullah thotë se Allahu këtu po ndalon me një ndalesë të përgjithshme prej të gjitha llojeve të gjynaheve, pavarësisht sa janë të mëdha apo të vogla. Allahu i ka bërë haram.

Ndërsa, në dy sahihat, prej Ibn Mes’udit ka ardhur se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Askush nuk është më xheloz se Allahu subhanehu ue teala, për këtë shkak Allahu e ka bërë haram të bëhen gjynahet që bëhen haptazi apo fshehurazi”. Pra, për këtë arsye Allahu është më xhelozi.

Pra, qëllimi i këtij ajeti është që njerëzit t’i ndalohen të gjitha gjynaheve, e jo vetëm atyre që janë haptazi. Pra, duhet larguar nga gjynahet që bëhen edhe kur robi është vetë / nuk e sheh askush. Duhet ditur se ndalesa është ndalesë, pavarësisht a bëhet në publik, apo bëhet në jo publik. Duhet ditur se Allahu është lart dhe e sheh / shikon robin në çdo gjendje, edhe kur e bën gjynahun haptazi e edhe kur e bën fshehurazi. Sa do që robi mundohet t’i fshihet Allahut, nuk ka mundësi.

Allahu thotë në Kuran në suren En-Nisa, ajeti 108, për munafikat, se ata i fshihen njerëzve. I bëjnë ato planet e tyre, një grup i tyre, 2-3 vetë.

Pra, ata flasin dhe planifikojnë kundër myslimanëve, dhe mendojnë se dikush tjetër nuk i sheh. Por, Allahu thotë: “por nuk e dinë se nuk mund t’i fshihen Allahut, dhe Allahu është me ata kur ata planifikojnë gjëra të këqija (bëjnë kurthe kundër myslimanëve)”.

Allahu gjithashtu thotë në suren El-Mulk, ajeti 13:

“Nëse doni fshiheni fjalën e juaj (mos e thoni), e nëse doni thoni haptazi, por dijeni se Allahu e di se çfarë keni në gjokset tuaja (nuk mund ta fshihni)”.

Nëse është kështu, robi e ka obligim, duhet ta ketë frikë Allahun subhanehu ue teala, ta ketë drojë, në çdo gjendje, kur është vetë dhe kur është në publik”.

Për këtë ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem: “Kije frikë / dro Allahun kudo që të jesh”.

Allahu thotë gjithashtu në suren El-Mulk, ajeti 12:

“Vërtetë, ata që e kanë frikë Allahun në gajb (kur nuk i sheh askush)…

Pra të bëhesh takwa (ta kesh frikë Allahun) kur ka njerëz është lehtë, por Allahu i lavdëron ata që kanë frikë Atë kur janë vetëm, nuk i sheh askush. Çfarë shpërblimi kanë këta “Këta do të kenë falje prej Allahut dhe shpërblim të madh”.

Pastaj, Allahu vazhdon me porosinë tjetër në ajetin në suren El-En’am.

“Dhe mos e vrani një shpirt / një jetë të cilën e ka bërë haram Allahu, përveçse me të drejtë (kur është të e drejtë të vrahet)”.

Këtu hyn vrasja e myslimanit besimtar, por këtu hyn edhe vrasja e qafirëve që kanë marrë siguri prej myslimanëve (muahed), që kanë ardhur me kontratë, për tregti, për t’i mësuar diçka myslimanët etj, ose një mysliman e ka një të afërm një qafir, i ka dhënë siguri. Këta quhen muste’min. Këtyre njerëzve nëse dikush u jep siguri, një individ, atëherë e gjithë ajo shoqëri e ka haram ta kërcënojë, e armiqësojë, e më e keqja edhe ta vrajë ata.

Qafirat janë dy llojesh, janë qafirat që jetojnë në shtetin islam, që quhen ehlu dhimeh. Këta paguajnë xhizjen, e paguajnë një taksë, e si shpërblim apo si rezultat, prej shtetit mysliman u sigurohet jeta dhe pasuria e tyre. Dhe janë grupi i dytë ata të cilët nuk jetojnë në shtetin mysliman, por atyre u jepet kontratë / besëlidhje dhe siguri që deri sa te kryejnë punën të cilën do ta kryejnë në shtetin islam, këta nuk i ngacmon askush. Këto dy lloje i ka ndaluar Allahu të vriten, pra myslimanët dhe qafirat me kontratë.

Ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem, “kush e vret një kësi qafiri që i është dhënë siguria, ai nuk do ta nuhasë erën e xhenetit”, pra ka bërë gjynah shumë të madh.

Allahu thotë “përveç kur është me të drejtë”. Të drejtën kush e vendos? Allahu. Pra, kur është e drejtë të vritet e kur jo e cakton vetëm Allahu. Pra, atë që e ligjëson Allahu është hak, e atë që nuk e ligjëson Allahu është batil (e kotë). E kur është e drejta të vritet myslimanin. Këtë e kryen shpesh herë shteti islam. Kjo është përgjegjësi e shtetit jo e individit. P.sh. kur bën zina, kur e vret një mysliman tjetër, ose kur e len fenë (bëhet renegat).

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem në një hadith që transmetohet nga Ibn Mes’udi thotë:

“Nuk lejohet gjaku i myslimanit përveç se në tri raste: Kur ai e vret një mysliman, burri që është martuar e pastaj ka bërë zina, dhe ai i cili e len fenë e tij dhe e përqan xhematin (komunitetin) mysliman” – këta lejohet të vriten.

Pastaj, Allahu në një ajet tjetër thotë, në suren En-Nisa, ajeti 93:

 “Kushdo që vret një besimtar me qëllim, ndëshkimi i tij është Xhehenemi, në të cilin do të qëndrojë përgjithmonë. Allahu është zemëruar me atë, e ka mallkuar dhe i ka përgatitur një dënim të madh”.

Pra, vrasja e besimtarit qëllimisht është prej gjynaheve më të mëdha pas shirkut. Pastaj, Allahu në fund të ajetit të sures el-En’am thotë:

“Me këtë Allahu ju porosit juve (ua le amanet)”. Ibn Akije rahimehullah thote “me këtë” është për qëllim me çfarë është përmendur më herët. Allahu i porosit njerëzit që të mos veprohet ato. Pra, amaneti është besëlidhja që dikush e merr ndaj teje apo prej teje, dhe ti duhet t’i kushtosh rëndësi të madhe këtij amaneti. Pra, Allahu e ka lënë këtë amanet, e ka marrë këtë besëlidhje prej neve, atëherë duke ta dimë se përderisa ka ardhur prej Allahut, e kemi rëndësi t’i kushtojmë rëndësi të madhe.

Allahu në fund thotë:

“Leale” – përkthehet “ndoshta”. Allahu thotë: “Ndoshta ju do të mendoni / logjikoni”. Kjo fjalë “le’ale – ndoshta”,kur vjen në Kuran, nuk e ka kuptimin sikur gjuhësisht, mirëpo kjo është sebebije, që e tregon shkakun. Pra, Allahu po tregon se nëse ju iu përmbaheni këtyre gjërave që iu ka urdhëruar Allahu, dhe largoheni prej atyre që ua ka ndaluar Allahu, atëherë kjo është shkak që ju të bëheni njerëz të logjikshëm.

Fjala “akl” arabisht  i ka dy kuptime.

• Siç e kanë komentuar dijetarët këtë ajet është “të ndalesh”. Sepse akl është të lidhësh diçka. Prej kësaj rrjedh edhe fjala ikal, që është ai litari i cili i lidhet devesë rreth gjurit të saj të një këmbe, dhe ajo nuk mund të ecë, pra e pengon devenë prej ikjes. E njëjta është prej aklit të njeriut, sepse e ndalon njeriun nga veprimi i gjërave të shëmtuara / të papëlqyeshme. Nëse e sheh dikë duke bërë gjëra të ulëta dhe të papëlqyera, dije se ai njeri nuk ka logjikë, nuk është i logjikshëm.
• Kuptimi tjetër është “Të dish si të veprosh”, pra të veprosh në mënyrën më të mirë. Të mendosh / meditosh.

Allahu në një ajet në Kuran thotë në suren Jusuf, ajeti 2:

“Vërtetë, e kemi shpallur Kuranin në gjuhën arabe në mënyrë që ju të mendoni / kuptoni”

Prej, kësaj kuptojmë se ai i cili u përmbahet këtyre gjërave që janë cekur në këtë ajet, mund të themi se ai është njeri i mençur, e ai që nuk u përmbahet ai është njeri mendjelehtë, dhe jo i mençur.

Ky ishte ajeti i parë, e më pas vinë dy ajetet tjera.

-Në fund të ajetit të parë (151), Allahu thotë “lealekum teakilune” – që ju të logjikoni / mendoni / kuptoni

-Në fund të ajetit të dytë (152) thotë “lealekum tedhekerun”, që ju të përkujtoni.

-dhe në fund të ajetit të tretë thotë “lealekum tettekun” – që ju të jeni takwa, të keni dro Allahun.

Taberiu për këtë thotë. E para, pse ka thënë Allahu kështu, sepse ata kur të mendojnë / kuptojnë atëherë edhe përkujtojnë / reflektojnë, dhe nëse përkujtojnë dhe reflektojnë atëherë i frikësohen Allahut, dhe frikësohen të mos bien në këto vepra shkatërruese që e shkatërrojnë dinin e Allahut.

Pra, prej pesë porosive në këtë ajet kemi:

-e para ishte, teuhidi,

-e dyta, respektimi ndaj prindërve,

-e treta, të mos vriten fëmijët tanë për shkak të frikës së varfërisë, dhe në përgjithësi

-e katërta të mos afrohemi te gjynahet, as rrugëve që dërgojnë te to,

-dhe e pesta të mos vritet dikush që e ka bërë Allahu të mos vritet, përveç atë që e ka lejuar Allahu.

Në ajetet 152, 153 janë edhe pesë porosi tjera që Allahu na i ka lënë neve.

 

Ajeti i gjashtë dhe shtatë që i sjell shejhu si argument / El-En’am, 152 dhe 153

 

بسم لله الرحمن الرحيم

 

Dersi 10:

Autori kur i cek argumentet me radhë, ajetet nga Kurani, si argument për këtë temë, ai flet vetëm për ajetin e parë të sures el-En’am e që është ajeti 151, por meqë këto ajete flasin për të njëjtën tematikë, atëherë ne do t’i komentojmë të gjitha:

Si përsëritje ndaj ajetit të parë që u komentua dersin e kaluar, Allahu i thotë pejgamberit salallahu alejhi ue selem: “Thuaju, ejani t’iu tregoj se çfarë ua ka bërë haram Allahu juve”. Meqë mushrikët e Mekes kishin filluar që vetes t’ia bënin haram atë gjëra që Allahu nuk ua kishte bërë haram, dhe kishin filluar t’ia bënin vetes hallall ato gjëra që Allahu nuk ua ka bërë hallall. Atëherë, Allahu e urdhëroi pejgamberin salallahu alejhi ue selem, që t’i tregonte këto gjëra. Në ajetin e parë ishin pesë porositë, të cilat janë cekur më herët, në dersin e kaluar.

Pastaj, Allahu vazhdon me porositë tjera, në ajetin 152 i cek katër porosi tjera:
“Dhe mos iu afroni pasurisë së jetimit, përveç me atë që është më e mira” – Pra prej gjynaheve të mëdha, dhe prej mëkateve shkatërruese është ta hahet pasuria e jetimit pa të drejtë. Kush konsiderohet jetim në Islam? Ai që i vdes babai pa qenë në moshën madhore. Pastaj, nëse hyn në moshën madhore ai nuk është më jetim, dhe gjithashtu nëse i vdes nëna, nuk llogaritet më jetim. Në Islam kjo llogaritet si jetim, edhe pse tek njerëzit ndoshta kjo nuk llogaritet sikur jetim. Pra, nëse i ka vdekur babai gjatë kohës kur ka qenë nën moshën madhore. Gjithashtu, kur të hyn në moshën madhore, ai më nuk është jetim. Jetimi gjithmonë ka nevojë që dikush të jetë afër tij, ta ndihmojë atë, ta mbrojë, të kujdeset për të, dhe t’i largojë prej tij rreziqet. Prej kujdesit ndaj tij, është që duhet të ruhet pasuria apo trashëgimit që ia ka lënë babai i tij, pra nuk lejohet për një njeri që ta shfrytëzojë moshën apo vogëlinë e këtij jetimi, dhe t’i merret apo shfrytëzohet pasuria e tij.

Allahu thotë në një ajet tjetër, në suren En-Nisa, ajeti 6:

“Vërini në provë jetimët, derisa të bëhen për martesë! Nëse vëreni se janë pjekur, atëherë jepuani pasurinë e tyre! Mos nxitoni në shpenzimin e pasurisë së tyre në mënyrë të panevojshme dhe para se ata të rriten! Kush është pasanik, le të përmbahet në marrjen e pasurisë së tyre e, në qoftë se është i varfër, le të harxhojë aq sa është e arsyeshme dhe e drejtë. Kur t’jua dorëzoni pasurinë e tyre, bëjëni këtë në prani të dëshmitarëve. Allahu është i mjaftueshëm si llogaritës.”

Në një ajet tjetër Allahu thotë, në suren En-Nisa, ajeti 10:

“Vërtet, ata që shpenzojnë pasurinë e jetimit pa të drejtë, vetëm mbushin barkun e tyre me zjarr dhe ata do të digjen në zjarrin flakërues.”

Pra, Allahu këtu po thotë “mos iu afroni pasurisë së jetimit”, dhe nuk po thotë “mos e hani” dhe çka nënkuptojmë me këtë? Nënkuptojmë se ne duhet t’i ikim të gjitha rrugëve dhe mjeteve të shpijnë në ngrënien / shfrytëzimin e pasurisë së jetimit. E çka ndodh nëse dikush e han pasurinë e jetimit? Për këtë ndalesa është më e madhe, edhe pesha e mëkatit është më e madhe, sepse Allahu po thotë mos iu afroni fare, e nëse e hani atëherë kjo padyshim është edhe më e madhe si mëkat.

Mirëpo, Allahu po thotë: “përveç kur ju veproni më të mirën e dy të mirave”. Kur lejohet t’i afrohet pasurisë së jetimit? P.sh. nëse kujdestarit i kanë ardhur dy biznese, tregti, dhe nëse pasuria e jetimit rritet dhe shumohet edhe më shumë, atëherë zgjidhet kjo që është më e mira. Gjithashtu, kjo e mira që është përmendur në ajet, e përfshin të mirën e kësaj dynjaje dhe të mirën e fesë. Në këtë rast nëse vinë dy mënyra për ta rritur pasurinë e jetimit, dhe në njërën ka fitim më shumë, por ka kamatë, kurse në tjetrën ka më pak fitim, por nuk ka kamatë, atëherë duhet të zgjidhet ajo që nuk ka kamatë. Ajo, që Allahu po përmend që të zgjidhet ajo që është më e mira, e përfshin edhe të mirën e dunjasë, edhe të mirën e fesë së jetimit.

Ibn Atije, një prej dijetarëve të mëhershëm ka thënë: në këtë ajet Allahu ka ndaluar në mënyrë të përgjithshme, që i përfshin të gjitha mënyrat e shfrytëzimit të pasurisë së jetimit. Kështu, Allahu po do që t’i bllokojë të gjitha rrugët dhe mjetet që dërgojnë në shfrytëzimin e pasurisë së jetimit, por pastaj Ai i ka përjashtuar ato gjërat apo mënyrat me të cilat njeriu sillet në mënarën më të mirë me pasurinë e jetimit, e kjo është që njeriu të mundohet ta rrisë sa më shumë pasurinë e jetimit.

Muxhahidi, për ajetin ku Allahu thotë se lejohet t’i afrohet pasurisë së jetimit për të mirë, thotë se ka pasur për qëllim tixharetin (tregtinë) me pasurinë e jetimit në mënyrë që ajo të shtohet dhe rritet.

Pastaj, Allahu po thotë se nëse nuk ke mundësi ta shtosh pasurinë e jetimit, atëherë mos iu afro asaj, deri sa jetimit ta arrijë forcën e tij. Këtu është përdorur një pjesëz “hatta – derisa”, e cila quhet harful gajje, që quhet pjesëz e skajshmërisë, që d.m.th. deri aty nuk lejohet t’i afrohesh pasurisë së jetimit, e çka vjen pas saj, e kundërshton dispozitën që ka qenë para saj. Pra, deri sa ta arrijë forcën e vet jetimi, nuk i afrohesh pasurisë së tij, e kur jetimi e arrin forcën e tij, atëherë ia dorëzon pasurinë jetimit, dhe më asnjë moment nuk lejohet ta mbash pasurinë e tij më. Çka kihet për qëllim kur thuhet seri sa ta arrijë ai forcën? Ka për qëllim pjekurinë e tij fizike, dhe pjekurinë mendore. Pra, jo vetëm ta arrijë moshën madhore, por edhe të jetë i pjekur dhe të dijë se si të veprojë me atë pasuri. Nëse, ai e arrin këtë pjekuri, atëherë si e kuptojmë se ai është i zoti dhe di çfarë të bëjë me atë pasuri? Siç thotë Allahu, sprovoni ata, vini në provë, e nëse ai e di se si të sillet dhe çfarë të veprojë me pasurinë e tij, atëherë nuk lejohet ta mbash më në pronën tënde, por duhet t’ia japësh atij.

Pastaj, Allahu teala vazhdon me porosinë e radhës: “Dhe kur të matni me peshore, jepjani hakkun”, siç thonë populli te ne “mos hani, mos e mangësoni / pakësoni”. “Kejl ue mizan” që është përdorë këtu, janë dy lloje të peshimit, kejl përdoret për gjëra që janë kokërr, ndërsa mizan është për gjëra që janë të lëngshme. Këtu Allahu po përfshin çdo gjë që matet, peshoret, nuk lejohet që të matet keq, apo të “hahet në kanar” siç thonë populli. Pra, duhet t’i jepet haku secilës prej tyre. Këtu hyn edhe ajo që veprojnë disa njerëz e që është se mallin që është më i dobët e vendosin poshtë gajbes, ose enëve të ndryshme, ndërsa mallin e mirë e vendosin lartë, e edhe kjo hyn në këtë ndalesë. Kjo, është thënë në mënyrë të përgjithshme, d.m.th. mos i tradhtoni njerëzit në gjërat e tyre, në matje e shitblerje e kështu me radhë.

Një ditë pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka kaluar në një treg dhe e ka parë një njeri duke shitur hurma, dhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem, dhe i ka futur gishtat e tij në to, dhe e ka parë se gishtat e tij kanë prekur diçka të lagur dhe e ka pyetur pronarin “çka është kjo o pronar i këtij ushqimi?” Ai i ka thënë se ajo pjesë që është poshtë e ka lagur shiu dhe është prishur. Atëherë pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka thënë: “pse nuk i ke vendosur lartë” për t’i parë njerëzit që janë të prishët, por po do që t’ua shesësh për të mirë. Pastaj ai ka thënë: “ai i cili na mashtron neve, nuk është prej neve”. Pra, ai i cili na mashtron neve myslimanëve, nuk është prej rrugës sonë, prej rrugës së pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Allahu në suren el-Mutaffifin, i ka kërcënuar shumë ata të cilët hanë në kanar:

“Mjerë për ata që kur masin / peshojnë,  mangësojnë / bëjnë dallavere”.

Pastaj thotë:

“A nuk mendojnë ata se do të ringjallen ndonjëherë?”

“Një ditë të Madhe (të Kiametit)”

“Një ditë kur të gjithë njerëzit do të dalin para Zotit të botëve”.

Pra, a nuk mendojnë ata se do të japin llogari para Allahut, apo mendojnë se e kanë mashtruar blerësin dhe organet tjera që janë përgjegjëse për këto gjëra. Kanë menduar se me kaq përfundon çështja, por jo. Ata gjithsesi kanë për të dalë para Allahut dhe kanë për të dhënë llogari për atë vepër / mëkat.

Pastaj, Allahu vazhdon në ajetin e suren el-En’am, dhe thotë:

“Kur peshoni, peshoni me drejtësi” – pra peshoni drejtë.

Pastaj Allahu thotë: “Allahu asnjë njeri nuk e ngarkon përtej mundësive të tij”. Pra, çfarë kuptojmë me këtë? Kur Allahu tha që duhet të peshoret me drejtësi, atëherë sahabëve iu erdhi shumë vështirë, sepse nganjëherë njeriu pa vetëdije mund të mos peshojë drejtë, atëherë Allahu thotë se nuk e ngarkon asnjë shpirt përtej mundësive. Pra, nëse ju e jepni mundin tuaj duke u munduar që të peshoni drejtë dhe duke mos mangësuar asgjë në kanar, mirëpo prapë ndodhë që të mangësoni diçka, atëherë Allahu nuk ngarkon më shumë se kaq. Ti e ke kryer obligim tënd, dhe nuk ke gjynah para Allahut. Qëllimi është për ata që e bëjnë qëllimisht. Në këtë ajet edhe pse ka lehtësim në njërën anë, se Allahu nuk e ngarkon asnjë shpirt përtej mundësisë që ka, prapë ka njëfarë qortimi, njëfarë ashpërsie, sepse njeriu duhet gjithsesi të mundohet, ta japë të gjithë mundin e tij deri në fund, që të peshojë drejtë, e pastaj nëse rrjedh ndonjë lëshim, nuk ka mëkat.

Pastaj, Allahu vazhdon në ajet me porosinë tjetër: “Kur të flisni, flisni drejtë”, edhe nëse është fjala të flitet kundër dikujt që është prej të afërmve tuaj. Pra, Allahu pasi na urdhëroi që të masim drejtë, ai na urdhëroi edhe që të flasim drejtë. E të mos e lavdërojmë dikë më shume se që e meriton e as të mos e nënçmojmë dikë më shume se që e meriton. Mirëpo, duhet të flitet drejtë, dhe atë që e di, e atë që nuk e di thua “nuk e di, këtë e di vetëm Allahu”. Pra, nëse është kërkuar prej teje për të dëshmuar për dikë, atëherë duhet të flasësh me atë që është e drejtë, qoftë nëse është për dikë të afërm tëndin, ose për ndonjë shok tëndin, ose për dikë që e do. Pra, të mos dëshmosh me të kotën për shkak që është prej të afërmve, ose shok i yti. Pra, ti e ke obligim ta thuash të vërtetën për veten tënde, edhe nëse të bie që të flasësh diçka kundër dikujt tjetër, dhe duhet të flasësh të vërtetën për dikë tjetër, edhe nëse të bie të flasësh kundër vetes tënde. Pra, gjithmonë të flitet dhe dëshmohet vetëm e vërteta.

Allahu thotë në Kuran në suren En-Nisa, ajeti 135:

 “O besimtarë! Bëhuni zbatues të palëkundur të drejtësisë, duke dëshmuar në emër të Allahut, qoftë edhe kundër jush ose kundër prindërve dhe të afërmve tuaj. Qoftë i pasur ose i varfër ai (për të cilin dëshmoni), Allahu është për ata vlerësuesi më i drejtë. Dhe mos shkoni pas epsheve tuaja e të shtrembëroni…”

… vazhdon ajeti deri në fund.

Pra, o ju që keni besuar gjithmonë veproni me drejtësi, thoni të drejtën, dhe jini dëshmitarë të drejtë para Allahut, edhe nëse është fjala të flisni kundër vetes tuaj, prindërve tuaj ose të afërmve tuaj. Pra, nëse kjo e vërtetë të godet ty, ose të afërmit tu, ose prindërit tu, ti thuaje të drejtën / të vërtetën, mos e shtrembëro atë.

Dhe Allahu thotë në një ajet tjetër, në suren El-Maide, ajeti 8:

 “O besimtarë! Bëhuni të qëndrueshëm në urdhrat e Allahut dhe bëhuni dëshmues me drejtësi! Le të mos ju nxisë urrejtja ndaj njerëzve për të bërë padrejtësi. Bëhuni të drejtë, se kjo është më afër devotshmërisë dhe frikësojuni Allahut! Pa dyshim, Allahu është i dijshëm për çdo gjë që punoni ju.”

Dhe e kundërta, Allahu thotë që mos t’iu shtyjë juve urrejtja ndaj dikujt që të mos e thoni të vërtetën, gjithmonë jini të drejtë, kjo është më afër devotshmërisë / takwallakut. Pra, njeriu gjithmonë duhet të thotë të vërtetën, edhe nëse është kjo në favor të qafirëve, në favor të armikut, ose nëse është kundër teje, prindërve tu ose të afërmve tu, gjithmonë thoni të vërtetën. Kur flisni, thoni të vërtetën, dhe ky është rasti kur ti dëshmon për dikë, e lavdëron dikë apo diçka, dhe e njëjta është kur ti e bën xherh dikë, kur ti fol keq kundër dikujt, pra është e lejuar në Islam që nëse pyetesh për dikë prej bidatxhive, dhe nuk bëhet ndryshe të flitet për të veçse me emër, atë duhet thënë ajo, pra thuhet po mos shko te filani apo te filani, mos dëgjoni e mos lexoni prej librave të tij, por nuk duhet të tejkalohen kufijtë, pra duhet të flitet vetëm sa mjafton, dhe jo të tejkalohen kufijtë edhe pse ai është prej kundërshtarëve të Ehli Sunnetit.

Këtu Allahu nuk tha sikur në ajetin paraprak, që Allahu nuk e ngarkon asnjë shpirt me atë çfarë nuk mund ta përballojë. Pse? Sepse gjithkush mund ta thotë të vërtetën në shumicën e rasteve. Nuk është rasti sikur te peshimi me kanar.

Pastaj, Allahu thotë në ajetin e sures el-En’am, duke vazhduar me porosinë e radhës:

“dhe premtimin / besëlidhjen që ia keni dhënë Allahut, përmbusheni”. Pra, mos e thyeni besën. Këtu së pari Allahu ka thënë se duhet të përmbushet besëlidhja që i është dhënë Allahut. Me rregulla të gjuhës arabe së pari është dashur të vije folja, pra “përmbusheni beslidhjen”, mirëpo këtu Allahu së pari e ka cek besën që ia kemi dhënë Allahut për shkak të rëndësisë së saj. Kjo tregon për rëndësinë e kësaj besëlidhje. Çfarë është qëllimi kur ne ia japim besën Allahut subhanehu ue teala?

Ibn Xheriri ka thënë (prej komentuesve të hershëm të Kuranit): Këto amanete / porosi që ua ka dhënë Allahu, t’i çoni në vend, dhe veproni / pasoni ato që ua ka dhënë Allahu, duke iu bindur Allahut në atë që ju ka urdhëruar juve dhe që ua ka ndaluar, dhe të veproni / punoni me Librin dhe Sunnetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Kjo është të përmbushet / të çohet në vend besën / amanetin që na ka thënë Allahu subhanehu ue teala”.

Pra, qëllimi është se besëlidhja që ia kemi dhënë Allahut është dy-kahëshe. Një është që ka të bëjë direkt mes robit dhe Allahut subhanehu ue teala, dhe tjera është që ka të bëjë mes robit dhe njerëzve tjerë (myslimanit dhe njerëzve tjerë). Për Allahun është se ajo që i kemi premtuar Allahut dhe në çdo namaz i premtojmë kur themi “Ijjeke ne’budu ue ijjeke nestein” – “vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm prej Teje ndihmë dhe falje kërkojmë”, pra kjo është ajo besëlidhja që ia kemi dhënë Allahut, dhe që ia japim vazhdimisht, që ne i kemi premtuar Allahut se nuk do ta adhurojmë askënd përveç Tij. Çdo adhurim tonin do t’ia drejtojmë vetëm Allahut dhe askujt tjetër, dhe nuk do të kërkojmë ndihmë prej askujt tjetër veç Allahut. Pra, ky është qëllimi me dërgimin në vend të amanetit. Pastaj, këtu hyjnë edhe premtimet që ia kemi të tjerëve. Pra, nëse i kemi premtuar dikujt, udhëheqësit apo kryetarit tonë apo dikujt tjetër prej njerëzve, atëherë mos e the këtë premtim, por dërgoje në vend.

Pra, Allahu këtu po thotë dhe në shumë ajete tjera: “Dhe premtimin / besën që ia keni dhënë Allahut, dërgojeni në vend, sepse keni për të dhënë llogari para Allahut se a e keni çuar premtimin në vend apo jo”. E tërë çështja është se ne nëse i premtojmë dikujt, kjo ka peshë të rëndë, të madhe te Allahu. Nuk lejohet të thyhet / shkelet premtimi dhe besa që i jepet dikujt tjetër, qoftë nëse është dikush prej qafirëve. P.sh. nëse dy shtete, shteti mysliman dhe i qafirëve kanë bërë marrëveshje, nuk lejohet të thyhet ajo, p.sh, të sulmohen ata befasisht, e gjithashtu nuk lejohet që ti, nëse ke pranuar që të jetosh brenda një shteti, qoftë qafir, nëse i ke pranuar rregullat, nuk lejohet t’i thyesh ato e të thuash se ata nuk gjykojnë me ligje të Allahut, siç po dëgjojmë tani prej disa myslimanëve, që e vjedhin rrymën apo vjedhin prej pasurisë së shtetit të tyre. Kjo nuk është e lejuar. Besimtari nuk e thyen premtimin që e ka dhënë. Kjo nuk është prej cilësive të myslimanit.

Pra, në këtë ajet Allahu i përmendi edhe katër amanete që na i ka lënë neve. Deri tani i kemi marrë 9.

Allahu në fund të kësaj thotë: “Me këto gjëra iu porositë juve Allahu subhanehu ue teala, në mënyrë që ju të përkujtoni”. Pra, të përkujtohen ato obligime / të drejta që na i ka detyruar Allahu, dhe t’i dërgojmë në vend atë në mënyrën më të mirë, pra të punohen / veprohen ato në mënyrën më të mirë.

Pastaj, Allahu të gjitha këto porosi, 9 deri tani, i ka përfunduar me ajetin tjetër, ku e sjell amanetin e 10të, ku thotë:

“Kjo është rruga ime e drejtë, prandaj pasojeni atë”. Pra, cila është rruga e Allahut subhanehu ue teala? Fjala “sirat” që është përmendur në ajet është rrugë / udhë. Kjo udhë është Libri i Allahut dhe Sunneti i pejgamberit salallahu alejhi ue selem dhe kjo është rrugë që ty të dërgon në Xhennet. Allahu këtu po thotë: “atë që juve ua kam shpallur përmes të dërguarit salallahu alejhi ue selem prej urdhrave dhe ndalesave në Kuran dhe në Sunnet, kjo është rruga e drejtë që duhet të pasohet prej myslimanëve. Pra, ai që pyet se cila është rruga që dërgon për te Allahu subhanehu ue teala, ne i themi se ajo është Libri i Allahut dhe Sunneti i të dërguarit salallahu alejhi ue selem. Sepse, Sunneti e pason, e sqaron Kuranin, e plotëson Kuranin. Pra, Allahu po thotë “kjo është rruga ime e drejtë”. Këtu tregohet gjendja e kësaj rruge, pra që është rrugë e drejtë, nuk ka shtrembërime aty, nuk ka kthesa, por është rrugë e drejtë, e qartë, e nuk ka paqartësi në të, e mjegullina. Gjithkush i cili e pason atë, ec drejt Allahut, me dritë, pa errësira, pa mjegullira, dhe ec me argument e fakte në rrugën e drejtë dhe të qartë.

Ibn Kajjimi rahimehullah kur flet për Siratal Mustekim, për rrugën e drejtë thotë: “sa i përket asaj se çfarë është rruga e drejtë ne po i përmendim vetëm disa fjalë të shkurtra, sepse shumë njerëz kanë folur për rrugën e drejtë, sepse shumë njerëz kanë folur për rrugën e drejtë dhe definicionet që i kanë dhënë për rrugën e drejtë janë të shumëllojshme, dhe secili e ka shpjeguar për një cilësi që ka të bëjë me këtë rrugën e drejtë, por nuk ka dhënë definicion të përgjithshëm për këtë, por realiteti i kësaj rruge të drejtë është një gjë, dhe kjo rrugë e drejtë është rruga e Allahut të cilën e ka vendosur vetë Ai, përmes së cilës njerëzit mbërrijnë te Allahu, dhe nuk ka rrugë tjetër që të dërgon te Allahu përveç kësaj rruge, dhe të gjitha rrugët tjera janë të mbyllura, dhe çdo kush që mundohet të ndjekë rrugë tjera për te Allahu, të gjitha dyert i gjen të mbyllura, përveç kësaj rruge të cilën e ka vendosur vetë Allahu subhanehu ue teala përmes gjuhës së pejgambereve të tij, dhe Allahu vetë e ka bërë këtë rrugë të vetme që i dërgon te Ai. Cila është kjo rrugë? Është njësimi i Allahut me adhurim, dhe njësimi i pejgamberit salallahu alejhi ue selem me pasim.” Kjo është rruga e drejtë që të dërgon te Allahu. “Prandaj, askush nuk lejohet t’i bëhet shirk Allahu, t’i shoqërohet Allahu diçka apo dikush në adhurimin e tij, dhe askënd nuk lejohet që t’ia shoqërojmë pejgamberit salallahu alejhi ue selem në bindje”. Pra, paska shirk edhe në bindjen / pasimin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem. I vetmi që lejohet të pasohet është pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Kështu, Ai e pastëron, e dëlir teuhidin e Allahut, dhe e njëson edhe pasimin e pejgamberit të Tij, dhe kjo që e thamë deri tash e përmban shehadeti “La Ilahe il-lAll-llah, Muhamedun Rasulullah, dhe çdo gjë që është komentuar dhe shpjeguar rreth rrugës së drejtë hyn në këto dy parime, që janë parime të fesë Islame, ajo esenca e kësaj që thamë është që ti ta duash këtë rrugë me zemrën tënde, dhe Allahun ta kënaqësh duke e pasuar këtë rrugë dhe atë në çka thërret kjo rrugë”. Pra, gjithë mundin tënd ta japësh që ta kënaqësh Allahun. “Prandaj në zemrën tënde nuk lejohet të ketë vend të zbrazët, veçse duhet të jetë i jetësuar ai vend me dashuri ndaj Allahut, dhe çdo synim apo qëllim që e ke duhet të jetë i lidhur me kënaqësinë e Allahut”, pra me atë punë që do ta bësh, ta kënaqësh Allahun. “E para arrihet duke e realizuar dëshminë “La ilahe il-lall-llah”, dhe e dyta arrihet duke e realizuar dëshminë “Muhamedun Rasulullah”, kjo është udhëzimi dhe rruga e vërtetë, kjo është të njihet hakku, pastaj të veprohet  / punohet me hak”. Pra, as të mos punohet pa dije, e as e kundërta, të njohet haku e të mos punohet. Kjo është rruga e drejtë, që të njihet hakku dhe të veprohet me të. “Të njihet ajo që ia ka shpallur Allahu pejgamberit të Tij salallahu alejhi ue selem dhe pastaj të punohet me të. “prandaj, çka do tjetër që ti thua rreth rrugës së drejtë të Allahut, kjo krejt që e thamë është boshti rreth të cilit sillen të gjitha definicionet dhe shprehjet tjera që janë dhënë për rrugën e drejtë.”

Pastaj Ibn Kajjimi rahimehullah e thotë një fjalë që e ka transmetuar Sehl Ibn Abdilah, i cili ka thënë se “Kapuni pas etereve / gjurmëve të sahabëve dhe pas sunnetit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem, sepse kam frikë (dhe kjo tregon se çfarë dike kanë pasur dijetarët për njerëzit, dhe ashtu ka ndodhur siç ka thënë ky dijetar), që ka për të ardhur koha që nëse një njeri e përmend pejgamberin salallahu alejhi ue selem dhe se duhet pasuar pejgamberin salallahu alejhi ue selem në çdo gjendje tonë, njerëzit fillojnë ta nënçmojnë atë dhe t’i largojnë tjerët prej tij, distancohen prej tij, e poshtërojnë atë, (vetëm pse ai po thirr që të pasohet pejgamberi salallahu alejhi ue selem)”. Këtë e kanë bërë myslimanët edhe më herët, por edhe jemi duke e dëshmuar në kohën tonë.

Pastaj, Allahu thotë: “Kjo është rruga Ime e drejtë”. Pra, Allahu këtu po tregon se kjo rrugë është shumë madhështore, po ia bashkëngjit Vetes së Tij, që ta nderojë këtë rrugë dhe që të tregojë se çfarë nderi ka kjo te Allahu teala. Cili është qëllimi me “kjo është rruga ime e drejtë?”. Dijetarët rreth kësaj i kanë dhënë dy mendime:

1). Kjo është rruga ime e drejtë – ato porositë që u përmendën deri tani, përmes pejgamberit salallahu alejhi ue selem, sepse nëse mediton rreth atyre gjërave që u cekën më lartë, e sheh se ato e përfshijnë gjithë fenë e Allahut teala.

2) Disa tjerë kanë thënë se Allahu këtu ka dashur të thotë me “kjo është rruga ime e drejtë”, se kjo është rruga në të cilën është e njohur se është feja e Allahut, pra ajo me të cilën ka ardhur pejgamberi salallahu alejhi ue selem, prandaj pasojeni vetëm atë.

Rreth Siratal mustekim, Allahu nganjëherë ia bashkëngjit këtë vetes së Tij, e nganjëherë ia bashkëngjitë pasuesve të Tij. Ne e dimë se në suren Fatihah, “na udhëzo në rrugën e atyre që i ke begatuar, u ke dhënë të mira”, kurse në ajetet tjera “Ky Kuran udhëzon në rrugën e Allahut të Cilit i takon çdo gjë që është në qiej dhe në tokë”, pra nganjëherë ia bashkëngjit Vetes së Tij.

Pra, Allahu pse ia bashkëngjit këtë Vetes së Tij? Për të treguar se kjo është rruga e vetme, siç thamë më herët, prej Ibn Kajjimit, kjo është rruga e vetme që të dërgon ty te Allahu subhanehu ue teala dhe është rruga e vetme që Allahu e ka vendosur për robërit e Tij, ndërsa kur ia bashkëngjit robërve të Tij, ia bashkëngjit sepse ata janë vetë ata që kanë vendosur ta pasojnë këtë rrugë me vetë dëshirën e tyre.

Pastaj, Allahu thotë: “mos i pasoni rrugicat / shtigjet / rrugët tjera, pra pasoni vetëm rrugën e Allahut, sepse nëse i pasoni rrugët tjera, kanë për t’iu përçarë juve / ndarë / larguar prej rrugës së Allahut”.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka treguar në një hadith, kur e komenton vetë këtë ajet, tregojnë sahabët se pejgamberi salallahu alejhi ue selem në rërë e ka vizatuar një rrugë të gjatë dhe ka thënë: “kjo është rruga e Allahut”, pastaj anash në dy anët e asaj rruge ka vizatuar disa rrugica të vogla dhe ka thënë: “këto janë disa rrugë tjera, dhe në fillim të çdo rrugice qëndron nga një shejtan që i thirr njerëzit në to”. Pra, i thirr njerëzit që ta lënë rrugën e Allahut dhe të hynë në ato rrugë. Pastaj, pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka lexu këtë ajet: “kjo është rruga Ime e drejtë, prandaj pasojeni atë, dhe mos i pasoni rrugicat, sepse kështu ato iu përçajnë / largojnë prej rrugës së Allahut teala”. Pra, ata që ndjekin rrugë tjerë janë shejtana, siç ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem në këtë hadith. E shejtanat mund të jenë prej xhindëve, por mund të jenë edhe prej njerëzve, dhe çdokush që vjen me një ideologji / mendim / sekt apo xhemat i cili e kundërshton rrugën e Allahut teala, ai veçse i ka pasuar këto rrugicat që i ka cekur pejgamberi salallahu alejhi ue selem, kur e ka komentuar ajetin e Kuranit.

Pra, rruga e Allahut është një, nuk ka degëzime. Nuk ka shumë lloje të saj, për këtë arsye Allahu e ka sjellë njëjës: “kjo është rruga Ime (një rrugë) e drejtë”, ndërsa kur i ka përmend rrugicat, i ka përmendur shumës: “mos i pasoni rrugicat” – ato janë shumë, saqë nuk kanë kufi. Secili njeri i cili vjen me një drejtim / ide i cili e kundërshton rrugën e Allahut teala, të Kuranit dhe Sunnetit, ai veçse i ka pasuar këto rrugicat. “Sepse ato ju largojnë / ndajnë prej rrugës Sime” – e këtu prapë Allahu po e cek se rruga e drejtë është vetëm një. Por, disa prej bidatxhive, prej atyre që nuk pajtohen që duhet të jetë vetëm një rrugë (Kurani e Sunneti), kanë thënë se Allahu në një ajet tjetër ka përmendur për Kuranin e që është në suren el-Maide, ajeti 16:

“Allahu përmes këtij Kurani i drejton / udhëzon ata që e pasojnë kënaqësinë e Allahut në rrugët e paqes”. Pra, Allahu këtu po tregon që lejohet të pasohen shumë rrugë, mirëpo ne u themis e edhe pse Allahu këtu i ka përmendur shumë rrugë, të gjitha këto ia ka bashkëngjitur selamit (e që është një, d.m.th. paqe), pra nuk është qëllimi me këtë ajet që Islami ka rrugë, por qëllimi është që ato dispozitat, ligjet, veprat me të cilat na ka obliguar Allahu, ta ndjejmë / kërkojmë kënaqësinë e tij. Pra, paqja është një, një Islam, por rrugët apo veprat që qojnë drejt Islamit që ti i praktikon ose mund ta arrish Xhennetin, janë të shumta, p.sh. ose përmes namazit, ose përmes Kuranit, ose përmes xhihadit e kështu me radhë. Pra, janë rrugë të shumta, e ky është qëllimi i ajetit, e jo se Allahu ka ligjësuar apo lejuar që të ketë rrugë tjera përveç rrugës së Kuranit dhe Sunnetit.

Pastaj, pasuesit e kësaj rruge të drejtë kurrë nuk i sheh se janë të përçarë / ndarë por gjithmonë i sheh se ata flasin siç thonë dijetarët prej një gjuhe e prej një zemre. Pse? Sepse ata e kanë një burim të vetëm e ai është Kurani dhe Sunneti i pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Edhe nëse ndodh që ata ta kenë një përçarje mes vete, shumë shpejt këto përçarje shuhen, sepse këto kundërshtime që i kanë i kthejnë te Kurani dhe Sunneti, siç ka urdhëzuar Allahu subhanehu ue teala i cili thotë në suren enNisa, ajeti 59:

“Nëse ju kundërshtoheni me diçka, atëherë kthejeni te Allahu dhe Pejgamberi salallahu alejhi ue selem (pra ktheheni te Kurani dhe Sunneti)”. Dhe menjëherë ato përçarje do të shuhen.

Ne e dimë se edhe vetë midis sahabëve kanë ndodhur përçarje / kundërshti, mirëpo ato shumë shpejtë ato janë larguar, sepse ata i kanë kthyer ato te Kurani dhe Sunneti. Siç ka qenë rasti kur ka vdekur pejgamberi salallahu alejhi ue selem, ata kanë rënë në kundërshti, dhe nuk kanë ditur se kë ta zgjedhin halifeh, por kur e kanë kthyer këtë çështje te sunneti i pejgamberit salallahu alejhi ue selem e kanë kuptuar se kjo i takon Ebu Bekrit radijallahu anhu. Gjithashtu kanë pasur kundërshti rreth luftës ndaj atyre që kanë dalë prej fesë së Allahut pas vdekjes së pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pra nuk kanë ditur a duhet të vriten apo si të veprohet me ta, mirëpo edhe këto përçarje dhe kundërshti janë shuar sepse e kanë kthyer te kurani dhe sunneti i pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Pra, pasuesit e hakut, pasuesit e së vërtetës edhe pse ndodh që të kenë mes vete mospajtime, ato prapë kur i kthejnë te Kurani dhe Sunneti dhe ato shuhen dhe largohen dhe prapë ata kthehen në rrugën e drejtë. Ndërsa, ata pasuesit e rrugicave, pasuesit jo të rrugës së Allahut, e sheh se nuk pajtohen mes vet, dhe e sheh se gjithmonë duan që mendimi i tyre të jetë më i larti, dhe i vetmi që pasohet dhe në këtë mënyrë e sheh gjithmonë se kanë përçarje, nuk pajtohen saqë ka raste e sheh se e bëjnë bidatxhi njëri-tjetrin, dhe tekfir njëri-tjetrin, ndërsa ehli sunneti jo, ata janë të bashkuar.

Pastaj, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Çdokush që jeton prej juve do të shohë përçarje të madhe në këtë ummet (ummeti i pejgamberit salallahu alejhi ue selem, dhe çfarë të bëjë njeriu kur i sheh këto përçarje të mëdha), atëherë e keni për obligim të kapeni pas sunnetit tim, dhe pas sunnetit të khalifeve të drejtë pas meje, (pra rrugës së sahabëve), kapuni fort pas tyre, (dhe e sjell një shembull) sikur kur kafshoni diçka me dhëmballët tuaj (pra duhet të kapemi fort pas sunnetit dhe rrugës së sahabëve, dhe gjëja tjetër që ju shpëton), dhe kini kujdes e mos veproni gjëra të shpikura /  bidate / gjëra të reja, sepse çdo gjë e shpikur /  e re (çdo gjë që nuk ka qenë në kohën e pejgamberit) është bidat, dhe çdo bidat është humbje / devijim prej rrugës së drejtë, lajthitje” dhe

Gjithashtu ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem “ky ummet do të ndahet në 73 sekte / grupe, të gjitha në zjarr, përveç njërës. Pra, rruga e Allahut është një, dhe ata të cilët e pasojnë këtë rrugë të Allahut janë kjo që e ka përjashtuar pejgamberi salallahu alejhi ue selem, dhe të gjitha tjerat janë në zjarr, të gjitha tjerat janë ato rrugicat që i ka vizatuar pejgamberi salallahu alejhi ue selem, dhe thotë ai salallahu alejhi ue selem “përveç njërës”, dhe e pyesin se cila është ajo o i dërguari i Allahut, dhe ai thotë: “ata të cilët e pasojnë atë fe në të cilën jam unë sot dhe shokët e mi”, pra nuk ka mjaftuar pejgamberi me atë se në cilën fe është ai sot, por ia ka shtuar edhe “shokët e mi”. Gjithsesi ajo fe e cila ka qenë në kohën e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, duhet të kuptohet ashtu siç e ka kuptuar pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Jo siç e kanë kuptuar gjeneratat që kanë ardhur pas tyre. Grupi i vetëm që të shpëton ty, dhe që është grup për të cilët në shumë hadithe ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem se janë të ndihmuar: “do të jenë triumfus me të vërtetën, me argumente, me fakte dhe sqarime ndaj atyre që i armiqësojnë e kundërshtojnë, e në një hadith tjetër thotë “do të jenë të ndihmuar nga Allahu”. E ndonjëherë Allahu iu ndihmon edhe me luftë ndonjëherë. E kush janë ata? Nëse bashkohet këto hadithe e sheh se ata janë vetëm një grup, dhe këto cilësi që janë përmendur në këto hadithe, janë cilësi vetëm për një grup, dhe jo për grupe të llojllojshme dhe ata janë që e pasojnë rrugën e drejtë, e që është Kurani dhe Sunneti i pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Ne nuk duhet të habitemi pse në ummetin Islam ka kaq shumë përçarje, kaq shumë ndasi, kaq shumë mospajtime, sepse Allahu këtë e ka bërë ligj. Kështu na ka paralajmëruar pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Patjetër që ummeti do të përçahet, dhe do të pasojë rrugë tjera, sepse kështu është paralajmëruar dhe nuk mund të ndodhë ndryshe, dhe kjo ka qenë prej urtësisë së Allahut subhanehu ue teala, që të shikojë se kush po e pason rrugën e drejtë e kush po i pason këto rrugicat tjera.

Pastaj në fund të gjitha këtyre porosive Allahu thotë: “Me këtë iu porositë Allahu teala në mënyrë që ju ta arrini devotshmërinë”, pra, Allahu po na porositë me këto amanet, që ne ta arrijmë gradën e lashtë të devotshmërisë, e takwallakut, e ne duhet që kur Allahu na porositë diçka, ta çojmë në vend amanetin / porosinë, dhe të veprojmë me këto porosi, e jo të jenë veç bisedë e ndejës e kur të largohemi nga këtu ti harrojmë ato.

Pastaj, Ibn Mes’udi rahimehullah ka thënë, “Ai i cili dëshiron ta shohë se cila është porosia e fundit që ia ka lënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem ummetit të tij, në të cilën e ka vendosur vulën e tij (diçka me vule që merret do të thotë që ajo nuk është prekur, ka ardhur direkt prej atij që e ka sjellë atë letër), le t’i lexon këto ajete” – Për këtë thënie të Ibn Mesudit, dhe për gjëra tjera që i cek autori, vazhdon dersi i ardhëm inshaAllah.

 

Pjesa e parë e hadithit të cilin e sjell autori si argument për Librin e Teuhidit

 

بسم لله الرحمن الرحيم

 

Dersi 11:

Në derset e kaluara kur kemi folur për komentin e librit të Teuhidit kemi thënë se autori i ka sjellë në duren el-En’am dhjetë hukuket / të drejtat apo obligimet që Allahu ua ka bërë njerëzve, dhe në fund pasi që i sjell këto autori, e sjell një fjalë të Ibn Mes’udit, radijallahu anhu, i cili thotë:

“Ai i cili dëshiron ta dijë se çfarë amaneti i ka lënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem ummetit të tij, amanet në të cilin e ka vendosur vulën e tij, atëherë le t’i lexojë këto ajete”.

Këtu së pari Ibn Mes’udi e ka bërë në formë pyetje: “Kush dëshiron ta dijë?”, e pastaj i ka udhëzuar njerëzit, dhe qëllimi i tij ka qenë t’i nxisë njerëzit të mundohen ta kuptojnë se çfarë i ka lënë amanet pejgamberi salallahu alejhi ue selem ummetit të tij para vdekjes, sepse amanetet lihen para vdekjes, dhe ajo është fjala e fundit e atij personi. Pra, cilin amenet na ka lënë neve? Pastaj ka thënë: “Le t’i lexojë këto ajete”.

Kush është Ibn Mes’udi? Ai është Abdullah Ibn Mes’udi Ibn Gafil ibn Habi bel Hudheli, e disa e kanë mendimin se e ka emrin Abdurrahman Ibn Mes’udi. Ky ka qenë prej sahabëve të parë, prej shokëve të parë të pejgamberit salallahu alejhi ue selem që ka hyrë në Islam, prej atyre që Allahu i quan “ata që i kanë paraprirë të gjithë sahabëve në Islam”, dhe ka qenë prej pjesëtarëve që ka marrë pjesë në betejën e Bedrit, Uhudit dhe në të gjitha betejat me pejgamberin salallahu alejhi ue selem. Gjithashtu ka qenë prej dijetarëve të mëdhenj të sahabëve. Pas vdekjes së pejgamberit salallahu alejhi ue selem Umeri radijallahu anhu e ka bërë emir / udhëheqës në Kufe (qytet sot në Irak), dhe Ibn Mes’udi ka vdekur në vitin 32 të Hixhretit. Këtë thënie / ether të Ibn Mes’udit e transmeton Tirmidhiu në Sunenin e tij dhe thotë që është hasen (autentik), e gjithashtu e transmeton edhe Hakimi edhe Taberani.

Shkaku pse Ibn Mes’udi i ka thënë këto fjalë është një ngjarje të cilin e transmeton Buhariu në Sahihun e tij, e transmeton Ibn Abasi radijallahu anhume i cili thotë:

“Kur iu vështirësua gjendja pejgamberit salallahu alejhi ue selem ( e dini që në ditët e fundit para vdekjes së tij, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka qenë shumë i sëmurë, dhe i është kthyer helmin me të cilin e ka helmuar ajo jahudikja, pra Allahu e ka ruajtur që të mos vdesë prej atij helmi deri në fund të jetës, dhe kur ka ardhur kaderi për vdekjen e atij, atëherë Allahu e ka kthyer efektin e atij helmit, dhe është bërë shkak për vdekjen e pejgamberit salallahu alejhi ue selem), pra kur i ishte shtuar sëmundja, dhe vështirësitë e vdekjes ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem: ma sillni një libër që t’ua shkruaj juve, t’ua lë një porosi që ju të mos përçaheni kurrë deri në ditën e Gjykimit, atëherë Umeri kur e ka dëgjuar këtë fjalë të pejgamberit salallahu alejhi ue selem ka thënë: “kanë dominuar dhimbjet e sëmundjes së tij mi të salallahu alejhi ue selem dhe nuk po di se çfarë po flet”, ne e kemi librin e Allahut, na mjafton kjo (pra nuk ka nevojë për libër tjetër), dhe tregon Ibn Mes’udi thotë: “filluan sahabët të kundërshtoheshin me njëri tjetrin dhe u ngritën zërat, atëherë pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Dilni jashtë (mos rrini te unë), nuk ju takon juve të përçaheni duke qenë ende te unë (d.m.th. nuk u takon sahabëve të përçahen duke qenë ende pejgamberi salallahu alejhi ue selem gjallë). Atëherë Ibn Abasi ka dalë prej atij vendi dhe ka thënë: “Sprova më e madhe / fatkeqësia më e madhe është kur diçka bëhet shkak dhe e pengon pejgamberin salallahu alejhi ue selem që ta shkruajë atë që po dëshiron ai”. Kur e ka dëgjuar këtë pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe e ka parë se disa sahabëve iu erdhi keq pse nuk e shkroi atë pejgamberi salallahu alejhi ue selem d.m.th. pse nuk e ka një shkrim, dhe qëllimi i kësaj ka qenë se kush të bëhet khalife pas pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pra ta shkruajë se kush të jetë zëvendësi i tij pas vdekjes së tij, mirëpo Allahu me urtësinë e tij ka dashur që kjo të mos bëhet e qartë gjatë jetës së pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Pra, Allahu ka dashur me urtësinë e Tij që ummeti islam të përçahen pas vdekjes së tij. Këtu ka urtësi të shumta. Prej urtësive është të dallohet e mira prej të keqes, e vërteta prej të pavërtetës e kështu me radhë. Për Allahun ka qenë shumë e lehtë që të mos përçahen ummeti i tij, dhe për Allahun ka qenë shumë e lehtë që ta shkruajë pejgamberi salallahu alejhi ue selem në letër se kush do të ishte zëvendës pas tij, por Allahu nuk ia ka lejuar këtë pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Atëherë Ibn Mes’udi kur e ka dëgjuar këtë nga Ibn Abasi, e ka thënë këtë fjalë: “Kush dëshiron të dijë se çfarë ka lënë amanet pejgamberi salallahu alejhi ue selem atëherë le t’i lexojë këto ajete”, dhe e di se çfarë amaneti na ka lënë ai salallahu alejhi ue selem.

Qëllimi i Ibn Mes’udit ka qenë sipas asaj që e shpjegojnë disa dijetarë këtë thënie, që , ai i cili do ta dijë se sikur të kishte lënë diçka të shkruaj pejgamberi salallahu alejhi ue selem, dhe sikur ta kishte vulosur, siç janë shkruar letrat përpara, është mbyllur zarfi, kanë vendosur dyll dhe e kanë vendosur vulën, e nëse është prishur ai dylli është ditur se letra është prekur. Dhe këtë ka dashur ta thotë Ibn Mes’udi: “Ai që dëshiron ta dijë se çfarë porosie na ka lënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem para se të vdesë, d.m.th. amanet që nuk ka ndryshuar dhe në të cilin ka porositur gjatë gjithë jetës së tij, dhe sikur ta kishte shkruar pejgamberi salallahu alejhi ue selem (nuk duhet kuptuar nga këto fjalë të Ibn Mes’udit se ai salallahu alejhi ue selem ka lënë diçka të shkruar, se pejgamberi salallahu alejhi ue selem siç e sqaruam nuk ka lënë asgjë të shkruar përveç librit të Allahut subhanehu ue teala).

Argument për këtë është edhe një tjetër hadith / ether i cili transmetohet prej Ebu Xhuhejfes, se e ka pyetur Aliun radijallahu anhu, ka thënë: “A ju ka lënë diçka të shkruar pejgamberi salallahu alejhi ue selem përveç Kuranit diçka me të cilën të ka veçuar ty o Ali”. Siç thonë shijat se një pjesë e Kuranit është fshehur dhe i ka zbritur Fatimes radijallanu anha dhe familjes të pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Aliu radijallahu anhu ka thënë: “jo, pasha Atë që e mundëson të bihet kokrra që është nën dhe, dhe Ai që ka krijuar të gjitha krijesat”. Pra, është betuar në Allahun se Aliut nuk i ka lënë asgjë pejgamberi salallahu alejhi ue selem me të cilën do ta veçonte atë nga krijesat tjera. Çdo gjë që ka lënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka qenë e qartë, e ajo është Kurani, libri i Allahut. “Allahu kujt të dojë ia jep të kuptuar e këtij Kurani”. Pra, Allahu dikë e veçon prej të tjerëve, duke i dhënë të kuptuar të Kuranit. Pastaj thotë, “por na e ka lënë një shkresë”. Atëherë ai e pyeti: “Çka ka në atë letër që e ke aty?”. Aliu ka thënë: “Aty pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka lënë dispozitat rreth dijes (me këtë nuk ka për qëllim diturinë, por shpagesën që i bëhet kur dikush e vret dikë qëllimisht dhe jo qëllimisht, dhe dispozitat rreth lirimit të robërve, dhe ka shkruar që nuk lejohet të vrahet myslimani për qafirin (për hir të një jobesimtari).” Pra, kaq ka lënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem, asgjë më shumë. Nuk ka ndonjë pjesë të Kuranit me të cilën e ka veçuar pejgamberi salallahu alejhi ue selem Fatimes ose Aliun radijallahu anhume.

Urtësia e Allahut nuk e lejon që një pjesë e Kuranit të jetë e fshehur prej ummetit të tij, apo prej një pjese tjetër të ummetit të tij. Pra, qëllimi i këtyre fjalëve të Ibn Mes’udit ka qenë, që sikur t’i kishte lënë amanet diçka me shkrim pejgamberi salallahu alejhi ue selem, atëherë do t’i kishte lënë këto ajete, sepse Ibn Mes’udi ka dashur të tregojë se në këto ajete të sures el-En’am, përfshihet e gjithë feja e Allahut subhanehu ue teala, dhe obligimi i parë / amaneti i parë që ceket aty është që të adhurohet Allahu dhe të mos i bëhet shirk në adhurim, të mos i shoqërohet askush në adhurim. Kjo tregon, se fillimi i davetit / thirrjes së pejgamberit salallahu alejhi ue selem ka qenë në teuhid, por edhe fundi i kësaj thirrje ka qenë thirrja në teuhid, siç nënkuptohet prej fjalëve të Ibn Mes’udit. Pra, sikur të kishte lënë ndonjë amanet ai salallahu alejhi ue selem, atëherë do të ishte kjo, thirrja në teuhid, dhe ndalimi prej shirkut. Pra, të njësohet Allahu në adhurim, dhe të mos ia drejtojmë adhurimet tona askujt tjetër.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk ka mundësi të lërë diçka tjetër porosi, përveç Kuranit, librit të Allahut subhanehu ue teala.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “unë ua kam lënë një gjë, e sikur të kapeni pas saj, kurrë nuk do të devijoni, e ajo është Libri i Allahut, dhe Sunnetin tim”. Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk i ka ndarë kurrë këto dyja. Kurani nuk mund të kuptohet veçse përmes Sunnetit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Pastaj, Ibn Mes’udi këtu ka thënë, e ka përmendur pejgamberin salallahu alejhi ue selem me emrin Muhammed, ndërsa e keni sqaruar më herët, në suren Nur, ka thënë Allahu:

“Mos e bëni thirrjen e pejgamberit salallahu alejhi ue selem ashtu siç e thirrni njëri tjetrin”, mirëpo këtu Ibn Mes’udi po thotë “amanetin e Muhammedit salallahu alejhi ue selem”, pra po e thirr me emër. Ndërsa, Allahu e ka ndalur të thirret ai me emër, por të thirret me emra që tregojnë respekt për të, siç ka thënë Allahu ose “nebijj”, “pejgamber”, “i dërguar i Allahut”, etj.

Mirëpo, Ibn Mes’udi nuk e ka kundërshtuar këtë ajet, sepse qëllimi i ajetit është të mos thirret ai në emër direkt “O Muhammed”. Kjo ka qenë e ndaluar për shokët e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pra për ata që e kanë shoqëruar pejgamberin salallahu alejhi ue selem gjatë jetës së tij, por është dashur të thirret ai me emrat dhe cilësitë që tregojnë respekt për të, p.sh. “O i dërguar i Allahut”, “O pejgamber i Allahut”, etj. Kurse sa i përket tregimit, pra kur tregon për pejgamberin salallahu alejhi ue selem atëherë lejohet të thuhet emri i tij, p.sh. të thuash “Unë jam pasues i Muhammedit salallahu alejhi ue selem”, ose kur dërgojmë salawate, themi: “Allahumme Sali ala Muhammed” – “O Allah dërgo salawate mbi Muhammedin”. Pra, çështja që ka të bëjë me tregimin e diçkaje rreth pejgamberit salallahu alejhi ue selem është më e gjerë, sesa thirrja direkt e tij në emër, e cila ka qenë e ndaluar gjatë jetës së pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Por, prapë në raste të caktuara është më mirë të thuhet “Ka thënë i dërguari i Allahut salallahu alejhi ue selem”, e jo të themi “Ka thënë Muhammedi salallahu alejhi ue selem”. Prapë, kjo tregon më shumë respekt për të.

Pas kësaj, autori e sjell një hadith prej Muadh Ibn Xhebelit, i cili transhohet në Buhari dhe Muslim. Ai ka thënë:

“Kam qenë me pejgamberin ( d.m.th. e kam shoqëruar pejgamberin salallahu alejhi ue selem) mbi një gomar – (d.m.th të dy kanë qenë mbi një gomar). Më ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem: “O Muadh, a e din se cili është hakku i Allahut për / mbi robërit e tij, dhe cili është hakku i robërve të tij te Allahu”. Muadhi thotë: i thashë: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri”. Tha: “Hakku / obligimi i Allahut ndaj robërve të Tij është që ta adhurojnë Atë dhe të mos i bëjnë shirk atij, dhe hakku / obligimi i robërve ndaj Allahut është që nëse ata nuk i shoqërojnë Atij në adhurim askënd dhe asgjë, atëherë Allahu të mos i ndëshkojë ata”. Atëherë Muadhi i ka thënë pejgamberit salallahu alejhi ue selem: “Atëherë a t’i marr myzhde njerëzit për këtë fjalë?. I ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem”: Mos ua trego sepse ata pastaj mbështeten në këtë hadith”. E do ta sqarojmë se çfarë është për qëllim me këtë hadith.

Ky hadith është hadith madhështor, dhe e tregon vlerën e madhe të Muadhit. Të mirat e tij janë të shumta, e një prej tyre është kjo, që Allahu e ka veçuar me një dije ndaj të tjerëve shokë të tij. Kush është Muadhi? Është Muadh Ibn Xhebeli el Ensarij, është prej atyre që e kanë ndihmuar pejgamberin salallahu alejhi ue selem pasi që ka bërë hixhret. Kunja e Muadhit është “Ebu Abdurrahman”, dhe ka qenë prej shokëve të pejgamberit salallahu alejhi ue selem më të dijshëm. Siç e kanë quajtur dijetarët “një prej akumuluesve të dijes që e ka lënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem . Ka qenë pjesëmarrës në të gjitha luftërat me pejgamberin salallahu alejhi ue selem, prej Bedrit, e me radhë. Dijetarët thonë që e gjithë dija rreth dispozitave të Kuranit dhe Sunnetit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem ka përfunduar te Muadhi. Ka qenë sahabiu më i dijshëm rreth hallallit dhe haramit, rreth dispozitave të hallallit dhe haramit. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem pasi e ka çliruar Meken, e ka bërë Muadhin udhëheqës të Mekes. Gjithashtu, para se të vdiste pejgamberi salallahu alejhi ue selem, në vitin e 9të apo 10të Hixhrij, e ka dërguar si gjykatës dhe mësues në Jemen. Pas vdekjes së pejgamberit salallahu alejhi ue selem ai është kthyer në Medine. Umeri radijallahu anhu e ka dërguar si gjykatës dhe mësues edhe në Sham (në vendet e Sirisë dhe rreth saj), dhe aty ka vdekur Muadhi nga kolera e cila ishte përhapur atë vit, dhe ka vdekur për shkak që kësaj sëmundje në vitin 18 H.

Kur tregon Muadhi se ka qenë me pejgamberin salallahu alejhi ue selem në gomar, tregon për modestinë e pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Edhe pse ka qenë krijesa më e mirë e Allahut subhanehu ue teala, kjo prapë nuk e ka penguar që të vozisë apo hipë në gomar, gjithashtu tregon për modestinë e tij, se e ka afruar një prej shokëve të tij, pra ka hipur bashkë me të. Edhe pse ata që janë mbretër dhe udhëheqës nuk duan që të tjerët të jenë afër tyre apo t’i shoqërojnë ata, për shkak të mendjemadhësisë që e kanë, por pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka qenë gjithmonë modest. Pastaj, pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka thënë Muadhit në formë të pyetjes, e kjo na e tregon neve një metodë se si duhet t’i mësojmë tjetër, nëse jemi duke ua mësuar fenë e Allahut. Pra, së pari për t’ia sqaruar dhe mësuar Muadhit këtë mesele kaq madhështore, e ka bërë këtë në formë të pyetjes dhe përgjigjes. Nëse ti dikujt ia parashtron një pyetje, dhe ai nuk e di përgjigjen, kjo ndikon te ai me një efekt më të fuqishëm që ai të jetë më i vëmendshëm rreth asaj që do t’ia thuash ti. Këtë metodë e ka përdorë shpesh pejgamberi salallahu alejhi ue selem kur i ka mësuar sahabët. Njëjtë ka vepruar edhe me Muadhin: “A e din se cila është e drejta e Allahut mbi robërit e Tij dhe cila është e drejta e robërve të tij mbi Allahun?”. Atëherë Muadhi është përgatitur që ta dëgjojë përgjigjen prej pejgamberin salallahu alejhi ue selem. Pra, cili është ai obligimi që na e ka bërë Allahu neve, si duhet të jetë raporti ynë ndaj tij, dhe cila është ajo e drejta e tij mbi neve? – kjo është mesele shumë e madhe. Muadhi ka thënë: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri”. Kjo e tregon edukatën që duhet ta ketë nxënësi ndaj mësuesit të tij. Nëse nuk e di një mesele / çështje, atëherë duhet të thonë: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri”. Pra, nuk i lejohet myslimanit që të hyjë në mesele e çështje pa dije dhe të flasë për to pa pasur dije, por nëse nuk e di, dijen e lë te Allahu, duke thënë se Allahu e di më së miri. Kjo gjithashtu bën që myslimani të ketë sukses gjatë kërkimit të dijes, sepse nëse njeriu nuk është mendjemadh, dhe për një mesele që nuk e di, nuk i vjen keq të thotë “nuk e di”, atëherë kjo i ndihmon edhe më shumë që ai të mësojë për fenë, ndërsa nëse është mendjemadh dhe i vjen mërzi të thotë “nuk di”, atëherë kjo nuk e lejon atë që ta pyesë dikë që është më i dijshëm se ai. Prandaj, myslimanit nuk duhet t’i vijë keq që për një çështje që nuk e di, të thotë “nuk e di”.

Transmetohet prej Imam Malikut, Allahu e mëshiroftë, se ka ardhur një njeri prej një vendi të largët dhe ia ka bërë 40 pyetje, pra e ka pyetur për 40 mesele të fesë. Imam Maliku për të gjitha ka thënë nuk di, përveç për 4 pyetje të cilave i është përgjigjur. Të gjitha tjerat ka thënë “nuk e di”. Kush ka qenë Imam Maliku? Prej imamave / udhëheqësve të fesë. Atëherë, ky personi ka thënë: “kam ardhur prej një vendi të largët, jam munduar shumë të vi, për të pyetur për këto mesele dhe po thua “nuk di”?. Imam Maliku i ka thënë hipi prape kafshës tënde, kthehu dhe tregoju atyre që Imam Maliku nuk ka ditur tu përgjigjet këtyre pyetjeve. Kjo ka qenë ajo edukata që e kanë pasur dijetarët. Ai që nuk e di, nuk duhet t’i vijë keq të thotë nuk di, dhe nuk i lejohet të përgjigjet pa ditur.

Këtë e gjejmë edhe në shumë ajete ku Allahu thotë:

“Mos iu afro asaj / mos fol për diçka që nuk ke dije”.

Pastaj, Allahu i përmend ndalesat që i ka bërë për ne:

“Thuaj, Allahu i ka ndalur ato gjërat e ulëta, amoralitetet që bëhen haptazi apo fshehtazi”. Pastaj fillon t’i radhisë ato: “dhe t’i bëhet padrejtësi / zullum tjetrit pa e merituar ai (vetëm pse ke mundësi), dhe t’i bëhet shirk Allahut në adhurim pa argument (pra Allahu nuk ka zbritur argument që lejohet t’i bëhet shirk Atij në adhurim, dhe në fund fare, dijetarët e tregojnë se këto ndalesa që janë përmendur në këtë ajet janë me radhitje, prej më të ulëtës te më e larta dhe në fund Allahu, pas shirkut thotë: “dhe të flisni për Allahun (dhe pejgamberin salallahu alejhi ue selem dhe fenë e tij) pa fije”. D.m.th. kjo është prej gjynaheve të mëdha, prej ndalesave të mëdha që ka ardhur pas shirkut.

Gjithashtu Allahu thotë:

“A ka njeri më zullumqar / që i bën padrejtësi vetes së tij, sesa ai i cili shpif për Allahun një gënjeshtër?” Pra, nëse ti fol pa dije, atëherë hyn në këtë ajet, sepse i bie se ke shpikur diçka, sepse ke folur për atë që nuk e ke ditur. Nuk është çështje e lehtë kjo .

“Vërtetë Allahu nuk i udhëzon njerëzit që janë zullumqarë”. Ajetet dhe hadithet rreth kësaj teme janë të shumta, ai i cili do ta shpëtojë veten e tij dhe tjetër (sepse ai që jep fetua pa dije, përveç që e shkatërron veten e tij, i shkatërron edhe tjerët, sepse ai që e merr atë përgjigje vepron me të, nëse ia ke dhënë atë fetua pa dije, atëherë e ke shkatërruar veten dhe atë, siç po thotë Allahu) :”t’i devijosh njerëzit pa dije (pa pasur dije rreth asaj çështje).

Pra, Muadhi kishte thënë ashtu: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri”. Këtë e kanë thënë sahabët gjatë jetës së pejgamberit salallahu alejhi ue selem, ndërsa pas vdekjes së pejgamberit salallahu alejhi ue selem nuk thuhet kjo. Pas vdekjes së tij thuhet vetëm “Allahu e di më së miri”. Sepse, pejgamberi salallah alejhi ue selem ka vdekur, është shkëputur prej kësaj jete dhe ka shkuar në shoqërinë më të lartë, d.m.th. në shoqërinë e Allahut dhe melaikeve. Allahu ka treguar se gjithë dijes që ia ka dhënë pejgamberit salallahu alejhi ue selem ka qenë prej mirësisë së Tij, Ai ka treguar që i ka dhënë dije të madhe pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Allahu thotë:

“Ai ta ka mësuar ty (O pejgamberi) atë që nuk e ke ditur, dhe kjo mirësi që ta ka dhënë Allahu ka qenë shumë e madhe”. Pra, Allahu i ka dhënë dije të madh atij, por pas vdekjes së tij salallahu alejhi ue selem, pasi që ai e ka çuar në vend misionin e tij, porosinë e Allahut, atëherë ne themi: “Allahu e di më së miri”.

Pasi që u përgatit Muadhi për pyetjen, pra ka qenë i vëmendshëm, atëherë pejgamberi salallahu alejhi ue selem ia ka thënë përgjigjen. Kjo është metoda që e ka përdorë pejgamberi salallahu alejhi ue selem me sahabët e tij, pra pyetje – përgjigje. Kjo ndikon më shumë sesa kur ti p.sh. ia tregon dikujt një mesele e ai nuk ka qenë i gatshëm ta marrë atë mesele. Nëse ia bën në formë të pyetjes, atëherë ai e pret përgjigjen.

Atëherë, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Hakku / e drejta e Allahut mbi robërit e Tij është që ta adhurojnë Allahun të vetmin, dhe të mos i bëjnë shirk Atij në adhurim”. Kësaj myslimani duhet t’i kushtojë rëndësi të madhe, pra çfarë të ka bërë obligim ty Allahu teala? Çfarë raporti duhet të kesh ndaj Allahut? Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë “Hakku”. Dhe siç e kemi cekur autori për temën “Libri i Teuhidit”, ka sjellë argumente nga Kurani dhe Sunneti për të treguar se çfarë është Teuhidi me të cilin na ka obliguar Allahu. Pra, ky është hakku në të cilin ka thirrur pejgamberi salallahu alejhi ue selem e madje edhe të gjithë pejgamberët e Allahut.

Misioni apo detyra që ua ka ngarkuar Allahu atyre ka qenë t’ua sqarojnë njerëzve që vetëm Allahu duhet të adhurohet, dhe askush tjetër përveç Tij, dhe mos i shoqëro asgjë Allahut në adhurimin tënd. Bile, Allahu ka treguar që për këtë i ka krijuar të gjitha krijesat, xhindët dhe njerëzit, siç ka thënë në suren Edh-Dharijat:

“Nuk i kam krijuar njerëzit dhe xhindët për tjetër, veçse të më adhurojnë mua”, pra ta njësojnë Allahun në adhurim. Ky është hakku / obligimi i Allahut ndaj nesh, e ne duhet ta çojmë në vend. D.m.th. është hakku më parësor, më i fortë, më i konfirmuar se të gjitha haqet tjera.

Njeriu ka shumë haqe që duhet t’i plotësojë, obligime që duhet t’i çojë në vend. Prej tyre është hakku ndaj Allahut, hakku ndaj prindërve, hakku ndaj të afërmve, ndaj jetimëve, të mjerëve, të varfërve, fqinjëve, etj. Allahu i përmend këto në ajetin që e kemi cekur më herët.

“Adhurojeni Allahun dhe mos i shoqëroni Atij në adhurim asgjë, dhe silluni mirë me prindër tuaj, dhe me ata që i keni të afërm, me jetimët, me të varfrit (të mjerët), me fqinjin që e ke prej të afërmve tu, me komshiun që e ke afër dhe ai që qëndron afër teje (disa kanë thënë se për qëllim është gruaja, e disa tjerë kanë thënë që është ai me të cilin udhëton bashkë, dhe vazhdon Allahut, silluni mirë “me atë që ka humbur në rrugë (d.m.th ka mbetur pa furnizim, d.m.th. mundësoja që të shkojë deri në shtëpinë e tij), dhe ata që janë në posedimin tuaj (robërit)”. Këto ishin dhjetë të drejtat që Allahu i ka bërë obligim ndaj nesh, mirëpo e para që është cekur nga Allahu është që të adhurohet Ai i vetëm dhe të mos i bëhet shirk Atij. Ky është adhurimi / teuhidi ndaj Allahut. Nuk plotësohet teuhidi vetëm duke e adhuruar Allahun subhanehu ue teala, por gjithmonë nëse i shikojmë ajetet dhe hadithet që flasin për teuhidin, gjejmë se menjëherë pas teuhidit përmendet “We la tushriku bihi shej’e” – dhe mos i shoqëroni Atij asgjë në adhurim. Sepse, ai që e adhuron Allahun, por i shoqëron Atij edhe tjerë në adhurim, ai nuk është muwahid, nuk e ka njësuar Allahun në adhurim. Pra, për ta realizuar teuhidin, siç e kemi cekur edhe më herët, duhet gjithsesi të adhurohet Ai i vetëm, dhe askujt tjetër dhe asgjëje tjetër të mos i drejtohet adhurimi ynë. Pra, vetëm Allahun ta adhurojmë – ky është teuhidi. Përndryshe, nëse ti e adhuron dikë tjetër, por edhe Allahun atëherë je bërë mushrik, dhe nuk të vlen ai adhurimi që e ke bërë ndaj Allahut subhanehu ue teala.

Allahu në fund të sures Kehf thotë:

“Ai i cili shpreson që do ta takojë Allahun (pra është i bindur që do ta takojë Allahun subhanehu ue teala dhe se Allahu ose do ta shpërblejë ose do ta ndëshkojë), atëherë le të bëjë vepra të mira, dhe të mis ia shoqërojë askënd Allahut në këto vepra të mira”. Sepse shirku e asgjëson adhurimin. Çdo vepër tjetër që e ke bërë, nëse i bën shirk Allahut, atëherë shirku t’i asgjëson ato, dhe nëse vdes në atë gjendje, atëherë do të jesh prej atyre që do të përfundojnë përgjithmonë në xhehenem. Asnjë vepër nuk pranohet nëse ti i bën shirk Allahut subhanehu ue teala. Sado që njeriu mundohet, stërmundohet dhe bën vepra të shumta, nëse i bën shirk Allahu subhanehu ue teala, ato vepra nuk i pranohen te Allahu, ato në ditën e gjykimit do t’i bëhen hi e pluhur.

Allahu thotë:

“Ty të është shpallur dhe të gjithë atyre që kanë qenë para teje (të gjithë pejgambereve) se nëse ti i bën shirk Allahut, atëherë të gjitha veprat tua do të shkatërrohen  / asgjësohen dhe do të jesh prej të humburve / dështuarve (në ditën e Gjykimit), mirëpo adhuroje vetëm Allahun dhe bëhu prej falënderuesve”.

Gjithashtu në suren el-En’am Allahu pasi i përmend mirësitë që ua ka dhënë pejgambereve, që u ka dhënë shpallje dhe i ka veçuar prej tjerëve thotë:

“Nëse ata do t’i kishin bërë shirk Allahut (d.m.th. sikur t’i kishin shoqëruar Atij diçka në adhurim), atëherë të gjitha veprat e tyre do të shkatërroheshin / asgjësoheshin”.

Kjo është kuptimi i fjalës “La ilahe il-lAll-llah”, siç e kemi sqaruar çdo herë. Ajo ka së pari mohim, e pastaj pohim. Së pari mohohet të adhuruarit e diçkaje, pra, nuk ka të adhuruar me të drejtë, askush nuk e meriton adhurimin, askush nuk e meriton t’i drejtohemi me ibadetet tona, il-All-llah, e pastaj vjen pohimi, përveç Allahut. Në të gjitha ajetet e kemi kështu.

Adhurimi është vetë teuhidi, dhe këtu ajo pika ku autori ka dashur të argumentojë me këtë hadith. Adhurimi i Allahut subhanehu ue teala është vetë teuhidi, pra nëse thua se ti po e adhuron Allahun subhanehu ue teala, atëherë duhet që në këtë adhurim të mos i shoqërosh atij asgjë, se nëse i shoqëron Allahut teala diçka në adhurim, atëherë nuk e ke adhuruar Allahun subhanehu ue teala dhe ai adhurim nuk të pranohet te Allahu. Kjo është ajo pika ose pse autori e ka sjellur këtë hadith.

Pastaj, ashtu si duhet të njësohet Allahu me adhurim, duhet të dihet se të gjitha veprat tona duhet të bëhen në pajtueshmëri me sunnetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Pra, gjitha veprat tona nuk pranohen veçse nëse i plotësojmë dy kushte:

1. Njësimi i Allahut subhanehu ue teala me këtë adhurim, dhe të mos i bëhet shirk atij në këtë adhurim – ky është teuhidi, adhurimi i Allahu me sinqeritet
2. Pasimi i pejgamberit salallahu alejhi ue selem në këto ibadete

Nëse e ke plotësuar kushtin e parë, por nuk e ke plotësuar kushtin e dytë, prapë kjo vepër nuk pranohet te Allahu subhanehu ue teala, edhe pse nuk konsiderohesh mushrik, mirëpo ajo vepër nuk të pranohet. Edhe nëse ke qenë i sinqertë në atë vepër tënden, por nuk e ke bërë në përputhje me sheriatin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, me fenë me të cilin ka ardhur  pejgamberi salallahu alejhi ue selem, atëherë ky është bidat, është risi që nuk të pranohet te Allahu subhanehu ue teala.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Ai i cili e bën një vepër / punë me të cilin nuk bazohet në çështjen tonë (fenë e pejgamberit) ajo i refuzohet”.

Në një hadith tjetër thuhet:

“Ai i cili shpik diçka që nuk është çështja jonë / feja jonë, ajo i refuzohet.” – nuk i pranohet te Allahut.

Pra, këto dy kushte duhet të plotësohen për tu pranuar vepra. Dhe ky është kuptimi i shehadetit me të cilin ne kemi hyrë në Islam. Pra, kur themi eshhedu en la ilahe il-All-llah dëshmojmë që nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë, përveç Allahut, d.m.th. të njësohet Allahu me adhurim dhe të mos i bëhet shirk atij. Dhe Muhammedun Rasulullah, do të thotë që Muhammedi salallahu alejhi ue selem është i dërguari i Tij, pra të adhurohet Allahu me atë fe / atë sheriat me të cilin ka ardhur pejgamberi salallahu alejhi ue selem, e jo të sjellim bidate / çështje të reja në fenë e Allahut, apo të flasim për një çështje me atë çfarë na merr mendja neve ose që e shohim si të morë, ose njerëzit tjerë e shohin si vepër të mirë me mendjet e tyre, ose e nxjerrin si përfundim se bën të veprohet. Këto nuk pranohen te Allahu subhanehu ue teala, edhe nëse njeriu e ka njetin e mirë. Prapë, kjo nuk i pranohet. P.sh. ne e dimë se janë pesë kohë të namazit, dhe dikush dëshiron t’i bëjë 6 kohë, dhe thotë unë po dua ta shtoj hajrin dhe t’i shtoj të mirat, i themi që kjo nuk pranohet, sepse ti ke sjellë diçka të re që nuk ka bazë në sunnetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Është një hadith që kanë ardhur tre persona te pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe i kanë pyetur gratë e tij se çfarë vepron pejgamberi salallahu alejhi ue selem gjatë 24 orëve? Ato i kanë lajmëruar ata se si pejgamberi salallahu alejhi ue selem e adhuron Allahun gjatë ditës dhe natës.  Mirëpo atyre u është dukur se ajo që ka bërë pejgamberi salallahu alejhi ue selem është pak, d.m.th. nuk po ën shumë adhurim pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Kjo është pika ku fillojnë ata të cilët e teprojnë në fenë e Allahut subhanehu ue teala, d.m.th. i duket që ajo që është në fenë e Allahut është pak dhe duhet të sillet diçka e re për ta adhuruar Allahun më shumë. Mirëpo, sikur t’i ishin përmbajtur siç duhet Kuranit dhe Sunnetit, nuk do të kishin kohë për tjera, mirëpo kjo është prej paditurisë së tyre. Çfarë kanë thënë ata kur e kanë dëgjuar këtë, kanë thënë se pejgamberit salallahu alejhi ue selem i janë falur gjynahet kështu që edhe nëse ai e adhuron Allahun me vepra të pakta, nuk e dëmton shumë atë, mirëpo ne jemi larg, kemi gjynahe të shumta atëherë duhet të shtojmë prej veprave më shumë se ai. Njëri prej tyre ka thënë se do të falet gjithë natën dhe kurrë nuk do të flejë, tjetri ka thënë, unë nuk do të martohem kurrë, do të vetmohem për ta adhuruar Allahun, dhe i treti ka thënë, se do të agjërojë dhe nuk do të hajë kurrë, d.m.th. vetëm syfyr. Kur e ka dëgjuar këtë pejgamberi salallahu alejhi ue selem, ka hipur në hutbe dhe ka thënë “Si është puna e atyre që kanë thënë kështu e kështu?” – dhe i ka cekur fjalët e tyre, e pastaj ka thënë në fund pejgamberi salallahu alejhi ue selem: “Pasha Allahun, unë jam më i dijshmi prej juve për Allahun (e njoh Allahun më së miri prej juve – pra ka dashur të thotë se ai e di më së miri se çka do Allahu prej robit / prej myslimanëve), unë më së shumti e kam dro dhe i frikësohem Allahut (mirëpo kjo frikë që është përmendur këtu hashje, kemi përmendur se është frikë me dije, duke e njohur Allahun), dhe unë falem dhe fle (natën), agjëroj por edhe e prishi (nuk agjëroj çdo ditë se kjo është e ndaluar në islam), dhe martohem me gra, dhe kush ia kthen shpinën sunnetit tim nuk është me ne” – Këtu ka dashur të tregojë pejgamberi salallahu alejhi ue selem se ata e kanë tepruar, se ia kanë kthyer shpinën fesë së pejgamberit salallahu alejhi ue selem, fesë së tij, dhe kanë kaluar në bidat, dhe ato vepra nuk i pranohen te Allahu subhanehu ue teala.

Ibn Kajjimi rreth kësaj në poezinë Nunijeh rreth pasimit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“E drejta e Allahut subhanehu ue teala është të adhurohet Allahu subhanehu ue teala, mirëpo me urdhërat e tij (d.m.th. me atë që ka ardhur në Kuran dhe Sunnet, me sheriatin), e jo me tekat e tua (ashtu siç do ti, por patjetër duhet pasur argument), nëse ti e adhuron Allahun me atë çfarë vetja jote ose tekat e tua duan, atëherë dije e kjo i takon shejtanit (Allahu nuk ta pranon këtë vepër).

Pastaj, shejh Sulejmani, nipi i shejh Muhammed Ibn AbdulUehhabit kur e komenton këtë thotë:

“O ti që Zotëria yt (Allahu) ta ka bërë obligim t’i drejtohesh Atij me adhurim / ibadet, dhe ta ka bërë obligim që edhe me zemrën tënde (edhe me veprat e jashtme edhe të brendshme) t’i drejtohesh vetëm Allahut subhanehu ue teala, Allahu të ka ruajtur dhe të ka nderuar që fytyrën tënde, dhe zemrën tënde ta përulësh ndaj dikujt tjetër përveç Allahut subhanehu ue teala. Pra ky është nder prej Allahut që të ka udhëzuar në Islam, dhe ta ka bërë obligim e të ka nderuar / të ka ngrit lart kur ta ka obliguar që fytyrën tënde dhe të gjitha gjymtyrët tua t’i nënshtrosh ndaj Allahut subhanehu ue teala. Atëherë çfarë është puna që ti po sillesh kaq keq ndaj Allahut subhanehu ue teala me këto sjellje kaq të këqija kur Ai të ka ruajtur ty dhe të ka nderuar, të ka madhëruar ty dhe të ka thirrur ty që ti t’i drejtohesh vetëm atij, por ti nuk don ndryshe veçse ta sfidosh Allahun dhe të bësh vepra të këqija, duke filluar prej shirkut dhe tjerat me radhë.

Në dersin e radhës, vazhdon gjysma tjetër e hadithit inshaAllah.

 

Pjesa e dytë e hadithit të cilin e sjell autori si argument për Librin e Teuhidit

 

بسم لله الرحمن الرحيم

 

Dersi 12:

Në dersin e kaluar e kemi sjellur hadithin që autori e sjell si argument për teuhidin, i cili transmetohet në dy sahihat në Buhari dhe Muslim nga Muadh Ibn Xhebelit i cili thotë:

“Kam qenë me pejgamberin ( d.m.th. e kam shoqëruar pejgamberin salallahu alejhi ue selem) mbi një gomar – (d.m.th të dy kanë qenë mbi një gomar). Më ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem: “O Muadh, a e din se cili është hakku i Allahut për / mbi robërit e tij, dhe cili është hakku i robërve të tij te Allahu”. Muadhi thotë: i thashë: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri”. Tha ai salallahu alejhi ue selem: “Hakku / obligimi i Allahut mbi robërit e Tij është që ta adhurojnë Atë dhe të mos i bëjnë shirk atij asgjë dhe askënd (për këtë pjesë të hadithin kemi folur në dersin e kaluar), dhe (sot do të flasim për pjesën e dytë të hadithit) hakku / obligimi i robërve ndaj Allahut është që nëse ata nuk i shoqërojnë Atij në adhurim askënd dhe asgjë, atëherë Allahu të mos i ndëshkojë ata nëse nuk i bëjnë shirk Allahut në adhurim”.

Ky hakk që është përmendur në këtë hadith është hakk i obligueshëm, d.m.th. që është obligim për Allahun, të mos i ndëshkojë robërit e Tij nëse nuk i bëjnë shirk. Por, për çfarë obligimi është fjala? Me pajtueshmërinë e të gjithë dijetarëve është se këtë hakk Allahu ia ka bërë obligim vetes, mirëpo a është hakk i obligueshmërisë, që Allahu ia ka bërë obligim vetes, apo është hakk siç quhet në gjuhën arabe, nëse robërit e Tij nuk bëjnë shirk atëherë  Ai prej mirësisë së Tij nuk i ndëshkon ata. Shumica e dijetarëve, duke përfshirë edhe mendimin që e përkrahë edhe Ibn Tejmijje rahimehullah, e kanë mendimin se Allahu ia ka bërë vetes obligim që të mos i ndëshkojë robërit e Tij nëse ata nuk i bëjnë shirk Atij, dhe për Allahun është shumë e lehtë t’ia bëjë vetes obligim një gjë, siç ka ardhur në disa hadithe tjera që Allahu ia ka ndalur vetes disa gjëra:

Hadithi kudsi ku Allahu thotë:

“Unë ia kam bërë haram zullumin / padrejtësinë Vetes Sime, dhe e kam bërë haram / të ndaluar mes juve, prandaj mos i bëni zullum / padrejtësi njëri tjetrit”.

Në suren El-En’am, ajeti 54, Allahu thotë:

“Allahu ia ka bërë obligim vetes së Tij mëshirën, Ai i cili vepron të këqija / mëkate / gjynahe duke mos e ditur çfarë po bën (pra jo qëllimisht, por e ka mundur shejtani dhe ka qenë injorant gjatë kohës kur i ka bërë ato mëkate), pastaj është penduar dhe është përmirësuar, Allahu është që fal shumë dhe mëshiron shumë”

Pra Allahu këtu po tregon që ia ka bërë vetes obligim mëshirën. Prandaj, Allahu i bën obligim vetes disa gjëra dhe ia ndalon vetes disa gjëra tjera, por jo që dikush nga robërit ia ka bërë obligim Atij këtë gjë. Kjo nuk është akideja e Ehli Sunnetit, por akideja e Mu’tezilive, të cilët thonë që robërit janë ata që ia bëjnë obligim Allahut të mos i ndëshkojë ata. Pra, robërit kur nuk bëjnë shirk, atëherë ia bëjnë obligim Allahut të mos i ndëshkojë ata. Ata kanë bërë kijas / analogji me krijesat, ashtu se si i kanë raportet ato me njëra – tjetrën, siç është “ti ma bën një të mirë, unë ta bëj një të mirë kjo është obligim për mua, dhe thonë se e njëjta është me Allahun”, mirëpo kjo akide e mu’tezilive ka rrjedhur prej parimit që e kanë ata që thonë se Allahu nuk është Ai që i udhëzon njerëzit, pra nuk është Ai që ka caktuar për këta njerëz që të mos i bëjnë shirk Allahut teala, e derisa nuk është kështu atëherë besojnë që robërit janë ata që ia obligojnë Allahu këtë, të mos i ndëshkojë ata.

Ndërsa, akideja e Ehli Sunnetit është që Allahu është Ai që i udhëzon njerëzit, prandaj kjo është mirësi e Allahut, dhe Allahu pastaj ia ka bërë obligim Vetes që të mos i ndëshkojë ata që nuk i bëjnë shirk Allahut në adhurim, dhe Allahu padyshim nuk e thyen premtimin e Tij, dhe kjo është akideja e Ehli Sunnetit rreth asaj se a e ka bërë obligim Vetes apo dikush tjetër Atij.

Disa dijetarë thonë se duhet t’i iket kësaj fjale, dhe thonë se ky është hakk i mirësisë dhe jo i obligimit, dhe thonë se më mirë është të ruhemi e të mos e themi këtë shprehje.

Gjithashtu Allahu thotë:

“Ka qenë hakk (përmbi Neve) / obligim i Joni që t’i ndihmojmë besimtarët “.

Një prej dijetarëve i ka shkruar disa rreshta si poezi rreth kësaj, ai thotë:

Nuk ka ndonjë hakk që është i obliguar mbi Allahun për robërit e Tij

(d.m.th. askush nuk mund t’ia obligojë këtë Allahut),

Kurrsesi jo, por çdo vepër apo mund që e ke bërë,

Allahu nuk ta humb shpërblimin për atë që e ke bërë ti.

Nëse ata ndëshkohen, kjo është me drejtësinë e Allahut

E nëse iu jep prej të mirave të Tij,

atëherë kjo është me mirësinë e Allahut subhanehu ue teala.

Allahu është bujar, që jep shumë.

Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem thotë:

“Që Allahu të mos i ndëshkojë ata që nuk i bëjnë shirk Atij në adhurim” – ky është hakku që Allahu ia ka bërë obligim Vetes. Pra, Ai i cili shpëton prej shirkut të madh dhe shirkut të vogël, atëherë ai ka shpëtuar prej ndëshkimit të Allahut subhanehu ue teala. Pra, edhe prej shirkut të madh, edhe prej shirkut të vogël, jo vetëm prej shirkut të madh. Mirëpo, kësaj çështje / mesele duhet t’ia bashkëngjisim edhe tekstet që kanë ardhur nga Kurani dhe Sunneti për gjynahqarët e mëdhenj / ata që bëjnë mëkate të mëdha. Sepse, ne e dimë se prej akides së Ehli Sunnetit është se ata që bëjnë gjynahe të mëdha, apo janë të vazhdueshëm në gjynahe të vogla, por që janë muwahidinë (pra që  e kanë realizuar teuhidin, dhe nuk i kanë bërë Allahut shirk), por kanë bërë mëkate p.sh. zina, kanë vjedhur, kanë pirë alkool, kanë bërë gibet / përgojim, kanë bart fjalë mes myslimanëve për të bërë përçarje mes tyre (edhe këto janë prej gjynaheve të mëdha), këta janë nën dëshirën e Allahut. Këta muwahidinë që e njësojnë Allahun, por kanë bërë diçka nga gjynahet e mëdha dhe nuk janë penduar për ato gjynahe para se t’i arrijë vdekja, këta janë nën dëshirën e Allahut në Ditën e Gjykimit. Përmes këtyre gjynaheve këta e meritojnë ndëshkimin, mirëpo janë nën dëshirën e Allahut. Nëse do Allahu i fal ata, dhe i fut në Xhenet direkt, ose nëse Ai do, i ndëshkon në xhehenem, e pastaj për shkak të teuhidit që e kanë pasur, i nxjerr ata nga zjarri dhe i fut në Xhennet. Pra, përfundimi i atyre që e njësojnë Allahun në adhurim dhe nuk i bëjnë shirk, është Xhenneti, ose fillimisht hynë në Xhennet, ose në fund (përfundimisht).

Kanë ardhur hadithe të sakta që Allahu subhanehu ue teala ka për t’i nxjerrë nga xhehenemi “atë në zemrën e të cilit ka një pjesë / grimcë të vogël të imanit”, dhe në këto hadithe thuhet se ata kur dalin nga xhehenemi janë të zi sikur qymyri, do të digjen ashtu siç digjet qymyri, dhe Allahu ata i hedh në një lum që është te dera e Xhennetit e që quhet “lumi i jetës”, pastaj ashtu siç janë ashtu si copa qymyri, trupat e tyre ngjallen dhe futen në Xhennet. Pra, për pasuesit e teuhidit është se përfundimi i tyre është Xhenneti edhe nëse janë dënuar në xhehenem.

Ndërsa, ata që janë jobesimtarë, kanë bërë shirk, ose janë munafikë (që kanë nifak të madh në zemrat e tyre, që e fshehin kufrin e tyre, dhe e shfaqin imanin para njerëzve), atëherë përfundimi i tyre do të jenë në zjarr përgjithmonë, dhe kurrë nuk do të dalin prej xhehenemit.

Pra, Allahu thotë:

“Atyre nuk iu hapen dyert e qiellit (kur të vdesin, pra nuk ngrihet shpirti i tyre lartë), dhe kurrë nuk kanë mundësi të hynë në Xhennet deri sa të mund të hyjë deveja në vrimën e gjilpërës (dhe a ka mundësi të hyjë deveja në vrimën e gjilpërës – kurrë, d.m.th. ata kurrë nuk kanë mundësi të hynë në Xhennet)”.

Allahu përmes këtyre fjalëve të pejgamberit salallahu alejhi ue selem po na premton se ai që nuk i bën shirk Allahut subhanehu ue teala, atëherë atë Allahu do të shpëtojë prej ndëshkimit. E nëse ka qenë prej gjynahqarëve të mëdhenj atëherë Allahu do ta nxjerrë nga zjarri i Xhehenemit, nëse i ka futur aty, ose përmes ndërmjetësimit të ndërmjetësuesve (ndërmjetësues mund të jenë melaiket, shehidat, pejgamberët, njerëzit e mirë prej dijetarëve, etj), dhe ka prej tyre që i nxjerr prej mëshirës së Tij, pa ndërmjetësim, por Allahu i nxjerr me dëshirën e Tij.

Allahu thotë:

“Allahu nuk e fal nëse dikush vdes në shirk (nuk ia fal atij kurrë), mirëpo nëse ka vdekur duke bërë gjynahe tjera, atëherë Ai nëse do ia fal ato gjynahe”

Pra, teuhidi është ai i cili e mbron njeriun prej përjetësisë në zjarrin e xhehenemit. Nëse teuhidi është i plotë / i përsosur atëherë teuhidin të ndalon ty fillimisht nga hyrja në zjarrin e xhehenemit. Në esencë, ti nuk do të hysh në zjarrin e xhehenemit, e nëse teuhidi është i mangët (e ke pakësuar atë), atëherë teuhidi ty të ndalon që të jesh përherë në zjarr të xhehenemit, mirëpo nuk të ndalon që të hysh në xhehenem për tu ndëshkuar për ato gjyhane që i ke bërë për Allahun.

Allahu e përmend atë polemikën që e ka pasur Ibrahimi alejhisselam me adhuruesit e idhujve, dhe thotë:

“Ibrahimi iu drejtohet atyre: Cili prej dy grupeve, (ne që po e njësojmë Allahun dhe nuk po i bëjmë shirk, apo ju që po i bëni shirk Allahut), e meriton më shumë të jetë më i sigurt (atë sigurinë prej zjarrit të xhehenemit, të mos ndëshkohet). Ata të cilët kanë besuar dhe atë besimin e tyre nuk e kanë molepsur / dobësuar me gjynahe, (ndoshta edhe me shirk të vogël e të mos flasin që ndoshta e kanë asgjësuar me shirk të madh), këtyre iu takon siguria e plotë (këta janë të sigurt që nuk do të hynë në zjarrin e xhehenemit 100%) dhe këta janë të udhëzuar (që janë udhëzuar vërtet në rrugën e Allahut teala).

Kur ka zbritur ky ajet, disa prej sahabëve / shokëve të pejgamberit salallahu alejhi ue selem u ka ardhur vështirë, kanë thënë:

“Kush është prej nesh që nuk i bën padrejtësi shpirtit / vetes së tij?” gjithkush prej nesh bën gjynahe, e nuk ka mundësi dikush të shpëtojë pa gjynahe. Atëherë, pejgamberi salallahu alejhi ue selem u ka thënë: “Nuk është qëllimi i ajetit ajo që po e mendoni ju, por qëllimi është shirku (Ata që nuk i kanë bërë shirk Allahut ishte qëllimi i ajetit – kur është fjala për padrejtësinë që përmendet këtu), dhe është një ajet tjetër në Kuran që Lukmani robi i mirë i Allahut ka thënë: “Vërtetë, shirku është padrejtësi e madhe”.

Pra, njeriu, i bën padrejtësi të madhe vetes së tij, kur i bën shirk Allahut. Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem me ajetin e dytë e ka komentuar ajetin e parë, që me padrejtësi në atë ajet, është për qëllim shirku. Nuk ka për qëllim gjynahet tjera që i bëjnë njerëzit. Pra, ai i cili shpëton prej shirkut, ai e ka arritur sigurinë e plotë. Dijetarët thonë, se ata ose e kanë arritur sigurinë e pakufizuar që në arabisht quhet “siguria e pakufizuar” që kurrë nuk do të hyjë në xhehenem, ose e ka arritur “pakufizimin e sigurisë” e qëllimi është që nuk do të jetë përgjithmonë në xhehenem, por ka mundësi të hyjë në të për shkak të gjynaheve që i ka bërë.

Kjo është akideja e Ehli Sunnetit, ndërsa akideja e mu’tezilive, dhe e khawarixhëve është e kundërt me këtë. Ata gjynahqarët që bëjnë mëkate / gjynahe të mëdha thonë se do të jenë në zjarrin e xhehenemit përgjithmonë, dhe kurrë nuk do të dalin nga zjarri i xhehenemit. Pa dyshim se ky drejtim i tyre është drejtim i kotë, dhe me këtë ata i kundërshtojnë tekstet e qarta që kanë ardhur prej Kuranit dhe sunnetit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem e që tregojnë se pasuesit / ithtarët e teuhidit, edhe nëse kanë gjynahe të mëdha, ata nuk do të jenë përgjithmonë në zjarr të xhehenemit.

Allahu i sjell disa ajete që e përgënjeshtrojnë këtë akide / besim të mu’tezilive:

“Pastaj, librin (Kuranin) ua kemi trashëguar robërve tanë që i kemi zgjedhur (pra ummetin e Muhammedit salallahu alejhi ue selem, pra e ka bërë trashëgim librin që ka qenë te ummetet tjera, e ka sjellë te ummeti i pejgamberit salallahu alejhi ue selem, dhe vazhdon ajeti: ) disa prej tyre do t’i bëjnë zullum vetes së tyre / padrejtësi (d.m.th do të bëjnë mëkate / gjynahe), e disa tjera do të jenë mesatarë (dijetarët kanë thënë se ata janë që i kryejnë obligimet e Allahut dhe i ikin gjynaheve të mëdha) mirëpo disa prej tyre do të ketë prej atyre që gjithmonë do të paraprijnë në vepra të mira (d.m.th. do të jenë të parët që garojnë dhe paraprijnë në vepra të mira ) me lejen e Allahut (d.m.th. askush nuk mund të veprojë ndonjë gjë pa lejen e Allahut). Kjo është dhuntia / mirësia e madhe që Allahu ia jep dikujt. Ata do të hyjnë në Xhennetet e Adnit (Adni është një prej xhenneteve që Allahu e ka përgatitur për robërit e Tij).”

Pra, Allahu së pari e përmendi atë që i bën padrejtësi vetes së tij, d.m.th. atë që bën gjynahe të mëdha, pastaj e përmendi atë që është mesatarë, dhe atë që paraprin në vepra të mira, d.m.th. mundohet të jetë i pari, e pas kësaj thotë se të gjithë këta do të hyjnë në Xhennetet e Adnit përfundimisht, nëse Allahu njëherë i ndëshkon në xhehenem për shkak të gjynaheve, dikur do t’i nxjerrë nga aty. Ky është argument kundër mu’tezilive, që gjynahqarët e mëdhenj, nëse ndëshkohen në xhehenem, prapë do të hyjnë në Xhennetet e Allahut.

Allahu thotë:

“Ata aty do të zbukurohen / hijeshohen me hallhalle prej arit dhe margaritarë, dhe rrobat e tyre do të jenë prej mëndafshi dhe do të thonë, hamdi i takon Allahut subhanehu ue teala i cili e largoi prej neve atë pikëllimin, dhe vërtetë Zoti ynë është Ai që fal shumë dhe Ai që falënderon shumë (d.m.th. ua jep njerëzve shpërblimin që e meritojnë), dhe Ai i cili me mirësitë e Tij na vendosi në shtëpinë e përhershme (në Xhennet dhe aty do të jenë përherë) dhe aty nuk na kap asnjë molisje / lodhje e asnjë vështirësi”.

Gjithashtu në kapitujt e ardhëm kur të flasim do të përmendim prej haditheve, ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Kush vdes duke i bërë shirk Allahut (duke i shoqëruar diçka apo dikë në adhurim) ai do të hyjë në zjarrin e xhehenemit”.

Dhe hadithe tjera që tregojnë se ai i cili e realizon teuhidin, atëherë teuhidi e ruan prej hyrjes në zjarrin e xhehenemit. Qëllimi është se e ruan që të mos jetë përherë në zjarrin e xhehenemit. Menjëherë pas kësaj teme do të vija tema tjetër e cila thotë: “Tema e cila flet për Vlerën e teuhidit dhe mëkatet që i shlyen ai”. Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem në hadithin (fillimi i dersit) po thotë që hakku i robërve ndaj Allahut është që Ai të mos i ndëshkojë ata nëse ata nuk i bëjnë Atij shirk…

Këtu nuk po thuhet “që e adhurojnë Allahun dhe nuk i bëjnë shirk”, por kjo nënkuptohet, sepse fillimisht po thuhet “hakku i robërve”, dhe kush konsiderohet si adhurues / rob i Allahut. Është ai i cili i kryen obligimet dhe ndalohet prej mëkateve. Pra, nuk duhet të nënkuptohet këtu dikush që nuk e adhuron Allahun, por as nuk bën shirk, sepse këtë Allahu do ta ndëshkojë gjithsesi, sepse ti je i obliguar ta adhurosh Allahun dhe këtu po thotë “e drejta e atyre që e adhurojnë Allahun (‘ibad) – që janë robër të sinqertë të Allahut. Pra, e drejta e tyre ndaj Allahut është që të mos i bëjnë shirk Atij. Kjo, nëse krahasohet edhe me pjesën e parë të haditht, kuptohet, se ai i cili e adhuron Allahun, dhe nuk i bën shirk Allahut, ai do të jetë i shpëtuar prej ndëshkimit të Allahut.

Kur i ka dëgjuar këto fjalë, Muadhi është gëzuar shumë dhe i ka thënë pejgamberit salallahu alejhi ue selem: “O i dërguar i Allahut, a t’iu marr sihariq (myzhde) njerëzve për këtë hadith kaq madhështor?”.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem i tha që “Jo, mos iu merr myzhde, sepse ata pastaj mbështeten në këtë hadith dhe i lënë veprat e mira”

Dijetarët e kanë sqaruar këtë, në një transmetim tjetër pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “kam frikë se mos po mbështeten në këtë hadith e po i lënë veprat e mira” – pra mos nuk po garojnë në veprat e mira, se cili po bën vepra më shumë.

Kurse në një transmetim tjetër është se Muadhi radijallahu anhu e ka treguar këtë hadith në fund të jetës së tij, dhe ka pasur frikë se nëse e mban fshehtë këtë hadith, mos po bën mëkat ndaj Allahut subhanehu ue teala që e ka fshehur një dije, prandaj në fund të jetës së tij, e ka treguar këtë hadith.

Një prej dijetarëve, që është Ebul Meuther, thotë rreth kësaj:

“Muadhi nuk e ka fshehur këtë hadith përveç se prej atyre që kanë qenë injorantë, e atë që është injorant e nuk e kupton këtë hadith, mundet që ky hadith ta detyrojë atë që ta lë / të mos i bindet Allahut subhanehu ue teala në adhurim (pra të mos i kryejë adhurimet ndaj Allahut subhanehu ue teala), kurse ata që janë të mençur / të dijshëm prej robërve të Allahut, hadithe të ngjashme me këtë, edhe më shumë ia shtojnë bindjen ndaj Allahut dhe i detyrojnë edhe më shumë ta adhurojnë Allahun dhe të shtojnë prej veprave të mira, sepse ata e dinë që sa më shumë që Allahu të jep prej të mirave të Tij, ata e dinë se kjo kërkon prej teje detyrimisht që ti të shtosh edhe më shumë prej ibadetit ndaj Allahut (nëse Ai të jep prej të mirave të Tij, ti duhet të shtosh edhe më shume (prej veprave), e të mos i mohosh ato mirësi të Allahut), prandaj nuk duhet të kuptohet që Muadhi e ka fshehur këtë hadith prej atyre që kanë qenë dijetarë, burra të mirë / myslimanë të devotshëm, por e ka fshehur vetëm prej injorantëve të cilët kanë mundur ta keqinterpretojnë këtë hadith. Sepse, duhet të dihet se ai i cili arrin ta realizojë teuhidin, pse pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka ndaluar të mos u merret myzhde atyre, sepse ka menduar se mos po e keqkuptojnë, dhe mbështeten në këtë hadith dhe e lënë pa e realizuar teuhidin, përndryshe ai i cili e realizon teuhidin e Allahut, atëherë vetë ky realizim i këtij teuhidi kërkon që të largohesh prej gjynaheve / mëkateve, sepse nëse bën gjynahe, nga vinë ato? Nga epshi yt, e ai i cili i bindet epshit të tij dhe i bën gjynahet, e kjo është prej llojeve të shirkut.

Allahu thotë:

“A e ke parë atë njeri që epshin e tij e ka bërë zot?”

Pra, e ka bërë të adhuruar që e adhuron në vend të Allahut subhanehu ue teala. Kështu që ai që e realizon teuhidin, atëherë ai gjithsesi ka për tu larguar nga gjynahet. Prandaj, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë se mos po e keqkuptojnë njerëzit, dhe po mendojnë se pa e realizuar teuhidin mund të shpëtojnë prej ndëshkimit të Allahut, prandaj i ka thënë “mos i përgëzo ti o Muadh ata, mos u merr myzhde”.

Kjo padyshim është prej urtësisë në davet, ose se si duhet përdorur urtësia. Çdo gjë duhet të vendoset në vendin e saj. Nëse ti frikësohesh që nëse ua tregon njerëzve disa çështje, disa mesele e ata mund t’i keqkuptojnë ato, e të mbështeten në to duke mos i kuptuar ato, siç është rasti në këtë hadith të mbështeten më shumë në shpresën ndaj Allahut, dhe t’i lënë urdhrat e t’i veprojnë gjynahet, atëherë është mirë të fshihet ajo dije, të mos u tergohet njerëzve.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem vetë këtë hadith e ka fshehur prej masës së madhe të njerëzve, dhe ia ka treguar Muadhit, e dihet që Muadhi është prej dijetarëve të veçantë dhe prej shokëve të veçantë të pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Kjo tregon se lejohet të fshihet dija për një dobi më të madhe. Nëse ti e tregon një dije / dituri dhe ajo mund të shkaktojë një të keqe më të madhe, atëherë lejohet ta fshehësh atë. Nëse njerëzit keqkuptojë, i mbështeten mëshirës së Allahut më shumë, apo bëhet fitne mes myslimanëve, atëherë lejohet që një dije të mbahet fshehur. Dijetarët thonë e ky hadith është argument për këtë, d.m.th. që lejohet të mos tregohet dija ndonjëherë nëse dobia është më e madhe, apo nëse kur e tregon sherri është më i madh.

Aliu radijallahu anhu thotë rreth kësaj:

“Flisni njerëzve me atë çfarë e kuptojë / njohin ata, ju a po doni që nëse iu tregoni njerëzve gjëra që nuk i kuptojnë / mendjet e tyre nuk arrijnë t’i kapin, që ata pastaj ta përgënjeshtrojnë Allahun dhe pejgamberin e Tij salallahu alejhi ue selem?”

Pra njeriu duhet të jetë i urtë në davetin e tij. Të mos iu tregojë njerëzve çdo gjë që e di ai, sepse ka mundësi ta dëmtojë atë, por duhet t’i tregohet atë që e kupton ai, që mendja e tij arrin të përthekojë, përndryshe nuk ia tregon.

P.sh. dijetarët thonë nëse ti shkon te ata që pinë alkool dhe bëjnë zina dhe i thua se Allahu është i mëshirshëm, Allahu i fal gjynahet, Allahu e ka rahmetin e madh, Allahu i përgjigjet lutjeve, Allahu është afër, Allahu i do myslimanët, atëherë ti me këto i nxit ata që edhe më shumë t’i bëjnë ato gjynahe, por këtyre u tregohen tekste frikësuese, se si Allahu i ka ndëshkuar ata që bëjnë mëkate, zina, pinë alkool, ata që bëjnë gibet, që përhapin fjalë mes myslimanëve, bëjnë përçarje. Dhe e kundërta, nëse shkon te ata që e kanë shtrënguar shume fenë, dhe u tregon atyre edhe më shumë tekste kërcënuese, që d.m.th. Allahu është i ashpër, Allahu nuk fal, etj, atëherë me këtë i detyron ata edhe më shumë ta shtrëngojnë fenë dhe kjo është rrezik që ata të kalojnë në teprim, d.m.th. të bëjnë gjëra që nuk janë prej Islamit, siç e shohim te shumë prej myslimanëve. Por, atyre duhet tu vihet me tekste / ajete / hadithe që flasin për mëshirën e Allahut, që Allahu ia largon njeriut vështirësinë, që Allahu është i mëshirshëm, që është afër me njeriun, me myslimanin e mirë, e kështu me radhë. Kjo është ajo peshorja e saktë që ti duhet ta përdorësh gjatë davetit tënd, sepse njerëzit nuk janë të gjithë njëjtë, e që kuptojnë atë që thua ti. Prandaj, duhet të zgjidhet ajo që u thuhet njerëzve, ajo dije që u servohet atyre. Pra, davetxhiu duhet të jetë sikur mjeku që e di kur dhe si përdoret filan bari apo filan ilaçi për të sëmurin.

Gjithashtu, Ibn Mes’udi sa i përket kësaj thotë:

“Sa herë që ti fol një fjalë apo flet rreth një teme dhe u drejtohesh njerëzve me ato fjalë, por mendjet e tyre nuk arrijnë ta kuptojnë atë, nuk mund ta perceptojnë, atëherë gjithmonë ajo do të bëhet shkak i trazirave / fitnes së tyre”.

Këtë hadith e transmeton Buhariu dhe Muslimi. Kur thuhet që ky hadith është transmetuar në dy sahihat, kuptohet që ky hadith është transmetuar në Buhari dhe Muslim.

Buhariu kush ka qenë? Muhammed Ibn Ismail El Bukhari, ndërsa Sahihun e tij e quajmë “el-xhamiu sahih”. Ky është prej librave më të saktë tek myslimanët, pas librit të Allahut, pas Kuranit.

Pas këtij vjen sahihu i Muslimit. Pra, hadithet më të sakta janë ato që janë transmetuar në Buhari e pastaj në Muslim, e pastaj ato që transmetohen nga librat e autorëve që e kanë kushtëzuar që në librat e tyre të transmetojnë vetëm hadithe të sakta. P.sh. Sahihu i Ibn Huzejmes, Sahihu i Hakimit, Ibn Hibanit e kështu me radhë.

Pas këtyre ajeteve dhe haditheve, autori i sjell disa prej dobive / urtësive që përfitohen prej kësaj teme. Autori në fund të çdo teme i sjell këto çështje të cilat shqyrtohen apo shtjellohen në atë temë.

 

Çështjet që janë shqyrtuar në këtë temë – Fund

 

بسم لله الرحمن الرحيم

Dersi 13: 

Në derset e kaluara i kemi përfunduar ajetet dhe hadithet që autori i sjell si argument për titullin e librit “Kitabu Teuhid”, dhe tregon se çfarë do të thotë Teuhid, dhe i  kemi shpjeguar të gjitha ato ajete hadithe dhe fjalë të dijetarëve e selefit që i ka sjellë autori nën këtë titull. Pastaj, autori e ka zakon në këtë libër që pas çdo teme t’i sjellë në mënyrë të përgjithshme çështjet që janë shtjelluar në atë temë, apo dobitë që përfitohen prej asaj teme. Edhe në këtë temë janë sjellë ato:

Ka thënë autori në fund:

Në këtë temë shqyrtohen disa çështje.

E para:

Urtësia në krijimin e xhindëve dhe njerëzve. Pra, pse Allahu i krijoi xhindët dhe njerëzit. Për çfarë urtësie, qëllimi, synimi? E këtë autori e merr prej fjalës së Allahut në Suren Dharijat, ajeti 56:

“Nuk i kam krijuar njerëzit dhe xhindët për tjetër, veçse të më adhurojnë mua”.

Pra, urtësia e krijimit të xhindëve dhe njerëzve cila qenka? Pra, pse Allahu ty të ka sjellë në këtë jetë? Për ta adhuruar Allahun të vetmin. Pra, nuk i ka krijuar Allahu njerëzit që të kënaqen, të hanë, të pinë, të martohen, t’i përjetojnë kënaqësitë e kësaj jete e pastaj të vdesin dhe asgjë askujt. Por, i ka sjellë për qëllimin / synimin kryesor që është të adhurohet Allahu teala i Vetmi, e pastaj këto tjera hynë të gjitha në adhurimin e Allahut, ngrënia, pirja, martesa etj.

E dyta:

Adhurimi / ibadeti është vetë teuhidi, dhe kjo është çështja që autori mundohet ta theksojë në këtë temë. Adhurimi bazohet dhe ndërtohet mbi teuhidin. Çdo adhurim në të cilin nuk ka teuhid, ai në esencë nuk është adhurim. Qëllimi është se nuk është adhurim i pranuar te Allahu. Pastaj, disa prej dijetarëve të selefit, edhe prej sahabëve edhe prej dijetarëve të mëvonshëm këtë ajetin ku thotë Allahu “i kam krijuar të më adhurojnë veçse Mua dhe askënd përveç Meje” qëllimi është që të më njësojnë Mua me adhurim.  Prandaj, kjo përputhet plotësisht me atë që ka dashur autori ta nxjerrë përfundimin prej këtij ajeti e që është se “ibadeti është vetë teuhidi, njësimi i Allahut subhanehu ue teala”. Prandaj, çdo ibadet i cili nuk ndërtohet mbi teuhid / nuk bazohet në teuhid, ai është i kotë, nuk pranohet te Allahu subhanehu ue teala.

Në hadithin kudsij që e transmeton Muslimi nga Ebu Hureja radijallahu anhu se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Allahu ka thënë: Unë jam më i pavaruri prej shirkut”. Pra Allahu thotë se është i pavarur / sovran, nuk ka nevojë t’i bëjë shirk dikush.

“Ai i cili e bën një vepër / adhurim dhe në atë adhurim ma shoqëron dikë tjetër  përveç Meje, (Unë) e lë atë dhe shirkun e tij” Pra, adhurimi i cili nuk është i bazuar në teuhid, ai në esencë nuk është adhurim fare. Teuhidi çfarë është? Është adhurimi i Allahut subhanehu ue teala. Pra, njësimi i Allahut me adhurim.

Pse themi se adhurimi është vetë teuhidi? Për arsye se armiqësia është bërë për hir të këtij teuhidi. Pra, armiqësia mes pejgamberit salallahu alejhi ue selem dhe popullit të tij, dhe pejgambereve në përgjithësi dhe popujve të tyre ka qenë për shkak të teuhidit. Edhe kurajshët, e kanë adhuruar Allahun, pra kanë bërë tawaf rreth qabes, besa edhe janë falur dhe e kanë lutur Allahun, mirëpo këtë adhurim nuk e kanë bërë të pastër për Allahun, nuk e kanë bërë sinqerisht për Allahun subhanehu ue teala, dhe nuk e kanë bërë sipas formës / mënyrës së ligjësuar, që e ka ligjësuar Allahun, mirëpo i kanë bërë shirk Allahut në këtë adhurim, për këtë arsye ky adhurim i tyre është i barabartë me hiçin, dhe është sikur të mos ekzistonte fare. Sepse, ata nuk kanë ardhur me teuhid.

Allahu subhanehu ue teala në suren et-Tewbe, ajeti 54 thotë:

“Shkaku kryesor pse atyre  nuk ia kanë pranuar sadakatë / lëmosha që e kanë dhënë është se ata e kanë mohuar Allahun dhe pejgamberin e Tij”.

Pra, atë sadaka që e kanë dhënë, nuk e kanë dhënë sinqerisht për hir të Allahut, por e kanë dhënë për dikë tjetër.

Pastaj autori thotë:

E treta:

Ai i cili nuk e vepron teuhidin, nuk e njëson Allahun subhanehu ue teala, në esencë nuk e ka adhuruar Atë fare.

Pra, po e kuptoni se nëse një njeri e adhuron Allahun subhanehu ue teala, por i bën shirk Atij në adhurim, duke e shoqëruar dikë tjetër në adhurim krahas Allahut. Dikush mund të thotë se ky po e adhuron Allahun suhanehu ue teala, por në esencë kjo nuk quhet fare adhurim, sepse ai nuk e ka bërë teuhid Allahun teala. Nuk e ka njësuar Allahun në adhurim, dhe ky është qëllimi. Në këtë domethënie / kuptim kanë ardhur fjalët e Allahut në suren Kafirun, ku pejgamberin salallahu alejhi ue selem Allahu e ka urdhëruar të thojë:

“As ju nuk e adhuroni Atë që e adhuroj unë”.

Pra, qëllimi është që ju nuk e adhuroni Allahun në atë mënyrën si e adhuroj unë. Për mushrikët thamë se e kanë adhuruar Allahun, por edhe i kanë bërë shirk atij. Pra, qëllimi i këtij ajeti është se nuk e kanë adhuruar Allahun në atë mënyrën si e ka adhuruar pejgamberi, pra në mënyrën e ligjësuar me teuhid të pastër, pa i bërë shirk në adhurim.

Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka dashur t’i thotë se adhurimi i tyre është i ndërtuar mbi shirk. Prandaj, ai ibadet është sikur të mos jetë fare, pra sikur të mos adhurohet Allahu fare.

E katërta:

Urtësia e dërgimit të pejgambereve. Pra, për çfarë qëllimi i ka dërguar Allahu pejgamberët. Autori Allahu e mëshiroftë këtë e ka marrë prej fjalëve të Allahut në Kuran, në suren Nahl, ajeti 36:

“Te çdo ummet / popull e kemi dërguar nga një pejgamber / të dërguar,(çfarë i kanë thënë ata, cili ka qenë misioni i tyre, me çfarë i ka dërguar Allahu?): adhurojeni Allahun dhe largojuni tagutit”.

Pra, urtësia cila qenka? Pse i ka dërguar Allahu pejgamberët? Për ta adhuruar Allahun subhanehu ue teala, dhe t’i largohen tagutave.

E pesta:

Shpallja / pejgamberia i ka përfshirë të gjitha ummetet, nuk ka mbetur ummet, veçse Allahu u ka shpallur dhe u ka dërguar pejgamber. Këtë autori e ka marrë prej fjalëve të Allahut që i përmendëm më herët (në suren Nahl):

“Te çdo ummet kemi dërguar pejgamber”. Pastaj, pejgamberi salallahu alejhi ue  selem ka ardhur me shpallje të Allahut.

E gjashta:

Feja e pejgambereve ka qenë një, pra pejgamberët e Allahut, prej të parit e deri te i fundit nuk kanë pasur fe tjetër, vetëm me një fe kanë ardhur. Prandaj, të gjithë pejgamerët kanë qenë mysliman, kanë qenë të nënshtruar e që e kanë adhuruar Allahun sinqerisht, pa i bërë shirk, kjo ka qenë feja e gjithë pejgambereve. Ne këtë duhet t’ua sqarojmë njerëzve, sepse shumë njerëz e kanë keqkuptuar, e kanë thënë se feja Islame është më e re. D.m.th. kanë thënë që feja e krishterë është më e vjetër, e hebraizmi është edhe më i vjetër. Jo, të gjithë pejgamberët tjerë nuk kanë ardhur me fe tjetër. Musa alejhisselam ka ardhur me Islam, Isa alejhisselam ka ardhur me Islam. Nuk ka pasur fe tjetër që Allahu ka shpallur veçse Islamit. Pra, ajetin që e cekëm më herët:

“Te çdo ummet kemi dërguar nga një pejgamber i cili i ka thënë popullit të vet: adhurojeni Allahun dhe largoni tagutat”. Kështu, secili pejgamber e ka pasur të njëjtën fe, të njëjtën thirrje që ia ka drejtuar popullit të vet.

Pastaj në suren el-Enbija, ajeti 25, Allahu thotë:

“Te çdo pejgamber që e kemi dërguar para teje o Muhammed salallahu alejhi ue selem, e kemi dërguar me një / dhe i kemi shpallur të njëjtën gjë, e ajo është që Unë jam i Vetmi që e meritoj adhurimin (pra Allahu subhanehu ue teala). Prandaj, vetëm Mua më adhuroni”.

Pra kjo ka qenë feja e të gjithë pejgambereve. Por, nuk duhet keqkuptuar, dhe kjo nuk e kundërshton fjalën e Allahut subhanehu ue teala i cili thotë, në suren Maide, ajeti 48:

“Çdo mileti /ummeti / populli i kemi caktuar dispozita të veçanta / sheriat dhe një drejtim të caktuar”. Me këtë ajet qëllimi është ato dispozita me të cilat ata e kanë adhuruar Allahun subhanehu ue teala, veprat me të cilat e kanë adhuruar Allahun. Këto kanë qenë të ndryshme, dhe kanë ndryshuar në bazë të vendit edhe kohës, e në bazë edhe të vetë ummetit. Mirëpo, kur ka ardhur Libri i fundit, sheriati i fundit, i ka abroguar të gjitha sheriatit e mëhershme. Më herët pejgamber prej Allahut është dërguar veçantë për një popull dhe për një kohë, mirëpo pejgamberi salallahu alejhi ue selem thotë se gjëja me të cilën ai është veçuar është se ai është dërguar për të gjithë popujt dhe për të gjitha kohërat, deri në ditën e Kiametit.

Kështu që kjo nuk e kundërshton atë që e thamë më lartë, se feja e Allahut është një. Pra, feja në të cilën kanë thirrur, baza e fesë / origjina nuk ndryshojnë. Por, ndryshojnë metodat / veprat / dispozitat me të cilat ata e kanë adhuruar Allahun subhanehu ue teala.

Allahu në suren Shura thotë:

“Allahu ua ka ligjësuar prej fesë atë me të cilën e ka porositur Nuhun, apo atë me të cilën po të porosisim ty o pejgamber dhe atë me të cilën i ka porositur, Musën, Ibrahimin edhe Isën”. Pra, Allahu një fe e ka ligjësuar, dhe jo fe tjera. Dhe cila është kjo fe? Pra, zbatojeni fenë e Allahut, praktikojeni, dhe mos u përçani rreth saj. Të jeni unik rreth fesë së Allahut.

E shtata:

Prej të gjitha çështjeve që shtjellohen në këtë temë, kjo është më e madhja / më e rëndësishmja. Se adhurimi i Allahut nuk arrihet , nuk realizohet vetëm se atëherë kur ti i mohon tagutat. Pra, adhurimi / ibadeti apo teuhidi i Allahut subhanehu ue teala, nuk mund të realizohet prej teje, nuk mund të arrihet prej teje veçse kur t’i mohosh të gjithë tagutat, ata që adhurohen në vend të Allahut subhanehu ue teala. E ky është kuptimi i fjalëve të Allahut subhanehu ue teala, pas ajetit Kursij (në suren el Bekare, 256), ku thotë:

“Ai i cili i mohon tagutat dhe e beson Allahun subhanehu ue teala” – pra, së pari Allahu po urdhëron të mohohen tagutat, e pastaj të besohet Allahu i Vetmi. “Ai është kapur për lidhjen më të fortë”. Ky është argumenti që ai i cili e adhuron Allahun, por nuk i mohon tagutat, ai nuk është muwahid , ai nuk e ka njësuar Allahun subhanehu ue teala në adhurim. Për këtë autori thotë se kjo është meseleja më e madhe, se shumë prej myslimanëve nuk e dinë këtë, e janë injorantë rreth kësaj. Mendojnë se mjafton që njeriu ta besojë Allahun dhe të thotë se po e adhuroj Allahun, mirëpo nuk i mohojnë tagutat, nuk e mohojnë atë që adhurohet në vend të Allahut. E me këtë nuk realizohet imani, nuk realizohet teuhidi i Allahut. Këtu duhet tërhequr vërejtjen për diçka. Ajo është që nuk lejohet të quhet apo emërtohet me shirk apo me kufër apo me mallkim ai i cili vepron diçka prej kësaj që e përmendëm më herët. Pra, ai i cili mendon se mjafton të besohet Allahu edhe nëse nuk i mohon tagutat. Për arsye se vendimi / gjykimi mbi këtë e edhe për çështje tjera që janë të kësaj natyre, ka pengesa, ka shkaqe që duhet plotësuar dhe ka kushte që duhet plotësuar dhe ka pengesa që duhet larguar.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka quajtur atë që e han kamatën, e ka quajtur të mallkuar, por neve nuk na lejohet që secilin që merr kamatë ta quajmë të mallkuar, sepse ndoshta ka ndonjë pengesë, e neve nuk na lejohet ta quajmë atë ashtu, pse po e bën ai atë. Pra, ose e ka ndonjë paqartësi. Ose mendon se një formë e kamatës është e lejuar, e kështu me radhë. Ose, ende nuk i ka arritur argumenti që të marrë kamatë është e ndaluar. Prandaj, nuk na lejohet neve që atij t’i themi se është i mallkuar. Gjithashtu, ai që bën shirk, ne nuk e lëshojmë fjalën në mënyrë të përgjithshme e të themi se ai që bën shirk, veçse ka bërë shirk, deri sa ta kuptojmë se argumenti është ngritur ndaj tij, e që ai e ka kuptuar argumentin. Mirëpo, ka raste kur ai nuk e kupton argumentin, apo e dëgjon argumentin, mirëpo e keqkupton, apo e keqinterpreton argumentin. Sepse, ata hoxhallarët e tij (në thonjëza), apo dijetarët e tij ia kanë keqinterpretuar ashtu, dhe ai mendon se kjo është feja e Allahut, Islami.

Prandaj, njëjtë është edhe për cilësitë apo atributet që janë të lavdëruara në Islam. P.sh. pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Ai i cili e agjëron Ramazanin me iman të plotë, dhe me shpresë apo duke llogaritur në shpërblimin e Allahut subhanehu ue teala, do t’i falen gjynahet”. Mirëpo, ne nuk themi për çdo kë që vepron kështu, se e merr këtë cilësi, apo atribut që t’i falen gjynahet.

Dhe e njëjta vlen edhe për të kundërtën, për gjynahe, apo çfarë është më e keqja edhe për shirk apo kufër ndaj Allahut. Ne nuk gjykojmë për persona të veçantë. Ato gjykimet apo vendimet që kanë të bëjnë me cilësi / atribute, ne nuk i zbatojmë në persona të veçantë, derisa të realizohen kushtet, plotësohen kushtet, dhe të largohen të gjitha pengesat.

P.sh. pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Largojuni asaj gjëje që është e mallkuar”, qëllimi ka qenë siç sqarohet në hadith për atë që e kryen nevojën në vende publike, në vende ku qëndrojnë njerëzit. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem këtë vepër e ka quajtur të mallkuar, mirëpo atij që vepron kështu, ne nuk i themi se është i mallkuar, sepse ndodh që ai nuk e ka dëgjuar këtë hadith të pejgamberit salallahu alejhi ue selem, kështu që ne nuk i themi “Allahu të mallkoftë”, nëse e shohim duke vepruar kështu. Ndoshta ai nuk e din, nuk e ka dëgjuar këtë hadith e kështu me radhë.

Pastaj, nëse e shohim një njeri duke bërë dua, duke iu lutur një varri, ne themi që kjo është shirk padyshim, mirëpo atij personit të veçantë që e shohim aty, nuk i themi mushrik, apo që ka bërë shirk, deri sa t’ia sjellim argumentin, dhe ta kuptojë ai mirë që vepra e tij është shirk, atëherë mund ta quajmë, përndryshe jo. Edhe pse disa dijetarët, siç është edhe mendimi i shejh Uthejminit rahimehullah, thotë se mund të themi se ai është mushrik nga pamja e jashtme. Pra, nga pamja e jashtme e veprës së tij, apo e gjendjes së tij, mirëpo, ta japim atë cilësinë se ai është mushrik që ka dalur nga feja e Allahut, atëherë këtu duhet të plotësohen kushtet dhe të largohen pengesat.

E teta:

Tagut është term i përgjithshëm që përfshin çdo gjë që adhurohet në vend të Allahut subhanehu ue teala. Çdo vend të adhurohet në vend të Allahut është tagut. Ibn Kajjimi rahimehullah e sjell një definicion shumë të mirë rreth tagutit. Thotë:

“Tagut është çdoherë që ndodh që njeriu / robi të kalojë në teprim / teprojë, apo të kalojë kufijtë në atë që e adhuron, apo ndaj atij që e pason, apo ndaj atij që bindet.”

-Ndaj atij që e adhuron, siç janë idhujt, apo objekte adhurimi që adhurohen në vend të Allahut subhanehu ue teala.

-Ndaj atij që e pason – dijetari. Nëse ai thirr që të tejkalohen kufijtë në madhërimin dhe respektimin e tij, atëherë ai është tagut.

-Ndaj atij që i bindet – udhëheqësi i shtetit, ose udhëheqësi i qytetit. Nëse i tejkalon kufijtë, atëherë ai është tagut.

E nënta:

Ato tri ajetet që i kemi shpjeguar në suren el-En’am, te selefi kanë pasur pozitë shumë të lartë, dhe kanë qenë ajete të vendosura, të cilat nuk janë anuluar kurrë deri në fund të Islamit, dhe vazhdojnë të qëndrojnë ashtu deri në ditën e Kiametit. Këtu Allahu i përmend dhjetë çështjet që janë më të rëndësishme.

Ibn Mes’udi ka thënë se kush dëshiron ta dijë se çfarë amaneti i ka lënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem ummetit të tij, le t’i lexojë këto ajete. Amanet (sikur ta ketë vulën e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, që nuk ndryshon).

-E para me të cilën fillon është se Allahu ndalon prej shirkut. Pra, e para prej çështjeve që Allahu na ka lënë amanet, edhe përmes gjuhës së pejgamberit salallahu alejhi ue selem është se ka ndaluar prej shirkut.

E dhjeta:

Gjithashtu ajetet që nuk janë anuluar apo abroguar në suren Isra (23…), aty janë 18 çështje / mesele. Allahu këto 18 çështje, apo që njihen se 18 të drejtat / çështjet me të cilat Allahu na ka ngarkuar neve. Ajetet fillojnë:

“Zoti yt ka sjellë vendim / gjykim që të mos adhuroni askënd dhe asgjë tjetër përveç Tij”. E pastaj, Allahu i përmend 18 mesele.

E para fillon me fjalët “mos vendos të adhuruar tjetër me apo krahas Allahut subhanehu ue teala”, sepse nëse vepron kështu, do të hysh në xhehenem. Nëse përkthehet bukflalisht do të thotë: “ti do të ulesh në xhehenem, i poshtëruar, pa ndihmës”. Pra kanë për ta kthyer të gjithë shpinën – Nëse ti bën të adhuruar përveç Allahut subhanehu ue teala. Pra, ai që vepron kështu, nuk ka për të arritur kurrfarë hajri. Pra, ai që i bën Allahut shirk, ai do të jetë i nënçmuar te Allahu, do të jetë i nënçmuar te miqtë e Allahut dhe te të dashurit e Allahut subhanehu ue teala. Dhe do t’ia kthejnë shpinën ata në këtë dunja dhe ahiret.

Dhe këto 18 çështje prapë Allahu i përmbyll me teuhid.

“Dhe mos bë zot të adhuruar tjetër krahas Allahut subhanehu ue teala, sepse do të hidhesh në xhehenem, i qortuar (prej tjerëve)”.

Pastaj, Allahu për të treguar se çfarë rëndësia të madhe kanë këto 18 çështje, i përmend këto, pra i fillon me teuhid dhe i përfundon me teuhid.

Në suren Isra, ajeti 39 thotë:

“Kjo është ajo që ta ka shpallur Allahu subhanehu ue teala ty prej urtësisë”. Pra, e gjithë shpallja e Allahut subhanehu ue teala bazohet në këto çështje që Allahu i cek këtu, të cilat i fillon me teuhid dhe ndalon prej shirkut, dhe i mbyll me teuhid dhe ndalon prej shirkut.

E njëmbëdhjeta:

Gjithashtu, këtu shtjellohet apo shqyrtohet ajeti i sures enNisa, e cila quhet ndryshe quhet ajeti i dhjetë të drejtave, apo dhjetë obligimeve që i kanë njerëzit obligim t’i kryejnë. Prapë, Allahu të drejtën / hakkun / obligimin parësor të parin që po e përmend e po fillon me to, është që të adhurohet Allahut dhe të mos i bëhet shirk Atij asgjë. Pra, adhurojeni Allahun dhe mos i bëni shirk Atij asgjë. Nëse ti i kryen të drejtat tjera që i ke ndaj njerëzve, dhe e lë anash të drejtën e Allahut, atëherë ato nuk të bëjnë dobi, prandaj Allahu gjithmonë e fillon me hakkun apo të drejtën që e kemi ndaj Tij.

Për këtë arsye një njeri i quajtur Hezem, kur e ka pyetur pejgamberin salallahu alejhi ue selem se nëse një njeri ka dhënë sadaka shumë më herët, kur ka qenë në xhahilijjet, pra, kur ka qenë mushrik, nuk ka qenë fare mysliman, dhe ka liruar robër shumë, pra i ka liruar njerëzit prej robërisë / skllavërisë, i ka mbajtur lidhjet farefisnore, atëherë a ka ky shpërblim te Allahut. Çfarë i ka thënë këtij pejgamberi salallahu alejhi ue selem, dhe ky hadith transmetohet në Buhari dhe Muslim. Kur ke hyrë në Islam, atëherë ato të mira që i ke bërë më herët të bëjnë dobi. Pra, kur të hysh në Islam edhe ato të mira që i ke bërë më herët të llogariten. Ky hadith i pejgamberit salallahu alejhi ue selem po na tregon se ai i cili nuk hyn në Islam, dhe ai i cili nuk bëhet mysliman nuk do të ketë shpërblim te Allahu subhanehu ue teala, sado që bën prej të mirave ndaj njerëzve, apo sado që sillet mirë me njerëz dhe ju bën mirë tjerëve.

Prej kësaj e kuptojmë se të gjitha të drejtat, të gjitha haqet kthehen dhe nuk bëjnë dobi, veçse nëse e plotësojmë hakkun ndaj Allahut subhanehu ue teala.

E dymbëdhjeta është:

Këtu tërhiqet vërejtja për amanetin që pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka lënë në momentin e vdekjes së tij. Ne më herët e kemi sqaruar se këtë e ka thënë Ibn Mes’udi, që ka thënë se kush dëshiron të shikojë se çfarë amaneti ka lënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem, atëherë le t’i lexojë këto ajete. Qëllimi edhe me këto fjalët e autorit po edhe të Ibn Mes’udit nuk është se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka lënë amanet me gojë, apo e ka shkruar dhe vulosur. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk ka lënë amanet në realitet, mirëpo pejgamberi salallahu alejhi ue selem na ka lënë amanet që të kapemi pas librit të Allahut dhe sunnetit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Prandaj, ai i cili dëshiron se çfarë amaneti na ka lënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem, atëherë ai le ta lexojë librin e Allahut e sidomos këto ajete siç ka thënë Ibn Mes’udi në të cilat përfshihet e gjithë feja e Allahut subhanehu ue teala.

Ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem:

“Ua kam lënë juve atë që nëse kapeni pas saj, nuk do të devijoni kurrë, librin e Allahut dhe Sunnetin tim.”

E trembëdhjeta:

Duhet ta njohim hakkun që e ka Allahu ndaj nesh, të drejtën që Ai e ka ndaj nesh, apo obligim e Tij ndaj nesh, e kjo është që ta adhurojmë Allahun dhe të mos i bëjmë shirk Atij në këtë adhurim, pra të mos i shoqërojmë asgjë dhe askënd në adhurimin tonë.

E katërmbëdhjeta:

Duhet ta njohim hakkun e robërve ndaj Allahut subhanehu ue teala, se nëse ata e kryejnë këtë hakk, apo e kryejnë obligimin që e kanë ndaj Allahut, atëherë cili është hakku ynë ndaj Allahut. Është, siç ka ardhur në ajet, që Allahu nuk do ta ndëshkojë në xhehenem atë i cili nuk i bën Allahut shirk në adhurim. Ndërsa ai i cili bën shirk, e meriton ndëshkimin dhe dënimin e Allahut dhe futjen në zjarrin e xhehenemit.

E pesëmbëdhjeta:

Këtë çështje / hakku i ynë ndaj Allahut dhe i Allahut ndaj nesh, nuk e kanë njohur shumica e sahabëve. Pse? Sepse e kemi sqaruar se pejgamberi salallahu alejhi ue selem me këtë çështje e ka veçuar Muadhin radijallahu anhu. E ka veçuar atë ndaj gjithë sahabëve, dhe ai e ka lajmëruar këtë çështje para vdekjes së tij, duke mos dashur që të bëjë mëkat nëse e fsheh këtë dije që ia ka treguar pejgamberi salallahu alejhi ue selem, ka dashur të largohet nga mëkati. Pra, nuk ka dashur ta fshehë një dije e që ummeti i tij salallahu alejhi ue selem të mos e dijnë. Shumica e sahabëve nuk e kanë ditur këtë, deri në fund. Ka pasur prej sahabëve që kanë vdekur e nuk e kanë ditur këtë, që pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka thënë këto fjalë.

Muadhi radijallahu anhu sikur e ka kuptuar prej fjalëve të pejgamberit salallahu alejhi ue selem që nëse ua tregon këto fjalë njerëzve, atëherë ata mbështeten në këto fjalë dhe i lënë veprat e mira, dhe garën në vepra të mira. Dhe thonë se deri sa ne nuk i bëjmë shirk, Allahu na shpëton neve prej zjarrit të xhehenemit, dhe nuk na fut në zjarr. Prandaj, Muadhi nuk e ka fshehur këtë në mënyrë të përgjithshme, apo në mënyrë të pakufizuar, por e ka treguar këtë në fund të jetës së tij, edhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk ka dashur që kjo dije të jetë e fshehur për ummetin e tij. Sikur të kishte dashur ashtu pejgamberi, ai nuk do t’i kishte treguar askujt, mirëpo ai salallahu alejhi ue selem ia ka treguar Muadhit, e pastaj Muadhi ua ka treguar tjerëve.

E gjashtëmbëdhjeta:

Lejohet fshehja e dijes për një dobi. Edhe pse kjo nuk duhet të kuptohet se lejohet të fshihet një dije për një dobi në mënyrë të pakufizuar.  Sepse në esencë të fshihet dija në mënyrë të pakufizuar, nuk është dobi, por qëllimi me këtë është, se meqë edhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem ia ka treguar këtë Muadhit, dhe nuk e ka fshehur në mënyrë të pakufizuar, edhe pse dobia ka ekzistuar edhe te Muadhi edhe tek të tjerët. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem sikur të donte që të mos dihet fare kjo dije, atëherë nuk do ta kishte treguar këtë, por ai prapë e ka treguar. Andaj, ky parim që e ka sjellur autori këtu, nuk është për mënyrë të përgjithshme, por lejohet që të përkufizohet apo të fshihet dija në disa raste të veçanta, apo lejohet të fshihet dija nga disa njerëz. Nuk themi ne që lejohet të fshihet dija vetëm se në disa raste të veçanta dhe nga disa njerëz, dhe jo në mënyrë të përgjithshme e as në mënyrë të pakufizuar.

Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka fshehur këtë nga sahabët, por jo nga Muadhi radijallahu anhu, dhe i ka thënë: “Mos i përgëzo njerëzit me këtë hadith, sepse ata mbështeten në të dhe i lënë veprat e mira”.

Gjithashtu në një hadith transmetohet nga Ebu Hurejra se pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka thënë atij direkt:

“Përgëzoj njerëzit se ai i cili thotë La ilahe il-lAll-llah sinqerisht , pastër prej zemrës së tij, do të hyjë në Xhennet” – e nganjëherë vetë dobia / interesi kërkon që edhe të mos veprohet. Pra, nganjëherë jo vetëm që duhet të mos thuhet dija, por duhet as të mos veprohet, atëherë kur dobia është që të lihet ajo vepër e të mos veprohet. Kjo ka ndodhur me vetë pejgamberin salallahu alejhi ue selem i cili e ka pasur njet që kur ta çlirojë Meken ta rrënojë qabenë, e pastaj ta ndërtojë qabenë në ato themelet që ka qenë në kohën e Ibrahimit alejhisselam, mirëpo si i ka thënë Aishes? Ka pasur frikë se nëse vepron kështu, atëherë ata banorët e Mekës të cilët kanë qenë të ri në Islam, mund të fitnosen ata, dhe të thonë se si është e mundur që pejgamberi salallahu alejhi ue selem ta rrënojë qabenë. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka lënë ashtu qabenë, e edhe sot e asaj dite një pjesë e qabesë është e pa-ndërtuar, por janë vetëm themelet.

E shtatëmbëdhjeta:

Në këtë temë shqyrtohet dhe përfitohet që është e pëlqyeshme të përgëzohet myslimani me gjëra që e gëzojnë atë, pra të merret myzhde me diçka që e gëzon atë. Dhe kjo është prej dobive më të mira që përfitohet prej kësaj teme. Pra, Muadhi i ka thënë pejgamberit salallahu alejhi ue selem menjëherë pasi e ka dëgjuar thënien, ka pasur dëshirë t’i marrë myzhde apo sihariq ata. Prej kësaj përfitohet që është e pëlqyeshme që nëse e din një punë të mirë, të përgëzohen njerëzit, dhe të futet gëzimi në zemrat e njerëzve.

 E tetëmbëdhjeta:

Këtu shqyrtohet rreziku apo frika se njerëzit mund të mbështeten në mëshirën e madhe dhe të gjerë të Allahut. Kjo është shumë me rrezik, për këtë arsye edhe i ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem: “mos i përgëzo ata, sepse ata pastaj mbështeten në të”.  Ai që mbështetet në mëshirën e Allahut, kjo i shkakton atij një dëm shumë të madh, e që është se ai e siguron veten prej ndëshkimit të Allahut, dhe e njëjta është me të kundërtën, ai i cili e humb shpresën në mëshirën e Allahut, kjo e largon njeriun prej pendimit, dhe kështu nuk i bie pishman për çfarë ka bërë sepse thotë “Allahu mua nuk më fal kurrë, kam bërë gjynahe shumë, dhe aq shumë kam bërë saqë Allahu nuk më fal.” Edhe kjo është e nënçmuar edhe ajo e para. Edhe kjo e fundit është shkak që të futet në zemrën e njeriut ai dëshpërimi dhe depresioni dhe të demoralizohet, dhe të mos ketë shpresë as ymyt në mëshirën e Allahut subhanehu ue teala.

Imam Ahmedi rahimehullah ka thënë:

“Myslimani duhet që në atë rrugëtimin drejt Allahut të jetë mes frikës dhe shpresës…”. dhe nëse ti anon kah njëra më shumë se kah tjetra, atëherë do të jesh i shkatërruar. Prandaj, duhet ecur në mënyrë të balancuar në mes të frikës dhe shpresës. Ai i cili anon më shumë ka shpresa, pra në mëshirën e madhe të Allahut subhanehu ue teala, atëherë kjo e dërgon atë në siguri prej ndëshkimit të Allahut, dhe thotë se Allahu nuk do ta ndëshkojë kurrë, dhe e kundërta, ai i cili anon më shumë kah frika, kjo e dërgon atë që ta humbë shpresën në mëshirën e Allahut, dhe se Allahu e fal.

Disa dijetarët kanë thënë se kur njeriun e godet një sëmundje, atëherë i jep më shumë përparësi shpresës, e kur është mirë / shëndosh i jep më shumë përparësi frikës. Kështu e kanë llogaritur ata atë balancimin mes frikës dhe shpresës. Disa tjerë kanë thënë se nëse shikon në mëshirën e madhe të Allahut dhe mirësitë e shumta që ia ka dhënë Allahu personit, atëherë këtu duhet t’i jepet më shumë përparësi shpresës, ndërsa nëse shikon në veprat e tij / punët që i kryen, atëherë i jep përparësi frikës ndaj Allahut, në mënyrë që të realizohet pendimi për gjynahet. Këta dijetarët argumentojnë me ajetin në suren Muminun, ajeti 60, ku Allahu thotë:

“Ata të cilët japin prej asaj që kanë dhënë, por zemrat e tyre gjithmonë kanë frikë (d.m.th. kanë frikë se mos nuk po iu pranohen ato sadakatë / vepra të mira që i kanë bërë për shkak që kanë qenë neglizhent në ndonjë punë apo kanë lënë diçka pa kryer).”

Disa tjerë kanë thënë se kur i vepron punët e mira, dhe i kryen adhurimet ndaj Allahut, atëherë i jep përparësi apo anon më shumë kah shpresa në mëshirën e Allahut, pra ka shpresë që Allahu do t’ia pranojë ato vepra të mira, pra kjo i ndihmon që të mos bie në dëshpërim, apo të demoralizohet e ta humbasë shpresën në mëshirën e Allahut, mirëpo kur e bën ndonjë gjynah, apo do ta bëjë ndonjë gjynah, atëherë i jep përparësi frikës ndaj Allahut që ajo ta ndalë dhe t’i tregojë që nuk bën t’i cenojë ato ndalesat që i ka vendosur Allahu apo kufijtë.

Pra, Muadhi kur ka pyetur: “ A t’i përgëzoj njerëzit?”. Kjo tregon që përgëzimi i njerëzve është gjë e nevojshme dhe kërkohet në të gjitha çështjet, edhe në çështje të kësaj dynjaje edhe në çështje të fesë. Edhe melaiket e kanë përgëzuar Ibrahimin alejhisselam, dhe i kanë thënë: në suren Dharijat ajeti 28, që Allahu do t’ia jepte një djalë që është i dijshëm e ky djalë është Is’haku alejhisselam. Gjithashtu, pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka përgëzuar familjen e tij kur i ka lindur Ibrahimi. Në hadithin që transmetohet në Muslim, thotë pejgamberi salallahu alejhi ue selem: sonte më ka lindur një djalë dhe ia kam lënë emrin e babait tim, Ibrahimit alejhisselam. Prej kësaj përfitohet dobia që është mirë që njeriu / myslimani ta fusë lumturinë në zemrën e vëllezërve të tij myslimanë, ose përmes fjalëve, ose përmes veprave. Kështu, arrihet ai hajri i madh dhe qetësia / rahatia në zemrat e besimtarëve. Gjokset e tyre rehatohet dhe zgjerohen kur dëgjojnë thënie. Prandaj, është mirë dhe e pëlqyeshme që myslimani është mirë t’i marrë myzhde vëllezërit e tij myslimanë.

Prej kësaj kuptohet edhe e kundërta, që të mos fusë në zemrën e myslimanit ndonjë gjë prej të keqes. Për këtë transmetohet një hadith, por ky hadith është i dobët. Dijetarët thonë që kuptimi / domethënia e tij është e saktë.

Hadithi është se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Askush prej juve të mos tregojë gjëra për dikë tjetër, sepse unë kam qejf të dal prej shtëpisë, të kaloj kohë me juve duke qenë gjoksi im i pastër, të mos jetë mendja se filani apo filani ka bërë kështu. Edhe pse ky hadith është i dobët, kuptimi apo domethënia e tij është e saktë. Pra, edhe nëse ti ke raport të mirë me dikë, kur dikush të ka treguar diçka për të, ti nuk je rehat, ndjen diçka në raport me të. Edhe pse ai ndoshta ka të meta dhe gabime, ti gjithmonë duhet të sillesh mirë me të, dhe ai të sillet mirë me ty. Prandaj, e këshillojmë njëri-tjetrin që të mos i tregojnë njëri-tjetrit të metat e tjerëve prej vëllezërve tanë, sepse zemrat dhe shpirtrat ndahen dhe largohen para se të largohen trupat. Së pari, fillon largimi i zemrave, e në fund largohen trupat. D.m.th. këto janë çështje shumë precize dhe të holla që dijetarët i kanë nxjerrë prej kësaj teme.

Autori vazhdon:

E nëntëmbëdhjeta:

Ai i cili nuk e di kur pyetet për diçka, lejohet të thuhet: Allahu dhe i dërguari i tij e dinë më mirë. Pra, Muadhi radijallahu anhu e ka thënë këtë dhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka miratuar këtë, e ka konfirmuar, edhe pse ka ardhur kjo me lidhësen “dhe”. Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk e ka mohuar këtë, nuk i ka thënë mos thuaj kështu, siç i ka thënë atij tjetrit, kur ka thënë: “Çka ka dashur Allahu dhe çka do ti o Muhammed”. I ka thënë ai, a më bëre mua të barabartë me Allahun?. Duhet të thuhet çfarë ka dashur Allahu, e pastaj çfarë do ti. Ndërsa këtu te “Allahu dhe i dërguari i Tij e dinë më mirë”, nuk ka thënë ashtu. Pse? Sepse, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka pasur prej dijeve të fesë, prej njohurive / informatave rreth çështjeve të fesë, për çka i pyeturi nuk e di, në këtë rast Muadhi. Prandaj, nuk e ka mohuar këtë. Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka pasur dije rreth çështjeve të sheriatit, por nuk ka pasur dije rreth çështjeve të kozmosit, apo rreth çështjeve që i ka paracaktuar Allahu. Nëse dikush thotë “ a lejohet të agjërohet në ditën e Bajramit?”, ne i themi “Allahu dhe i dërguari i tij e dinë më së miri”, sepse kjo është çështje e fesë dhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka pasur dije për këtë, dhe pejgamberi ka qenë njeriu më i dijshëm rreth fesë së Allahut. Mirëpo, nëse dikush thotë: “ a ka mundësi që në këtë muaj të bie shi?”. Atëherë, këtu nuk themi “Allahu dhe i dërguari i Tij e dinë më së miri”, sepse pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk ka pasur informata rreth çështjeve që kanë të bëjnë me kozmosin.

E kemi sqaruar më herët se kjo thënie ka qenë vetëm për kohën e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, ndërsa në kohën tonë themi vetëm “Allahu e di më së miri”, sepse pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka vdekur dhe nuk përgjigjet.

E njëzeta:

Këtu kuptohet se është e lejuar të veçohen disa njerëz me dije ndaj disa tjerëve. Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka veçuar Muadhin me një dije, me të cilën nuk e ka zgjedhur as Ebu Bekrin i cili ka qenë më i miri prej sahabëve, e as Umerin, e as Uthmanin, e as Aliun. Pra, lejohet të veçohet dikush me një dije, sidomos kur nëse ti ua tregon njerëzve disa çështje të fesë, atëherë ai mund të sprovohet në fenë e tij.

Prandaj, Ibn Mes’udi thotë:

“Sa herë që ti iu flet njerëzve me fjalë që mendjet e tyre nuk mund t’i kuptojnë / perceptojnë, atëherë ajo do të jetë fitne për disa prej tyre.

Aliu radijallahu anhu ka thënë:

“Flisni njerëzve me atë që ata e kuptojnë”. Pra, duhet tu flitet njerëzve me atë që mendja e tyre arrin ta përthekojë.

E njëzetenjë-ta:

Në këtë temë shqyrtohet ajo butësia që e ka pasur pejgamberi salallahu alejhi ue selem, kur ai ka hipur mbi gomar, bile përveç që ka hipur mbi gomar, ai e ka marrë edhe Muadhin radijallahu anhu dhe e ka hipur mbi gomar, e kjo tregon për modestinë e pejgamberit salallahu alajhi ue selem, i cili edhe pse ka qenë njeriu me pozitën më të lartë, por gjithsesi ka qenë njeriu më modest. Pra, ai ka hipur në gomar, edhe pse ka pasur mundësi ta zgjedhë cilën do prej kafshëve më të mira për të hipur në të. gjithashtu, mbi gomar e ka hipur edhe vetë Muadhin, dhe kjo është në kundërshtim me atë çfarë kanë vepruar të mëdhenjtë / mbretërit e asaj kohe të cilët nuk e kanë lejuar që dikush tjetër të hipë në kali apo deve me të, dhe kjo tregon për atë modestinë e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, dhe kjo nuk tregon mangësi në personalitetin e tij. Kjo nuk do të thotë që ka pasur mangësi në personalitetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, sepse sa më shumë që njeriu është modest ndaj Allahut, Allahu aq më shumë e ngrit atë. Sa më shumë që dikush është modest, as më shumë Allahu të ngrit ty.

E njëzetedy-ta:

Lejohet që nëse je i hipur mbi kafshë, ta hipësh edhe dikë tjetër mbi të. Pra, kjo është nëse ajo kafsha e përballon t’i bartë dy vetë ose tre, përndryshe nëse nuk e përballon atëherë nuk lejohet. Pra, Islami tregon mëshirë edhe për kafshët, e jo vetëm për njerëzit.

E njëzetetre-ta:

Kjo mesele / çështje është shumë e rëndësishme, shumë madhore, meseleja e cila është se e drejta e Allahut mbi robërit e Tij është që ata ta adhurojnë Atë dhe të mos i bëjnë shirk, kurse e drejta e robërve ndaj Allahut është që Allahu të mos i ndëshkojë ata në zjarrin e xhehenemit. Kjo tregon se sa e rëndësishme është kjo mesele. Muadhi menjëherë pasi e ka dëgjuar këtë, është gëzuar vetë dhe menjëherë ka dashur t’i gëzojë tjerët.

E njëzetekatër-ta:

Vlera e madhe e Muadh Ibn Xhebeli, sepse pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka veçuar atë me këtë dije ndaj të gjithë shokëve tjerë, dhe tjera është që pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka marrë Muadhin dhe e ka ulur afër vetes në gomar. Kjo tregon se Muadhi ka qenë një prej sahabëve më të dijshëm të pejgamberit salallahu alejhi ue selem, dhe ka qenë prej sahabëve më të vlefshëm të pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Këtu përfundon tema e parë rreth Librit të Teuhidit, pastaj autori në këtë libër sjell tema të shumta për të treguar / të ndryshme / të llojllojshme që tregojnë detajet dhe ato hollësirat më të vogla që kanë të bëjnë me teuhidin / njësimin e Allahut në adhurim.

Vazhdon tema e dytë, e cila flet për vlerën e teuhidit, dhe cilat janë mëkatet që i shlyen teuhidi.

 

Ajeti që e sjell autori si argument: El-En’am, 82

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 2 – VLERA E TEUHIDIT DHE MËKTATET QË AI SHLYEN

Dersi 1

Në derset e kaluara të teuhidit kemi treguar se si autori e ka treguar se çfarë është teuhidi. Teuhid do të thotë të adhurohet Allahu, dhe të mos i shoqërohet Allahut asgjë dhe askush në adhurim, dhe autori ka sjellë ajete, hadithe dhe fjalë të selefit, sahabëve për ta vërtetuar këtë. Pas kësaj, autori e sjell temën, “Tema e cila flet rreth vlerës së teuhidit dhe cilat mëkate i shlyen ai”. Kjo është një prej kuptimeve që dijetarët ia kanë dhënë kësaj fjalie. Kur e ka vendosur autori këtë temë, thonë që qëllimi ka qenë “Vlera e Teuhidit dhe cilat gjynahe i fshin ai”, kurse disa dijetarë tjerë thonë se ka qenë për qëllim “Vlera e Teuhidit dhe shlyerja e gjynaheve që ai e bën”, pra, të sqarohet që teuhidi i shlyen të gjitha gjynahet, sepse nëse njeriu arrin ta realizojë teuhidin, ai ia shlyen të gjitha gjynahet tjera. Dhe kjo është më afër të vërtetës, që qëllimi është se ai që sa ma shumë shton prej teuhidit, dhe sa më shumë e realizon teuhidin, atëherë aq më shumë i shlyhen gjynahet atij, aq më shumë Allahu ia shlyen gjynahet.

Pastaj autori nën këtë temë e sjell një ajet i cili është në suren el-En’am, ku Allahu thotë:

“Ata të cilët kanë besuar dhe imanin e tyre / besimin e tyre nuk e kanë përzier me padrejtësi (dhulm), ata do ta arrijnë sigurinë e plotë dhe do të jenë të udhëzuar”.

Pra, si argument për këtë temë, autori e ka sjellë këtë ajet, sa i përket fjalëve të Allahut. Dhe prej kësaj e kuptojmë që autori ka pasur të kuptuar shumë të thellë të fesë së Allahut, sepse së pari e ka sqaruar realitetin e teuhidit, pra se çfarë është teuhidi, e pastaj ka sjellë temën e cila flet rreth vlerës së teuhidit, për t’i nxitur dhe inkurajuar njerëzit për ta pasuar këtë teuhid, dhe për ta praktikuar këtë teuhid. Kjo tregon se çfarë urtësie të madhe ka pasur autori, shejhu rahimehullah. Sepse, nëse do ta sqaronte së pari vlerën e teuhidit, e pastaj të thoshte ky është teuhidi, atëherë kjo nuk do ta arrinte qëllimin, sepse shumë gjëra kanë të mira, por kur kuptohet realiteti i tyre, atëherë njeriu largohet prej tyre, prandaj, prej kësaj, edhe ata thirrës në Islam të cilët shkruajnë për Islamin, shkruajnë libra, shkresa, flasin, mbajnë ligjërata etj, duhet të marrin mësim prej kësaj dhe ta dinë se së pari duhet të sqarohet se çfarë është Islami, realitetin e Islamit, e pastaj t’i thërrasin / nxisin njerëzit që ta pranojnë këtë Islam. Shumë prej thirrësve mjaftohen vetëm duke i përmendur të mirat e Islamit, që Islami nxit në këtë e këtë, edhe kjo është hakk padyshim edhe kjo është e vërtetë, mirëpo nuk e sqarojnë se cili është realiteti i Islamit, se cili është Islami i vërtetë, për arsye se shumë prej grupacioneve dhe xhemateve të humbura, edhe më herët edhe në kohën tonë e interpretojnë Islamin sipas devijimit të tyre, sipas asaj si e kuptojnë ata. Pastaj, këto të mira të Islamit ia veshin meth’hebit apo drejtimit të cilit i përkasin, dhe thonë se ky është Islami që nxit në këto të mira. Kjo nuk bën kështu. Së pari njerëzve duhet tu sqarohet se çfarë është Teuhidi, se çfarë është Islami i vërtetë, e pastaj t’i nxisin njerëzit se Islami nxit në këtë e këtë punë të mirë, prandaj pasojeni këtë Islam. Ata thonë se ne mjaftohemi t’i përmendim të mirat e Islamit, sepse nëse ua sqaron njerëzve se çfarë është Islami i vërtetë e teuhidi, atëherë i largon njerëzit, dhe bëhet përçarje mes njerëzve. Por, kjo është larg të vërtetës në të cilën ka thirrur pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe shokët e tij.

Pastaj, për këtë temë thamë që autori e sjell si argumentin ajetin 82 të suren El-En’am, i cili thotë:

“Ata të cilët kanë besuar dhe këtë besim të tyre nuk e kanë përzier me dhulm (padrejtësi), ata do ta arrijnë sigurinë e plotë dhe do të jenë të udhëzuar”. Këtë ajet Allahu e sjell pas debatit apo polemikës që ka qenë në mes të Ibrahimit alejhisselam dhe popullit të tij. Populli i tij njihet me emrin Sabie, apo Sabiunë. Këta kanë qenë popull që i kanë adhuruar yjet dhe planetet. Dhe këta ende ekzistojnë. Kanë ekzistuar në Irak dhe ende ekzistojnë pasardhës / një grup i tyre që e vazhdojnë këtë adhurim, pra i adhurojnë yjet dhe planetet. Allahu e ka dërguar Ibrahimin alejhisselam që t’i thërrasë këtë popull në teuhid dhe t’ua refuzojë shirkun që e kanë bërë ata. Në kohën e Ibrahimit alehisselam nuk ka pasur asnjë mysliman përveç tij. Pra, ka qenë i vetmi që i ka thirrur njerëzit në teuhid, dhe iu ka kundërpërgjigjur dhe e ka refuzuar këtë idhujtari në të cilën ka qenë populli i tij. E këtë Allahu e përmend në Kuran në disa vende, pra ngjarjen e Ibrahimit alejhisselam apo polemikën e tij me popullin e tij.

Allahu së pari e përmend që Ibrahimi alejhisselam ka filluar t’i bëjë davet babait të tij. Ku thotë:

“Dhe përkujto kur Ibrahimi i tha babait të tij: Si po i merr idhujt si zota / të adhuruar në vend të Allahut (subhanehu ue teala). Unë po të shoh ty dhe popullin tim që jeni në një devijim dhe humbje shumë të madhe”.

Kështu, duhet njeriu që së pari pasi Allahu ta udhëzojë në teuhid, ta shpëtojë prej shirkut, të fillojë të bëjë davet prej më të afërmve të tij, pra prej prindërve të tij, vëllezërve të tij, motrave të tij, kushërinjve, të afërmve të tij, fqinjëve të tij, e kështu me radhë. Pra, duke e zgjeruar rrethin e tij.

Pastaj Allahu subhanehu ue teala thotë:

“Dhe ne ia kemi dhënë Ibrahimit udhëzimin, (do të thotë e kemi udhëzuar para se të fillojë debatin me popullin e tij). Dhe kemi qenë të dijshëm për Ibrahimin (pra që ai e meriton këtë udhëzim prej Allahut subhanehu ue teala). Dhe kur i tha Ibrahimi babait të tij dhe popullit të tij: Çfarë janë këto statuja që ju po qëndroni afër tyre me adhurim ndaj tyre.” – Pra këtu po tregon Allahu se Ibrahimi e zgjeroi rrethin e davetit dhe ka filluar t’i bëjë davet edhe popullit të tij.

Pastaj Allahu thotë:

“Kështu Ne ia mundësuam Ibrahimit t’i shohë atë sundimet e Allahut subhanehu ue teala që janë në tokë dhe në qiej” – Pra këto Allahu po tregon që Ibrahimit alejhisselam i ka dhënë dije të madhe, me qëllim që ai të jetë i gatshëm ta bartë shpalljen dhe mesazhin e Allahut, dhe t’i thërrasë njerëzit për te Allahu subhanehu ue teala. Gjithashtu të jetë i gatshëm të debatojë me popullin e tij.

Pastaj Allahu thotë:

“Dhe që të jetë prej atyre që janë të bindur”. Pra që në zemrën e tij të mos ketë kurrfarë dyshimi, kurrfarë mëdyshje, kurrfarë luhatje, por të jetë i bindur në argumentet e Allahut.

Pastaj, e tregon debatin që e ka zhvilluar Ibrahimi alejhisselam me popullin e tij. Thotë:

“Dhe kur u errësua nata, Ibrahimi e pa një yll, dhe tha ky është Zoti im”. Këtë Ibrahimi alejhisselam e ka bërë në formë debati me popullin e tij dhe jo siç thonë disa prej filozofëve apo atyre pasuesve të Ilmul Kelamit, bidatxhive myslimanë / filozofëve myslimanë që thonë se Ibrahimi këtë e ka bërë për të arritur deri tek e vërteta, pra për t’i shqyrtuar  argumentet dhe faktet e Allahut që janë në qiej dhe në tokë dhe të arrijë tek e vërteta që vetëm Allahu është Zot. Jo. Kjo është gabim. Nuk e ka vepruar këtë Ibrahimi alejhisselam, sepse ai ka qenë i udhëzuar më herët, siç e cekëm në ajetin më lartë, pra që Allahu e ka udhëzuar Allahu Ibrahimin alejhisselam më herët, para se ta fillonte debatin me popullin e tij.

E kjo është ajo baza te Ehlul Kelami, ata që besojnë në filozofi prej myslimanëve, e që Islamin mundohen ta interpretojnë me filozofi. Ata thonë që esenca te njeriu është dyshimi, e pastaj duke shikuar në argumente dhe fakte të Allahut që janë në qiej dhe tokë, arrijnë deri te bindja që Allahu është Krijues. Ndërsa, në Islam është e kundërta. Esenca te njeriu është imani / besimi, e pastaj në bazë të ideologjive / dyshimeve që futen në zemrën e tij, atëherë prishet natyrshmëria e tij dhe devijon. Kështu, Allahu po tregon se Ibrahimi alejhisselam kur e ka parë yllin ka thënë: “Ky është Zoti im”, pra si debat me popullin e tij.

“Mirëpo pasi që u fsheh ylli / perëndoi, ai tha: Nuk i dua ata që fshihen / perëndojnë”.  Pra, Ibrahimi ka dashur t’i tregojë popullit të vet që sikur të kishte qenë ky yll Zot atëherë nuk do të ishte fshehur por do të kishte qëndruar vazhdimisht në qiell, dhe kjo tregon se nuk i takon rububija këtij ylli, pra nuk mund të jetë ky zot i cili adhurohet. Pra, ka thënë Ibrahimi ‘Nuk i dua ata që fshihen’.

Pastaj, kur pas yllit doli hana, dhe ndriçoi, ishte e shndritshme. Kështu Ibrahimi kishte filluar gradualisht të debatojë me popullin e tij dhe tu tregojë që ato që po i adhuroni ju nuk e meritojnë të jenë të adhuruar në vend të Allahut. Dhe çfarë tha kur e pa hanën “Ky është Zoti im”. Mirëpo, kur edhe hëna perëndoi dhe u fsheh pas horizontit, ai tha: “Nëse Zoti im nuk më udhëzon mua, atëherë unë do të jem prej popullit të humbur / devijuar”. Pra, Ibrahimi alejhisselam ka dashur t’i tregojë që edhe ajo hënë të cilën ju po e adhuroni, duhet të drejtohet apo menaxhohet nga dikush. Pra, prej Allahut. Nuk i takon kësaj hëne që ju po e adhuroni që të drejtojë apo menaxhojë kozmosin të cilën e ka krijuar Allahu.

Pas kësaj, pasi që e pa diellin i cili ishte edhe më i shndritshëm se hëna, atëherë Ibrahimi i zhvendos gradualisht tek planeti më madh që e shohin njerëzit me sy të lirë prej tokës dhe ka dashur t’i tregojë që nëse këtij planeti nuk i takon të adhurohet në vend të Allahut subhanehu ue teala, atëherë çdo kush që është më i vogël se ky, apo me ndriçim më të paktë se ky, atëherë nuk i takon të jetë Zot në vend të Allahut.

Prandaj, kur e ka parë që edhe dielli po perëndon, edhe dielli po fshihet pas kodrës apo horizontit, ai u ka thënë popullit të tij: “Unë jam i distancuar nga shirku që ju po ia bëni Allahut”. Pra, unë e bojkotoj / distancohem apo largohem prej atij shirku që ju ia bëni Allahut në adhurim përmes këtyre yjeve dhe planetëve.

Dhe vazhdon thotë: “Mirëpo unë e drejtoj fytyrën time vetëm tek Ai i cili i ka krijuar qiejt dhe tokën”. E ky është Allahu, i Cili i ka krijuar qiejt dhe tokën. Dhe “fetera” do të thotë që i ka krijuar pa një shembull të mëhershëm. Do të thotë i ka shpikur qiejt dhe tokën dhe nuk ka marrë shembull dikë më parë se si t’i krijojë qiejt dhe tokën por ka qenë e gjitha krijim / shpikje prej Allahut subhanehu ue teala. Pra, këtu ka dashur të tregojë se vetëm Allahu e meriton ibadetin / adhurimin, kurse gjithë tjerët përveç tij, siç janë yjet dhe planetët, janë krijesa që nuk e meritojnë adhurimin. Pra, janë krijesa që Allahu i drejton, dhe nuk janë ato që e drejtojnë / menaxhojnë veten e tyre apo dikë tjetër përveç vetes së tyre, por Allahu është Ai i cili i drejton ato.

Dhe thotë (Ibrahimi): “Hanifen”, po i drejtohem Allahut duke qenë hanif, do të thotë ai i cili kthehet dhe i drejtohet vetëm Allahut (subhanehu ue teala) dhe largohet prej çdokujt tjetër përveç Allahut subhanehu ue teala. Kjo është të jesh “hanif”, e jo siç e kanë kuptuar disa që kanë thënë se Ibrahimi alejhisselam ka qenë hanefi, për shkak se këtu po thotë Ibrahimi “Unë jam hanif”. Hanif është ai i cili është besim-drejtë, që i është drejtuar vetëm Allahut (subhanehu ue teala) dhe i është larguar me zemrën e tij / adhurimin e tij prej çdokujt tjetër përveç Allahut subhanehu ue teala.

“Dhe nuk jam prej mushrikëve / paganëve / idhujtarëve”. Pra, pasi që u distancua nga të bërit Allahut shirk në adhurim, është distancuar komplet edhe prej paganëve. Kjo tregon se myslimani duhet të distancohet nga qafirat / jobesimtarët. Pra, duhet të largohet prej tyre. Dhe ky është argument prej argumenteve që tregojnë se myslimani duhet të ketë “largim / distancim” prej atyre që i bëjnë Allahut shirk në adhurim. Dhe Allahu vazhdon: “Dhe populli kur e pa këtë debat të Ibrahimit alejhisselam (pra këto fakte e argumente) filluan të polemizojnë me të (Ibrahimin)”. Pra, ata filluan të kërkonin prej tij që ta linte këtë thirrje, ta linte këtë davet dhe ta pasonte rrugën në të cilën ishte populli i tij, ose siç thonë tash “të ecësh me kohën”. Pra, tërë njerëzit janë në dalalet, atëherë edhe ti shko pas tyre. Kështu i kanë thënë edhe Ibrahimit, se si ti i vetmi po e kundërshton një popull, madje po e kundërshton edhe babanë tënd, dhe filluan ta frikësojnë, madje edhe vetë babai i tij u ngrit kundër tij dhe filloi ta sulmojë siç tregon Allahu në suren tjetër:

“A ti po ia kthen shpinën zotave të mi o Ibrahim (atyre që po i adhuroj unë)? Nëse nuk ndalohesh ti unë do të godas me gurë dhe ik largohu prej meje”. Gjithë njerëzit ia kthyen shpinën Ibrahimit alejhisselam dhe ai mbet i vetëm dhe ata filluan ta kërcënonin me zotat që ata i adhuronin në vend të Allahut subhanehu ue teala.

Dhe çfarë ka thënë Ibrahimi alejhisselam:

“Si ka mundësi që ju të më polemizoni rreth Allahut, që është i Vetmi që e meriton adhurimin, kur është Ai i cili më udhëzoi mua në rrugën e drejtë. Unë nuk iu frikësohem atyre të cilët po ia shoqëroni Allahut në adhurim (pra, nuk iu frikësohem / nuk iu kushtoj rëndësi të madhe atyre), dhe frikësimi që ju po ma bëni përmes tyre, unë nuk u frikësohem atyre), si ka mundësi që unë të frikësohem prej tyre kur ju jeni ata që po i bëni shirk Allahut në adhurim? (Pra, më primare do të ishte që ju t’i frikësoheshit Allahut, e jo unë, jo unë t frikësohem prej idhujve dhe yjeve që i adhuroni në vend të Allahut)”, dhe vazhdon Ibrahimi alejhisselam “Atëherë cili prej neve dy grupeve e meriton më shumë sigurinë, a unë apo ju (d.m.th. a unë që nuk po i bëj shirk Allahut në adhurim, apo ju që po i shoqëroni Allahut në adhurim, dhe Ai po iu kërcënon që nëse ju i bëni shirk Allahut, atëherë do t’iu godasë ky apo ai ndëshkim prej Allahut.”

Atëherë Allahu e solli vendimin dhe gjykimin se cili prej këtyre dy grupeve është më i sigurt, dhe ky është ajeti që autori e ka sjellur si argument për këtë temë e ai është:

“Ata të cilën kanë besuar dhe nuk e kanë përzier imanin / besimin e tyre me padrejtësi (dhulm), ata do ta kenë sigurinë e plotë dhe ata do të jenë të udhëzuar”. Dhe ky është gjykim / vendim prej Allahut subhanehu ue teala. Kjo është e përgjithshme, pra jo vetëm për popullin e Ibrahimit alejhisselam, por për çdo kë deri në ditën e gjykimit. Çdo kush duhet ta njësojë Allahun dhe ta adhurojë sinqerisht vetëm Atë, dhe jo t’i bëjë shirk Allahut.

Pastaj: “ata të cilët besuan dhe nuk e përzien apo nuk e dobësuan imanin e tyre me dhulm (padrejtësi)”. Dhe çka është qëllimi këtu me dhulm (padrejtësi)?. Këtu dijetarët janë ndarë në dy mendime.

1. Disa thonë se qëllimi me këtë është shirku, siç ka ardhur edhe në hadithin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, që kur ka zbritur ky ajet, shumë sahabëve iu ka ardhur vështirë, dhe kanë thënë: “Cili prej neve nuk i bën padrejtësi vetes së tij”. Pra, kanë menduar që padrejtësia në këtë ajet, që të ndalon ty për të qenë i siguruar është e përgjithshme, dhe i përfshin edhe shirkun edhe gjynahet. Ky është një prej mendimeve të dijetarëve. Pastaj pejgamberi salallahua alejhi ue selem ka thënë: “nuk është kjo ajo që ju keni për qëllim, por qëllimi në këtë ajet me dhulm është shirku në Allahun subhanehu ue teala.” Pastaj, pejgamberi salallahu alejhi ue selem vazhdon: “A nuk e keni dëgjuar se çfarë ka thënë robi i mirë i Allahut Lukmani, kur e ka këshilluar birin e tij, i ka thënë: Mos i bëj shirk Allahut, se shirku është zullum / padrejtësi e madhe. Dhe këta dijetarë thonë se dhulm këtu ka ardhur në mënyrë të përgjithshme. Në gjuhën arabe kur vjen një fjalë e pashquar dhe vjen në mohore, “ata të cilët nuk e kanë përzier imanin e tyre me dhulm” – pra ka ardhur në mohore, atëherë kjo tregon përgjithësim, mirëpo përgjithësimi tek dijetarët e usulit është tri llojesh:
2. Përgjithësimi që mbet në përgjithësimin e tij,
3. Përgjithësim që pastaj veçohet me diçka,
4. Përgjithësim me të cilin është për qëllim diçka e veçantë.

E qëllimi këtu është e treta, pra ka ardhur në mënyrë të përgjithshme, por ka për qëllim diçka të veçantë e ajo është shirku. Prandaj, këta dijetarë thonë se ata të cilët nuk i kanë bërë shirk Allahut subhanehu ue teala, as shirk të madh, as të vogël e as të fshehtë, hyjnë në këtë ajet. Pra, ata që nuk e përziejnë imanin e tyre me të gjitha llojet e shirkut, atëherë ata do ta kenë sigurinë e plotë dhe udhëzimin. Aq ma shumë që shtojnë prej këtij imani, prej këtij teuhidi, dhe aq më shumë që e mangësojnë atë, aq më të pasigurt do të jenë, e aq më shumë frikë do të kenë se çka do të ndodhë me ta në të ardhmen, edhe në dunja edhe në ahiret, pra se çka do të ndodhë me ta. Prandaj, dijetarët thonë se nëse ai ka filluar t’i bëjë shirk Allahut, dhe gjynahe (kështu thonë ky grup i dijetarëve), pra i jep përparësi epsheve të veta para kënaqësisë së Allahut, dhe ky është shirk i vogël, atëherë hyn në këtë ajet të Allahut.

2. Disa dijetarë tjerë thonë që këtu dhulmi është i përgjithshëm, pra nuk është vetëm shirku por këtu hyjnë edhe gjynahet tjera, gjynahet e mëdha, sepse thonë se padrejtësia është tri llojesh siç ka ardhur në tekstet e Kuranit dhe Sunnetit,
3. Padrejtësia më e madhe e që është t’i bëhet shirk Allahut, siç e tha vetë pejgamberi salallahu alejhi ue selem, duke u argumentuar me ajetin e Allahut, se vërtet shirku është padrejtësi e madhe, dhe pse është quajtur shirku padrejtësi e madhe, sepse padrejtësi në esencë çfarë do të thotë? Do të thotë të vendoset një gjë jo në vendin e saj. Pra, të mos vendoset një gjë në vendin që e meriton. Dhe shirku çfarë është? Është të vendoset ibadeti / adhurimi yt jo në vendin e tij, jo aty ku e meriton, pra jo vetëm të bëhet për hir të Allahut, por t’i drejtohet edhe dikujt tjetër përveç Allahut. Prandaj, nga ky aspekt, shirku është padrejtësi, sepse ti i ke bërë padrejtësi Allahut, dhe atë adhurim nuk ia ke kushtuar vetëm Allahut, mirëpo ia ke kushtuar dikujt tjetër, apo krahas Allahut, së bashku me Allahun. Bile kjo do të thotë është padrejtësia është më e madhe, kur e barazon krijesën me krijuesin në adhurimin e tij. Kur njeriu e barazon atë që është i dobët (krijesën) me atë që është i fortë (Krijuesin), i cili ka mundësi të bëjë gjithçka. Pra, a ka padrejtësi më të madhe pas kësaj? Nuk ka. Për këtë arsye shirku është padrejtësi.
4. Padrejtësia që njeriu ia bën vetes së tij, e këto janë gjynahet / mëkatet. Pse gjynahet quhen padrejtësi. Ashtu siç thamë më herët padrejtësi është të vendoset një gjë në vendin jo të duhur. Dhe ti shpirtin tënd e veten tënde nuk po e respekton ashtu siç të ka respektuar Allahu, nuk po i bindesh Allahut në adhurime, por po bën gjynahe, pra po e vendos veten tënde dhe po e ekspozon para ndëshkimit të Allahut teala, pra veten po e shfaq veten ndaj ndëshkimit. Dhe obligim i yti është që ta shpëtosh veten tënde prej ndëshkimit të Allahut, prej dënimit të Allahut dhe siç ka thënë Allahu:

“Thuaj, të humburi të vërtetë (ata që e meritojnë të quhen të humbur / të dështuar) janë ata që i kanë humbur veten e tyre dhe familjet e tyre në Ditën e Gjykimit”. Pra, këta janë që nuk kanë arritur të hyjnë në Xhennet, por do të jenë përgjithmonë në Xhehenem.

Allahu thotë:

“Vini re, kjo është humbja e qartë (humbja e vërtetë, që e meriton të quhet humbje), pra jo të humbet pasuri, apo të humbet diçka prej gjërave të kësaj dynjaje, por ai që e humb hisen e shpërblimit dhe nuk hyn në Xhennet, ai ka humbur, dhe ai e meriton të quhet humbës dhe të quhet i dështuar.

1. Lloji i tretë i padrejtësisë është padrejtësia që njeriu ia bën tjerëve, duke ua marrë pasurinë, duke i përgojuar, duke i bërë nemime (duke përhapur fjalë në mes të myslimanëve), duke bërë përçarje mes tyre, duke ua vjedhur pasurinë, duke i sulmuar ata (duke e sulmuar nderin e tyre, pasurinë e tyre), duke shpifur për ta, duke i përfolur, etj. E gjithë kjo është mangësi qe ta mangëson ty teuhidin në Allahun. Dhe tjera është që dikush fillon edhe t’i godasë tjerët, dhe ta derdhë gjakun e tyre pa të drejtë, t’i poshtërojë ata, t’i nënçmojë ata. Kjo është padrejtësi që i bëhet tjerëve. Dhe këto ishin tri llojet e padrejtësisë.

Edhe një herë përsëriten:

1. Padrejtësia ndaj Allahut: T’i bëhet shirk atij
2. Padrejtësia ndaj vetes: Bërja e gjynaheve
3. Padrejtësia ndaj tjerëve: Të cenohet nderi, pasuria gjaku i tjerëve.

Sa i përket padrejtësisë së parë, shirkut ndaj Allahut, nëse njeriu vdes dhe nuk pendohet për të, dhe vdes në këtë shirk, Allahu nuk ia falë këtë padrejtësi, nuk e falë atë. Siç thotë Allahu:

“Vërtetë Allahu nuk e fal atë që i bën shirk Allahut subhanehu ue teala. (Allahu nuk ia fal këtë shirk kurrë), kurse mëkatet tjera (që janë më poshtë se shirku pra në shkallë më të ultë se shirku), Allahu ia fal atij që do”.

Sa i përket padrejtësisë së llojit të tretë, zullumit që ua bën të tjerëve, atëherë Allahun nuk len asgjë prej kësaj padrejtësia pa ta kthyer ashtu siç e meriton, pra në Ditën e Gjykimit. Nuk len pra asgjë Allahu subhanehu ue teala, pa e kthyer në Ditën e Gjykimit.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem në një hadith thotë:

“Do t’ia jepni të drejtën atyre që e meritojnë (që ua keni marrë atë të drejtë) në ditën e Gjykimit”. Pra, kjo e drejtë përfshin nderin e tyre, pasurinë e tyre ose gjakun e tyre. Pra, keni për t’ua kthyer këtë të drejtë patjetër, thotë pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Madje, kjo Lam që përdoret në fillim të hadithit, tregon betim. Pra është betuar pejgamberi salallahu alejhi ue selem: “Pasha Allahun, ju gjithsesi do t’ua ktheni të drejtat atyre që ua keni marrë”. – pra ose kush e ka përgojuar, cenuar nderin e tyre, pasurinë e tyre, ose kush i ka goditur, kush i ka sulmuar, vrarë. Dhe thotë pejgamberi salallahu alejhi ue selem:

“Ajo delja që nuk ka pasur brirë dhe është sulmuar prej deles tjetër në këtë dunja (që ka pasur brirë dhe e ka shpuar), do t’i hakmerret dhe do t’ia kthejë hakun e saj në Ditën e Gjykimit asaj deles me brirë.”

Drejtësia e Allahut në Ditën e Gjykimit do të jetë drejtësi absolute, do të vendoset edhe në mes të kafshëve. Çdo gjë që ka ekzistuar dhe i ka hyrë në hak tjetrit, ka për t’iu kthyer atë hak në ditën e gjykimit. Allahu tregon që kafshët dhe egërsirat do të ringjallen dhe tubohen në ditën e gjykimit.

Allahu thotë:

“Dhe përkujto kur Ditën e gjykimit egërsirat dhe kafshët do të ringjallen”.

Pasi që t’ia japin hakkun njëra tjetër, atëherë Allahu i thotë: “Bëhuni dhe”. Pra, kjo është koha kur jo-besimtarët kanë për të pasur dëshirë të bëhen dhe, sikurse kafshët. Pra, (do të dëshironin) të mos vazhdojnë gjykimi i Allahut, dhe të mos përfundojnë përgjithmonë në xhehenem. Dhe thotë jobesimtari:

“Ah i mjeri unë, sikur të isha edhe unë dhe, sikur këto kafshë”.

E njëjta ndodh edhe tek bijtë e Ademit, tek njerëzit. Allahu do të bëjë kisas mes tyre. Kisas do të thotë t’u kthehet e drejta aq sa u është marrë atyre. Pra, atyre që u është bërë padrejtësi, Allahu ua kthen këtyre të drejtat, përveç nëse ai që i është bërë padrejtësi ia fal. Ose në këtë dunja thotë: ta bëj hallall, dhe përfundon në këtë dunja, ose siç ka ardhur në hadithe tjera, ka prej besimtarëve të cilët e sigurojnë hyrjen në Xhennet, dhe thonë o Allah falja, mos e ndëshko për padrejtësinë që ma ka bërë mua.

Kurse disa prej dijetarëve kanë thënë, dhe kjo thënie nuk është hadith siç transmetohet në disa libra:

“Regjistrat në ditën e gjykimit do të jenë tri, është një regjistër që Allahu nuk e falë, e ky është shirku, dhe është një regjistër që Allahu nuk len asgjë pa e kthyer, pa e kthyer të drejtën që është shënuar në atë regjistër , e këto janë padrejtësitë që ia kanë bërë njerëzit njëri tjetrit, dhe një regjistër që është nën dëshirën e Allahut, pra nëse do Allahu ia fal robit të tij, e nëse do e ndëshkon atë.” Pra për qëllim këtu janë regjistrat tanë. “e këto janë gjynahet dhe mëkatet që bëhen e që janë nën shirk, e që nuk ka shirk në to.” Pra, këto nëse do Allahu i fal, e nëse do ndëshkon për to.

Fjalët e Allahut:

“Ata të cilët nuk e kanë përzier imanin e tyre me dhulm, është fjala ata që nuk e kanë përzier imanin e tyre me shirk” – kjo është siç e kanë komentuar disa prej dijetarëve, dhe siç e ka komentuar edhe vetë pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Mirëpo, disa dijetarë kanë thënë se këtu hyjnë të gjitha llojet e padrejtësive.

Pastaj, Allahu po thotë:

“Ata do ta kenë sigurinë, do ta arrijnë sigurinë” – Çfarë është për qëllim me këtë siguri? A është siguri e plotë? A është siguri e pakufizuar? Apo është siguri e mangët? Pra, a është siguri e plotë që ata kurrë nuk do ndëshkohen prej Allahut subhanehu ue teala, apo është qëllimi për siguri të mangët. E kjo siç e sqaruam më herët, varet prej dy tefsireve që i kanë dhënë dijetarët.

Pra, nëse ai e ka realizuar teuhidin, dhe qëllimi me realizimin e teuhidit këtu është në tri llojet e teuhidit, dhe jo vetëm ai uluhije, por të tre, teuhidi rububijeh, teuhidi uluhije, dhe teuhidul-esmai uessifat – pra të njësohet Allahu subhanehu ue teala në zotërim, pra të besohet si Zot, pastaj në uluhije, të njësohet Allahu në adhurim, dhe në emrat dhe cilësitë e Tij. Ai i cili arrin ta realizojë këtë teuhid të plotë duke u larguar prej gjithë shirkut në këto tri teuhidet e gjithashtu prej gjynaheve të mëdha, dhe padrejtësive ndaj vetes dhe ndaj të tjerëve, ai do të ketë siguri të plotë dhe do të ketë udhëzim të plotë. Ai i cili mangëson, dhe aq sa mangëson prej kësaj, aq edhe do të ketë frikë ose jo siguri.

Pastaj Allahu thotë:

“Ata do të kenë siguri dhe do të jenë të udhëzuar” – Kjo është ajo shenja /  simboli tjetër që i dallon ata që nuk e kanë përzier imanin e tyre me shirk, e përveç që e arrijnë sigurinë edhe do të jenë të udhëzuar, dhe qëllimi është në këtë dunja. Pra, ata veprat e tyre dhe dijen e tyre e marrin vetëm prej Kuranit dhe Sunnetit. Veprat e tyre i bëjnë sinqerisht për Allahun subhanehu ue teala, dhe i bazojnë në Kuranin dhe Sunetin. Pra, do të jenë të udhëzuar, dhe do të dinë se çfarë të veprojnë, dhe do të dinë se me çfarë është i kënaqur Allahu, dhe me çfarë nuk është i kënaqur Ai. Çdo vepër që e bëjnë, rruga e tyre do jetë e qartë, pa mjegullina, dhe do të dinë se cilën rrugë ta pasojnë, dhe shpërblimi i dytë që Allahu do t’ua japë këtyre njerëzve është që ata do të jenë të udhëzuar. Ata, do të jenë të udhëzuar në këtë dunja, por do të jenë të udhëzuar edhe në ahiret. Disa dijetarë kanë thënë që “siguria” – qëllimi është për ahiret, ndërsa “udhëzimi” – qëllimi është për këtë dunja. Mirëpo, mendimi më i përafërt dhe më afër të vërtetës është që kjo i përfshin të dyja, pra do të jenë të udhëzuar edhe në këtë dunja, edhe në ahiret, dhe do të jenë të sigurt në këtë dunja, e edhe në ahiret. Pra, nuk do të pikëllohen se çfarë do t’i pret në të ardhmen. Kjo është siguria që e arrin njeriu në këtë dunja, dhe padyshim siguria që e arrin edhe në ahiret. Ne e dimë se çfarë do të thotë frika në këtë dunja, kur njeriu frikësohet prej armikut, ose frikësohet prej dikujt që i bën keq. A ka më mirë se të jetë njeriu i sigurt? Ata që janë më të vjetër e dinë meqë e kanë përjetuar luftën, e dinë se çfarë frike kemi pasur ne gjatë luftës, dhe e dinë çfarë sigurie ka tash. Edhe pse është e mangët, mirëpo është më mirë meqë nuk na rrezikohen jetët tona. Atëherë, njeriu me këtë mund ta krahasojë, se çfarë do të thotë të jesh i sigurt në Ditën e gjykimit nga zjarri i xhehenemit. Pra, a ka frikë më të madhe se njeriu ta dijë se do të hyjë në zjarrin e xhehenemit, ose përkohësisht, ose përgjithmonë. Varet prej shirkut, apo adhurimit ndaj Allahut.

Pra, këto janë dy shpërblimet që Allahu ua jep atyre që nuk e përziejnë imanin e tyre me shirk. E pata do të jenë të sigurt në këtë dunja dhe ahiret, dhe e dyta do të jenë të udhëzuar në këtë dunja dhe në ahiret. Shtrohet pyetja: si do të jenë të udhëzuar në ahiret? Allahu tregon që ata të cilët i kanë bërë zullum / padrejtësi vetes së tyre, grave të tyre, dhe i kanë devijuar nga rruga e drejtë familjet e tyre, dhe thotë kanë adhuruar përveç Allahut tjerë, thotë Allahu: “Ata udhëzoni dhe dërgoni në zjarrin e xhehenemit”. Kjo tregon se ata të cilët e meritojnë zjarrin e xhehenemit përgjithmonë, melaikeve Allahu u thotë: tregojuni rrugën, dhe do t’u thotë udhëzojini. Prej kësaj kuptohet, dhe ka edhe argumente tjera që tregojnë, se melaiket besimtarëve do t’ua tregojnë rrugën për në Xhennet. Pra, Allahu këtu po tregon se ai i cili e pason Kuranin dhe Sunnetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem nuk do të devijojë as në këtë dunja dhe do të jetë i sigurt e nuk do të jetë fatkeq në ahiret.

Allahu në një ajet thotë, kur i ka zbritur Ademin dhe Havanë prej Xhennetit u thotë: “Juve do t’iu vijë udhëzim prej meje (pra do t’iu dërgojë pejgamberë dhe do t’iu zbresë libra), që ju ta dini se si ta adhuroni Allahu, dhe se çfarë kërkon Allahu prej neve e çfarë jo, çfarë na ndalon e çfarë jo. Allahu thotë, ai i cili e pason udhëzimin tim (pra i pason pejgamberët dhe librat e Mi), nuk do të jetë i humbur në këtë dunja, dhe nuk do të jetë fatkeq / i pikëlluar në ahiret, por do të jetë i lumtur edhe në këtë dunja edhe në ahiret.

Pastaj, autori i sjell hadithet që argumentojnë për këtë temë.

 

Hadithi i parë, hadithi i Ubadetu ibn es-Samit – pjesa 1

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 2 – VLERA E TEUHIDIT DHE MËKTATET QË AI SHLYEN

Dersi 2

Kemi arritur tek tema: “Tema e cila flet rreth vlerës së teuhidit dhe shlyerjes së mëkateve” pra që teuhidi i shlyen mëkatet. Dhe si argument e ka sjellë një ajet që e kemi komentuar në dersin e kaluar, ku Allahu thotë:

“Cila prej dy grupeve,  besimtarët (ata që e njësojnë Allahun subahenhue ue teala dhe largohen prej shirkut ) apo idhujtarët kanë të drejtë dhe do ta arrijnë sigurinë e plotë”. Vazhdon Allahu:

“Ata të cilët kanë besuar dhe këtë iman të tyre nuk e kanë përzier, nuk e kanë njollosur me dhulm (me padrejtësi – dhe kemi thënë se me dhulm është për qëllim shirku), ata do ta kenë sigurinë e plotë në ditën e Gjykimit dhe ata janë të udhëzuarit.

Pas kësaj, autori i sjell disa hadithe, dhe prej tyre është hadithi i Ubadeh Ibn es Samit radijallahu anhu që transmetohet në Buhari dhe Muslim, ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Ai i cili dëshmon se nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Allahut, të Vetmit, i Cili nuk ka shok (ortak), dhe se Muhammedi është robi dhe i dërguari i Tij, dhe se Isa është robi i Allahut dhe i dërguari i Tij, dhe fjala e Tij (Allahut) që e ka hedhur tek Merjemja, dhe shpirt prej Tij, dhe xheneti është hakk (i vërtetë) dhe zjarri është hakk (i vërtetë), Allahu do ta fusë në Xhennet në bazë të veprave që i ka pasur apo vepruar në këtë dunja”.

Këtu pejgamberi salallahu alejhi ue selem po thotë:

“Ai që dëshmon se nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Allahut”. Shehadeh apo dëshmia zakonisht vjen me një dije paraprake, pra e bazuar në dije.

Allahu në një ajet thotë:

“Ata të cilët dëshmojnë të vërtetën duke e ditur atë”.

Pastaj, kjo dije për shehadetin apo kjo fjalë mund të jetë në instinktin e njeriut që e ka krijuar, apo në natyrshmërinë e tij, siç ka ardhur në hadithin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem:

“Çdo i porsalindur lind në fitren (natyrshmërinë) e Allahut subhanehu ue teala”.

…ose kjo njohuri arrihet duke menduar dhe medituar rreth krijesave të Allahut subhanehu ue teala, pra duke e ditur se vetëm Allahu është Ai i cili e meriton të adhurohet me ibadetet tona.

Pastaj, fjala, La ilahe il-lAll-llah, është për qëllim të shprehet me gjuhën tënde shehadeti, të thuhet La ilahe Il-lAll-llah, por duke e ditur kuptimin e domethënien e saj, dhe duke vepruar me atë që kërkon kjo fjalë, e nëse vepron kështu, atëherë do ta arrish shpërblimin e cekur në fund të hadithit. Nuk mjafton që njeriu vetëm ta thotë shehadetin me gojë apo me gjuhë, e gjithashtu nuk mjafton njeriu ta thotë me gjuhë dhe ta dijë kuptimin e saj, e të mos veprojë me atë çfarë kërkon shehadeti. Pra, patjetër duhet të dihet kuptimi / domethënia, dhe të jesh i bindur në atë që thërret shehadeti, njësimi i Allahut teala, të thuhet me gjuhë dhe të veprohet me atë që kërkon kjo fjali madhështore.

Kuptimi i fjalës La ilahe il-lAll-llah:

Allahu thotë:

“Allahu ka dëshmuar (vetë), që nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Tij”.

Çfarë do të thotë “ilah”, që vjen në “La ilahe”, qëllimi është se “nuk ka të adhuruar. “Nuk është qëllimi siç kanë thënë Ehlul Kelami dhe tjerë prej myslimanëve (pse që i përkasin Islamit) me pretendimet e tyre se fjalia “La ilahe” do të thotë “Nuk ka mundësi që dikush të shpikë / krijojë përveç Allahu”, pra kështu e kanë komentuar ata fjalën La ilahe il-lAll-llah dhe sipas tyre çfarë do të thotë teuhid? Sipas tyre, teuhid do të thotë të thuhet që Allahu është Një, në qenien e Tij, prandaj nuk ka të dytë, dhe është Një në veprat e Tij, dhe nuk ka shok / ortak, dhe Një në cilësitë e Tij, prandaj nuk askush që i ngjason Atij në cilësitë e Tij. Sikur të kishte qenë ky kuptimi i fjalës La ilahe il-lAll-llah atëherë të parët që kishin hyrë në Islam do të kishin qenë mushrikët e Mekes. Sikur të ishte kuptimi i fjalës La ilahe il-lAll-llah se nuk ka të fuqishëm, të mundshëm për krijim përveç Allahut, atëherë mushrikët e Mekes kanë se nuk ka Krijues përveç Allahut. Sipas këtij kuptimi, madje mushrikët janë në shkallë më të lartë sesa mutekeliminët, apo filozofët prej myslimanëve, sepse nëse Krijuesi është më i përsosur sesa Ai që ka mundësi të krijojë, sepse Krijuesi ka krijuar dhe e ka kryer punën e Tij, dhe këtë e kanë besuar mushrikët e Mekes, siç thotë Allahu:

“Nëse ti i pyet se kush i ka krijuar ata? Do të thonë Allahu”.

Kurse ai që ka mundësi të krijojë, ndoshta krijon e ndoshta jo. Sipas kësaj po del që mushrikët e Mekes e kanë kuptuar më mirë fjalën La ilahe il-lAll-llah sesa këta ‘filozofët’ e myslimanëve, filozofët që i përkasin myslimanëve.

Pra, patjetër duhet që ai i cili thotë se e di kuptimin e shehadetit me zemër, por nuk e thotë me gjuhë, ai nuk hyn në Islam, deri sa ta thotë shehadetin me gjuhë, sepse pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Jam urdhëruar t’i luftoj njerëzit deri sa të thonë La ilahe il-lAll-llah”, pra pejgamberi salallahu alejhi ue selem thotë, deri sa te thonë me gjuhët e tyre.

Gjithashtu ai që e thotë me gjuhën e tij, por nuk e beson me zemrën e tij, ai prapë nuk hyn në Islam, dhe është munafik, dhe munafikët do të jenë në shkallën më të ultë të xhehenemit, siç ka thënë Allahu subhanehu ue teala:

“Ata do të jenë në shkallën më të ultë të zjarrit të xhehenemit”.

E gjithashtu ai i cili e di kuptimin e kësaj fjale, dhe e thotë me gjuhë, por e kundërshton atë me veprat e tij, atëherë prapë ky nuk është musliman, siç veprojnë adhuruesit e varreve. Pra, mushrikët e Mekes e kanë mohuar fjalën La ilahe il-lAll-llah sepse nuk e kanë thënë as me gjuhët e tyre, e as me zemrat e tyre, kurse adhuruesit e varreve e thonë me gjuhët e tyre, por e kundërshtojnë kuptimin e saj. Pra, kur ata i drejtohen me adhurim evliave sipas tyre, apo atyre që janë të varrosur, u drejtojnë atyre adhurime që i takojnë vetëm Allahut subhanehu ue teala. Ose u luten atyre, ose bëjnë kurban për ta, ose kanë frikë, shpresë tek ta e kështu me radhë. Ky është shirk i pastër në Allahun subhanehu ue teala. Pra, si përfundim, për të arritur që njeriu të jetë dëshmues i fjalës La ilahe il-lAll-llah njeriu duhet t’i ketë tri kushtet. Së pari të besojë me zemrën e tij, ta thotë me gjuhën e tij, dhe të veprojë me atë që e kërkon fjala La ilahe il-lAllah. Pra, t’i plotësojë kushtet dhe shtyllat e fjalës La ilahe il-lAllah.

Fjala La ilahe il-lAll-llah është mohim i çdo adhurimi që i drejtohet çdokujt tjetër përveç Allahut subahenhu ue teala, dhe pohim që ky adhurim i takon vetëm Allahut subhanehu ue teala. Pra, kur themi “La ilahe”, nuk ka të adhuruar, fjala është “nuk ka të adhuruar të ligjshëm”, askush nuk e meriton adhurimin, e kjo është qëllimi i fjalës La ilahe il-lAllah. Sepse të adhuruar tjerë ka, njerëzit i adhurojnë tjerët përveç Allahut, prandaj pejgamberi salallahu alejhi ue selem u ka bërë thirrje mushrikëve, dhe ata kanë thënë:

“A po do ai që ne krejt adhurimin tonë t’ia drejtojmë vetëm njërit (vetëm Allahut), kjo vërtetë është një gjë e habitshme”, ndërsa Allahu subhanehu ue teala thotë:

“Ata zota të adhuruar që i adhurojnë në vend të Allahut, atyre nuk u bëjnë dobi asgjë”, prandaj kur bashkojmë në mes të këtyre dy ajeteve kuptojmë se “ilah” apo “aliheh” – “të adhuruar”, siç ka thënë Allahu në ajetin e parë, ka. Pra, njerëzit adhurojnë gjëra përveç Allahut subhanehu ue teala, por Allahu në ajetin e dytë po thotë që nuk u bëjnë asgjë dobi ky adhurim. Pse? Sepse është adhurim jo i ligjshëm, adhurim i kotë. Deri sa nuk është i ligjshëm, ai është sikur të mos ekzistojë në realitet fare. Edhe pse ndodh prej njerëzve, ai është sikur të mos ekzistojë në realitet fare, sepse Allahu subhanehu ue teala, nuk e pranon këtë adhurim. Kur ata adhurojnë diçka tjetër krahas Allahut subhanehu ue teala.

Prandaj, Allahu ka treguar se ata që po i adhuroni ju janë vetëm emra që i keni emërtuar ju dhe baballarët tuaj. Jusufi alejhisselam u është drejtuar atyre që kanë qenë në burg me të:

“Ju nuk po adhuroni asgjë tjetër, përveç emrave / gjërave që ju i keni emërtuar dhe baballarët tuaj.” , sepse Allahu nuk ka zbritur kurrfarë argumenti për atë adhurim. Nuk ka zbritur fakte e as argumente për atë adhurim që e bëni ju. Ato nuk bëjnë as dobi as dëm, as nuk i përgjigjen lutjes të atyre që u drejtohen me lutje, prandaj edhe pse ekziston ky adhurim, në realitet është sikur të mos ekzistojë fare, sepse nuk është i ligjësuar prej Allahut subhanehu ue teala. Prandaj, fjala “La ilahe” – qëllimi është se nuk ka të adhuruar me të drejtë, patjetër duhet të vije edhe fjala “me të drejtë”, sepse nëse themi se “nuk ka të adhuruar përveç Allahut”, kjo në pikën e parë e kundërshton realitetin, sepse ka të adhuruar tjerë përveç Allahut, pra njerëzit adhurojnë tjerë përveç Allahut, mirëpo, duhet të thuhet “nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Allahut subhanehu ue teala”, sepse siç thamë më herët, ka të adhuruar. Të adhuruarit janë dy llojesh:

1. I adhuruari me të drejtë, që është Allahu,
2. Të adhuruarit me të padrejtë që është çdo gjë tjetër që adhurohet përveç Allahut (ose krahas Allahut) subhanehu ue teala.

Allahu thotë:

“Kjo, ngase Allahu është e vërteta, (është i Vetmi i vërtetë), që e meriton adhurimin. Dhe çdo gjë që lutin përveç Allahut, është e kotë, dhe Allahu është i Larti, i Madhi (Madhështori)”.

Dhe ky është kuptimi i fjalës La ilahe il-lAll-llah.

Dhe pika tjetër e rrezikshme është se kur themi “Nuk ka të adhuruar përveç Allahut”, pa ia shtuar “me të drejtë”, është se ti me këtë kuptim apo interpretim të fjalës La ilahe il-All-llah, ti bie në akiden e Uahdetul Wuxhudit, apo atyre që besojnë në“unifikimit të universit”. Ata thonë se çdo gjë që ekziston është Allah. Ata thonë se Allahu është bërë bashkë me të gjitha krijesat e Tij. Pra, nëse themi se “nuk ka të adhuruar përveç Allahut”, me këtë kuptohet e kundërta, që çdo gjë që adhurohet është Allah, prandaj edhe ata që adhurojnë idhuj, ose yje, planetë, diellin e hënën, e kështu me radhë, sipas këtij interpretimi i bie që e adhurojnë Allahun subhanehu ue teala, kështu që doemos duhet t’ia shtojmë fjalën “bil-hak” – “me të drejtë”. Sepse, Allahu është Ai që e meriton adhurimin dhe askush tjetër përveç Tij.

Dhe ka vazhduar pejgamberi salallahu alejhi ue selem në hadith:

“Uahdehu la sherike leh – Të vetmit, dhe i Cili nuk ka shok” – dhe kjo është konfirmim i fjalës “La ilahe il-lAll-llah”. Pra, i Vetmi që e meriton këtë adhurim është Allahu, dhe “la sherike leh”, nuk ka ortak / shok / të barabartë me të, dhe kjo është mohimi te fjala La ilahe il-lAll-llah. Dhe qëllimi i kësaj është se nuk ka të barabartë me Allahun subhanehu ue teala me gjërat me të cilat veçohet Allahu, e ajo është Rububija, pra që është i Vetmi, që është Zotërues, Krijues, Sundues, dhe Rregullues apo Drejtues i kësaj gjithësie, Furnizues etj, kuptime që kanë të bëjnë me rububijen. Edhe në uluhijeh siç thamë më herët, edhe në esma ue sifat (emrat dhe cilësitë e Tij). Pra “la sherike lehu”, nuk ka askush që është shok / ortak apo i barabartë , apo që ka diçka të përbashkët me Allahun në gjërat në të cilat veçohet Allahu. Me këtë ne i ikim shumë dyshimeve siç kanë ardhur nga ata që i mohojnë cilësitë e Allahut “ehlu Ta’tili” të cilët kanë thënë (d.m.th. neve Ehli Sunnetit na u kanë drejtuar) se kur ju po thoni që Allahu e ka këtë e këtë cilësi, ju po e përngjasoni Allahun me krijesat e Tij, apo po thoni se Allahu është i njëjtë me krijesat e Tij. Ne i themi: “Jo, Allahu nuk është i njëjtë, nuk ka sherik, d.m.th nuk është i barabartë / nuk ka të përbashkët në gjërat me të cilat veçohet Ai, dhe cilësitë e Allahut janë të veçanta për Allahun, dhe cilësitë e krijesave janë të veçanta për krijesat. Çdo qenie i ka edhe cilësitë me të cilat veçohet. Pra, edhe Allahu i ka cilësitë e veta me të cilat veçohet, e edhe krijesat i kanë cilësitë e veta me të cilat veçohet, kështu që ne nuk po bëjmë kurrfarë përngjasimi mes Allahut dhe krijesave të Tij, pasi që qenia e Tij është e përsosur, atëherë edhe cilësitë e Tij janë të përsosura, dhe krijesat janë të mangëta, edhe cilësitë e tyre janë të mangëta. Nuk ka përngjasim në mes të krijesave dhe Krijuesit.

Pastaj, fjala La ilahe Il-lAllah në Kuran ka ardhur me vetë shprehjen e saj apo me vetë kuptimin e saj. Allahu thotë:

“Dije se nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Allahut”,

Ose ka thënë:

“Mushrikëve, kur u është thënë atyre se nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Allahut, ata janë treguar mendjemëdhenj, arrogantë dhe kanë thënë: ‘A mos po kërkoni që ne t’i lëmë të adhuruarit tanë përveç Allahut për një poet i cili është i çmendur”. Pra, kështu e kanë përshkruar pejgamberin salallahu alejhi ue selem.

Ka ardhur në Kuran edhe fjala La ilahe il-lAllah edhe në kuptim, pra jo si shprehje. Allahu thotë:

“Përkujto kur i tha Ibrahimi babait të tij dhe popullit të tij: ‘Unë jam i pastër / jam distancuar prej çdo gjëje që e adhuroni ju, përveç Atij i Cili më ka krijuar mua”.

Pra kur tha ai:

“Unë distancohem prej çdo gjëje apo çdokujt që ju adhuroni” – kjo është “La ilahe”

E kur thotë:

“Përveç Atij që më krijoi mua” – kjo është “Il-lAll-llah”.

Pra këtu kemi mohim dhe pohim. E kemi sqaruar se njeriu për ta arritur teuhidin ashtu siç duhet dhe për tu llogaritur prej njerëzve që e njësojnë Allahun, patjetër duhet të vijë me mohim dhe pohim. Nuk mjafton vetëm pohimi. Pra gjithsesi duhet të thotë “La ilahe il-lAllah”, por jo vetëm ta thotë me gjuhë, por ta besojë edhe me zemër, e edhe me vepra siç e sqaruam në fillim.

Pra, nëse dikush e adhuron Allahun teala, por adhuron edhe tjerë në vend të Allahut, ky edhe pse e ka adhuruar Allahun, ky është prapë mushrik dhe nuk ka hyrë në Islam, është idhujtar, sepse ka adhuruar tjerë, krahas apo së bashku me Allahun. Pra, njëherë duhet mohimi, pastaj pohimi.

Pastaj, vazhdon pejgamberi salallahu alejhi ue selem:

“Dhe të dëshmosh  se Muhammedi është robi i Tij dhe i dërguari i Tij” – Njeriut nuk i mjafton ta thotë vetëm pjesën e parë të shehadetit për të hyrë në Islam, pra jo vetëm “La ilahe il-lAll-llah”, por duhet ta thotë edhe pjesën e dytë: “Muhammedi është robi dhe i dërguari i Allahut”, sepse pjesa e dytë e shehadetit, gjithmonë vjen me pjesën e parë të shehadetit, siç është në ezan, në ikamet, apo në fjalime / hytbe. Gjithmonë pjesa e dytë duhet të vijë edhe me pjesën e parë të shehadetit. Edhe pse kur nganjëherë dikush prej myslimanëve e thotë fjalën “La ilahe il-lAll-llah”, aty hyn edhe pjesa e dytë, d.m.th. që Muhammedi është rob dhe i dërguari i Tij.

Kjo pjesë e hadithit që të besohet dhe dëshmohet se Muhammedi është rob dhe i dërguari i Allahut, këtu pejgamberi salallahu alejhi ue selem e mohon atë teprimin që ka ardhur prej disa njerëzve dhe neglizhencën e disa tjerëve. Kur pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë që të besohet se ai është robi i Allahut, atëherë këtu e mohon apo kundërshton atë teprimin që ka ardhur prej disa njerëzve, apo pasuesve të vetë pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pra ummetit të tij, që kanë bërë gulu, kanë bërë teprim në të drejtën / hakun e pejgamberit salallahu alejhi ue selem dhe i kanë dhënë atij cilësi të rububijes. Disa i kanë dhënë edhe cilësi të uluhijes, pra e kanë adhuruar edhe atë në vend të Allahut, apo kanë besuar se ai ka cilësi të zotërimit, ashtu siç i ka Allahu subhanehu ue teala. Dhe këtu pejgamberi salallahu alejhi ue selem po dëshiron të tregojë se ai është rob i Allahut, i zotëruar prej Allahut, pra nuk ka asgjë të përbashkët me Allahun. Pra, pejgamberi është njeri sikur çdo njeri tjetër, dhe të gjitha cilësitë që i kanë njerëzimi, i ka edhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem, përveç njërës, e ato janë moralet e ulëta, e prej kësaj Allahu e ka ruajtur pejgamberin salallahu alejhi ue selem, ai është i ruajtur dhe nuk ka gabime sa i përket atyre sjelljeve të ulëta e moraleve të ulëta e të prishura. Ndërsa në aspektet tjera pejgamberi salallahu alejhi ue selem është sikur njerëzit tjerë, përveç asaj që thamë më herët, dhe kësaj të mirës apo dhuntisë që ia ka dhënë Allahu subhanehu ue teala, e që është pjesa e dytë “we rasuluhu” që është i dërguari i Tij. Pra, Allahu e ka veçuar me pejgamberi , me shpallje. Dhe Allahu vetë e ka quajtur pejgamberin salallahu alejhi ue selem rob, në vendet dhe pozitat më të larta, më të ndershme. Allahu kur ka treguar që i ka shpallur pejgamberit salallahu alejhi ue selem, e ka quajtur rob:

“Nëse ju jeni në dyshim në atë që ia kemi zbritur robit tonë”. Kjo njëherazi është ai sfidimi që ua ka bërë njerëzve Allahu, dhe kjo tregon që kjo është pozitë e lartë ku Allahu përmes dikujt i sfidon të gjithë ata që e mohojnë Allahun, apo i bëjnë shirk.

Dhe këtu është vendi i dytë i lartë ku Allahu e ka quajtur pejgamberin salallahu alejhi ue selem rob:

“Nëse ju jeni në dyshim në atë që ia kemi zbritur robit tonë, atëherë silleni një sure të ngjashme me Kuranin, dhe thirrni dëshmitarët e tuaj / ndihmësit tuaj në vend të Allahut”.

Pastaj, gjithashtu Allahu e ka quajtur pejgamberin salallahu alejhi ue selem si rob kur e ka bërë Isranë, që ia ka mundësuar që brenda një nate të udhëtojë prej qabes / Mekes në Palestinë, e prej aty të bëjë Miraxh, të ngrihet në qiell, e të afrohet me Allahun subhanehu ue teala, deri aty ku askush nuk ka qenë më afër Allahut sesa pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Dhe Xhibrili që e ka përcjellë në këtë udhëtim, ka shkuar deri diku dhe ka thënë, “më tutje nuk guxoj sepse nëse vetëm pak shkoj më lartë, mua Allahu më shkatërron”. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka shkuar edhe më lartë dhe ka qenë edhe më afër Allahut, krahasuar me Xhibrilin. Edhe këtu Allahu e ka quajtur pejgamberin salallahu alejhi ue selem rob, rob i tij. Ka thënë:

“I pa të meta është Allahu, i cili e bëri Isra robin e Tij (pejgamberin salallahu alejhi ue selem)”. Isra ka për qëllim ia ka mundësuar të udhëtojë natën, prej Mekes në Palestinë, pra prej qabes në Mesxhidul Aksa.

Gjithashtu, Allahu kur ia zbret Kuranin pejgamberit salallahu alejhi ue selem, e quan robi i Tij, dhe thotë:

“I Madhërishëm (apo i Bekuar) është Ai (Allahu) i cili i ka zbritur robit të Tij Furkanin (Kuranin)” –  dallues në mes të vërtetës dhe të pavërtetës. Pra, Kurani është ai që e dallon të vërtetën prej të pavërtetës. “që t’ua tërheqë vërejtjen gjithë krijesave”.

Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem është rob i Allahut, dhe nuk lejohet të adhurohet në vend të Allahut, dhe është i dërguar i Allahut dhe nuk lejohet të përgënjeshtrohet ose të mohohet, por është obligim t’i bindemi atij dhe ta pasojmë atë. Pra, pejgamberit salallahu alejhi ue selem nuk i takon asgjë prej adhurimin tonë. E ata që kërkojnë prej pejgamberit salallahu alejhi ue selem ndihmë, apo kërkojnë prej tij që t’i ndihmojë kundër armiqve, apo kërkojnë prej pejgamberit salallahu alejhi ue selem që t’ua plotësojë nevojat, apo t’ua largojë brengat apo gajlet, ata e kanë bërë pejgamberin salallahu alejhi ue selem “sherik”, pra e kanë bërë të përbashkët me Allahun, të barabartë me të në uluhijen dhe rububijen e Allahut.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem me këtë i ka këshilluar vetë shokët e tij dhe gjithë ummetin e tij deri në ditën e Kiametit, pra “Mos e teproni në lavdërimin ndaj meje, ashtu siç kanë vepruar të krishterët me Isën alejhisselam (të birin e Merjemes), unë jam robi i Allahut, prandaj thuani për mua: “është robi i Allahut dhe i dërguari i Tij”. Prandaj, nuk lejohet të teprohet në lavdërimin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Këtë e pohon edhe Kurani, kur Allahu i thotë pejgamberit salallahu alejhi ue selem:

“Ti nuk ke në dorë asgjë prej çështjeve që kanë të bëjnë me njerëzit / krijesat” – pra krejt kjo i takon Allahut. Ose do t’i ndëshkojë Allahu, ose do t’ua pranojë pendimin atyre që e kanë kundërshtuar fenë e Allahut. Gjithashtu i thotë:

“Thuaju njerëzve, unë nuk e zotëroj / posedoj veten time”. Pra kështu Allahu e urdhëron të thotë pejgamberin salallahu alejhi ue selem, që ai nuk posedon për veten e tij as dobi as dëm, “përveç asaj që do Allahu që të më godasë, më godet, ose e mira ose e keqja. Sikur ta kisha ditur gajbin…” (gajbi është diçka e fshehtë, ose e të kaluarës ose që do të vijë në të ardhmen, kjo është për qëllim me gajb, gjërat e fshehta që kanë kaluar, ose që do të vijnë të ardhmen), “…atëherë do t’ia kisha shtuar të mirat vetes sime dhe asnjë e keqe nuk do të më godiste”. Pra, sikur ta dinte pejgamberi salallahu alejhi ue selem se çfarë do ta godiste, atëherë do të largohej nga të këqijat, dhe do të vepronte punë që i sjellin atij hajr të mira. “Unë jam vetëm tërheqës i vërejtjes dhe përgëzues për ata që besojnë”.

Dhe ajete në këtë kuptim janë të shumta, por disa prej atyre që i përkasin Islamit, e kanë tepruar, dhe e kanë ngritur pejgamberin salallahu alejhi ue selem më lartë sesa që krishterët e kanë ngritur Isën, dhe i kanë bërë shirk Allahut. Çfarë kanë thënë të krishterët për Isën? Kanë thënë që ai është biri i Allahut. Ose kanë thënë që ai është njëra pjesë e Allahut. Pra, sipas tyre Allahu është ndarë në tri pjesë, pra është mëshiruar në Isën dhe nënën e tij. Te disa krishterë thonë edhe në Xhibrilin. Dhe këta njerëz (myslimanët), e ngritin pejgamberin salallahu alejhi ue selem më shumë se që e kanë ngritur të krishterët Isën dhe i japin pejgamberit salallahu alejhi ue selem cilësi që nuk i takojnë as Allahut subhanehu ue teala. Njëri prej tyre që është Buwejsi (ose Busiri), ka thënë në një poezi:

“O më i miri i krijesave, nuk ka askush tek i cili unë kërkoj strehim kur më vinë sprovat dhe më godasin të këqijat”.

Këtu ai nuk po i drejtohet Allahut, dhe nuk po thotë se vetëm te Allahu duhet drejtuar, por po thotë te pejgamberi salallahu alejhi ue selem, vetëm ti ai.

Pastaj ai thotë:

“Prej bujarisë tënde është krejt dynjaja, dhe prej diturisë tënde është dija për Leuhi Mahfudhin (ku Allahu ka shkruar çdo gjë që do të ndodhë deri në ditën e Kiametit), dhe penda (që Allahu ka shkruar përmes saj)”.

Ibn Rexhebi rahimehullah ka thënë për këtë poezi, se nëse tërë dunja dhe ahireti i takojnë pejgamberit salallahu alejhi ue selem, siç ka thënë ky, atëherë çfarë po mbet për Allahun? Pra, këta e kanë ngritur pejgamberin salallahu alejhi ue selem në shkallë më të lartë se Allahun, dhe prapë pretendojnë dhe thonë se Muhammedun Rasulullah – Muhammedi është i dërguari i Allahut. Ai që thotë kështu (siç u cek më parë), ai nuk ka besuar se Muhammedi është rob dhe i dërguar i Allahut. Ai nuk e ka realizuar këtë, por e ka bërë sherik pejgamberin salallahu alejhi ue selem, e ka bërë të barabartë, ose e ka ngritur më lartë se Allahun.

Disa prej tyre besojnë se pejgamberi salallahu alejhi ue selem është dritë, dhe shpikin hadithe që pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk ka pasur hije fare, pra nëse i ka rënë dielli ose drita e llambës, ata thonë se pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk ka pasur hije fare sepse vetë ka qenë dritë, ndërsa Aishah radijallahu anha tregon se kur është falur pejgamberi salallallahu alejhi ue selem natën, (dhomat e grave të tij kanë qenë të ngushta), thotë që i ka zgjatur këmbët në mes të duarve të tij (kur ka rënë në sexhde), pra këtu Aishah është arsyetuar, dhe ka thënë se në atë kohë nuk ka pasur llamba, e kandila që kanë ndriçuar. Sikur të kishte qenë pejgamberi salallahu alejhi ue selem dritë, atëherë nuk kishte pasur nevojë Aishah të arsyetohet sepse do të kishte parë se ku ka rënë në sexhde pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Por, mendjet e këtyre njerëzve kanë shkuar deri në atë shkallë që e kanë tepruar dhe e kanë ngritur pejgamberin salallahu alejhi ue selem më lartë se që i takon.

E disa prej tyre, e dimë, dhe ata që kanë marrë pjesë nëpër mevluda (nëse dikush ka marrë pjesë), e dinë se kur përmendet emri i pejgamberit salallahu alejhi ue selem në mevlud, atëherë ata të gjithë së bashku ngrihen në këmbë dhe thonë se po na vizion pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Dhe ato thonë se Allahu ka thënë që kur robi më përmend mua në një shoqëri, unë e përmendi në një shoqëri më të lartë, d.m.th. te melaiket. Është hadith kudsi sahih ku Allahu thotë: “Unë jam me robin tim, kur ai më përmend mua”. Dhe këta njerëz thonë se kjo është për pejgamberin salallahu alejhi ue selem. Kur ne e përmendim pejgamberin salallahu alejhi ue selem, ai vjen dhe prezanton aty, në mevlud është fjala. Shokët e pejgamberit salallahu alejhi ue selem janë ata që e kanë dashur pejgamberin salallahu alejhi ue selem më së shumti, dhe e kanë respektuar më shumë se këta, dhe kanë qenë njerëz që e kanë sakrifikuar jetën e tyre, pasurinë dhe familjen e tyre për pejgamberin salallahu alejhi ue selem, ashtu siç kërkon imani i një njeriu. Mirëpo, pejgamberi salallahu alejhi ue selem sa ka qenë gjallë, i ka ndaluar ata që të ngrihen në këmbë, kur hynte ai në dhomë, e kjo tregon se çfarë teprimi bëjnë këta njerëz, pra thonë se kur e përmendin pejgamberin salallahu alejhi ue selem, ai vjen, dhe të gjithë bashkërisht ngrihen në këmbë, sikur të ishin një trup, si respekt për pejgamberin salallahu alejhi ue selem.

Por, pejgamberi salallahu alejhi ue selem është ai që e ka realizuar ubidijen, të qenit rob i Allahut, më maksimum, në kulminacion. E dimë se pejgamberi salallahu alejhi ue selem është falur namaz nate deri sa këmbët e tij janë qarë, dhe ka thënë: “A të mos jem unë rob falënderues ndaj Allahut ?”. Pra, nuk e ka ngritur veten më lartë se që e ngritin këta. Pra, edhe pse pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka pasur të falura të gjitha gjynahet, të kaluarat, edhe ato që i bën deri në vdekje (qëllimi është për gjynahet e vogla, sepse pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk ka bërë gjynahe të mëdha). Pra, ai ka qenë rob i Allahut dhe vetë e ka cilësuar veten si të tillë kur ka thënë: “A të mos jem unë rob falënderues ndaj Allahut?”

Vazhdon hadithi: “we rasuluhu”, dhe të besohet se ai është i dërguari i Allahut. Pra, të besohet se pejgamberit salallahu alejhi ue selem i ka ardhur shpallja nga Allahu subahehu ue teala, dhe ai nuk ka qenë gënjeshtar në atë që ka thënë, dhe ka qenë pejgamber i vërtetë i Allahut. Prandaj, për ta realizuar këtë pjesën e dytë të shehadetit, se pejgamberi është rob dhe i dërguar i Tij, duhet që pejgamberi salallahu alejhi ue selem të betohet në atë që na ka lajmëruar dhe njoftuar, edhe për të kaluarën, edhe për të ardhmen se çfarë do të ndodhë deri në ditën e Kiametit, e deri sa të hyjnë njerëzit në Xhennet dhe xhehenem. E dyta është të punohet me çfarë ka urdhëruar ai, dhe të ndalohemi prej asaj që ka ndaluar ai, dhe të mos e adhurojmë Allahun vetëm se përmes fesë me të cilën e ka ligjësuar ai. Pra të mos i jepet përparësi askujt para pejgamberit salallahu alejhi ue selem, e as vetes sonë. Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem duhet të jetë më i dashur për neve, sesa familja jonë, vetja jonë, fëmijët tanë e prindërit tanë. Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem duhet me qenë më i dashur se vetja jonë.

Kështu ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem, se askush nuk do ta arrijë ëmbëlsinë e imanit, nuk do ta shijojë ëmbëlsinë e imanit, deri sa unë të jem i dashur te ai më shumë se vetja e tij, prindërit e tij dhe familja e tij.

Pra, ne e duam pejgamberin salallahu alejhi ue selem, sepse ai është i dërguari i Allahut. E duam për hir të Allahut, dhe e besojmë se ai është i dërguari i Allahut, dhe besojmë në çdo gjë të cilën na ka njoftuar ai. I bindemi urdhrave të tij, dhe largohemi prej ndalesave të tij, apo ato që na i ka bërë ai haram. Kjo është realizimi i shehadetit: “Ene Abduhu we rasuluh”.

Pra, ai është krijesa më e mirë, më e ndershme dhe më fisnike te Allahu teala. Në këtë pjesën e dytë, ka kundërpërgjigje ndaj atyre që janë neglizhent, dhe nuk e plotësojnë hakun, apo nuk ia japin hakun pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Ose nuk e besojnë fare.

Pra, mos pranimi i risales, asaj që pejgamberi salallahu alejhi ue selem është i dërguar i Allahut, është dy llojesh:

1. Ose është që nuk qëndron fare në zemrën e njeriut, e ajo është që nuk e beson fare si pejgamber.
2. Ose është që e beson, por është e mangët, e paktë.

E kjo, që të mangësohet pjesa e dytë e shehadetit, pra që Muhammedi është rob dhe i dërguar i Allahut, është dy llojesh:

1. Ose bërja e gjynaheve / mëkateve për të cilat pejgamberi salallahu alejhi ue selem na ka treguar se nuk lejohen të veprohen, për arsye se dijetarët kanë thënë se mëkatet janë një lloj shirku, dhe kjo hyn në pjesën e parë “La ilahe il-lAll-llah”. Çdo kush që bën mëkat, ka bërë një lloj të shirkut, sepse i ka dhënë përparësi nefsit të tij, para Allahut, dhe i ka dhënë përparësi dëshirave / epsheve të tij para Allahut. Mëkatet në mënyrë të përgjithshme, siç kanë thënë disa dijetarë, janë prej shirkut, ndërsa në mënyrë të veçantë / të detajizuar, mëkatet ndahen në katër lloje:
2. Shirk i madh – ata që i bëjnë shirk Allahut
3. Shirk i vogël
4. Mëkat i madh
5. Mëkat i vogël

Dhe të realizohet fjala La ilahe il-lAll-llah, nuk është e lehtë. Gjithë këto duhet të mos veprohen gjatë jetës. Realizimi i teuhidit është prej gjërave më të vështira. Për këtë edhe dijetarët kanë thënë se më së vështiri u ka ardhur kur e kanë luftuar veten e tyre, rreth sinqeritetit. Kjo ndodh vetëm te besimtari, sepse te qafiri nuk ndodh.

Kur kanë ardhur te Ibn Abasi radijallahu anhuma, dhe i kanë thënë se jehudët po thonë se ata nuk kanë asnjë vesvese në namaz, atëherë Ibn Abasi ka thënë:

“Nuk u afrohet shejtani një zemre që është e prishur / e shkatërruar”. Pra, zemra e tyre nuk është e mbushur me iman, andaj shejtani nuk i afrohet asaj zemre. Shejtani i afrohet atyre zemrave që janë të mbushura me iman, prandaj kur janë ankuar sahabët, shokët e pejgamberit salallahu alejhi ue selem, te ai salallahu alejhi ue selem, se po na vinë mendime shumë të këqija dhe vesvese për Allahun dhe fenë e tij, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“A keni filluar ta ndjeni këtë dhe ta gjeni në mendimet tuaja? Kjo është imani i sinqertë”. Sepse, shejtani besimtarëve iu vjen dhe u bën vesvese, ndërsa qafirëve nuk ju shkon, sepse zemrat e tyre veçse janë të shkatërruara.

Thamë që për ta realizuar shehadetin, ose ata të cilët janë të mangët në realizimin e pjesës së dytë të shehadetit, janë dy llojesh:

1. Ose ata që bëjnë mëkate, që nuk i binden urdhrave të pejgamberit salallahu alejhi ue selem, ose i shkelin urdhëresat e pejgamberit salallahu alejhi ue selem ,dhe kufijtë që i ka vendosur atë,
2. Ata që bëjnë bidate, sjellin risi në fenë e Allahut teala. Ata të cilët veprojnë kështu, nuk e kanë realizuar siç duhet fjalën Muhammedun abduhu we rasulu. Ai që sjell një gjë të re / bidat në fenë e Allahut, ai është përqeshur dhe është tallur me Allahun dhe pejgamberin e tij salallahu alejhi ue selem. Allahu na ka treguar se e ka plotësuar këtë fe, dhe ne duhet të besojmë (është obligim i imanit tonë) se pejgamberi salallahu alejhi ue selem, e ka çuar në fund, në mënyrën më të përsosur dhe më të përkryer amanetin prej Allahut teala. Nuk ka lënë asgjë pa na njoftuar, me atë që e ka obliguar Allahu, dhe çdo gjë që na hyn në punë neve, e mirë për neve në këtë dunja dhe ahiret, atëherë pejgamberi salallahu alejhi ue selem veçse na ka treguar për këtë. Dhe çdo gjë që është e keqe për neve në dunja dhe ahiret, atëherë pejgamberi salallahu alejhi ue selem veçse na ka tërhequr vërejtjen ka paralajmëruar për të. Ai që sjell bidate, po e përqesh dhe po tallet me Allahun apo me pejgamberin salallahu alejhi ue selem.

Dikush mund të thotë se e ka njetin e mirë kur e sjell një bidat, atëherë ne i themi, se mund të arsyetohesh me njetin e mirë që e ke, por pasi të ka ardhur dija, më nuk të lejohet ta kundërshtosh sunnetin apo urdhrin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Ata që bëjnë bidate, janë dy lloje:

1. Imamat e bidatxhive, udhëheqësit e tyre, hoxhallarët e tyre, e ata nuk arsyetohen te Allahu, sepse e dinë të vërtetën, e dinë se çfarë është sunnet e dinë se çfarë është bidat
2. Masat e thjeshta, njerëzit e rëndomtë, pasuesit e tyre, të cilët mendojnë se po bëjnë vepra të mira, e po afrohen te Allahu, e edhe këta janë dy llojesh:
3. Ata të cilët veprojnë mirëpo nuk e dinë se janë duke bërë bidat, dhe vazhdimisht e kërkojnë të vërtetën por ende nuk u ka ardhur argumenti se ajo punë që po e bëjnë është bidat. Këta, shpresojmë te Allahu, se kanë për tu arsyetuar.
4. Ata të cilët bëjnë bidate, dhe kur tu vjen dija / argumenti prej Kuranit dhe Sunnetit, ata e dinë dhe prapë vazhdojnë ta punojnë atë bidat. Pra, duke treguar fanatizëm për shejhun e vet, hoxhën, meth’hebin apo drejtimin që e ka. E këta nuk arsyetohen te Allahu. Allahu nuk i arsyeton këta, pasi që u ka arritur dija, apo argumenti.

Pastaj, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë në hadith:

“Dhe të dëshmohet se Isa është robi i Allahut dhe i dërguari i Tij, dhe fjala e Allahut që e ka hedhur te Merjemja, dhe shpirt prej Allahut” – kjo merr kohë, dhe ka shumë çështje të imanit e besimit që përmblidhen në këtë fjali, e kjo vazhdon në dersin e ardhëm, me pjesën e dytë të hadithit.

 

Hadithi i dytë, hadithi i Itbanit

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 2 – VLERA E TEUHIDIT DHE MËKTATET QË AI SHLYEN

Dersi 4

Prej argumenteve që i sjellë autori për këtë temë, kemi arritur te hadithi që gjendet në Buhari dhe Muslim, në fakt një pjesë e hadithit të Itban Ibn Malikut, i cili thotë se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Vërtetë, Allahu e ka ndaluar / e ka bërë haram zjarrin e xhehenemit (pra e ka bërë haram që zjarri i xhehenemit ta prekë atë person) për atë person që thotë La ilahe il-lAll-llah, dhe me këtë thënie / këtë fjalë e kërkon fytyrën e Allahut (pra e thotë për hir të Allahut, as nuk e thotë për syefaqësi, as nuk e thotë për hipokrizi, as nuk e thotë për të pasur pozitë tek njerëzit, por e thotë sinqerisht për hir të Allahut subhanehu ue teala)”.

Kjo pjesë është pjesë prej hadithit të gjatë ku Itbani, prej shokëve të pejgamberit salallahu alejhi ue selem, i cili ka qenë prej ensarijëve, ka qenë njeri i cili ua ka fal njerëzve namazin, pra imam i lagjes së tij, dhe për shkak të moshës, shikimi i tij kishte filluar të dobësohej, dhe ai nuk kishte pasur mundësi të dilte për t’ua falur namazin atyre, dhe ka kërkuar prej pejgamberit salallahu alejhi ue selem, që të shkonte në shtëpinë e tij dhe t’i falte dy rekate me të, në mënyrë që shtëpia e tij të bëhej vendfalje, që pastaj njerëzit të vinin në shtëpinë e tij për ta falur namazin. Pejgamberi salallahu alejhi ue selam pastaj ka ardhur me një grup prej sahabëve, dhe prej tyre kanë qenë edhe Ebu Bekri dhe Umeri dhe disa tjerë radijallahu anhum, dhe kur ka hyrë në shtëpinë e tij i ka thënë:

“Ku po ke dëshirë që të falem unë?”. Dhe ai i ka thënë të falet në një pjesë të shtëpisë. Kështu, pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka falur dy rekate nafile bashkë me Itbanin, Umerin, Ebu Bekrin dhe sahabët tjerë dhe pastaj janë ulur për të ngrënë ushqim nga ajo që kishte përgatitur i zoti i shtëpisë, pra Itbani radijallahu anhu për pejgamberin salallahu alejhi ue selem. Pastaj, kanë filluar t’i përsërisnin disa çështje të fesë, dhe ndërkohë është përmendur një njeri që e kishte emrin Malik ibn Dukhshum, dhe dikush prej të pranishmëve ka thënë që ai është mynafik, njeri hipokrit, që e fsheh kufrin dhe e shfaq Islamin para njerëzve. Atëherë pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Mos thuaj kështu, mos e thuaj këtë fjalë, a nuk po e thotë ai fjalën La ilahe il-All-llah me të cilën po e kërkon fytyrën e Allahut (pra synimi i tij është ta arrijë kënaqësinë e Allahut?” dhe pastaj ka ardhur kjo pjesa e hadithit të cilin autori i Kitabu Teuhidit e sjellë si argument, që pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Dijeni se Allahu ia ka bërë haram xhehenemin atij që thotë La ilahe il-All-llah dhe me këto fjalë kërkon fytyrën e Allahut (apo i thotë sinqerisht për hir të Allahut)”.

Pra, prej këtij hadithi të pejgamberit salallahu alejhi ue selem ose prej kësaj ngjarje, përfitojmë një dobi shumë të rëndësishme e cila na bën dobi sidomos gjatë kohës së sotme, kur shumë njerëz nuk e kanë problem t’i thonë tjetrit qafir, apo pabesimtar, apo munafik, apo armik i Allahut. Pra, njerëz të cilët i ka mashtruar shejtani dhe kanë filluar ta humbasin rrugën e drejtë, prej grupacioneve dhe sekteve të ndryshme të Islamit.

Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem na ka treguar me këto fjalë se ne nuk e dimë se çfarë fshihet në zemrat e tjerëve, prandaj nëse dikush e thotë fjalën La ilahe il-lAll-llah dhe me veprat e tij e vërteton këtë fjalë, dhe prej veprave të mira ne e shohim se ai është burrë i mirë, i kryen obligimet ndaj Allahut, shtyllat e Islamit dhe kushtet e Islamit, atëherë neve nuk na lejohet që t’i japim liri gjuhëve tona dhe t’i shpallim tjerët qafira, apo munafika, e kështu me radhë, vetëm pse ne kemi mendim të keq, apo kemi paragjykim për të. Pra, dijetarët prej këtij hadithi dhe haditheve të ngjashme me këtë, kanë nxjerrë parimin në Islam i cili është:

‘Ndalohet (është haram) të kesh mendim të keq, apo të paragjykosh për një mysliman, dukja apo pamja e jashtme e të cilit është se ai është një besimtar i mirë / i drejtë. Pra, ai me veprat e jashtme na shfaqet si mysliman, ndërsa se çfarë fshihet në zemrën e tij, ne nuk jemi të ngarkuar të hulumtojmë apo zbulojmë atë. Ajo i takon Allahut teala.’

Pastaj, hadithet që flasin në këtë temë janë të shumta, prandaj duhet ditur se kanë ardhur hadithe të shumta, pamja e jashtme / sipërfaqësore e tyre tregon se ai i cili e thotë shehadetin, do t’i bëhet haram zjarri i xhehenemit, sikur që është ky hadith, apo hadithi tjetër që e kemi marrë më herët, ku Muadhi radijallahu anhu tregon se ka qenë i hipur së bashku me pejgamberin salallahu alejhi ue selem në gomarin e tij, dhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem, i ka thënë, a do të të tregoj një gjë:

“S’ka asnjë njeri që e thotë Eshhedu en la ilahe il-lAllah we enne muhammeden rasulallah, veçse Allahu do t’ia bëjë haram atij zjarrin e xhehenemit”. Atëherë Muadhi ka thënë: “A tu marr myzhde njerëzve për këtë?” meqë ky ishte fjalë e madhe madh, mirëpo pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “nëse ti ia tregon çdokujt këtë fjalë që nuk e kupton atë, atëherë ai mbështete në këtë fjalë dhe i len veprat e mira, dhe jepet pas mëkateve, duke menduar se atij i mjafton shprehja La ilahe il-lAll-llah, për të hyrë në Xhennet dhe për tu mbrojtur nga zjarri i xhehenemit”.

Kurse në Sahihun e Muslimit transmetohet prej Ubadeh Ibn Samit ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë, pra i njëjti hadith, me fjalë përafërsisht të njëjta:

“Ai i cili dëshmon se nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Allahut, dhe se Muhammedi është i dërguari i Tij, Allahu atij ia bën haram (e ndalon) që të hyjë në zjarrin e xhehenemit”.

Kurse në disa hadithe, kanë ardhur se ai që thotë La ilahe il-lAll-llah, pra i thotë dy shehadetet, ai do të hyjë në Xhennet. Pra, grupi i parë i haditheve ishte që i bëhet haram xhehenemi, ndërsa hadithet tjera thotë që do të hyjë në Xhennet, por nuk përmendet që do t’i bëhet haram zjarri i xhehenemit.

Prej këtyre haditheve është hadithi i Ebu Hurejrjes, i cili thotë se kemi qenë me pejgamberin salallahu alejhi ue selem në betejën e Tebukut, dhe ndër tjera thotë se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë (hadithi transmetohet në Sahih Muslim)

“Ai i cili e thotë shehadetin dhe e takon Allahun me këto dy shehadetet, duke mos pasur kurrfarë dyshimi në zemrën e tij rreth kuptimit dhe domethënies së tyre, atë Allahu do ta fusë në Xhennet”.

Gjithashtu hadithi që transmetohet në dy sahihat, se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë (hadithin e transmeton Ebu Dherri, dhe këtu sillet një kusht tjetër):

“Çdo njeri / çdo rob që thotë La ilahe il-All-llah e pastaj vdes në / me këtë fjalë (qëllimi është se e thotë dhe vepron deri sa të vdes me atë që kërkon kjo fjalë) ai do të hyjë në Xhennet”.

Kurse bashkimin në mes të këtyre haditheve më së miri e ka bërë shejhul islam ibn Tejmijeh rahimehullah dhe disa dijetarë tjerë të cilët kanë thënë se ‘hadithet të cilat tregojnë dhe flasin se ai që e thotë shehadetin dhe vdes me atë shehadet, thotë se këto hadithe kanë ardhur të kufizuara. Kufizimi i parë, siç është edhe hadithi në këtë temë, është se ai duhet ta thotë këtë sinqerisht prej zemrës së tij, pra të burojë me sinqeritet, dhe ta thotë për hir të Allahut, dhe domethënien që e përmban kjo thënie (pra shehadeti La ilahe il-All-llah) duke qenë i bindur me zemrën e tij, dhe duke mos pasur kurrfarë dyshimi në atë që e përmban kjo fjali.

Prandaj, thonë se realiteti i teuhidit është, apo ai që arrin ta realizojë teuhidin në zemrën e tij, njësimin e Allahut me adhurim, atëherë kjo detyrimisht e tërheq / ngreh zemrën e njeriut për te Allahu, pra e detyron që të shkojë dhe t’i bindet Allahut subhanehu ue teala. Pra, ai që e thotë këtë fjali sinqerisht prej zemrës së tij, do të hyjë në xhenet, sepse sinqeriteti është ai që e tërheq zemrën e besimtarit dhe e çon deri te Allahu teala, pra e detyron që të pendohet prej gjynaheve me pendim të sinqertë, prandaj nëse vdes në këtë gjendje do ta arrijë atë që është përmendur në këto hadithe. Pra, nëse vdes i penduar prej gjynaheve të tij, atëherë do ta arrijë këtë shpërblim që do të hyjë në Xhennet dhe do të jetë i mbrojtur nga zjarri i xhehenemit. Hadithet janë të shumta, dhe janë ato hadithe që quhen mutewatire, janë ato hadithe që transmetohen nga aq shumë rrugë, saqë nuk lënë asnjë dyshim që janë thënë prej pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Këto hadithe përmendin se Allahu do t’i nxjerrë prej zjarrit të xhehenemit, ata të cilët kanë thënë La ilahe il-lAll-llah edhe nëse në zemrën e tij ka pasur shumë pak hajr. D.m.th. kanë pasur shumë pak iman apo shumë pak vepra. Pra thotë pejgamberi salallahu alejhi ue selem, edhe nëse në zemrën e tij, ka iman vetëm sa kokrra e elbit, apo edhe më pak se aq, Allahu do t’i nxjerrë prej zjarrit të xhehenemit. Gjithashtu pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë se i nxjerr Allahu këta nga zjarri i xhehenemit, gjë që tregon se këta janë besimtarë që do të hyjnë në zjarrin e xhehenemit, pra kanë qenë prej atyre që e kanë thënë këtë fjalë, dhe kur të nxirren nga zjarri i xhehenemit, shenjat e sexhdes që janë falur për hir të Allahut (pra zjarri nuk i prek këto shenja, apo siç thuhet arabisht bukfalisht, zjarri i xhehenemit nuk i han ato pjesët e sexhdes me të cilat ka bërë sexhde), gjë që tregon se ata janë falur sinqerisht për Allahun subhanehu ue teala, i kanë kryer obligimet e Allahut, e pastaj Allahu i nxjerrë prej zjarrit me ndërmjetësimin e ndërmjetësuesve. Ai i cili e thotë fjalën La ilahe il-All-llah, Muhammedun Rasulullah, do të hyjë në Xhennet, por kjo fjalë është e kushtëzuar, pra Allahu dhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem kanë vendosur kushte të rënda, se ai që e realizon këtë fjalë do të hyjë në Xhennet, ose për atë që do të hyjë në Xhennet duke e thënë këtë fjalë. Ka kushte, kufizime. Nuk është se vetëm thuhet me gjuhë dhe hyhet në Xhennet. Shumë prej atyre që e thonë këtë fjalë nuk e njohin ikhlasin, sinqeritetin, apo nuk janë të bindur në domethënien e saj, dhe ai që nuk e thotë këtë fjalë me bindje dhe sinqeritet, atëherë është rrezik për këtë person që të sprovohet gjatë vdekjes së tij, dhe të mos ketë mundësi që para se të japë shpirt, të thotë La ilahe il-lAllah. Ne e dimë se ai që e thotë fjalën La ilahe il-All-llah dhe kjo është fjala e tij e fundit, do të hyjë në Xhennet, siç kanë ardhur hadithe tjera nga pejgamberi salallahu alejhi ue selem.

Gjithashtu, ai që e thotë këtë fjalë pa sinqeriteti dhe pa bindje, do të sprovohet në varrin e tij. Siç e dimë çdo kush që vdes, do t’i vijnë dy melaike, të cilat do ta sprovojnë atë, dhe do të flasin fjalë të rënda, fjalë të vështira, dhe do t’i bëhen tri pyetje: Kush është Zoti yt, kush është pejgamberi yt, kush është feja jote? Dhe ai që nuk e ka thënë atë sinqerisht, do të thotë, unë nuk e di se kush janë ata, unë i kam dëgjuar njerëzit duke e thënë atë fjalë, dhe e kam thënë atë fjalë, pra nuk e ka thënë sinqerisht prej zemrës së tij, apo me bindje të plotë, me domethënien dhe kuptimin që e përfshin kjo fjalë, por e ka thënë vetëm për adet, ose si pasim i të parëve të tij, apo rrethit dhe ambientit ku jeton, nuk e ka thënë për hir të Allahut këtë fjalë. Prandaj, edhe në sprovën e varrit nuk ka mundësi t’i përgjigjet kësaj pyetje. Shumë njerëz thonë se përderisa neve na ka ardhur kjo informatë se do të pyetemi për këto tri pyetje në varr, atëherë shumë lehtë qenka, pra, ne po bëjmë gjynahe sa të duam gjatë jetës sonë, dhe ne i dimë përgjigjet e këtyre pyetjeve, dhe i përgjigjemi melaikeve të Allahut pa kurrfarë problemi, por pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka treguar se ai i cili nuk e thotë këtë me sinqeritet dhe me bindje të plotë, ai nuk ka mundësi t’i përgjigjet. Ai vetëm do të thotë se i ka dëgjuar njerëzit duke e thënë atë fjalë, e edhe vetë e ka thënë, e kjo tregon se kjo fjalë kërkon sinqeritet dhe bindje të plotë, pra ta kuptosh se çfarë kërkon ajo dhe çfarë kërkon prej teje si besimtar. Vazhdojnë fjalët e shejhul Islamit, se ky njeri është shumë afër të hyjë në fjalët e Allahut që janë në suren Zuhruf, ajeti 23 ku Allahu thotë:

Kur mushrikëve të Mekes u ka bërë davet pejgamberi salallahu alejhi ue selem, pra i ka thirrë në Islam, ata kanë thënë: “Ne i kemi gjetur baballarët tanë në një fe, dhe ne po i pasojmë gjurmët e tyre”. Këta, nuk e thonë këtë fjalë me sinqeritet, por vetëm si pasim i baballarëve të tyre, prandaj nuk iu bën dobi kjo në sprovën e varrit.

Në bazë të këtyre fjalëve që i thotë shejhul Islami, kuptojmë se nuk ka kurrfarë dyshimi në mes të haditheve të pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pra këto tregojnë se ai i cili i thotë me sinqeritet dhe bindje të plotë, ai nuk ka mundësi që të jetë i vazhdueshëm në mëkate ndaj Allahut, ose në një mëkat të caktuar, pra, ai i cili e thotë këtë fjalë me sinqeritet, dhe sinqeriteti i tij është i plotë, pra e arrin plotësimin apo përsosjen e tij, dhe bindjen e tij gjithashtu, atëherë kjo kërkon që për njeriun Allahu të jetë më i dashur se çdo gjë tjetër. Pra, nëse ai e thotë sinqerisht për Allahun këtë fjalë, atëherë nuk ka mundësi që në zemrën e tij të mbesë ndonjë dëshirë, apo të dëshirojë diçka ai, gjë që Allahu e ka bërë haram. Apo edhe më pak se aq, nuk ka mundësi që në zemrën e tij ai të dojë diçka që është e urryer te Allahu subahnehu ue teala. Nuk është haram e ndalur, por vetëm gjë e urryer. Nuk është e mundur që kjo zemër që e thotë këtë fjalë, ta dojë atë gjë (të urryerën).

Prandaj, ky është ai person i cili e urren çdo gjë që e urren Allahu, e që do të hyjë në Xhennet, dhe do të jetë i mbrojtur nga zjarri i xhehenemit, ose do t’i bëhet haram zjarri i xhehenemit. Ai njeri që bën mëkate, sepse nuk ka njeri që nuk bën mëkate, që nuk bën gjynahe, para këtyre, atëherë ky iman, ky pendim, ky sinqeritet, kjo dashuri ndaj Allahu, kjo bindje nuk i len atij asnjë gjynah, veçse ia fshin, gjynahun dhe gjurmët që i lë ai gjynah në zemrën e tij. Pra, sinqeriteti dhe thënia e kësaj fjale sinqerisht për Allahun. Nëse këtë fjalë e thotë në formën apo mënyrën e përsosur, atëherë kjo është ajo që e ndalon atë prej shirkut të madh, e ndalon prej shirkut të vogël, dhe e ndalon që të jetë i vazhdueshëm në një gjynah ndaj Allahut subhanehu ue teala, e për këtë arsye atij i falet ai gjynah dhe i bëhet haram zjarri i xhehenemit. E nëse e thotë në mënyrën apo formën e cila e largon atë apo e pastron prej shirkut të madh, mirëpo vazhdon të bëjë shirk të vogël, apo vazhdon të bëjë gjynahe të mëdha, dhe të jetë i vazhdueshëm në gjynahe, atëherë ai person ka vepruar diçka që e kundërshton, apo e mangëson këtë teuhid ndaj Allahut, e nëse është e kundërta, që e ka thënë atë fjalë në mënyrën më të plotë, e më të përsosur, atëherë kjo është ajo vepra e mirë, e që nuk ka mundësi që ndonjë prej gjynaheve t’i dalë përballë.

Edhe nëse ka gjynahe shumë, nëse ka bërë gjynahe shumë, por e ka thënë këtë fjalë me sinqeritet, me dashuri ndaj Allahut subhanehu ue teala, atëherë ato gjynahe i falen, prandaj me këtë kuptohet edhe hadithi i asaj fletushkës së vogël, asaj letrës së vogël e cila i jepet atij personi i cili në ringjallje, pra kur del para Allahu do t’i jepen atij shumë regjistra të mëdha me gjynahe, me mëkate që i ka bërë ndaj Allahut, saqë ai thotë se është shkatërruar. Pastaj, Allahu i thotë, a ke ndonjë vepër të mirë, pra këto gjynahe i vendosen në peshore, në njërën anë, dhe i thotë Allahu se a ke ndonjë vepër të mirë të cilën e vendosim në anën tjetër të peshojës, dhe ia mundin këtyre gjynaheve. Ai thotë se nuk di të ketë ndonjë vepër të mirë. Atëherë Allahu i thotë: jo e ke edhe një vepër të mirë, e ajo është fjala La ilahe il-Alll-llah që e ke thënë sinqerisht, me bindje të plotë, dhe thotë pejgamberi salallahu alejhi ue selem, dhe ajo vendoset në anën tjetër të peshores, dhe të gjithë ato regjistra me gjynahe fluturojnë në anën tjetër, aq peshë të madhe që ka kjo fjalë, apo kjo thënie te Allahu subhanehu ue teala.

Personi i cili nuk arrin ta plotësojë apo ta përsosë teuhidin e tij ashtu siç kërkohet, atij i bëhet haram zjarri i xhehenemit, por shkalla e tij në Xhennet bie poshtë. Pra, ai e cili e ka arrit këtë shkallë të përsosmërisë të teuhidit, dhe nuk e ka arritur të plotë, shkallët e tij në Xhennet fillojnë të binë poshtë, varësisht prej gjynaheve që i ka. Sa më shumë gjynahe, aq më poshtë në Xhennet, dhe sa më pak gjynahe e sa më shumë pendim prej gjynaheve, aq më shumë ngrihesh në Xhennet.

Kurse e kundërta është, ai, mëkatet e të cilit ia mundin apo peshojnë mbi veprat e tij të mira, apo vdes duke qenë i vazhdueshëm në një mëkat. Ai, është i cili e meriton zjarrin e xhehenemit, nëse gjynahet e tij janë aq shumë, pra nëse ai e thotë fjalën La ilahe il-lAll-llah, dhe me këtë e pastron prej shirkut të madh, mirëpo nuk ka vdekur në këtë gjendje, pra ai që e thotë fjalën La ilahe il-lAll-llah sinqerisht për Allahun, me bindje të plotë, e pastron veten prej shirkut të madh, mirëpo nuk vdes në këtë gjendje, por pas kësaj thënie vazhdon të bëjë gjynahe, të bëjë të këqija aq shumë, saqë këto të këqija arrijnë peshë aq të rëndë, saqë në ditën e Gjykimit e rëndojnë / peshojnë peshojën më shumë se fjala La ilahe il-lAll-llah. Pse? Sepse ai gjatë gjendjes kur e ka thënë këtë fjalë, në fillim gjendja e tij ka qenë se e ka bërë sinqerisht për hir të Allahut, por më vonë ka bërë gjynahe të cilat e kanë dobësuar këtë teuhid, e kanë dobësuar këtë sinqeritet të kësaj fjale, dhe është forcuar shumë zjarri i gjynaheve të mëkateve të tij, saqë e kanë djegë krejt vlerën e fjalës La ilahe il-lAllah, apo të këtij sinqeriteti ndaj Allahut.

Pra, të mirat të tij në këtë rast nuk ka mundësi të peshojnë apo të vijnë më rëndë sesa të këqijat e tij. Ai i cili është i vazhdueshëm në gjynahe apo mëkate te Allahu dhe nuk pendohet kurrë prej tyre, e nëse është e kundërta, ai nëse është i vazhdueshëm në gjynahe dhe vazhdimisht pendohet për gjynahet e tij, atëherë ky është ai person që do të hyjë në Xhennetin e Allahut dhe do të jetë i mbrojtur prej zjarrit të xhehenemit. Pra, ajo gjë që duhet që çdokush që e thotë këtë fjalë sinqerisht për Allahut, asaj që duhet t’i frikësohet është se pas kësaj fjale e kësaj thënie të vijë me gjynahe / mëkate aq të shumta të cilat ia dobësojnë imanin e tij, sepse kur fillon të dobësohet imani yt për shkak të gjynaheve të mëdha, atëherë ti nuk ke mundësi ta thuash këtë fjalë, apo ta thuash shehadetin me sinqeritet të plotë për Allahun, apo ta thuash me bindje të plotë e cila ty të ndalon apo të mbron prej të gjitha gjynaheve / mëkateve. Pra rreziku ekziston që ti të biesh ose në shirk të madh, ose në shirk të vogël. Nëse ruhesh / shpëton prej shirkut të madh, atëherë prapë mbesin gjynahet tjera, ose të mëdhatë, ose të voglat, dhe nëse kësaj i shtohen tjera, apo i shtohet edhe shirku i vogël, siç e dimë hadithin që vjen pas tij, dihet se ai i cili e ka synim dynjanë e tij, atëherë kjo është shirk i vogël.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Është shkatërruar robi i pareve (robi i materies)”. Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka treguar se ai është rob, dhe derisa është rob i tij, atëherë kjo është shirk, pra i ka shoqëruar Allahut subhanehu ue teala diçka në synimin apo qëllimin e tij. Prandaj, ai i cili e bën këtë shirk të vogël, edhe pse ka shpëtuar prej shirkut të madh, edhe pse e ka thënë fjalën La ilahe il-lAllah dhe ka shpëtuar prej shirkut të madh, ai nuk e meriton që të hyjë në Xhennet dhe të shpëtojë prej zjarrit të xhehenemit.

Në këtë formë, të këqijat e tij, apo mëkatet e tij, e dobësojnë imanin e tij dhe bindjen e tij, dhe e dobësojnë thënien e tij kur thotë La ilahe ilAll-llah. Dhe kjo do të thotë e ndalon dhe e pengon që sinqeriteti të depërtojë në zemrën e tij. Ai e cili e thotë këtë fjalë, thotë shejhul Islami, është sikur ai që është në gjumë dhe e thotë këtë fjalë. A i bën dobi ajo diçka? Apo e thotë ai i cili e ka zërin e mirë dhe lexon Kuran, por nuk ndalet të mendojë dhe meditojë rreth kuptimeve dhe domethënieve të Kuranit. Pra, ai e ka thënë vetëm me fjalët e tij, dhe ajo nuk ka depërtuar në zemrën e tij, apo nuk i ka bërë dobi që ai përmes kësaj të arrijë bindje apo të arrijë besimin e plotë në Allahun subhanehu ue teala. E ai i cili e ka thënë këtë fjalë, por vazhdon të bëjë gjynahe pas kësaj fjale, edhe pse ndoshta në fillim e ka thënë sinqerisht, atëherë këto gjynahe e pengojnë apo e dobësojnë imanin e tij, dhe prej kësaj kuptohet se ai nuk e thotë këtë fjalë me bindje apo me sinqeritet. E nëse vdesin në këtë gjendje, atëherë këto të këqija të shumta që i janë grumbulluar këtij personi, e ndalojnë që ai fillimisht të hyjë në Xhenneti, përveç nëse Allahu do që ta falë. Ai është nën dëshirën e Allahut. Nëse do Allahu e fal dhe e futë në Xhennet, e nëse do e ndëshkon siç është e njohur prej besimit / akides së ehli sunnetit.

E nëse gjynahet / mëkatet rëndohen aq shumë, janë aq të shumta prej personit, atëherë njeriu e ka të rëndë / të vështirë ta thotë këtë fjalë, La ilahe il-lAll-llah. Gjithashtu, zemra e tij ngurtësohet dhe nuk e thotë sinqerisht apo me bindje të plotë këtë fjalë, pra shehadetin La ilahe il-All-llah, Muhammedun Rasulullah. Vazhdon shejhul Islami, thotë gjithashtu, ai fillon t’i urrejë veprat e mira, fillon të mos i pëlqejë veprat e mira me të cilat arrihet kënaqësia e Allahut, dhe atij i vjen vështirë / rëndë ta dëgjojë leximin e Kuranit, dhe gëzohet kur përmendet dikush tjetër përveç Allahut. Zemra e tij qetësohet tek e kota, dhe fillon ta shohë si të mirë apo si të bukur një gjë e cila është mëkat, apo diçka e pamoralshme te Allahu, dhe fillon të pëlqejë dhe të përzihet me njerëzit e gafletit, ata që janë të pakujdesshëm ndaj Allahut, dhe fillon ta urrejë përzierjen / shoqërimin me pasuesit e hakut, pasuesit e të vërtetës, prandaj ai i cili e thotë këtë me gjuhën e tij, ai e ka thënë me gjuhën e tij por jo me zemrën e tij – pra ai person gjendja e të cilit është kjo. Pra ai e ka thënë me gojën e tij, por nuk e ka vërtetuar me zemrën e tij.

Dhe e sjell fjalën e Hasan el Basriut i cili ka thënë:

“Nuk është imani të bëhen veprat e mira vetëm për tu dukur i mirë tek të tjerët, apo të ketë shpresa apo iluzione të kota, por imani i vërtetë është ai i cili është kalitur në zemrën e besimtarit, është vendosur rrënjësisht, dhe veprat e vërtetojnë atë” – ky është iman, besim që e ka kërkuar Allahu prej neve. Ta vërtetojmë atë që pretendojmë se e kemi në zemrat tona. “Prandaj, ai i cili thotë diçka të mirë dhe vepron diçka të mirë, do t’i pranohet te Allahu subhanehu ue teala, dhe ai i cili flet keq dhe vepron sherr / keq nuk i pranohet te Allahut subhanehu ue teala. “

Dhe ka thënë Bekr ibn Abdilah el Muzeni: “Ebu Bekri nuk i ka paraprirë, nuk ka qenë i pari ndaj sahabëve tjerë për shkak se ka agjëruar shumë apo ka falur shumë namaz nafile,”, kjo është shumë me rëndësi të dihet, se Ebu Bekri nuk ka qenë më i pari i këtij ummeti dhe i pari që do të hyjë në Xhennet pse është falur më shumë se tjerët, apo ka agjëruar më shumë se tjerët, por çfarë është ai kriteri kryesor pse Ebu Bekrin e ka vendosur të parin në karvanin e besimtarëve, e që do të hyjë i pari në Xhennet, “mirëpo i ka paraprirë tjerëve me diçka që është vendosur në zemrën e tij, e atë iman / bindje të plotë e cila është vendosur / kalitur në zemrën e tij, dhe ai kurrë nuk ka dyshuar diçka rreth fesë së Allahut”. Kjo është ajo që e ka bërë Ebu Bekrin të jetë i pari, jo veprat e shumta. Prandaj, kjo është ajo që të bën dobi te Allahut subhanehu ue teala, jo veprat e shumta, por sinqeriteti, dhe bindja e plotë në Allahun teala.

Pastaj vazhdon shejhul Islami rahimehullah: “Ai i cili e thotë fjalën La ilahe il-All-llah, dhe nuk i vepron ato gjëra / kushte / obligime që i kërkon kjo fjalë prej tij, por e vepron të kundërtën e saj, pra bën gjynahe / mëkate, me gjithë këtë ai është i bindur / është i sinqertë në thënien e tij, mirëpo gjynahet e tij janë aq të shumta, janë bërë shumëfish, thotë shejhu, janë më shumë sesa bindja e tij dhe sinqeriteti i tij, duke ia shtuar këtu mundësinë që ai bie edhe në shirk të vogël që është shirku i cili nuk është në zemër, por është në veprat e besimtarit, thotë shejhu, këto gjëra të gjitha, ia mundin apo e peshojnë këtë të mirë, e që është teuhidi apo thënia e La ilahe il-lAll-llah. E ai që vdes duke qenë i vazhdueshëm në gjynahe, është ai i cili e ka kundërshtuar apo qëndron në pozitë tjetër apo të kundërt me atë person që e thotë këtë fjalë La ilahe ilAll-llah me sinqeritet dhe bindje të plotë. Nuk ka mundësi ai që e thotë këtë fjalë me sinqeritet dhe bindje të plotë, të vdesë duke qenë i vazhdueshëm në gjynahe ndaj Allahut. Pra, ai ose e thotë në esencë / origjinë nuk ka qenë fare i vazhdueshëm në gjynahe, ose teuhidi i tij , kjo fjalë e tij La ilahe il-All-llah e cila e përfshin sinqeritetin dhe bindjen e tij e ka detyruar këtë të bëjë vepra të mira / punë të mira, të cilat pastaj e peshojnë më shumë peshoren e veprave të mira dhe bëhen shkak që ky të hyjë në Xhennet dhe të ruhet nga zjarri i xhehenemit.

Pra thotë ata të cilët hyjnë në zjarrin e xhehenemit, e dimë se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka treguar se do të ketë prej besimtarëve, dhe me besimtarë është për qëllim ata që e kanë realizuar teuhidin, njësimin e Allahut me adhurim, që do të hyjnë në zjarrin e xhehenemit, dhe këto hadithe janë mutewatire, siç thamë më herë që nuk ka dyshim për saktësinë e tyre, dhe çka është shkaku / arsyeja pse ata kanë hyrë në zjarr të xhehenemit, është se ata i kanë humbur njërën prej këtyre dy kushteve: e para, ose nuk e kanë thënë atë me bindje dhe sinqeritet të plotë, e që pastaj kjo bindje e sinqeritet i plotë e ka detyruar këtë që t’i kundërshtojë dhe të mos bie në gjynahe ndaj Allahut, ose e kanë thënë atë sinqerisht fillimisht dhe me bindje të plotë, mirëpo më vonë pas thënies së kësaj, kanë filluar të bëjnë vepra të këqija, gjynahe, mëkate, të cilat peshojnë më shumë se veprat e mira të tyre, sepse me këto gjynahe ka filluar të dobësohet sinqeriteti, bindja e plotë që e kanë pasur fillimisht, është dobësuar vazhdimisht. Pra, duke bërë gjynahe, ai sinqeritet dhe ajo bindje kanë filluar të dobësohen. Dhe pas kësaj, ka ardhur koha / momenti kur ai edhe nëse e thotë, nuk e thotë më sikur herën e parë, por e thotë vetëm me bindje dhe sinqeritet më të mangët, më të paktë dhe jo sikur herën e parë, që ka qenë sinqeritet dhe bindje e plotë. Atëherë gjendja e këtyre është se nëse Allahu nuk ua fal në ditën e gjykimit, pra ata janë nën dëshirën e Allahut. Nëse Allahu nuk ua fal në ditën e gjykimit, ata do të jenë në xhehenem, por jo përgjithmonë. Allahu pastaj më vonë, pasi ta përfundojnë ndëshkimin e tyre, i nxjerr Allahu ata dhe i fut në Xhennet. Dhe këto fjalë ishin të Ibn Tejmijjes, por të përafërta apo të ngjashme i ka thënë edhe Ibn Kajjimi rahimehullah, nxënësi i tij Ibn Rexhebi, Mundhiriu, dhe tjerë prej dijetarëve të ehli sunnetit.

Si përmbledhje e tërë kësaj që thamë është se fjala  La ilahe il-All-llah është shkak që njeriu të hyjë në Xhennet dhe të shpëtojë prej zjarrit të xhehenemit, por jo kjo fjalë të thuhet vetëm si fjalë e gjuhës, por të kryhen edhe ato gjëra, ato obligime që i kërkon këto fjalë, pra të kryhen kushtet dhe të largohet nga pengesat të cilat e pengojnë njeriun të hyjë në Xhennet dhe e detyrojnë të hyjë në xhehenem, dhe t’i plotësojë kushtet, e atëherë njeriu është ai i cili hyn në Xhennet dhe shpëton prej zjarrit të xhehenemit. Por, ai që e vepron të kundërtën, ose nuk e vepron atë që e kërkon kjo fjalë, nuk e plotëson ndonjë kusht të saj, apo e vepron një pengesë që e ka largu kjo fjalë për atë që e thotë sinqerisht, atëherë ai është siç ka thënë Hasan El Basriu, kur i kanë thënë se njerëzit po thonë se “kush e thotë fjalën La ilahe il-lAll-llah do të hyjë në Xhennet”, atëherë Hasan el Basriu ka thënë: “Ai i cili e thotë fjalën La ilahe il-All-llah por ia jep të drejtën , e plotëson obligimin e saj / farzin e saj, (pra atë që e kërkon kjo fjalë prej tij), ai do të hyjë në Xhennet”, (e jo vetëm kush e thotë si fjalë gjuhe).

Gjithashtu Wehb ibn Munebih, dhe të gjithë e dimë ngjarjen e tij, kur i kanë ardhur disa njerëz dhe e kanë pyetur se “a nuk është fjala La ilahe il-All-llah çelësi i Xhennetit”? Çfarë i është përgjigjur ai? Ka thënë: “Gjithsesi (fjala La ilahe il-lAll-llah është çelësi i Xhennetit, pra pa këtë fjalë nuk mund të hysh në Xhennet), por, asnjë çelës nuk mund të jetë pa i pasur dhëmbët e tij, nëse vjen me çelësin i cili i ka dhëmbët e tij të përshtatshëm, atëherë do të hapet dera, e nëse vjen me një çelës i cili nuk ka dhëmbë fare atëherë si ka mundësi të të hapet ty dera e Xhennetit?”. Kështu që fjala La ilahe il-lAll-llah i ka kushtet dhe obligimet e saj, dhe nëse nuk i plotëson nuk të bën shumë dobi te Allahu.

Pastaj ne shpesh e shohim se Allahu në shumë ajete kur e përmend hyrjen e besimtarëve në Xhennet e ka kushtëzuar me besim dhe vepra të mira. Gjithmonë, e përmend besimin e pastaj i përmend veprat e mira. Shumë ajete e thonë këtë, e gjithashtu ka ardhur një hadith në dy sahihat (transmetohet nga Ebu Ejub el Ensarij), se një njeri ka ardhur te pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe i ka thënë:

“O i Dërguar Allahut ma trego një vepër që nëse e veproj do të hyj në Xhennet”, dhe i ka thënë ai salallahu alejhi ue selem:

“Adhuroje Allahun dhe mos i shoqëro askënd dhe asgjë në këtë adhurim”,  mirëpo nuk është ndalur këtu, “Dhe fale namazin, dhe jepe zikatin dhe mbaj lidhjet farefisnore”, pra nuk është ndalur vetëm te imani por ka vazhduar edhe me vepra tjera.

Ndërsa në Musnedin e Imam Ahmedit, nga Bishr bin Hasasijeh transmetohet se ka shkuar te ai salallahu alejhi ue selem për t’ia dhënë besatimin që e pranon që ai është i dërguari i Allahut dhe se do të jetë nën udhëheqjen e tij. Ai për ta pranuar këtë besë prej meje ma ka kushtëzuar që t’i thosha dy shehadetet, pra La ilahe il-lAll-llah, Muhammedun Rasulullah, dhe për ta falë namazin, dhe për ta dhënë zekatin, dhe për ta bërë haxhin e Islamit (për qëllim ka haxhin që e ka obligim çdo njeri ta bëjë një herë gjatë jetës së tij), dhe ta agjërojë ramazanin, dhe të bëjë xhihad në rrugën e Allahut”, dhe e ka vazhduar pejgamberi salallahu alejhi ue selem, “dhe të japë sadakah”. Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk është ndalur vetëm te fjala La ilahe il-lAll-llah, por i ka thënë gjithë këto, ka vazhduar dhe kështu ia ka pranuar besatimin njeriut apo besën se ai po e beson tamam pejgamberin salallahu alejhi ue selem si besimtar. Dhe ky i ka thënë: “Të gjitha po i pranoj, por dy prej këtyre që mi kushtëzove nuk mund t’i kryej / nuk mund t’i përballoj, xhihadin dhe sadakanë (d.m.th. nuk mi pranon shpirti, nuk mund t’i pranojë zemra), atëherë pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka grushtuar dorën e tij dhe e ka lëvizur dhe ka thënë: “As xhihad e as sadaka, atëherë me çfarë do të hysh në Xhennet pra” (nëse ti nuk e bën as këtë e as atë). Pra të gjitha këto i ka vendosur pejgamberi salallahu alejhi ue selem si kusht që njeriu ta sigurojë Xhennetin, dhe të jetë i mbrojtur nga zjarri i xhehenemit. Atëherë ai i është përgjigjur pejgamberit salallahu alejhi ue selem: “O i Dërguari i Allahut, unë për gjithë këto po ta jap besën (pra edhe për këto dy të fundit)”.

Prej këtij hadithi që e sqaruam deri tash, kuptohet se për ta arritur njeriu që të hyjë në Xhennet dhe të mos e prekë zjarri i xhehenemit, duhet të plotësojë kushtet, obligimet, farzet që i kërkon kjo fjalë, pra fjala La ilahe il-All-llah. Në një hadith tjetër pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Haxhi është Arafati” , pra nëse qëndron në Arafat e ke kryer haxhin, mirëpo kjo nuk kuptohet kështu, pra qëllimi ka qenë që nëse qëndron në Arafat, por duke i kryer obligimet, kushtet dhe shtyllat tjera të haxhit. Atëherë qëllimi është që pa arafat nuk pranohet kurrsesi haxhi. E njëjta është se ai që thotë La ilahe il-All-llah do të hyjë në Xhennet, për qëllim është se pa këtë kurrsesi nuk mund të hysh në Xhennet por duhet kryer obligimet, farzet dhe duke u larguar prej ndalesave / harameve të Allahut, atëherë do të hysh në Xhennet. E kjo është ajo që e sqaruam deri tash, njëra mënyrë e argumentimit me këtë hadith, pra që nuk duhet të kuptohet vetëm në mënyrën sipërfaqësore të tij, e tjetra që e përmend shejh Uthejmini rahimehullah është se në vetë hadithin ka argument që njeriu duhet të veprojë me këtë fjalë, dhe nuk ka nevojë për atë thënien e Zuhriut që e përmend në sahih Muslim ku pasi që e thotë këtë hadith Zuhriu thotë: “Mos të mashtrohet askush me këto fjalë sepse Allahu ka bërë obligim gjëra të shumta dhe ka ndaluar shumë gjëra tjera”,( prandaj mos të mashtrohet vetëm me këtë fjalë se do të hyjë në Xhennet), por shejh Uthejmini rahimehullah thotë se nuk ka nevojë të sillet kjo fjalë sepse në vetë hadithin ka argument se njeriu duhet të veprojë me atë që kërkon kjo fjalë, dhe ajo është se në fund të hadithit pejgamberi salallahu alejhi ue selem, sepse në fund të hadithit thotë se me këtë fjalë e kërkon fytyrën e Allahut, pra ai i cili kërkon diçka, dëshiron të shkojë deri te dikush, atëherë ai gjithsesi duhet ta ndjekë rrugën për të shkuar te ai. Ai gjithsesi duhet ta japë mundin e tij për ta arritur fytyrën apo kënaqësinë e dikujt, prandaj prej kësaj kuptojmë, prej fundit të hadithit, e sjell fjalën e shejhut Islamit se nuk mjafton kjo fjalë vetëm si thënie të thuhet, por duhet thënë sinqerisht, me bindje të plotë edhe të veprohet / të punohet / të jepet mundi që të arrihet kënaqësia e Allahut subhanehu ue teala, të arrijmë që ta shohim Allahun në Ditën e Gjykimit.

Kjo është qëllimi i hadithit, pra ti, e kërkon që vazhdimisht të arrish deri te synimi yt, pra ti ec drejt atij synimi, drejt atij qëllimi, prandaj prej hadithit kuptojmë se ai (njeriu) duhet të veprojë / të punojë që t’ia arrijë atij synimi / qëllimi, dhe për këtë shejhul Islami thonë: Ai që kërkon diçka (ka për qëllim diçka), i ndjek rrugët dhe mjetet për të arritur te ai qëllim. Prandaj, këtu ka argumentim edhe kundër murgjiave të cilët kanë thënë se veprat nuk hyjnë në besim fare, por mjafton që njeriu ta thotë shehadetin me fjalë dhe ta besojë me zemër, e edhe nëse nuk vepron kurrë asnjë vepër, do të hyjë në Xhennet. Ky hadith e kundërshton këtë. Pra, në këto dy forma / mënyra siç e sqaruam deri tash. Gjithashtu, kjo e kundërshton edhe sektin / grupacionin e kundërt të murgjiave e që janë havarixhët, ata të cilët thonë se njeriu nëse bën gjynahe të mëdha kurrë nuk do të hyjë në Xhennet por do të jetë përgjithmonë në xhehenemin e Allahut. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë për fjalën La ilahe ilAll-llah se kush e thotë sinqerisht, gjithsesi do të hyjë në Xhennet, pra ose fillimisht do të hyjë në Xhennet, nëse e ka thënë të plotë, e nëse e ka realizuar të plotë, i ka kryer të gjitha kushtet e obligimet, ose do të hyjë më vonë. Pra hyrja në Xhennet, në ajetet dhe hadithet e pejgamberit salallahu alejhi ue selem është dy, ose mbrojtja prej xhehenemit siç e sqaruam deri tash, ose është pakufizuar, e pakushtëzuar e ajo është për personin i cili e ka përsosur teuhidin e tij, i ka kryer kushtet dhe obligimet që i kërkon kjo fjalë dhe ndalohet nga pengesat që i ka kundërshtuar kjo fjalë, ose është hyrje në Xhennet dhe mbrojtje prej xhehenemit, e kufizuar dhe e kushtëzuar. Ajo është ai i cili e ka pakësuar realizimin e kësaj thënie, pra ka bërë gjynahe, ka qenë i vazhdueshëm në gjynahe, dhe nuk ka arritur ta plotësojë ashtu siç ka kërkuar Allahu subhanehu ue teala. Atëherë, ky është nën dëshirën e Allahut. Nëse hyn, Allahu nuk e len përgjithmonë në xhehenem. Ky hadith njëkohësisht është edhe kundërshtim për havarixhët, e gjithashtu këtu dalin edhe mynafikët dhe hipokritët e mëdhenj, ata të cilët e thonë fjalën La ilahe il-All-llah por nuk e thonë sinqerisht me zemrën e tyre apo me bindje por e thonë vetëm si thënie të gjuhës.

Autori pastaj ka përmendur edhe hadithe tjera që tregojnë për vlerën e teuhidit, dhe lidhshmëria e këtij hadithi me temën është e qartë, e ajo se ai e tregon vlerën e madhe të teuhidit, pra ai i cili e thotë dhe e realizon teuhidin e Allahut, i kryen obligimet dhe kushtet që kërkohen prej tij, dhe largohet prej harameve dhe ndalesave, ai si shpërblim prej Allahut do ta ketë atë që e meriton, e që ia ka premtuar Allahu, e që është mos-prekja e lëkurës apo mishit të tij prej zjarrit të xhehenemit.

E lusim Allahun që të jemi prej atyre që e realizojnë këtë fjalë ashtu siç ka kërkuar Allahu prej neve. Allahu alem.

 

Hadithi i tretë, Hadithi i Ebu Seid el-Hudrijut

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 2 – VLERA E TEUHIDIT DHE MËKTATET QË AI SHLYEN

Dersi 5

Në shpjegimin e librit të teuhidit, kemi shpjeguar apo arritur te tema e cila flet rreth vlerës së teuhidit dhe se atë teuhid kush e realizon i shlyen mëkatet e besimtarit, dhe si argument për këtë temë autori e ka sjellë hadithin që e transmeton Ibn Hibani dhe Hakimi, dhe Hakimi thotë se është hadith i saktë, prej Ebu eid el Hudriu, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, thotë se Musa alejhisselam i ka thënë Allahut:

“O Zoti im, ma mëso një gjë përmes së cilës unë të përkujtoj ty dhe njëkohësisht të luti ty”. Atëherë Allahu i ka thënë: “O Musa (ajo gjë që po e kërkon prej meje është) La ilahe il-lAll-llah”. Ai i tha: “O Zoti im, krejt robërit e tu po e thonë këtë fjalë”. Allahu i është përgjigjur (ka dashur ta tregojë vlerën e kësaj fjale: “Sikur shtatë qiejt dhe çdo kush prej banorëve që është në qiell përveç Meje, dhe gjithashtu edhe shtatë tokat sikur të jenë në një krah të peshores, kurse fjala La ilahe il-lAll-llah në krahun tjetër, atëherë fjala La ilahe il-lAll-llah do t’i peshonte ato (do të peshonte më shumë / pra do të vinte më rëndë).”

Pra, në këtë hadith që e transmeton autori si argument për vlerën e fjalës La ilahe il-All-llah kuptojmë se Musa alejhisselam ka kërkuar prej Allahut subhanehu ue teala një gjë përmes të cilët arrihen dy gjëra: e para, përmendja e Allahut (dhikri i Allahut), dhe e dyta lutja e Allahut”. Dhe Allahu iu përgjigj Musës alejhisselam dhe i tha se kjo është fjala “La ilahe il-lAll-llah”. Pse fjala La ilahe il-lAll-llah është edhe dhikër e njëkohësisht edhe lutje? Për arsye se kjo fjalë përfshin edhe lutje ndaj Allahut, se ai i cili e përmend Allahun subhanehu ue teala, ai njëkohësisht e kërkon edhe kënaqësinë e Allahut, kërkon që të arrijë të hyjë në shtëpinë e nderimit, në Xhennetin e Allahut.

Pra kjo fjalë përveç që është dhikër, e përfshin apo përmban në veten e saj edhe lutjen e Allahut subhanehu ue teala. Njëri prej dijetarëve, e ka përmendur një poezi rreth kësaj dhe thotë, i është drejtuar Allahut:

“A të ta përmend unë Ty nevojën tënde, apo më kanë mjaftuar dhuntitë tua që mi ke dhënë, për arsye se prej cilësive tua është se ti jep shumë, u jep shumë robërve tu”.

Ibn Abasi radijallahu anhu, për të argumentuar se dhikri i Allahut subhanehu ue teala njëkohësisht e ka edhe domethënien e lutjes së Allahut, ka argumentuar me një fjalë të një poeti të mëhershëm, i cili ka thënë:

“Nëse dikush prej robërve (prej njerëzve) të ka përmendur ty o Allah, atëherë kjo i mjafton atij”. Pra, i mjafton të përmendet Ai i cili është Lavdëruar. Kjo i mjafton robit të Tij.

Musa alejhisselam këtu po kërkon prej Allahut që t’ia mësojë një fjalë përmes së cilës ai e madhëron Allahun subahanehu ue teala dhe një fjalë përmes së cilës i kërkon Allahut nevojat e tij, i kërkon nevojat e tij (ato për të cilat ka nevojë), dhe atë përmes së cilës afrohet te Allahu, siç njihet ndryshe, kërkon wesile, kërkon afrim te Allahu subhanehu ue teala.

Dhe kur i tha Allahu subhanehu ue teala Musës se kjo fjalë që ai po e kërkon është fjala La ilahe il-lAll-llah, atëherë Musa i tha Allahut që: “Gjithë robërit e Tu po e thonë këtë” – qëllimi është për ata që janë besimtarë, robërit e Allahut, ata që i binden Allahut dhe e adhurojnë, pra gjithë këta po e thonë këtë fjalë. Qëllimi me këto fjalë të Musës nuk është që ai ka dashur të thotë se kjo fjalë është e lehtë dhe nuk ka shumë vlerë për atë që e thotë, por Musa alejhisselam e ka ditur madhështinë e rëndësinë e kësaj fjale, por ai ka dashur që t’ia mësojë Allahu një gjë me të cilën e veçon prej gjithë robërve të Tij, për arsye se ta veçojë Allahu dikë me një çështje apo me një gjë prej robërve të Tij, kjo tregon për pozitën dhe vlerën e lartë të atij njeriu. Allahu subhanehu ue teala këtu po i tregon Musës dhe po ia sqaron se çfarëdo që i jepet njeriut, nuk është më me vlerë dhe më e mirë sesa kjo fjali. Dhe po ia sqaron se kjo fjali është më e madhe dhe madhështore sesa qiejt dhe toka dhe çdo kush që banon në to. Po e sqaron sikur të parafytyrohej / paramendohej që të gjitha, toka dhe qiejt të bëhen trupa dhe të gjithë që janë që banojnë në qiell dhe tokë të bëhen trupa dhe të vendosen në njërin krah të peshores, kurse fjala La ilahe il-lAll-llah në krahun tjetër, atëherë do të vinte më rëndë fjala La ilahe il-lAll-llah, apo do të peshonte më shumë. Krejt kjo tregon për vlerën e madhe të fjalës La ilahe il-All-llah dhe madhështinë e saj. Mirëpo, ai i cili e thotë këtë, duhet t’i sjellë edhe kushtet e saj, pra nuk mjafton njeriu që ta thotë vetëm si fjalë të gjuhës këtë thënie, por patjetër duhet t’i sjellë edhe kushtet, sepse ai i cili nuk i përmbush kushtet që kërkohen prej fjalës La ilahe il-lAll-llah, atëherë kjo fjalë është siç thonë dijetarët, sikur një pupël të cilën e merr era dhe nuk ka kurrfarë vlere te Allahu. Pra, për ta arritur këtë vlerë fjala La ilahe il-All-llah duhet përmbushur kushtet dhe duhet të largohen të gjitha pengesat që e pengojnë realizimin e kësaj fjale. Gjithashtu në këtë hadith kuptojmë se njeriu sado të ketë vlerë, sado të ketë pozitë të lartë në fe, sado të jetë i sinqertë dhe ta realizojë teuhidin e Allahut teala, prapë se prapë ka mundësi t’i tërhiqet vërejtja për ndonjë prej çështjet e teuhidit, pra askush të mos e sigurojë veten se ai e di teuhidin komplet. Ky është Musa alejhisselam të cilit Allahu i ka folur direkt, e që quhet kelimullah, e që është pejgamber prej pesë pejgmaberëve më të zgjedhur të Allahut subhanehu ue teala, dhe prapë se prapë ka kërkuar prej Allahut për t’ia dhënë një gjë apo çështje me të cilën e veçon prej gjithë robërve të Tij. Allahu e ka sqaruar se të gjithë evliatë, miqtë e Allahut, pejgamberët, të dërguarit, edhe nëse janë prej ulul azm, nuk ka gjë më me vlerë që e thonë ata sesa fjala La ilahe il-All-llah.

E në sunnenin e Nesaiut gjithashtu edhe Hakimi e transmeton se Musa alejhisselam pasi që i ka thënë Allahut se “gjithë robërit e Tu po e thonë këtë”, ata e sjellin edhe një shtesë ku ka thënë: “Po kam dëshirë një gjë përmes së cilës Ti më veçon prej gjithë robërve Tu”, për arsye se prej natyrës së njeriut është që ajo natyrë kërkon që ta ketë një gjë të cilën nuk e ka dikush tjetër, pra veçohet prej tjerëve. Pra njeriu nuk gëzohet më shumë sesa me një gjë që e ka dhe veçohet prej tjerëve. Kjo është në natyrën e njeriut, sikur njeriu p.sh. i cili e ka një diamant të cilin nuk e ka askush në botë. Ai do ta kishte ndier veten më të privilegjuar dhe më të ngritur se tjerët, mirëpo pasi që mëshira e Allahut dhe ligji i Allahut te robërit e Tij është (ligj që nuk ndryshon, i patjetërsueshëm), është se ajo për të cilën kanë nevojë njerëzit më së shumti, dhe që është më e domosdoshme për njerëzit, gjendet më së lehti. Prandaj, njerëzit shumë lehtë e gjejnë bukën, ujin, kripën, pra gjërat për të cilat kanë nevojë më së shumti. Ndërsa gjërat për të cilat nuk kanë shumë nevojë, siç janë margaritarët, perlat e ndryshme, këto gjenden shumë rrallë në këtë gjithësi, në këtë jetë që e ka krijuar Allahu për njerëzit. Prandaj, pasi që i gjithë ky kozmos, univers kanë nevojë të domosdoshme për fjalën La ilahe il-lAll-llah, pra nevojë apo domosdoshmëri e cila nuk ka kufi, dhe nuk mund t’ia vësh kufirin e të thuash se deri këtu patëm nevojë për këtë fjalë, dhe nuk kemi më shumë nevojë. Nevoja dhe domosdoshmëria për fjalën La ilahe il-lAll-llah nuk përfundon kurrë, siç thonë dijetarët, për gjithë universin dhe këtë gjithësi që e ka krijuar Allahu. Pasi ka qenë kështu, atëherë Allahu e ka bërë shumë të lehtë të thuhet kjo fjalë, shumë lehtë të arrihet, gjendet gjithkund, është e lehtë të arrihet dhe të njëjtën kohë ka kuptim shumë të madh dhe të rëndësishëm. Pas gjithë kësaj shohim se shumë prej myslimanëve, sufive dhe dervishëve të shumtë, injorantë të cilët me gjithë këtë vlerë të madhe të fjalës La ilahe il-lAll-llah prapë ia kthejnë shpinën dhe shkojnë lusin apo përmendin Allahun me dhikre dhe thënie tjera të cilat nuk kanë vlerë te Allahu, por përkundrazi janë prej bidateve apo risive të cilat kanë ardhur / hyrë më vonë në fenë e Allahut. Në këtë hadith, Allahu po thotë se fjala La ilahe il-All-llah i peshon më shumë se krejt qiejt dhe toka apo pesha e tyre dhe gjithë banorët që janë në qiej dhe tokë. Kjo tregon pse anon kjo fjalë më shumë. Sepse kjo fjalë përfshin teuhidin e Allahut, e cila është vepra më me vlerë te Allahut dhe është baza apo themeli i fesë, dhe po të mos ekzistojë kjo fjalë, atëherë nuk ekziston as feja e Allahut teala. Pra në këtë fjalë gjithashtu ka edhe mohimin e adhurimit të çdokujt tjetër dhe pohimin e adhurimit të Allahut. Pra, me këtë fjalë themelohet teuhidi dhe asgjësohet apo shkatërrohet shirku ndaj Allahut. Prandaj, ai i cili e thotë këtë fjalë me sinqeritet dhe bindje të plotë dhe punon me atë që kërkon kjo fjalë, me obligimet kushtet dhe shtyllat e kësaj fjale, dhe pastaj përqendrohet në këtë fjalë, do të jetë prej atyre që Allahu subhanehu ue teala i përshkruan në Kuran në suren Fussilet, ajeti 30 deri 32, ku Allahu i përshkruan se nuk do të kenë frikë, dhe nuk do të dëshpërohen kurrë:

30. Me të vërtetë, atyre që thonë: “Zoti ynë është Allahu”, e pastaj vazhdojnë të vendosur në rrugën e drejtë, do t’u zresin engjëjt (para vdekjes), e do t’u thonë: “Mos u frikësoni dhe mos u pikëlloni! dhe gëzojuni Xhennetit që ju është premtuar.

31. Ne jemi mbrojtësit tuaj në jetën e kësaj bote dhe në botën tjetër. Atje do të keni çfarë t’ju dëshirojë zemra dhe çfarë të kërkoni,

32.  dhuratë e pasur prej një Zoti Falës dhe Mëshirëplotë.”

“Ata të cilët thonë: “Zoti ynë është Allahu”, pastaj janë të përqendruar në këtë rrugë (pra e thonë fjalën La ilahe il-lAll-llah dhe punojnë me atë që kërkon ajo, janë të përqendruar /  të fortë / stabil në rrugën e Allahut teala), atyre iu zbresin melaiket (dhe disa dijetarë thonë se edhe gjatë jetës po edhe në momentin e vdekjes u zbresin melaike dhe u thonë se nuk keni për çfarë të frikësoheni e dëshpëroheni, dhe dijetarët thonë se frika është për atë që të pret në të ardhmen, pra nuk e di se çfarë të pret në të ardhmen, ndërsa dëshpërimi apo pikëllimi është për atë që ka kaluar, për gjynahet e së kaluarës, dhe Allahu thotë): “As nuk pse të pikëlloheni për ato gjynahe e as nuk keni pse frikësoheni për atë që ju pret në të ardhmen”, pra kur të dilni para Allahut (nuk keni kurrfarë frike apo pikëllimi), për juve do të jenë / do të hyni në Xhennetet e Allahut, aty do të keni çka shpirti kërkon, dhe është i kënaqur me atë”.

Pra qëllimi është se patjetër për ta realizuar këtë fjali apo thënie nuk duhet thënë se vlera e saj është vetëm për atë që e thotë me gjuhë, por patjetër duhet vepruar me zemër me gjuhë dhe me gjymtyrë. Pra, të realizohet kjo fjalë me zemrat tona, gjuhët tona dhe gjymtyrët tona.

Disa dijetarë thonë se shpjegimi i këtij hadithi është se sikur gjynahet e robit të paramendohet se arrijnë peshën e qiejve dhe tokës dhe banorëve të qiejve dhe tokës, përveç Allahut, dhe të vendoseshin në një anë të peshores në ditën e gjykimit kurse në anën tjetër të peshores të vendosej fjala La ilahe il-lAll-llah, atëherë do të peshonte më shumë, fjala La ilahe il-lAll-llah, dhe këtë e tregon edhe më shumë hadithi që quhet “hadithi i fletës së vogël”, në të cilin është e shkruar fjala La ilahe ilAll-llah, dhe këtë hadith e transmetojnë prej Umerit, transmetojnë Tirmidhiu, Nesaiu, Hakimi, Ibn Hibani. Ibn Umeri radijallahu anhu i cili tregon se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Në ditën e gjykimit do të thirret një njeri / burrë prej ummetit tim, dhe do të thirret në prezencën e gjithë njerëzve, dhe atij i paraqiten përpara, ia paraqet Allahu 99 regjistra, të gjitha me gjynahe, të cilat i ka mbushur me gjynahe dhe secili prej tyre është aq i madh, sa sheh syri aq është edhe i gjerë, ai regjistër që ky person e ka mbushur me gjynahe, pastaj i thuhet atij personi se a ka mundësi të refuzojë apo mohojë diçka prej saj. Ai thotë, jo o Zoti im, të gjitha këto i pranoj që janë prej gjynaheve që i kam bërë unë, atëherë i thonë a ke ndonjë justifikim të arsyetosh veten apo a ke ndonjë punë / vepër të mirë me të cilën të shlyhen këto gjynahe, atëherë ky njeri fillon të frikësohet dhe i thotë Allahut se jo, nuk kam asnjë vepër të mirë e asnjë justifikim para Teje. Dhe i thuhet, përkundrazi, ti tek ne ke shumë vepra të mira të cilat t’i shlyejnë këto gjynahe, dhe sot ty nuk do të të bëhet asnjë padrejtësi, atëherë atij si vepër e mirë me të cilën i shlyhen këto gjynahe, nxirret një fletë e vogël në të cilën është e shkruar: “Eshhehu en La ilahe il-lAll-llah ue esh-hedu enne muhammeden abduhu we rasuluhu”. Kur e sheh personi këtë fjalën La ilahe il-lAll-llah pyet, o Zoti im çfarë mund të bëjë kjo fletë kaq e vogël me gjithë këta regjistra kaq të shumtë, dhe kaq të mëdhenj / të gjerë. I thuhet atij, ty sot nuk do të të bëhet asnjë padrejtësi, dhe gjithë ato regjistra që i ka bërë me mëkate, vendosen në njërën anë të peshores, dhe kjo fleta e vogël në anën tjetër të peshores, atëherë kjo fleta e vogël do të anojë aq shumë, saqë regjistrat me gjynahet të gjitha do të fluturojnë, shpërndahen në ajër.

Ibn Kajjimi rahimehullah kur e sqaron këtë hadith thotë e kjo është shumë me rëndësi ta dijë secili mysliman:

“Veprat nuk llogariten se janë më me vlerë se njëra apo tjetra për shkak të formës apo numrit të madh të tyre, mirëpo ajo që tregon se një vepër është më me vlerë se një vepër tjetër është ajo që është në zemër.” Pra ajo që e tregon apo vlerëson se një vepër është më me peshë / vlerë te Allahu sesa tjetra është në bazë të asaj që gjendet në zemër. “Prandaj ka mundësi që një vepër ta veprojnë dy persona, (të jetë vepra e njëjtë në formë të njëjtë, në numër të madh të shumtë), por dallimi mes tyre është sikur dallimi mes qiellit dhe tokës (apo dallimi në vlerën e tyre është sikur dallimi mes qiellit dhe tokës).

Pastaj vazhdon:

“Medito rreth hadithit të fletës së vogël, kjo fletë e vogël në të cilën është shkruar shehadeti dhe vendoset në njërën anë të peshores, dhe në anën tjetër qëndrojnë 99 regjistra të gjithë të mbushur me mëkate dhe secila prej tyre është e madhe sa sheh syri i njeriut, dhe fleta do të vijë më rëndë dhe të gjithë këto regjistra do të fluturojnë në ajër, dhe për shkak të kësaj fjale personi nuk do të ndëshkohet te Allahu për ato mëkate që i ka bërë, mirëpo është e ditur (e njohur) se çdokush që është prej ithtarëve të teuhidit, që e njëson Allahun subhanehu ue teala me adhurim e ka këtë fletë me vete në ditën e Kiametit (gjithkush që ka jetuar me të dhe ka vdekur me të), por shumë prej tyre hyjnë në zjarr të xhehenemit për shkak të mëkateve që i kanë bërë, pra nuk u bën shumë dobi kjo fleta e vogël të cilin do ta marrin me vete në ditën e gjykimit. “

Pra, kjo vlerë kaq e madhe e fjalës La ilahe il-lAll-llah është për atë tek i cili / në zemrën e të cilit është fuqizuar shumë kjo fjalë. Është e njohur që në zemrat e disa robërve të Allahut kjo fjalë është shumë e fortë e fuqishme, sepse ai është shumë i sinqertë në atë çfarë aludon kjo fjalë, dhe në të njëjtën kohë e do atë që në çfarë aludon kjo fjalë apo kuptimin e domethënien e kësaj fjale, andaj për shkak të dashurisë së tij dhe për shkak të fuqizimit të madh të kësaj fjale në zemrën e tij, atëherë ai e ka rezultatin / efektin e saj apo edhe dritën në zemër e që pastaj reflektohet edhe në gjymtyrët dhe veprat e njeriut.

Prandaj, nëse kjo fjalë ekziston në këtë mënyrë në zemrën e njeriut, në këtë formë, pra e do dhe e do atë që kërkon kjo fjalë, domethënien e saj, nuk ka kurrfarë dyshimi, luhatja, mëdyshje rreth domethënies së saj, atëherë kjo e jep rezultatin efektin dhe i lë gjurmët e saj në zemrën e njeriut e gjithashtu në gjymtyrët e tij, atëherë kjo e luan atë punën e saj nëse përballet me gjynahet e shumta, edhe nëse janë 99 regjistra të gjithë të mbushura me mëkate edhe sa sheh syri i njeriut, atëherë ajo i djeg ato dhe i shkatërron ato dhe nuk ndëshkohet njeriu te Allahu subhanehu ue teala për shkak të gjynaheve.

Mirëpo, nëse është e kundërta dhe ai nuk e ka arritur atë plotësinë / përkryerjen e sinqeritetit të kësaj fjale në zemrën e tij, atëherë për këtë person nuk do të fluturojnë regjistrat e mëkateve të tij në ditën e gjykimit. Pra, ky hadith të cilin e ka sjellë autori në këtë temë si argument, gjithashtu edhe hadithi i kësaj fletushkës së vogël tregojnë se fjalës La ilahe il-lAll-llah nuk ka mundësi që ndonjë gjynah apo mëkat t’i dalë asaj përpara veçse ajo do ta shkatërrojë atë / do ta djegë atë, mirëpo kjo është për atë që e ka përsosur atë fjalë, e ka plotësuar atë fjalë, e ka realizuar, dhe kjo arrihet kur zemra e tij nuk përzihet apo në të nuk vendoset ndonjë dyshim apo luhatje rreth domethënies së saj.

E cila është kuptimi apo domethënia e kësaj fjale? Kjo fjalë në veten e saj përmban / përfshin edhe teuhidin rububijeh, e çka është teuhidi rububijeh? Është të njësohet Allahu si Krijues, Furnizues. Ai i cili na ka krijuar, na furnizon, na mban dhe Ai i cili e rregullon e drejton këtë kozmos dhe veten tonë. Kjo fjalë, me përmbajtje e përfshin edhe teuhidin rububijeh, por gjithashtu e përmban apo përfshin apo e kërkon domosdoshmërish e kërkon edhe teuhidin esma we sifat, pra pasi që Allahu është Ai i cili na ka krijuar neve, dhe është Ai i cili na furnizon neve, dhe është Ai i cili na mban neve, është Ai i cili kujdeset për neve, atëherë ky Zot e meriton që t’i ketë emrat dhe cilësitë më të përsosura, emrat më të bukur dhe cilësitë më të përsosura. Pra, domosdoshmërish e kërkon këtë. Pastaj, gjithashtu, kjo fjalë me përputhje në mes të thënies së saj (shkronjave të saj) dhe kuptimit të saj, e kërkon edhe teuhidin uluhije, pra njësimin e Allahut me adhurim, pra që të mos ia kushtojnë adhurimet tona askujt tjetër përveç Allahut. Ky është kuptimi dhe domethënia e kësaj fjale, të cilën njeriu duhet ta dijë me zemrën e tij, ta dojë kuptimin / domethënien e saj, dhe kjo domethënie apo kuptim të forcohet shumë në zemrën e njeriut, e atëherë ky kuptim është në atë gjendjen kur i shlyen dhe i djeg të gjitha mëkatet tona në ditën e gjykimit.

Pra, atij të cilit i bën dobi kjo fjali, apo kjo thënie, në mënyrën më të përsosur, pra edhe nëse gjynahet e tij arrijnë sa është pesha e qiejve dhe tokës, është ai i cili e ka plotësuar dhe përsosur kuptimin apo domethënien e saj, kur ajo aludon dhe kërkon prej neve që t’i realizojmë tri llojet e teuhidit.

Pastaj, në këtë hadith Allahu po i thotë Musës: Sikur shtatë qiejt dhe toka dhe banorët e qiejve “përveç Meje”. Çka kuptojmë prej saj? Që Allahu po e përjashton veten prej banorëve të qiellit. Pra, fjala La ilahe il-lAll-llah është lavdërim apo madhërim i Allahut subhanehu ue teala, prandaj ai i cili lavdërohet apo madhërohet është më i madh sesa padyshim vetë lëvdata apo madhërimi, por këtu duhet ta kuptojmë se kur themi që Allahu subhanehu ue teala është në qiell, nuk themi që Allahu është në qiell ashtu siç janë melaiket apo banorët e tjerë të qiellit. Melaiket dhe banorët e tjerë të qiellit, pse janë në qiell? Sepse kanë nevojë për qiell. Pra, qielli është ai i cili i mban e strehon ata, e Allahu nuk ka nevojë për qiellin. Për asnjë qiell e asnjë krijesë prej krijesave të Allahut, Allahu nuk ka nevojë. Qielli as nuk e mban atë, e as nuk e strehon Allahun, mirëpo melaiket apo banorët e qiellit kanë nevojë për qiellin e Allahut. Ndërsa, kur e themi se Allahu është në qiell, këtë e themi me qëllimin e vetëm se Allahu është në drejtim të qiellit. Pra Allahu është lart dhe është i vendosur mbi Arshin / Fronin e Tij, dhe nuk ka mundësi që Allahu të ketë nevojë për ndonjë prej krijesave të Tij, pa marrë parasysh a është ai Arshi i Tij, apo qielli,  Allahu nuk ka nevojë për to, nuk e mbajnë ato Allahun, e gjithashtu asnjë prej krijesave nuk e kufizon apo nuk e mbulon Allahun, siç është rasti tek melaiket apo banorët e tjerë të qiellit. Pra, Allahu kur themi se është në qiell, apo kur ka bërë Allahu përjashtim dhe ka thënë “përveç Meje”, themi se për qëllim është se Allahu është në drejtim të qiellit, për shkak të drejtimit të Lartësisë, qëndron lart neve.

Në këtë hadith po e kuptojmë vlerën e madhe të fjalës La ilahe il-lAll-llah dhe ky është dhikri më me vlerë të Allahu. Një hadith i ngjashëm me këtë është një hadith që e transmeton Imam Ahmedi dhe Tirmidhiu prej Ibn Umerit ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem thotë: “Lutja më e mirë është duaja në ditën e Arafatit, prej kësaj duaje (dhikri) më i mirë e më me vlerë që e kam thënë unë dhe pejgamberët para meje është La ilahe il-lAll-llahu uahdehu la sherike leh, lehul mulku we lehul hamdu, ue huwe ala kul-li shenjin kadir – Nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Allahut, që është i vetmi, nuk ka kurrfarë ortaku / bashkëpunëtori (pra askush nuk është i barabartë me Allahun), vetëm Atij i takon sundimi dhe vetëm Atij i takon Lavdërimi dhe madhërimi, dhe Ai është për çdo gjë i mundshëm (çdo gjë ka mundësi ta veprojë, dhe për çdo gjë ka fuqi).”

Gjithashtu në këtë hadith kuptojmë se patjetër duhet për ta arritur vlerën e fjalës La ilahe il-lAll-llah apo për ta përmendur Allahun me këtë fjalë, apo t’i kërkojmë Allahut nevoja përmes kësaj fjale, apo për ta bërë këtë fjalë si mjet përmes së cilit afrohemi te Allahut, atëherë duhet që këtë fjalë ta themi komplet ashtu siç është, e jo siç veprojnë injorantë prej sufive dhe dervishëve të cilët mjaftohen vetëm me fjalën “Allah”, dhe nuk e thonë fjalën La ilahe il-lAll-llah, e edhe më keq disa prej ekstremistëve të tyre thonë vetëm “Hu hu”, ndoshta i keni parë ata kur e bëjnë dhikër Allahun bëjnë vetëm “hu hu”, e cila është përemër në arabisht e që e ka kuptimin “Ai ai”, e ata aludojnë te Allahu. Nuk mjafton kjo, por kjo është bidat / risi dhe është devijim / humbje prej rrugës së drejtë, rrugës të cilën na e ka mësuar Allahu dhe pejgamberi i tij. Pra, për ta përmendur Allahun subhanehu ue teala duhet patjetër të themi La ilahe il-lAll-llah, përndryshe nuk mjafton të thuhet vetëm Allah apo vetëm Hu, e disa prej tyre kanë shkruar edhe libra kësaj, gjoja se lejohet të përmendet Allahu vetëm përmes fjalës Allah, apo përmes fjalës Hu-hu, e prej tyre është Ibn Arabiu, i cili quhet Kitabul-Hu – Libri el-Hu. D.m.th “Ai” e që ka për qëllim Allahun. Kjo tregon për devijimin, humbjen e tyre, dhe injorancën e tyre rreth sunnetit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Gjithashtu në këtë hadith kuptojmë se përmendja e Allahut subhanehu ue teala me dhikër të veçantë, gjithsesi duhet të ketë argument prej Kuranit dhe sunnetit përndryshe nuk pranohet te Allahu. Nëse ti do ta përmendësh Allahun me një dhikër dhe të arrish shpërblimin e Allahut atëherë ai dhikër duhet të jetë i bazuar në Kuran dhe sunnet, sepse Musa alejhisselam i tha Allahut: “Më mëso mua diçka apo një fjalë me të cilën unë të përmendi ty”, pra gjithsesi mësimi duhet të vijë prej Allahut, pra prej Kuranit apo prej sunnetit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Edhe ajo që e thamë më herët se çfarë kuptohet prej kësaj fjale, është se përveç dhikrit është edhe dua / lutje ndaj Allahut.

E hadithin tjetër që e sjell autori, vazhdojmë në dersin e radhës, është hadithi kudsij, që e transmeton Tirmidhiu prej Enesit radijallahu anhu, që ka thënë Allah, “o biri i Ademit, nëse ti më vjen me gjynahe sa është toka (sa mund të paramendohet të mbushet toka me gjynahe), pastaj më takon Mua duke mos më bërë shirk asgjë (as të madh as të vogël), atëherë aq sa është toka atëherë edhe unë do të takoj ty me falje (pra do t’i fali të gjitha ato gjynahe që janë aq shumë saqë nëse mund të paramendohen, toka do të mbushej me ato gjynahe).

 

Hadithi i fundit që e sjell autori (Tirmidhiu nga Enesi), dhe çështjet që janë shtjelluar në këtë temë

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 2 – VLERA E TEUHIDIT DHE MËKTATET QË AI SHLYEN

Dersi 6

Kemi mbetur te hadithi i fundit të cilin e sjell autori i librit të teuhidit, Muhammed Ibn AbdulUehhabi rahimehullah për temën “Vlera e teuhidit dhe cilat mëkat i fshin ai”, dhe kemi mbërri te hadithi i fundit, e ai është hadithi që e transmeton Tirmidhiu prej Enesit radijallahu anhu, i cili thotë:

“E kam dëgjuar pejgamberin salallahu alejhi ue selem duke thënë”, dhe autori e sjell vetëm pjesën e fundit të hadithit, “Allahu thotë: O biri i Ademit (o njeri), sikur të më kishe ardhur mua me gjynahe sa është toka plot (pra ta mbush tokën, dhe kjo fjala që ka ardhur këtu na arabisht “kurab” d.m.th. të mbushet toka plot ose përafërsisht sa të mbushet toka plot), pastaj më takon Mua duke mos më bërë shirk (pra duke qenë muwahid, duke e njësuar Allahun me adhurim), Unë do të vij / takoj ty me po aq falje gjynahesh (sa është toka plot falje gjynahesh)”. Ky është fundi i hadithit, ndërsa fillimi i hadithit apo hadithi i plotë që e transmeton Tirmidhiu prej Enesit është:

“Allahu thotë: O biri i Ademit përderisa ti më lutesh Mua dhe shpreson tek Unë (pra shpreson në faljen e Allahut subhanehu ue teala), Unë të gjitha mëkatet do t’i shlyej / fali dhe nuk iu kushtoj rëndësi atyre (pra sikur të mos ekzistonin fare, pra kur ti i lutesh dhe kërkon falje prej Allahut, dhe shpreson në faljen e Allahut), o biri i Ademit, sikur mëkatet tua ta arrijnë kufirin e qiellit (pra të paramendohet sikur njeriu bën aq shumë gjynahe, sa ato arrijnë deri në qiell), pastaj kërkon prej Meje falje, unë do t’i fal ato dhe nuk do t’iu kushtoj rëndësi fare”, e pastaj vjen kjo pjesa e fundit e hadithit me të cilin ka argumentuar autori, që e cekëm më herët, për vlerën e teuhidit ku Allahu thotë:

“Nëse ti më takon Mua me gjynahe sa është toka plot, duke mos më bërë shirk askënd dhe asgjë, Unë ty po ashtu do të takoj me po aq falje gjynahesh”.

Së pari, ky është hadith kudsij, (kjo është pak jashtë temës) dhe çka është hadithi kudsij apo hadithet kudsije? Këto janë hadithe që pejgamberi salallahu alejhi ue selem i transmeton prej Zotit të Tij, dhe muhadithunët, shkencëtarët e hadithit, hadithin kudsij e kanë futur në mesin e haditheve të pejgamberit salallahu alejhi ue selem, për arsye se ky hadith i atribuohet pejgamberit salallahu alejhi ue selem që ai e ka transmetuar prej Allahut subhanehu ue teala. Dhe me ixhmanë / konsensusin e gjithë dijetarëve është që hadithi kudsij nuk është prej Kuranit, nuk është pjesë e Kuranit, edhe pse si Kuranin poashtu edhe hadithin kudsij pejgamberi salallahu alejhi ue selem na e transmeton prej Allahut.

Pastaj, dijetarët kanë hilaf mes tyre, në tekstin e haditheve kudsije, a është kjo fjalë e Allahu me të cilat ka folur Allahu, apo është shpallje që Allahu ia ka dhënë pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pra shpallje vetëm me domethënien e kuptimit të tij, kurse teksti apo thënia është prej pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pra ai e ka thënë ashtu siç ia ka shpallur Allahu atij salallahu alejhi ue selem. Mendimi i parë është që hadithet kudsij janë prej Allahut, si tekstet ashtu edhe kuptimet, për arsye se ata thonë që pejgamberi salallahu alejhi ue selem këto hadithe ia ka adresuar / atribuuar Allahut subhanehu ue teala, dhe është e ditur dhe e njohur në esencë se kur themi që një fjalë është prej dikujt, pra ia atribuojmë / adresojmë atij, atëherë kjo kuptohet që ai prej të cilit transmetohet e ka thënë këtë fjalë, e jo ai i cili na e transmeton. Pra, në këtë rast i ka thënë Allahu, e jo pejgamberi salallahu alejhi ue selem, e sidomos nëse ia shtojmë këtu faktin që pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka qenë ai i cili e ka bartur misionin që ia ka caktuar Allahu teala me besnikërinë më të madhe, pra ka qenë njeriu më i besueshëm në transmetimin e asaj që ia ka obliguar Allahu teala  për te ummeti i tij.

Kurse mendimi i dytë është se vetëm kuptimi i haditheve kudsij është prej Allahut subhanehu ue teala, ndërsa thëniet apo fjalët / teksti është prej pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Edhe këta mendimin e tyre e argumentojnë me dy pika:

-E para është që sikur të kishte qenë hadithi kudsij prej Allahut, si teksti ashtu edhe domethënia, atëherë thonë që prej kësaj kuptohet se hadithi kujdsij është më i lartë sa i përket senedit / transmetimit sesa Kurani, për arsye se këtu pejgamberi salallahu alejhi ue selem po e transmeton direkt prej Allahut, ndërsa Kuranin pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka marrë përmes Xhibrilit, pra me ndërmjetës. Pra, ata thonë që nuk ka mundësi që hadithet kudsij të jenë fjalë prej Allahut subhanehu ue teala, sepse në këtë rast do të ishte se këto hadithe janë më të larta në transmetim, sesa vetë Kuranit. Pra, ka ardhur direkt pa Xhibrilin si ndërmjetësues, e Allahu për Kuranin ka thënë:

“Thuaj këtë Kuran e ka zbritur shpirti i shenjtë (Xhibrili) prej Zotit tënd”, pra prej Allahut, gjithashtu, “këtë Kuran e ka zbritur shpirti besnik”, e kjo është cilësi e Xhibrilit. “e ka zbritur në zemrën tënde (i thotë pejgamberit salallahu alejhi ue selem) që ti të jesh prej atyre që ua tërheq vërejtjen tjerëve, dhe ka zbritur në gjuhë të pastër arabe”, dhe prej kësaj kuptohet që hadithet kudsij nuk e kanë tekstin prej Allahut teala, por vetëm kuptimin.

Pika e dytë që e cekin ata është se sikur të kishte qenë teksti i hadithit kudsij prej Allahut, atëherë nuk do të kishte dallim në mes të tij dhe vetë Kuranit, sepse sipas këtij kuptimi  del që të dyja janë fjalë të Allahut, atëherë thonë që urtësia kërkon që hadithi kudsij nëse e shikojmë nga ky aspekt, është se edhe hadithi kudsij edhe Kurani janë të njëjtë në dispozitë, e nëse janë të njëjtë në esencë, d.m.th. se janë fjalë të Allahut, atëherë duhet të jenë të njëjtë edhe në dispozitë. Mirëpo, mes hadithit kudsij dhe Kuranit ka shumë dallime, e prej tyre është se me leximin e hadithit kudsij, njeriu nuk e adhuron Allahun teala, e qëllimi është se nuk e adhuron ashtu siç e adhuron me leximin e Kuranit, pra ne e dimë që me leximin e çdo shkronje të Kuranit ka shpërblim, ndoshta edhe nuk e kupton fare domethënien e tij, por vetëm pse e lexon Kuranin ka shpërblim për çdo shkronjë prej Allahut, e kjo nuk thuhet për hadithin kudsij. Kuptohet që nëse e lexon për kërkim dije ka shpërblim, mirëpo jo sikur Kurani, për çdo shkronjë të të cilit ka shpërblim.

Dallimi tjetër që e sjellin është se Allahu subhanehu ue teala i ka sfiduar njerëzit që të sjellin diçka të ngjashme me Kuranin apo vetëm një ajet sikur ajeti i Kuranit, ndërsa kjo nuk ka ardhur për hadithin kudsij.

Dhe tjetra është se Kuranin Allahu e ka marrë përsipër ta ruajë atë, dhe ky Kuran do të ruhet ashtu siç ka zbritur, pra Allahu thotë:

“Vërtetë ne e kemi zbritur dhikrin Kuranin, dhe ne do ta ruajmë atë”, kurse hadithet kudsije dallojnë, dhe është e kundërta. Prej tyre ka hadithe të cilat janë sahih, ka të tilla që janë hasen, të mira, mirëpo ka edhe hadithe të dobëta. Madje ka edhe hadithe të shpikura dhe thonë se janë hadith kudsij. Dhe kjo nuk është sikur Kurani, edhe pse hadithet e dobëta dhe të shpikura nuk janë prej haditheve kudsij, por iu veshën atyre, iu atribuohen, madje ka raste kur edhe iu shtohen dhe mangësohen disa prej shprehjeve që kanë ardhur në sunnetin e pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Prej dallimeve tjera thonë që Kurani lejohet të lexohet në namaz, ndërsa nuk lejohet me konsensusin e të gjithë dijetarëve të myslimanëve, nuk lejohet që të lexohet hadithi kudsij në namaz. Pra, sikur të kishte qenë teksti i tij prej Allahut subhanehu ue teala, atëherë do ta kishte gjithsesi të njëjtën dispozitë, sikur Kurani, dhe do të kishte qenë i lejuar të lexohej në namaz.

Dallim tjetër është që Kurani nuk lejohet të lexohet me domethënie / kuptim, ndërsa hadithet kudsij hyjnë në mesin e haditheve të pejgamberit salallahu alejhi ue selem që dijetarët e kanë lejuar të transmetohen vetëm me kuptim, pra të lexohen vetëm me kuptim, ashtu siç janë hadithet tjera, e këtu hynë edhe ato kudsije.

Prej dallimeve tjera është se një pjesë prej dijetarëve (dhe pse ky nuk është mendimi më i saktë), e kanë mendimin që Kurani nuk bën të lexohet pa abdes, pra pa qenë i pastër, dhe kjo nuk kanë thënë që vlen edhe për hadithin kudsij, dhe e njëjta është edhe për xhunubin, edhe pse as ky nuk është mendimi më i saktë, por ka prej dijetarëve që nuk e lejojnë që xhunubi të lexojë Kuran, dhe këtë dispozitë nuk e kanë marrë parasysh për sa i përket hadithit kudsij.

Pastaj kanë thënë se një dallim tjetër është se transmetimi i Kuranit është vërtetuar dhe pohuar me “tevatur”, që d.m.th. kur vjen transmetimi prej shumë rrugëve, dhe e pren atë dyshimin, dhe nuk ka kurrfarë dyshimi se është prej Allahut, dhe ky transmetim i Kuranit në mënyrë kaq të prerë e kaq bindëse, na jep neve dhe përfitojmë prej tij gjithashtu dije bindëse / pa kurrfarë dyshimi. Prandaj, ai që e mohon vetëm një shkronjë prej Kuranit, është sikur ta kishte mohuar gjithë Kuranin, siç ka thënë Ibn Mes’udi. Ai i cili e mohon një shkronjë prej Kuranit (thotë që nuk është prej Allahut), është sikur ta mohonte gjithë Kuranin, mirëpo e njëjta nuk mund të thuhet edhe për hadithin kudsij, sepse dikush mund ta ketë mendimin se hadithi kudsij nuk është vërtetuar që është transmetuar prej pejgamberit salallahu alejhi ue selem, dhe nuk i themi se ai ka bërë kufër menjëherë, mirëpo nëse ai e di dhe është i bindur se këtë e ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem, atëherë themi se ka bërë kufër, por jo në rastin e parë.

Pastaj gjithashtu i janë përgjigjur atij argumentit të dijetarëve të parë të cilët kanë thënë se përderisa pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka atribuuar te Allahu hadithin kudsij atëherë në esencë themi se kur diçka i atribuohet dikujt, atëherë themi se ai e ka thënë këtë, e jo transmetuesi i saj. Këta thonë, dijetarët e grupit të dytë, se kjo po, në esencë është kështu, por nganjëherë jo. Nganjëherë, edhe pse i atribuohet thënia dikujt, kuptimi është vetëm domethënia e saj dhe jo thënia apo citati, pra të citohet fjalë për fjalë çfarë ka thënë ai. Këtë e gjejmë vetë në Kuran te ngjarjet e pejgamberëve ku Allahu subhanehu ue teala tregon se çfarë ka thënë filani e çfarë ka thënë filani, dhe dihet domosdoshmërish se këto nuk kanë qenë fjalët e tyre, por dihet që Allahu i tregon fjalët e tyre vetëm me kuptim, dhe jo me tekstin e tyre. Dhe për të gjitha që cekëm rreth hadithit kudsij, themi se mendimi më i saktë është ky mendimi i dytë, që te hadithi kudsij vetëm kuptimi / domethënia është prej Allahut, kurse teksti është prej pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Dhe ky hilaf mes dijetarëve nuk është sikur hilafi mes ehli sunnetit dhe esharive, rreth të folurit e Allahut. Esharitë çfarë mendimi kanë rreth të folurit e Allahut dhe bidatxhitë tjerë? Ehli sunneti besojnë se Allahu realisht ka folur me këtë Kuran, dhe të folurit e Allahut është zë që dëgjohet dhe siç thonë dijetarët, shkronjë që shkruhet, pra mund të shkruhet me shkronja. Pra, është zë që dëgjohet prej krijesave, pra atyre që ua mundëson Allahu ta dëgjojnë, dhe është shkronjë që shkruhet, pra mund të shkruhet të folurit e Allahut me shkronja. Ndërsa, esharitë thonë se të folurit e Allahut është vetëm të folur të brendshëm, pra se Allahu nuk fol realisht. Pra, as nuk është zë që dëgjohet e as nuk mund të shkruhet me shkronja, por thonë se Allahu e ka krijuar një zë dhe përmes atij zëri ka folur, dhe atë zë e ka dëgjuar Xhibrili dhe ia ka zbritur pejgamberit salallahu alejhi ue selem Kuranin. Sipas kësaj nuk ka kurrfarë dallimi mes besimit të esharive dhe mu’tezilive. Mu’tezilitë në të njëjtën mënyrë e kanë mohuar të folurit e Allahut subhanehu ue teala, kanë thënë që të folurit e Allahut është i krijuar, dhe Allahu e ka krijuar ose në ajër, ose e ka krijuar diku një krijesë diku dhe ka folur dhe pejgamberët e kanë dëgjuar të folurit e Allahut apo shpalljen, kurse Ehli Sunneti thonë se të folurit e Allahut është i pa-krijuar, është cilësi e Allahut me të cilin ai ka folur direkt, dhe ua ka shpallur shpalljen pejgambereve. Pra, të mos habitemi me esharitë të cilët edhe pse thonë se të folurit e Allahut është i pa-krijuar ata në fund si përfundim del që akideja e tyre nuk ka kurrfarë dallimi prej mu’tezilive sa i përket të folurit e Allahut, sepse ata prapë se prapë besojnë se ky Kuran që e kemi ne mes dy kopertinave është i krijuar, dhe nuk kanë kurrfarë dallimi me mu’tezilitë të cilët gjithashtu thonë se ky Kuran që është mes dy kopertinave është i krijuar.

Edhe pse shejh Uthejmini rahimehullah thotë: rreth hilafit që ekziston rreth hadithit kudsij a është prej Allahut a jo, është më mirë të mos hyhet shumë në këtë mesele, sepse ka mundësi të kalosh në teprim, dhe dihet se teprimi në Islam është i nënçmuar  dhe mund të shkatërrojë atë që i hyn teprimit dhe e tepron në fe”,  prandaj na mjafton neve që të themi vetëm se hadithet kudsij janë hadithe që i ka transmetuar pejgamberi salallahu alejhi ue selem prej Allahut, ashtu siç ka thënë vetë pejgamberi salallahu alejhi ue selem, mirëpo nëse dikush bën pyetje se cilat janë dallimet në mes të hadithit kudsij edhe Kuranit, atëherë ju veç i dëgjuat atë.

Pastaj është një dobi tjetër se nëse zinxhiri i hadithit ndalet te Allahu, ose përfundon te Allahu, atëherë ai quhet hadith kudsij, dhe pse quhet hadith kudsij? Sepse kudsij d.m.th. i shenjtë, dhe ka ardhur prej Allahut subhanehu ue teala i cili është i shenjtë në qenien e tij, pra është hadith me vlerë.

Kurse nëse ndalet hadithi, dhe përfundon zinxhiri i hadithit te pejgamberi salallahu alejhi ue selem atëherë ai hadith quhet merfuun, kjo nëse e gjeni nëpër libra pra që një hadith është merfu, si dobi për ata që duan ta dinë.

Dhe nëse përfundon zinxhiri i transmetimit të hadithit te ndonjë sahabi, shok i pejgamberit salallahu alejhi ue selem, atëherë hadithi quhet mewkuf, pra që është ndalur te sahabiu dhe nuk ka shkuar te pejgamberi salallahu alejhi ue selem.

Dhe nëse zinxhiri i transmetimit të hadithit përfundon te tabiini, pra te gjenerata që janë pas shokëve të pejgamberit salallahu alejhi ue selem, atëherë zinxhiri është meftuh, zinxhir i ndërprerë, që zinxhiri i tij nuk shkon deri te pejgamberi salallahu alejhi ue selem apo te sahabiu.

Pastaj, i kthehemi hadithit që e ka sjellur autori si argument për vlerën e teuhidit, e ajo është se në këtë hadith Allahu po thotë “Nëse ti më takon mua duke mos më bërë diçka shirk”. Shejjen që ka ardhur këtu, që d.m.th. “diçka”, ka ardhur në trajtën e pashquar e gjithashtu, e kur vjen trajta e pashquar në mohore në arabisht, atëherë përfshin çdo gjë, pa marrë parasysh a është shirk i madh apo i vogël, pra këtu përfshihentë dyja: “Nëse ti më takon mua duke mos më bërë shirk asgjë”, atëherë këtu kuptojmë se është një kusht shumë i madh për ta arritur atë premtimin e Allahut për faljen e gjynaheve tona, pra kur Allahu na ka premtuar se do të na i falë gjynahet kur ne nuk i bëjmë Atij asgjë shirk, atëherë këtu kuptohet që njeriu duhet të jetë në selamet / të shpëtojë prej çdo shirku, pavarësisht a është i shumtë apo i paktë, a është i madh apo i vogël. Pra, nëse do ta arrish këtë falje gjynahesh, largoju çdo lloj shirku, dhe nuk ka mundësi të shpëtojë nga shirku ndaj Allahu përveç atij që Allahu ia mundëson të shpëtojë, dhe kjo është ajo zemra e pastër për të cilën Allahu thotë në suren Shuara:

“Atë ditë në ditën e gjykimit nuk do të bëjë dobi asnjë pasuri e asnjë pasardhës (fëmijët dhe pasuria askujt nuk do t’i bëjnë dobi), përveç ai i cili e takon Allahun subhanehu ue teala me zemër të pastër / të shëndoshë (që ka shpëtuar nga çdo lloj shirku pa marrë parasysh a është shirk i madh, apo shirk i vogël)”.

Ibn Rexhebi Allahu e mëshiroftë thotë, kur e komenton këtë hadith:

“Ai i cili vjen në ditën e gjykimit me teuhid, dhe e takon Allahun me gjynahe sa është toka (sa mbushet toka), Allahu do t’i vijë atij me po aq falje gjynahesh, por kjo është nëse do Allahu që t’ia falë këto gjynahe, nëse do ia fal, e nëse do e ndëshkon për shkak të mëkateve që i ka bërë, mirëpo përfundimi i atij që e ka takuar Allahun me teuhid është se ai nuk do të jetë përgjithmonë në zjarrin e xhehenemit, por gjithsesi dikur do të dalë prej zjarrit të xhehenemit dhe do të hyjë në Xhennet, nëse teuhidi i robit / njeriut plotësohet, gjithashtu dhe sinqeriteti për Allahun është i plotë, dhe i vepron kushtet që i kërkon teuhidi me zemrën e tij, me gjuhën dhe gjymtyrët, (pra nuk mjafton teuhidi vetëm me zemër dhe me gjuhë, por gjithsesi edhe me gjymtyrët e tij), apo nëse (i vepron kushtet e teuhidit) me zemrën dhe gjuhën e tij në momentet e vdekjes (sepse në momentet e vdekjes njeriu nuk ka mundësi të veprojë dhe aty mjafton vetëm me zemrën dhe gjuhën e tij t’i plotësojë apo t’i kryejë kushtet e teuhidit), kjo pastaj kërkon që gjithsesi t’i falen gjynahet që i ka bërë në të kaluarën (të gjitha, pra asnjë gjynah të mos i mbetet pa iu falur), dhe gjithashtu kjo kërkon që ai të pengohet dhe kurrsesi të mos hyjë për asnjë çast në zjarrin e xhehenemit, ai i cili e realizon fjalën e teuhidit me zemrën e tij, atëherë ky realizim e nxjerr prej zemrës së tij gjithsesi atë respektin / madhërimin / frikë-respektin / mbështetjen ndaj dikujt tjetër përveç Allahu subhanehu ue teala. (Nuk ka mundësi që ai e realizon me zemrën e tij teuhidin, e në zemrën e tij të ketë vend dikush tjetër përveç Allahut subhanehu ue teala, apo ta dojë dikë tjetër përveç Allahut subhanehu ue teala, apo të mbështetet në dikë tjetër përveç Allahut subhanehu ue teala, apo ta madhërojë apo respektojë dikë tjetër përveç Allahut subhanehu ue teala), nëse është kështu, atëherë ky teuhid që e ka realizuar në zemrën e tij do t’i djegë të gjitha gjynahet që i ka bërë, edhe nëse ato janë sa shkuma që del në deti (ajo shkuma kur përplasen valët e detit, edhe nëse janë aq shumë, ky teuhid i shkatërron ato gjynahe), mirëpo ka mundësi që ky teuhid që e ka realizuar në zemrën e tij, të gjitha t’ia kthejë në vepra të mira (pra ato gjynahe që i ka bërë, përveç që ia shlyen teuhidi që e realizon ashtu siç kërkohet, ato gjynahe të gjitha ia kthen në vepra të mira, në shpërblime te Allahu, për arsye se ky teuhid është eliksir (një farë lënde apo bari që e kanë besuar njerëzit më herët në kohët e lashta, se nëse e vendos një metal në të pa vlerë, ai e kthen atë në ari apo një metal më të çmuar), prandaj edhe teuhidi është kështu, madje është eliksiri më i madhi, sepse nëse vetëm një pikë e vogël prej tij vendoset, gjynahet që i ka bërë njeriu, por nëse e realizon teuhidin ashtu siç duhet në zemrën e tij, edhe nëse janë sa kodra këto gjynahe, atëherë të gjitha ia kthen në vepra të mira dhe shpërblime sa kodra.”

Kurse shejhul islami ibën Tejmijje rahimahullah thotë:

“Shirku është dy llojesh, i madh dhe i vogël, dhe kush shpëton prej këtyre dy shirkeve, Allahu ia ka bërë obligim vetes që këtë person ta fusë në Xhennet”, (pra ai gjithsesi do të hyjë në Xhennet nëse shpëton prej dy shirkeve, të madhit dhe të voglit), mirëpo, kush vdes në shirkun e madh, gjithashtu e ka obligim (gjithsesi do të hyjë) në xhehenem, ndërsa kush shpëton nga shirku i madh, mirëpo ka ndodhur që të veprojë diçka prej shirkut të vogël, mirëpo të njëjtën kohë ka vepra të mira aq shumë sa të njëjtën kohë peshojnë më shumë se sa ky shirku i vogël, atëherë ai do të hyjë në Xhennet, sepse këto vepra të shumta të mira që i ka vepruar, janë teuhid i shumtë që qëndrojnë karshi këtij shirkut të vogël të paktë që e ka vepruar, prandaj gjithsesi ai do të hyjë në Xhennet nëse gjendja e tij është e këtillë, dhe kush ka shpëtuar prej shirkut të madh, por gjithashtu ka vepruar shumë prej shirkut të vogël, saqë të këqijat e tij peshojnë më shumë se të mirat e tij, atëherë ky do të hyjë në zjarr të xhehenemit”,

Dhe prej kësaj po kuptojmë se shejhul Islami e ka mendimin rreth asaj kur thotë Allahu “vërtetë Allahu nuk ia fal atij që i bën shirk Allahut, ndërsa çdo gjynah tjetër nën shirk që bëhet ia fal”, e ky e ka mendimin se këtu hyn edhe shirku i madh e edhe i vogli, pra se nëse ti vdes pa u penduar edhe prej shirkut të vogël, këtë kurrsesi Allahu nuk do ta falë, por gjithsesi do të ndëshkohesh për atë.

Dhe vazhdon shejhu:

“Për cilin shirk robi do të ndëshkohet prej Allahut? Nëse është shirku i madh, pra gjithsesi do të hyjë në xhehenem përgjithmonë, ose është shirk i vogël, por e ka vepruar shumë, (ka bërë shumë prej shirkut të vogël, dhe do të hyjë në zjarrin e xhehenemit, por inshaAllah dikur do të dalë prej aty), mirëpo nëse shirku i vogël është i paktë, dhe vjen përballë sinqeritetit i cili është i shumtë, atëherë robi nuk do të ndëshkohet për këtë shirkun e vogël që e ka vepruar pak”,

Pra këtu po e shohim se shumë njerëz shirkun e vogël e marrin si të lehtë, dhe thonë “elhamdulilah nuk jam mushrik (nuk bëj shirk), pra kam shpëtuar prej shirkut”, dhe mendon se qëllimi është vetëm të shpëtojë nga shirku i madh, por rreziku është që ai të bie në shirkun e vogël pa e vënë re fare / pa e ndjerë fare, dhe e dimë që të duhet pasuria e kësaj dynjaje aq shumë, e ajo të ta humb mendjen ty prej adhurimit të Allahut – edhe këtë e ka quajtur pejgamberi salallahu alejhi ue selem shirk, dhe ka thëni ai salallahu alejhi ue selem:

“U shkatërroftë robi i dinarit”, dhe çfarë është për qëllim me këtë, ai që e ka marrë dinarin si zot të tij, ai që i ka marrë paret si zot, dhe është bërë rob i tyre, saqë e kanë larguar nga adhurimi dhe të qenit rob i Allahut subhanehu ue teala.

“është shkatërruar gjithashtu robi i khamisës (ka qenë kjo një rrobë që në kohën e pejgamberit salallahu alejhi ue selem ka qenë prej rrobave të shtrenjta), pra pasuria e kësaj dynjaje e ka larguar nga adhurimi i Allahut.

“dhe është shkatërruar robi i (khamiles) kadifes (tash somodi)”, (e cila ka qenë një prej rrobave më të shtrenjta në kohën e pejgamberit salallahu alejhi ue selem), d.m.th. pejgamberi salallahu alejhi ue selem atë që synim të tij e ka bërë dynjanë, e ka quajtur rob të saj, kurse ai që synim të tij e ka bërë dinarin apo dërhemin, apo një pasuri të kësaj dynjaje, e ka quajtur rob, pra nuk është rob i Allahut, por rob i tij (dinarit), edhe pse ky nuk është shirk i madh, mirëpo është prej shirkut të vogël, kështu që njeriu ka mundësi të bjerë në shirk të vogël pa e vërejtur fare / pa e ndjerë, kështu që njeriu nuk duhet ta sigurojë veten e tij mirëpo vazhdimisht duhet ta lusë Allahun, siç e ka lutur pejgamberi salallahu alejhi ue selem, që ta ruajë të mos i bëjë shirk Allahut duhet e ditur, mirëpo gjithashtu ta ruajë që të mos i bëjë shirk Allahut subhanehu ue teala, duke mos e ditur. Pra, shpesh njeriu mund të bjerë në shirk edhe pa vetëdijen e tij.

Pra, përshtatshmëria e këtij hadithi me temën që e ka sjellur autori është shumë e qartë, pra e tregon atë vlerën e madhe të teuhidit, pra ai i cili e realizon teuhidin ashtu siç ka kërkuar Allahu, por me kusht që t’i largohet shirkut, sepse Allahu kështu ka thënë, “pastaj, duke mos më bërë asgjë shirk (asnjë melaike, asnjë shirk të madh apo të vogël, asnjë pejgamber të mos i shoqërohet Allahut subhanehu ue teala në adhurim, apo dikush tjetër kushdo qoftë ai, pra ka vendosur kusht Allahu subhanehu ue teala), atëherë Allahu do t’i bëjë magfiret, do t’i shlyejë gjynahet, dhe çfarë është magriret, është t’i mbulojë gjynahet dhe t’i tejkalojë ato, pra Allahu të mos marrë në llogari për ato gjynahe, pra t’i mbulon, i tejkalon dhe nuk të merr në llogari pse i ke bërë ato gjynahe.

Pastaj, në këtë hadith gjithashtu kuptohet shpërblimi i madh i teuhidit dhe këtu në këtë hadith ka kundërpërgjigje për havarixhët të cilët i bëjnë tekfir myslimanët për gjynahet e tyre të mëdha, pra havarixhët kanë thënë se nëse një mysliman e bën një gjynah të madh, ai ka dalë nga feja e Allahut dhe do të jetë përgjithmonë në zjarr të xhehenemit, e gjithashtu edhe mu’tezilitë e kanë thënë të njëjtën, por me fjalë pak më të buta, kanë thënë se ai në këtë dunja, ai që e bën një gjynah të madh apo më shumë gjynahe të mëdha, nuk ka pendim për të te Allahu subhanehu ue teala (nëse vdes me ato gjynahe, pra nuk ia fal), në këtë dunja është në mes të dy vendeve, as nuk është qafir e as nuk është mysliman, pra është në një vend mes dy vendeve, por në ditën e gjykimit thonë se do të jetë gjithmonë në Xhehenem, kështu që nuk ka shumë dallim në mes tyre dhe havarixhëve. E njëjta akide, sepse në ahiret po thotë se ai do të jetë përgjithmonë në xhehenem, dhe nuk do të dalë kurrë prej xhehenemit. Kurse në këtë hadith, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka treguar se çfarë është nën shirk, që i vepron myslimani, mirëpo duke e realizuar teuhidin, atëherë ato Allahu do t’ia falë, qofshin mëkate të mëdha apo të vogla, Allahu do t’ia falë, nëse e takon Allahun me teuhid, dhe duke mos i bërë shirk Allahut teala.

Pra, ehli sunneti thonë që ai i cili bën gjynahe të mëdha, nuk merret prej tij emri i imanit, pra nuk themi që ai nuk është besimtar, nuk themi që është jo-besimtar, pra as nuk i merret në përgjithësi emri i imanit, por as nuk i jepet në përgjithësi, në mënyrë të pakufizuar. Pra, as nuk i merret në mënyrë të pakufizuar, e as nuk i jepet në mënyrë të pakufizuar. Mirëpo, themi se ai është besimtar, por me iman të paktë, pra nëse e bën gjynahin e madh, imani i tij është pakësuar, ose themi se ai është besimtar gjynahqar, pra nuk themi vetëm se është besimtar, por themi se është besimtar, por gjynahqar. E as nuk themi se ai është besimtar me imanin e tij, por themi se është fasik / i shthurur / i prishur për shkak të mëkatit të madh që e ka bërë, dhe për këtë akide të ehli sunnetit argumentojnë Kurani dhe Sunneti dhe ixhmaja / konsensusi i gjithë dijetarëve të ehli sunnetit.

Pastaj, si çdo herë, autori në fund të këtij kapitulli i sjell çështjet që shtjellohen në këtë kapitull / temë, dhe këtu i ka sjellë 20 prej çështjeve:

1. E para është se në këtë temë shtjellohet mirësia e madhe / e gjerë / e pakufishme e Allahut. Pra, këtë autori e ka marrë prej fjalëve të pejgamberit salallahu alejhi ue selem i cili thotë se “ai i cili e thotë shehadetin, dhe e beson Isën si rob dhe i dërguar i Allahut” dhe hadithin që e kemi sjellë në fillim të temës, “Allahu do ta fusë në Xhennet, në bazë të veprave që i ka bërë”. Këtë pjesë të fundit, do ta sqarojmë më vonë.
2. E dyta është se në këtë temë shtjellohet se teuhidi ka shpërblim të madh / sevap të madh te Allahu, dhe kjo është marrë prej hadithit që e shpjeguam në dersin e kaluar, ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë se “nëse qiejt dhe toka dhe banorët e qiejve vendosen në një anë të peshores, kurse fjala La ilahe il-lAll-llah vendoset në anën tjetër të peshores, atëherë do të anojë më shumë fjala La ilahe il-All-llah.
3. E treta është se me gjithë këtë vlerë të madhe të teuhidit, gjithashtu teuhidi i fal / shlyen mëkatet e robit, e kjo është nxjerrë nga hadithi ku Allahu thotë: “nëse ti më vjen me teuhid, dhe me gjynahe sa është toka, atëherë edhe Unë do të vij me falje, aq sa është toka”. Pra, njeriu nganjëherë, nefsi i tij të cilin e nxit shejtani, e mund, dhe bie në mëkate. Nuk ka njeri që nuk bie në mëkat, nuk ka njeri që nuk bie në gjynah. Mirëpo, nëse ka qenë mukhlis, i sinqertë për Allahun në adhurimin e tij, në bindjen ndaj Allahut subhanehu ue teala, atëherë kjo mirësi e teuhidit atij do t’ia shlyejë, dhe Allahu për shkak të saj, do t’ia falë gjynahet që i ka bërë, nëse e takon Allahun me teuhid.
4. Në këtë temë gjithashtu interpretohet ajeti që gjendet në suren el-En’am ku Allahu thotë:

“Ata të cilët kanë besuar dhe nuk e kanë përzier imanin e tyre me padrejtësi / dhulm, këta janë ata të cilët do ta kenë sigurinë e plotë, dhe këta janë ata që do ta gjejnë udhëzimin ashtu siç e kërkon Allahu”. Pra, qëllimi është se ky ajet duhet të interpretohet kështu, se dhulmi apo padrejtësia që ka ardhur në këtë ajet, është shirku, e jo gjynahet e mëkatet, siç mund t’i shkojë dikujt në mendje, edhe pse edhe ato janë padrejtësi që ia bën njeriu shpirtit të tij, mirëpo, qëllimi me dhulm në këtë ajet është shirku, prandaj vetë pejgamberi salallahu alejhi ue selem kështu e ka interpretuar kur ka thënë: “a nuk e keni dëgjuar fjalën e atij burrit të mirë (për qëllim ka qenë Llukmani), kur ka thënë se vërtetë shirku është dhulm / padrejtësi e madhë që njeriu ia bën vetes”. Pra, qëllimi me dhulm në këtë ajet është shirku dhe jo gjynahet tjera.

5. Duhet të meditohet rreth pesë gjërave që janë përmendur në hadithin e Ubades, e këtu janë 5 gjërat që janë përmendur në hadithin e parë, që e ka sjellë autori si argument për vlerën e teuhidit, e ato janë se ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem:

Ai i cili e dëshmon shehadetin – pra këto janë dy çështjet e para,

e pastaj thotë “që Isa është rob i Allahut dhe i dërguari i Tij, dhe është fjala që Allahu e ka hedhur te Merjemja dhe shpirt prej Tij” – dhe kjo është çështje e tretë.

E katërta është, që Xhenneti është hakk, pra është i vërtetë, që gjithsesi ekziston dhe do të hyjë në të, ai që e ka njësuar Allahun me teuhid.

Dhe e pesta është se xhehenemi gjithashtu është hak, dhe thotë se duhet medituar rreth këtyre pesë gjërave që janë përmendur në hadithin e Ubades. Pse?

6. E sjell çështjen e gjashtë, se nëse ti e bashkon këtë hadith, pra pesë gjërat që janë përmendur në hadithin e Ubades, me ato hadithet që kanë ardhur pas saj, pra hadithi që e cekëm tash dhe hadithe tjera të cilat tregojnë se teuhidi i shlyen gjynahet, thotë, ty do të të sqarohet se çfarë është kuptimi dhe domethënia e vërtetë e fjalës La ilahe il-lAll-llah. Dhe gjithashtu ty të bëhet e qartë gabimi i atyre që janë mashtruar pas këtyre haditheve, dhe kanë menduar se vetëm nëse e thonë fjalën La ilahe il-lAll-llah do të hyjnë në Xhennet, edhe nëse nuk veprojnë me kushtet dhe obligimet e kësaj fjale / që i kërkon kjo fjalë.
7. E shtata: Duhet të tërhiqet vërejtja për kushtin që është cekur në hadithin e Itbanit, që e kemi cekur më herët, e ajo është që pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë:

“Ai i cili thotë La ilahe il-lAll-llah duke e kërkuar fytyrën e Allahut”, pra këtu kemi kusht, kushti është që nuk të mjafton të thuhet vetëm fjala La ilahe il-lAll-llah, mirëpo, të kërkohet fytyra e Allahut, por të veprohet / punohet me fjalën La ilahe il-lAll-llah që ti pastaj në ditën e gjykimit ta shohësh fjalën e Allahut, pra kur të hysh në Xhennet. Pra, kështu duhet të bëhet bashkimi mes haditheve, e të mos bëhemi prej atyre që janë mashtruar pas këtyre haditheve që kur përmendet vlera e fjalës La ilahe il-lAll-llah, mendojnë se i mjafton njeriut ta thotë vetëm me gjuhën e tij, e të mos veprojë dhe pastaj të hyjë në Xhennet. Kjo është vepër e mynafikëve, të cilët kanë thënë La ilahe il-All-llah por nuk u ka bërë dobi, sepse nuk e kanë besuar me zemrën e tyre, e gjithashtu edhe pse kanë vepruar, nuk u ka bërë dobi, sepse nuk e kanë pasur imanin të kalitur në zemrën e tyre në atë që aludon dhe në atë çfarë kërkon kjo fjalë.

8. E teta që shtjellohet në këtë temë është fakti që edhe pejgamberët edhe pse janë pejgamberë, nganjëherë, Allahu ua ka tërhequr vërejtjen për vlerën e madhe të fjalës La ilahe il-lAll-llah dhe ky është hadithi i Musës, që e cekëm në dersin e fundit, ku Musa alejhisselam ka kërkuar prej Allahut që t’ia jepte një fjalë me të cilin do ta veçonte nga të gjithë robërit e Tij. Allahu i tha, thuaj La ilahe il-lAll-llah, dhe ai tha se donte diçka më të veçantë se kjo. Atëherë, Allahu i ka treguar se nuk ka diçka më të veçantë se La ilahe il-lAll-llah, pra nuk ka diçka më me vlerë me të cilën mund të veçohet dikush prej robërve të Allahut, sesa fjala La ilahe il-All-llah.
9. E nënta, gjithashtu tërhiqet vërejtja se kjo fjalë, La ilahe il-lAll-llah peshon më shumë sesa gjithë krijesat që janë në këtë univers, me qiell me tokë dhe krejt banorët e tyre, fjala La ilahe il-lAll-llah peshon më rëndë sesa ato. Mirëpo, me gjithë këtë, shumë prej atyre që e thonë fjalën La ilahe il-lAll-llah, në ditën e gjykimit, në peshoren e veprave të tyre ajo do të vijë lehtë, pra nuk do t’iu bëjë shumë dobi kjo fjalë. Por, këtu defekti është te thënësi, e jo te fjala. Kjo fjalë gjithsesi peshon më rëndë sesa të gjitha krijesat që janë në këtë univers, përveç Allahut, por defekti është te ai që e ka thënë, sepse ai e ka mangësuar, apo nuk e ka plotësuar një kusht prej kushteve të saj, ose tek ai ndodhet ndonjë pengesë prej pengesave, që në ditën e gjykimit pastaj kjo fjalë, edhe pse vendoset në peshoren e veprave të tij të mira, prapë nuk peshon rëndë, por peshon ana tjetër e mëkateve.
10. E dhjeta, në këtë temë përmendet tekstualisht që ashtu siç janë qiejt shtatë palë, ashtu është edhe toka shtatë palë (pra shtatë palë tokë), mirëpo, shejh Uthejmini rahimehullah thotë se në Kuran nuk ka ardhur ndonjë tekst i qartë për të thënë se ka shtatë palë tokë. Pra, në Kuran nuk ka kësi teksti, edhe pse në hadith ka ardhur, mirëpo, thotë se kjo ka ardhur vetëm për qiejt.

Allahu në suren el-Mu’minun ka ardhur vetëm për qiejt: “Thuaj kush është zoti i shtatë qiejve?”. Kurse sa i përket tokave, thotë nuk ka ardhur asnjë ajet, përveç ajetit 12 të sures Talak, ku Allahu thotë:

“Allahu është ai i cili i ka krijuar shtatë qiej, dhe prej tokave njëjtë (si ato)”. Shejh Uthejmini rahimehullah thotë se ajeti nuk është i qartë, por qëllimi është për shtatë toka, sepse mënyra e krijimit të qiejve, lartësia e qiejve dhe tokës, bukuria e tyre, forma, nuk është e njëjtë. Pra, Allahu i ka krijuar shtatë qiejt edhe prej tokës njëjtë, por ato nuk janë njëjtë, atëherë kuptohet se edhe prej tokës ka krijuar njëjtë, pra njëjtë aq sa qiej, pra shtatë toka.

Kurse prej hadithit është hadithi që transmetohet në Muslim, ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem thotë:

“Ai i cili e merr padrejtësisht një pëllëmbë tokë (pra e merr padrejtësisht prej tjetrit, që nuk i takon), atij në ditën e gjykimit, do t’i vendosen një mbi një, shtatë palë tokë, dhe do t’i merret dheu prej shtatë palë tokave dhe do të vendoset mbi të”.

Pra, ky është hadithi që tregon se tokat janë shtatë, mirëpo, dijetarët kanë pilaf se çfarë është qëllimi me atë që janë shtatë tokë. Disa kanë thënë se shtatë tokat janë shtatë kontinentet, por kjo nuk është edhe aq e saktë, e disa tjerë kanë thënë se me shtatë toka për qëllim janë shtatë sisteme diellore, mirëpo edhe kjo nuk është çfarë nënkuptohet qartë prej hadithit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem, por ajo që kuptohet prej hadithit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem në formën e jashtme, apo në kuptimin e parë / shikimit e parë të hadithit, kuptohet se janë shtatë palë tokë, apo shtatë palë shtresa të tokës, ashtu siç janë shtatë palë qiej. Allahu e di më së miri.

11. E njëmbëdhjeta, është se në këtë temë shtjellohet çështja se në qiell ka banorë, mirëpo banorët e qiellit janë melaiket, dhe nuk ka banorë tjerë, pra nuk ka jashtëtokësorë / aliena. Pra, në qiell banorë janë vetëm melaiket, dhe nganjëherë xhindët që vendosen njëri mbi tjetrin për të dëgjuar se çfarë po u shpallet melaikeve prej Allahut. Nuk ka tjerë banorë në qiell, që janë përmendur në Kuran dhe Sunnet. Pra, në Kuran dhe Sunnet transmetohet se banorët e vetëm të qiellit janë melaiket.
12. E dymbëdhjeta është se në këtë temë pohohen cilësitë e Allahut për dallim nga esharitë, kurse në disa kopje tjera të librit, thotë autori: muatilet (ata që i mohojnë cilësitë e Allahut në përgjithësi), e kjo është më e përgjithshme, sepse nuk janë vetëm esharitë ata të cilët i kanë mohuar cilësitë e Allahut subhanehu ue teala, por ka edhe tjerë prej grupacioneve. Në këtë temë pohohen cilësitë e Allahut si kundërshtim i esharive apo grupacioneve tjera që i mohojnë cilësitë e Allahut subhanehu ue teala. Prej tyre është hadithi që e cekëm më herët se pejgamberi salallahu alejhi ue selem, thotë se kush e thotë fjalen La ilahe il-lAll-llah dhe me këtë e synon fytyrën e Allahut subhanehu ue teala, dhe fytyra është prej cilësive qenësore të Allahut subhanehu ue teala. Gjithashtu aty thotë se Isa është fjala e Allahut që e ka hedhur te Merjemja, dhe këtu po pohohet gjithashtu se cilësi e Allahut është gjithashtu të folurit e tij. Gjithashtu kur i është drejtuar Musës dhe i ka thënë: “Thuaj la ilahe il-lAll-llah”, pra i ka folur Musës alejhisselam. Pra, Musa i ka dëgjuar fjalët e tij, dhe kjo tregon se prej cilësive të Allahut është të folurit e Tij.
13. E trembëdhjeta është se ti nëse e ke kuptuar siç duhet hadithin e Enesit (e ai është hadithi që u shpjegua sot), e kupton se çfarë është qëllimi me fjalën e Allahut që ka ardhur në hadithin e Itbanit që e cekëm se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë se ai që thotë fjalën La ilahe il-lAll-llah dhe me këtë e kërkon fytyrën e Allahut subhanehu ue teala, Allahu ia ka bërë haram zjarrin e xhehenemit, se qëllimi me këtë është t’i largohesh shirkut. Në hadithin e Enesit është: “nëse më takon Mua duke mos më bërë shirk”, kurse në hadithin e Itbanit ka ardhur se “ai i cili thotë La ilahe il-lAll-llah duke e kërkuar fytyrën e Allahut, Allahu do t’ia bëjë haram xhehenemin”, dhe qëllimi nuk është vetëm të thuhet La ilahe il-lAll-llah por gjithashtu t’i largohesh shirkut, të braktiset shirku, i madhi edhe i vogli. Për arsye se sot gjejmë se shumë myslimanë e thonë fjalën La ilahe il-lAll-llah por bëjnë shirk, ose i luten të vdekurve, ose bëjnë tawaf te ta, ose u mbështeten atyre ose u frikësohen apo shpresojnë te ta, ashtu sikur duhet të shpresohet dhe t’i frikësohen Allahut subhanehu ue teala. Prandaj, autori thotë: nuk është qëllimi të thuhet fjala La ilahe il-lAll-llah vetëm me gjuhë, mirëpo t’i largohet shirkut të gjithit, të paktit, të shumtit, të madhit e të voglit.
14. E katërmbëdhjeta është gjithashtu të mendohet rreth faktit se këtu në hadith është përmendur si Isa, ashtu edhe Muhammedi salallahu alejhi ue selem, janë të dy robër të Allahut, dhe të dy janë të dërguar të Allahut subhanehu ue teala. Pra, të dy janë robër të Allahut, dhe e kanë ubudijen, dhe kanë qenë të dërguar të Allahut. E dyta se si duhet të meditohet rreth kësaj është se Allahu ka bashkuar këtu mes dy burrave, dhe kjo kuptohet se si Isa ashtu edhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem janë njëjtë, pra janë edhe rob edhe të dërguar të Allahut subhanehu ue teala. Pra, asnjëri prej tyre nuk është zot, e asnjëri prej tyre nuk është djalë i Allahut siç thonë pa-besimtarët.
15. E pesëmbëdhjeta është se duhet të dihet se Isa veçohet prej pejgamberit salallahu alejhi ue selem për faktin që ai është fjala e Allahut subhanehu ue teala. Këtu pra veçohet Isa alejhisselam prej pejgamberit salallahu alejhi ue selem pra veçohet në esencën e krijimit. Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem është krijuar prej ujit të babait të tij, mirëpo Isa është krijuar me fjalën e Allahut subhanehu ue teala, kur Ai ka thënë “Bëhu”, dhe ai është bërë.
16. E gjashtëmbëdhjeta është se gjëja tjetër me të cilën Isa alejhisselam veçohet prej pejgamberit salallahu alejhi ue selem është të dihet se Isa është shpirt prej Allahut, dhe e kemi shpjeguar në dersin kur kemi folur rreth këtij hadithi se qëllimi me “është shpirt” nuk është për qëllim që është pjesë prej shpirtit të Allahut subhanehu ue teala, por është nisur prej Tij krijimi i këtij shpirti, pra prej Allahut ka filluar krijimi i këtij shpirti, e jo që ai është pjesë e shpirtit të Allahut. Pra, ai është sikur të gjithë shpirtat tjerë që janë krijuar prej Allahut teala.
17. E shtatëmbëdhjeta është se duhet të kuptohet dhe njihet vlera e madhe e të besuarit në Xhennet dhe xhehenem, sepse pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: se ai i cili gjithashtu beson se Xhenneti është hak, dhe xhehenemi është hak, atëherë Allahu do ta fusë në Xhennet. Pra, vetë vlera e besimit në Xhennet dhe xhehenem si të vërteta, është shkaqe prej shkaqeve që e fusin njeriun në Xhennetin e Allahut subhanehu ue teala.
18. E tetëmbëdhjeta është se ai i cili thotë shehadein, beson se Isa është rob dhe i dërguar i Allahut dhe fjala e Allahut që ia ka hedhur Merjemes, dhe shpirt prej tij, dhe që beson që Xhenneti e xhehenemi janë hak, Allahu do ta fusë në Xhennet në bazë të veprave, e çfarë është kuptimi i saj? Është “në bazë të veprave të mira që i ka bërë”, edhe nëse ato janë pak, prapë se prapë Allahu do ta fusë në Xhennet. Dhe kuptimi tjetër është se edhe nëse ka bërë vepra të këqija të shumta, mirëpo me kusht që nuk ka vepruar diçka që e mohon teuhidin dhe që e obligon hyrjen në zjarr të ehenemit përgjithmonë, pra edhe pse ka bërë të këqija të shumta, prapë Allahu do ta fusë në Xhennet. E këtu kuptohet se gjithsesi njeriu duhet të veprohet, sepse pejgamberi salallahu alejhi ue selem po thotë, se Allahu do ta fusë në Xhennet, në bazë të veprave, pra nuk mjafton vetëm të besohet me zemër, e të thuhet me gjuhë, por edhe duhet vepruar. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë që gjithsesi duhet të veprojë ai, edhe nëse ato vepra janë pak, e Allahu do ta fusë atë në Xhennet, mirëpo nuk është obligim që të plotësohet me veprimin e të gjitha veprave të mira, siç kanë thënë mu’tezilitë edhe havarixhët, siç e sqaruam më herët, që njeriu gjithsesi për të hyrë në Xhennet duhet të mos e bëjë asnjë gjynah të madh, edhe duhet t’i plotësojë të gjitha veprat e mira.
19. E nëntëmbëdhjeta është se këtu shtjellohet çështja se peshorja në ditën e gjykimit do t’i ketë dy anë. Anën në të cilën do të vendosen veprat e mira, dhe ana në të cilët do të vendosen veprat e këqija. Këtë dobi autori e ka marrë prej hadithit që e sqaruam në dersin e kaluar, ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë se nëse toka dhe qiejt dhe banorët e tyre vendosen në një anë të peshores, dhe në anën tjetër vendoset fjala La ilahe il-lAll-llah, do të peshonte më rëndë fjala La ilahe il-lAll-llah, por kjo nuk kuptohet për në ditën e gjykimit, edhe pse autori e ka kuptuar kështu. Dhe shejh Uthejmini rahimehullah e kundërshton këtë dhe thotë se këtu nuk përmendet se kjo do të ndodhë në ditën e gjykimit, por kjo ka ardhur vetëm si shembull për ta treguar rëndësinë e fjalës La ilahe il-lAll-llah, dhe se qëllimi me këtë është për peshoren e cila do të vendoset në ditën e gjykimit, me të cilën do të maten veprat e mira apo të këqijat.
20. E njëzeta, është të dihet se në këtë temë, apo këto hadithe është përmendur fytyra e Allahut subhanehu ue teala, dhe kjo është prej cilësive haberije të Allahut, dhe çfarë do të thotë cilësi haberije të Allahut? Është se gjithsesi për ta pohuar këtë cilësi duhet pasur haber, duhet pasur lajm prej Kuranit dhe Sunnetit të pejgamberit salallahu alejhi ue selem përndryshe nuk mund të pohohet kjo cilësi. Pra, nuk është prej cilësive që mund të besohet apo pohohet ndryshe. Gjithashtu është prej cilësive dhatije (qenësore), pra që qëndron në qenien e Allahut subhanehu ue teala, pra kjo është fytyra e Allahut subhanehu ue teala. Dhe me këtë përfundon kjo temë, e në derset e radhës fillon tema e tretë “Ai i cili e realizon Teuhidin do të hyjë në Xhennet pa dhënë kurrfarë llogarie te Allahut subhanehu ue teala”.

Allahu ‘alem.

 

Hyrje në këtë temë

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 3 – KUSH E REALIZON TEUHIDIN DO TË HYJË NË XHENNET PA DHËNË LLOGARI

Ligjërata e parë

Pas përfundimit të dy temave të para, autori Muhammed Ibn AbdulUehhabi, Allahu e mëshiroftë, në librin e Teuhidit, vazhdon me temën e tretë, ku thotë:

“Ai i cili e realizon Teuhidin (njësimin e Allahut me adhurim), do të hyjë në Xhennet pa dhënë llogari.”

Dijetarët thonë: “…pa dhënë llogari dhe pa u ndëshkuar”, pra do të hyjë drejtpërdrejtë në Xhennet, pa dhënë kurrfarë llogarie dhe pa përjetuar ndonjë ndëshkim prej Allahut.

Së pari, në temën e parë e sqaron realitetin e Teuhidit, se çfarë është teuhidi, domethënien e tij. Këtë realitet e sqaron prej argumenteve nga Kurani dhe Sunneti, e jo prej fjalëve të njerëzve, siç veprojnë të tjerët prej grupacioneve të humbura, si: mu’tezilitë, esharitë etj., apo dijetarët e Ilmul Kelamit, të cilët veten e quajnë apologjetë, kur e shpjegojnë teuhidin, e bëjnë duke u nisur prej vetes së tyre dhe jo prej argumenteve të Kuranit dhe Sunnetit. Kurse, autori e sqaron dhe tregon se teuhid është ta njësosh Allahun në adhurim; ky është teuhidi në të cilin ka aluduar Kurani dhe Sunneti i Pejgamberit salAllahu  alejhi ue selem.

Pastaj, në temën e dytë e sqaron vlerën e teuhidit, se çfarë vlere ka teuhidi tek Allahu, apo çfarë mirësie ka për atë i cili e realizon teuhidin e Allahut. Gjithashtu për vlerën e teuhidit, autori sjell argumente prej Kuranit dhe sunnetit dhe tregon se teuhidi i fshin gjynahet e njeriut. Pra, sado që bën gjynahe, nëse e ka njësuar Allahun në adhurim, atëherë ato gjynahe do t’i shlyhen tek Allahu.

Pastaj e sjell temën e tretë dhe thotë: “Tema e cila flet rreth asaj se ai i cili e realizon teuhidin e Allahut, do të hyjë në Xhennet, pa dhënë llogari dhe pa u ndëshkuar prej Allahut subhanehu ue teala”. Pra, realizimi i teuhidit, siç do ta sqarojmë më vonë, është të pastruarit e teuhidit prej shirkut, bidateve dhe gjynaheve; pra feja e Allahut të pastrohet prej shirkut, bidateve dhe gjynaheve.

Dikujt mund t’i lindë pyetja dhe të thotë: “Çfarë është dallimi në mes temës së dytë dhe temës së tretë? Në temën e dytë autori po thotë “vlera e teuhidit dhe se ai i fshin gjynahet”, ndërsa në këtë temë, autori thotë se ai që e realizon teuhidin, do të hyjë në Xhennet pa dhënë llogari.” Dallimi është se vlera e teuhidit është për atë i cili e njëson Allahun dhe i cili nuk bën shirk, por ka mundësi t’i ketë vepruar disa prej gjynaheve apo mëkateve, të cilat pastaj i shlyen teuhidi. Tema e dytë flet për këtë grup të njerëzve, të cilët kanë arritur ta njësojnë Allahun me adhurim, por nuk kanë arritur t’u ikin disa prej gjynaheve. Pra, kanë rënë në disa prej gjynaheve dhe në disa lajthitje dhe për shkak të  teuhidit, këto gjynahe do t’i fshihen tek Allahu, sepse në këtë vlerë të teuhidit marrin pjesë të gjithë pasuesit e tij, e pasuesit e teuhidit janë vetë pasuesit apo ithtarët e Islamit. Pra, çdo mysliman, pa dyshim ka hise në teuhid, mirëpo në bazë të realizimit që ia bën këtij teuhidi, ai do të ketë hise edhe në teuhidin e Allahut. Sa më shumë që e njëson Allahun në adhurim, aq më shumë do të jetë prej pasuesve të teuhidit dhe aq më shumë do të jetë prej atyre që i shlyhen gjynahet prej Allahut. Mirëpo, ata njerëz që janë të veçantë prej këtij ummetit islam, që e kanë realizuar teuhidin plotësisht, janë ata të cilët i kanë realizuar dy shehadetet: La ilahe il-lAll-llah, Muhammedun Rasululah.

Çfarë do të thotë realizimi i dy shehadeteve?

Së pari të pastrohet feja e Allahut prej të gjitha njollave të shirkut, bidateve dhe gjynaheve. Prandaj, pastrimi i teuhidit apo realizimi i teuhidit, i referohet tri aspekteve:

-e para: të braktiset shirku me të gjitha llojet e tij: shirku i madh, i vogël dhe i fshehtë, siç e kemi sqaruar më herët ndarjen e shirkut, që ndahet në këto tri lloje,

-e dyta: të braktisen bidatet me të gjitha llojet e tyre, qofshin bidate në akide, apo në adhurime, e kështu me radhë,

– e treta: të lihen të gjitha mëkatet, qofshin të mëdha apo të vogla, të braktisen dhe të ketë përpjekje në mosveprimin e atyre gjynaheve.

Në bazë të kësaj, kuptojmë se realizimi i teuhidit i ka dy shkallë apo nivele.

E para:

1. a) Realizimi i teuhidit që është obligativ dhe
2. b) Realizimi i teuhidit që është mustehab (i pëlqyeshëm); nuk është prej gjërave obligative.

Në bazë të kësaj ndahen edhe njerëzit, pra ata që e realizojnë teuhidin janë dy shkallë, apo dy nivele:

1. a) Ata të cilët e kanë realizuar teuhidin që është obligativ
2. b) dhe ata të cilët e kanë realizuar teuhidin duke ia shtuar obligativit edhe realizimin e teuhidit që është mustehab/i pëlqyeshëm.

Niveli obligativ apo shkalla obligative e realizimit të teuhidit është që njeriu t’i lërë apo t’i braktisë të gjitha gjërat që kanë të bëjnë me atë që cekëm më herët, që ishin këto tri gjëra: llojet e shirkut, bidateve dhe mëkateve. Pra, t’i lërë dhe t’i braktisë të gjitha llojet e tyre, ta braktisë shirkun qoftë i madh apo i vogël, i fshehtë apo i hapur, t’i braktisë bidatet dhe t’i braktisë mëkatet; kjo është shkalla obligative e realizimit të teuhidit.

Kurse shkalla që pëlqehet, ose që i shtohet realizimit obligativ të teuhidit, është shkalla më e lartë që vjen. Pasuesit e saj janë më të veçantë sesa pjesëtarët e tjerë të Islamit. Në bazë të kësaj shkalle, edhe vetë pasuesit e teuhidit dallojnë tek Allahu, disa janë më të ngritur e disa më të ulët. Kjo arrihet kur  zemra e atij që e njëson Allahun, nuk drejtohet, nuk synon dhe nuk e ka për qëllim askënd tjetër përveç Allahun e Madhërishëm. Pra, zemra e tij e gjitha i drejtohet vetëm Allahut në tërësi. Kjo zemër e njësuesit të Allahut, nuk ka mundësi të drejtohet apo të mbështetet te dikush tjetër përveç Allahut. Prandaj, personi, gjendja e të cilit është kjo, nuk flet ndryshe veçse për Allahun subhanehu ue teala, nuk vepron dhe nuk punon ndryshe veçse për hir të Allahut subhanehu ue teala. Madje dijetarët thonë se edhe lëvizjet e zemrës së tij, nuk janë për tjetër gjë veçse për Allahun subhanehu ue teala. E disa dijetarë për këtë nivel të lartë të realizimit të teuhidit, janë shprehur dhe kanë thënë:

“Të lësh diçka për të cilën nuk do të merresh në llogari tek Allahu, nuk do të ndëshkohesh, por e braktisë edhe atë, duke pasur frikë prej asaj se mos po bie në atë për të cilën do të merresh në llogari dhe do të ndëshkohesh tek Allahu.”

Pra, ky është realizimi i kësaj shkalle kaq të lartë të teuhidit, e që është: të lësh çdo gjë e cila ty nuk të bën dobi në ahiret, apo nuk të bën dobi tek Allahu subhanehu ue teala. Këtu përfshihen të gjitha veprat e zemrës, të gjuhës (lëvizjet e gjuhës apo thëniet që dalin prej gjuhës) dhe të gjymtyrëve. Pra, të mos veprohet diçka prej të cilës nuk do të kesh dobi tek Allahu subhanehu ue teala, në Ditën e Gjykimit. Pra, nënkupton që ta lësh çdo gjë për të cilën në esencë nuk do të ndëshkohesh, nuk do të merresh në llogari. Por, këtë e bën nga frika, ku si pasojë e veprimit të tyre, mund të biesh në ndonjë gjë, në ndonjë vepër shkak i së cilës mund të merresh në llogari, apo të ndëshkohesh tek Allahu.

Prej kësaj e kuptuam se realizimi i teuhidit (kjo është vlera e tij: që të hysh në Xhennet pa dhënë llogari dhe pa u ndëshkuar tek Allahu), i referohet këtyre dy gradave apo këtyre dy niveleve. Dhe realizimi i teuhidit është vetë realizimi i shehadetit La ilahe il-lAll-llah Muhammedun Rasululah, sepse kur themi La ilahe il-lAll-llah, çfarë është për qëllim? Është të njësuarit e Allahut në adhurim, çdo adhurim t’i kushtohet vetëm Allahut dhe të largohemi prej shirkut me të gjitha llojet e tij, pa marrë parasysh a është shirk i madh, i vogël, apo i fshehtë.

Kurse kur themi: “Esh-hedu enne Muhammeden resulullah”, si realizohet kjo? Kur themi “Dëshmoj se Muhammedi salAllahu  alejhi ue selem është i dërguar i Allahut”, nënkupton dhe aludon në të larguarit prej të gjitha mëkateve dhe prej të gjitha bidateve. Kështu realizohet pjesa e dytë e shehadetit, Muhammedun Rasulullah; pra, të largohemi nga të gjitha bidatet dhe nga të gjitha mëkatet.

Edhe më herët kemi thënë se shehadeti Muhammedun Rasulullah, kërkon domosdoshmërish siç kanë thënë dijetarët, që t’i bindesh Pejgamberit salAllahu  alejhi ue selem në atë çfarë ka urdhëruar ai, e kjo ishte e para.

Shehadeti Muhammedun Rasulullah realizohet:

1. T’i bindemi Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem në atë që na ka urdhëruar;
2. T’i besojmë Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem në atë që na ka njoftuar, pa marrë parasysh a për atë që ka kaluar, apo për çështjet e fesë, apo për gjërat e së ardhmes që do të vijnë. Të gjitha këto duhen besuar në saktësinë e Pejgamberit salAllahu  alejhi ue selem dhe saktësinë e thënieve të tij;
3. Të largohemi prej çdo gjëje prej së cilës ka ndaluar Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem dhe që ka tërhequr vërejtjen prej tyre. Pra, t’i bindemi plotësisht Pejgamberit salAllahu  alejhi ue selem, në urdhrat e tij dhe në ndalesat e tij;
4. Të mos e adhurojmë Allahun me adhurime tjera përveçse me ato të cilat i ka ligjësuar Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem. Këtu hyn braktisja e bidateve me të gjitha llojet e tyre, të mos veprojmë diçka me të cilën nuk ka urdhëruar, apo nuk ka udhëzuar Pejgamberi salAllahu  alejhi ue selem. Nëse ti e adhuron Allahun me diçka që nuk ka bazë në sunnetin e Pejgamberit salAllahu  alejhi ue selem, atëherë ke rënë në bidat dhe ke sjellë një risi në fenë e Allahut. Kështu nuk e ke realizuar shehadetin Muhammedun Rasulullah. E si rrjedhojë e kësaj, nuk e ke realizuar teuhidin ndaj Allahut.

Prandaj, ai i cili vepron diçka prej gjynaheve të mëdha, apo është i vazhdueshëm në gjynahet e vogla, apo vepron diçka prej bidateve dhe nuk pendohet prej tyre dhe vdes duke mos u penduar tek Allahu, apo nuk ia fal Allahu, nuk ia fshin ato gjynahe, atëherë themi se ai nuk e ka realizuar teuhidin i cili është obligativ të realizohet. Pra, nuk e ka realizuar nivelin apo shkallën e parë të realizimit të teuhidit, e që është teuhidi obligativ.

E nëse një njeri nuk i vepron bidatet (ka prej njerëzve që nuk i bëjnë bidatet), por edhe pse nuk i vepron bidatet, ai i sheh ato si të mira me zemrën e tij, i sheh si çështje të cilat bën të veprohen, bile ndoshta edhe thotë: “nuk ka dert, bën të veprohen këto bidate”, edhe pse vetë nuk i vepron, me një gjendje të tillë që është personi, themi se zemra e tij nuk e ka realizuar teuhidin e Allahut, teuhidin obligativ, sepse nuk e ka realizuar shehadetin Muhammedun Rasulullah, pjesën e dytë të shehadetit. Pra, edhe pse nuk i vepron bidatet, por me zemrën e tij i pëlqen ato, apo i lejon ato, apo ndoshta edhe flet me gjuhën e tij duke thënë se bën të veprohen, atëherë ky nuk e ka realizuar këtë teuhidin që është obligativ, për arsye se ai me zemrën e tij ende nuk ka arritur ta njësojë Allahun në çdo aspekt të kësaj feje. Andaj, për këtë njeri nuk themi se është ithtar i realizimit të teuhidit.

Gjithashtu këtu hyjnë edhe pasuesit e shirkut me të gjitha llojet e tij, pa marrë parasysh a është shirk i madh, i vogël, apo shirk i fshehtë. Ata nuk janë prej atyre që nëse vdesin në këtë gjendje, e kanë arritur realizimin e teuhidit të Allahut. Ata të cilët janë të veçantë, që janë të zgjedhur prej këtij ummeti, janë ata të cilët i cekëm më herët, që garojnë me njëri-tjetrin rreth asaj se cili po e realizon më shumë teuhidin mustehab (e pëlqyeshëm) dhe jo atë obligativ. E nëse dikush veç ka arritur ta realizojë nivelin e dytë të teuhidit, e që është nivel më i lartë se teuhidi mustehab, themi se ai gjithsesi do ta arrijë faljen e mëkateve që i ka vepruar, shlyerjen e tyre dhe do arrijë kënaqësinë e Allahut.

Pra,bshkalla e dytë e teuhidit, është shkallë më e lartë se e para. Këta janë ata persona që nuk kanë gjynahe dhe nuk veprojnë bidate, u largohen të gjitha gjynaheve me të gjitha llojet e tyre, i braktisin të gjitha bidatet me të gjitha llojet e tyre.

Ndërsa ata që janë në shkallën e dytë, për të cilët edhe pse themi se janë njësues të Allahut, ata e kanë realizuar vetëm shkallën obligative të teuhidit, mirëpo kanë mëkate e gjynahe të cilat ndoshta Allahu ua fal, e ndoshta i ndëshkon në Ditën e Gjykimit, e pastaj në fund, prapë i fut në Xhennetin e Tij.

Këto ishin shkallët e realizimit të teuhidit. Mirëpo, personat të cilët e realizojnë teuhidin, Allahu i ndan në tri lloje:

Allahu thotë: “Ne librin, shpalljen ua lamë trashëgim njerëzve ose atyre të cilët i përzgjodhëm prej robërve tanë”, pastaj fillon t’i numërojë kategoritë e njerëzve karshi teuhidit, “dhe prej tyre ka që i bëjnë padrejtësi vetes së tyre, dhe prej tyre ka mesatarë”. Pra, i pari është ai i cili i bën padrejtësi vetes së tij, i dyti është ai që është mesatar. Vazhdon Allahu: “prej tyre ka që prijnë me vepra të mira/me hajrate”, u prijnë njerëzve me vepra të mira, me lejen e Allahut. Thotë Allahu: “kjo është ajo mirësia e madhe që Allahu ua ka dhënë këtyre njerëzve, e gjithë këta do të hyjnë në Xhennet, ku do të futen”.

1. Pra grupi i parë janë ata që kanë shpëtuar prej shirkut, mirëpo nuk kanë shpëtuar prej gjynaheve, i kanë bërë padrejtësi vetes së tyre, ose nuk i kanë shpëtuar shirkut të fshehtë/shirkut të vogël. Kanë shpëtuar prej shirkut të madh, por kanë bërë shirk të vogël, apo gjynahe, e këta janë ata që i kanë bërë zullum vetes së tyre. Ata do t’i ekspozohen ndëshkimit të Allahut, apo kërcënimit të Tij. E pastaj Allahu, ose i falë ose i ndëshkon, ata qëndrojnë nën dëshirën e Allahut.
2. Grupi i dytë janë mesatarët, të cilët i kryejnë të gjitha obligimet dhe i braktisin të gjitha gjynahet dhe mbeten me kaq. Këta ndryshe quhen “ebrarë”, ata që janë të devotshëm, janë burra të mira. Gjithsesi do të hyjnë në Xhennet. Përveç që i janë larguar shirkut të madh, i janë larguar edhe shirkut të vogël apo të fshehtë, i janë larguar edhe gjynaheve të mëdha. E nëse ndonjëherë kanë bërë ndonjë gjynah, janë penduar tek Allahu dhe i kanë kryer të gjitha obligimet. Këta janë mesatarët.
3. Dhe grupi i tretë që janë në pozitë më të lartë se këto dy grupet tjera, janë ata të cilët kanë shpëtuar prej shirkut të madh, shirkut të vogël, bidateve, mëkateve, bile u janë larguar edhe gjërave që janë mekruh (të papëlqyera) në Islam, për të cilat edhe pse nuk ka ndëshkim tek Allahu, ata u janë larguar; gjërave që janë në shkallën më të ultë të ndalesës, u janë larguar edhe atyre. Pastaj kanë shtuar prej nafileve, adhurimeve tjera përveç obligimeve, i kanë shtuar edhe ato që janë të pëlqyeshme, nga ato vepra që i do Allahu subhanehu ue teala. Këta u paraprijnë të tjerëve për në Xhennetin e Allahut; janë ata që do hyjnë në Xhennet pa dhënë llogari dhe pa u ndëshkuar.

Grupi i dytë që janë mesatar, për ta nuk themi se do të hyjnë në Xhennet pa dhënë llogari. Ata do të japin llogari, por gjithsesi përfundimi i tyre do të jetë Xhenneti.

Pastaj dijetarët thonë se realizimi i teuhidit duhet të bëhet përmes tri gjërave.

1. El-ilmu – të kesh dituri se çfarë është teuhidi. Nuk ka mundësi që njeriu të realizojë diçka pa pasur dije rreth asaj që do ta realizojë. Për ta ditur se si realizohet teuhidi, duhet ditur se çfarë është ai, çfarë kërkohet prej teje, cila është mënyra më e saktë për ta realizuar teuhidin. E ky libër që do ta shpjegojmë, është libri më i mirë që tregon se si duhet realizuar teuhidi i Allahut dhe si duhet larguar nga ato gjëra që e kundërshtojnë teuhidin, që janë shirku i madh, i vogël dhe i fshehtë.

Allahu në Kuran në suren Muhammed, ajeti 19, thotë: “Dije se s’ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut”. Pra, njeriu duhet të ketë dije, duhet ta dijë se çfarë kërkon prej tij Fjala La ilahe il-lAll-llah, të ketë njohuri, e jo ta thotë vetëm si fjalë të gjuhës, duke shpresuar pastaj që do të hyjë në Xhennet pa dhënë llogari. Ai duhet ta dijë se çfarë kërkon ky shehadet, me të cilin ka hyrë në Islam, ta dijë se çfarë kërkon Allahu prej tij kur ai e ka thënë Fjalën La ilahe il-lAll-llah.

2. El-itikad – nënkupton se përveç që e di, duhet edhe ta besosh; të besosh në atë që thërret teuhidi i Allahut subhanehu ue teala. Ai i cili di, por nuk e beson dhe tregohet mendjemadh, atëherë ai nuk e ka realizuar teuhidin. Kemi njerëz të cilët e dinë se çfarë do të thotë fjala La ilahe il-lAll-llah dhe i thonë vetes edhe dijetarë të fesë, por me veprat e tyre e kundërshtojnë esencën e këtij teuhidi, ose i luten dikujt tjetër përveç Allahut, si p.sh.: të vdekurve, varrezave, ose i mbështeten dikujt tjetër përveç Allahut, ose shpresojnë në dikë tjetër përveç Allahut e kështu me radhë. Edhe pse ndoshta është prej atyre që e njohin mirë gjuhën arabe dhe e dinë se çfarë do të thotë fjala La ilahe il-lAll-llah, prapëseprapë e kundërshtojnë atë. Kjo është mendjemadhësi ndaj Allahut. Allahu tregon që vetë mushrikët e Mekës e kanë ditur kuptimin e fjalës La ilahe il-lAll-llah, por nuk e kanë besuar atë. Pra, Allahu kur tregon për ta, në suren Sad, ajeti 5, thotë se çfarë kanë thënë ata kur Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem i ka thirrur që ta adhurojnë vetëm Allahun subhanehu ue teala: “A mos kërkon ai, që të gjithë zotat t’i bëjë një Zot të Vetëm?”– pra që lutjet tona t’ia drejtojmë vetëm Allahut.

Ne kemi thënë edhe më herët se mushrikët e Mekës e kanë adhuruar Allahun, mirëpo pse janë quajtur mushrikë? Sepse këtij adhurimi ndaj Allahut, i kanë shoqëruar edhe të tjerë, nuk e kanë njësuar vetëm Allahun me adhurim, nuk e kanë veçuar. E kanë adhuruar Allahun, por bashkë me Allahun apo krahas Allahut, kanë adhuruar edhe të tjerë. E kur Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem u ka thënë: “Thuani La ilahe il-lAll-llah, shpëtoni”, do të shpëtoni, do të hyni në Xhennet, çfarë kanë thënë ata? Thanë: “Të gjithë të adhuruarit tanë, të gjitha adhurimet tona t’ia drejtojmë vetëm Allahut?!” Pra, kanë vazhduar e kanë thënë: “Vërtet që kjo është një gjë e çuditshme!” E kanë mohuar dhe nuk kanë besuar se Allahu është Ai që duhet veçuar me adhurim.

Argumentimi me këtë ajet është se ata e kanë ditur kuptimin e fjalës La ilahe il-lAll-llah, e kanë ditur se kjo fjalë kërkon që të gjitha adhurimet t’ia drejtosh vetëm Allahut, vetëm njërit që i meriton, e Ai është Allahu. Por megjithëkëtë, edhe pse e kanë ditur, e kanë mohuar dhe nuk e kanë besuar. Andaj, dija nuk i bën dobi njeriut nëse nuk e beson fjalën La ilahe il-lAll-llah, nëse nuk e beson atë në të cilën thërret ajo.

3. Dhe e treta është që pasi ta dish dhe besosh, t’i bindesh dhe ta pasosh atë që thërret kjo thënie, t’i bindesh dhe ta pasosh domethënien dhe atë në çfarë aludon thënia La ilahe il-lAll–llah, Muhammedun Rasulullah. Pra, ai që e ka ditur këtë thënie dhe e ka besuar, por nuk i bindet dhe nuk e pason atë, ai nuk e ka realizuar teuhidin e Allahut. Allahu kur tregon për mushrikët, thotë: “Atyre kur iu thuhet La ilahe il-lAll-llah, tregohen mendjemëdhenj”- kur u thuhet se duhet ta njësojnë Allahun me adhurim, ata tregohen mendjemëdhenj, as nuk e besojnë e as nuk e pasojnë.

Ata thonë: “Si ka mundësi që ne t’i lëmë gjithë këta zota që po i adhurojmë, për fjalën e një poeti i cili është i çmendur?”j Në këtë mënyrë e kanë cilësuar Pejgamberin salAllahu  alejhi ue selem.

Pra, teuhidi duhet të realizohet përmes këtyre tri gjërave.

1. të dihet domethënia e teuhidit dhe në çfarë thërret ai,
2. të besohet ai,
3. dhe të pasohet.

Nuk mjaftojnë dy të parat, pa u pasuar dhe pa iu bindur domethënies së fjalës La ilahe il-lAll-llah dhe atë çfarë thërret ajo.

Ai i cili e ka arritur këtë dhe e ka realizuar teuhidin, themi se do të hyjë në Xhennet, pa dhënë llogari. Prandaj, në mënyrë të përgjithshme themi se ai i cili e ka realizuar teuhidin e Allahut subhanehu ue teala në këto tri pika, ai do të hyjë në Xhennet dhe në këtë rast nuk themi inshaAllah, por gjithsesi do të hyjë në Xhennetin e Allahut pa dhënë llogari, sepse kështu tregojmë për një vendim apo gjykim i cili është pohuar sheriatikisht, i pohuar me Kuranin dhe Sunnetin e Pejgamberit salAllahu  alejhi ue selem.

Për këtë arsye, edhe vetë autori, Allahu e mëshiroftë, kur e ka titulluar këtë temë, nuk ka thënë “inshaAllah”, por ka pohuar; qëllimi është kur flasim në mënyrë të pakufizuar, të përgjithshme. Ai që e realizon teuhidin në këto tri pika që i cekëm, ai Xhennetin e ka të garantuar, do të hyjë në Xhennet pa dhënë llogari dhe pa u ndëshkuar prej Allahut. Ndërsa për persona të caktuar, për ata themi in shaa Allah, për çdo kënd që e njohim dhe na njeh, ose ne për të ose ai për neve, themi “inshaAllah”. Edhe pse e dimë që është njeri që u largohet gjynaheve, shohim prej tij vepra të mira dhe gjendje të mirë, themi: “inshaAllah do të hyjë në Xhennet”. Kjo për persona të caktuar, ndërsa si gjykim i përgjithshëm themi se ai i cili e realizon teuhidin me këto tri pika që i cekëm dhe u largohet atyre tri që i cekëm më herët (llojeve të shirkut, të bidateve dhe gjynaheve), ai e ka të garantuar Xhennetin dhe nuk themi inshaAllah, por themi se gjithsesi do të hyjë në Xhennetin e Allahut, pa dhënë llogari.

Pastaj, autori për këtë temë i sjellë dy ajete dhe një hadith.

Ajeti i parë është: “Vërtet, Ibrahimi ka qenë ummet, ka qenë ai i cili vazhdimisht e ka adhuruar Allahun, ka qenë hanif (që me zemrën e tij është drejtuar te Allahu, i është larguar shirkut dhe prej pasuesve të ithatarëve të shirkut) dhe nuk ka qenë prej mushrikëve”.

Për këto do të flasim në mësimet e radhës.

 

Ajeti i parë që e sjell autori si argument (En-Nahl, 120)

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 3 – KUSH E REALIZON TEUHIDIN DO TË HYJË NË XHENNET PA DHËNË LLOGARI

Ligjërata e dytë

Rreth asaj që kemi folur në ligjëratën e kaluar, kemi arritur te tema “Kush e realizon teuhidin, do të hyjë në Xhennet pa dhënë llogari”. Kësaj, dijetarët ia kanë shtuar edhe një pjesë “dhe pa u ndëshkuar prej Allahut”. Pastaj, kemi thënë se realizim i teuhidit është t’i realizosh dy shehadetet, fjalën “La ilahe il-lAll-llah, Muhammedun Rasulullah”. Si realizohet fjala La ilahe il-lAll-llah? Realizohet duke e adhuruar vetëm Allahun subhanehu ue teala dhe duke i ikur adhurimit të diçkaje tjetër përveç Allahut subhanehu ue teala. Kurse “Muhammedun Rasulullah” kemi thënë se realizohet duke e besuar Pejgamberin salallahu alejhi ue selem në çdo gjë që ka lajmëruar ai, duke iu bindur urdhrave të tij, duke iu larguar ndalesave të tij dhe duke e adhuruar Allahun vetëm me ato gjëra që i ka ligjësuar ai salallahu alejhi ue, pa bidate në fe.

Autori si dëshmi për këtë temë, i ka sjellë dy ajete dhe një hadith. Prej ajeteve është ajeti në suren En-Nahl, 120: “Me të vërtetë, Ibrahimi ka qenë ummet (shembull i besimit, prijës shembullor me të gjitha virtytet e mira), i përulur para Allahut, hanif (me besim monoteist, që e adhuronte vetëm Allahun Një e të Vetëm) dhe nuk ka qenë nga idhujtarët”.

Ibrahimi alejhisselam është imami i atyre që e kanë realizuar dhe e realizojnë teuhidin, deri në Ditën e Gjykimit. Allahu e ka dërguar në një kohë kur tokën e ka mbuluar shirku, e ajo kohë ka qenë koha e Nemrudit, mbret jobesimtar dhe mohues i Allahut, bile ka pretenduar se ai vetë është zoti. Dhe populli i tij në atë kohë i kanë adhuruar yjet, madje kanë ndërtuar tempuj të ndryshëm për adhurimin e yjeve. Këta adhurues të yjeve quhen Sabie ose Sabiunët. Ata kanë jetuar në Babiloninë e Irakut. Babilonia sot quhet Irak, vendi mes Tigrit dhe Eufratit. Pastaj, mes Ibrahimit dhe popullit të tij ka ndodhur armiqësia dhe thyerja mes tyre, ngjarje kjo që tregohet gjerësisht në Kuran. Mirëpo si rezultat, Ibrahimi alejhisselam ka bërë hixhret prej tokave të Irakut, ku së pari ka shkuar në tokat e Shamit, aty e ka vendosur një pjesë të pasardhësve të tij, së pari Is’hakun dhe Sarën (bashkëshortja e Ibrahimit), edhe pasardhësit e tij, që sot janë hebrenjtë. Pastaj, ka shkuar në Meke dhe i ka vendosur pjesën tjetër të pasardhësve të tij, Ismailin alejhisselam, djali i tij që e ka pasur me robëreshën e tij, Haxheren. Allahu tregon për Ibrahimin: “Dhe Ibrahimi ka thënë: “Unë do të shkoj te Zoti im”, do të imigroj, do të bëj hixhret prej tokës së mosbesimit në tokën e besimit, prandaj këto dy toka, Meken dhe Palestinën apo siç njihet bejtul Makdis, Allahu i ka bërë vende të shenjta si rezultat i hixhretit të Ibrahimit alejhisselam, e pasardhësit  banorëve e tyre, Allahu i ka nderuar. Në Palestinë është ndërtuar Bejtul Makdisi, xhamia e njohur, kurse në Mekkeh veçse kanë qenë të ngritura themelet e Qabesë, e cila ka qenë shtëpia e parë që është ndërtuar për adhurim të Allahut subhanehu ue teala, kurse Ibrahimi vetëm i ka ngritur muret e saj. Pra, themelet kanë qenë, ndërsa Ibrahimi vetëm i ka ngritur ato më lartë. Për shkak se ai e ka lënë tokën e vet, atdheun, tokën e të parëve të tij, për hir të Allahut, Allahu ia ka zëvendësuar me diçka edhe më të mirë, më të bereqetshme, me bejtul Makdisin dhe Meken.

Pastaj, Allahu në këtë ajet tregon se Ibrahimi alejhisselam i ka pasur katër cilësi dhe çdokush që i plotëson ato, llogaritet prej atyre që e kanë realizuar teuhidin e Allahut.

Cilësia e parë: Ibrahimi ka qenë ummet. Çka do të thotë ummet? Qëllimi është se ka qenë imam i njerëzve, i pari i njerëzve, shembull që duhet të ndiqet prej njerëzve. E disa dijetarë thonë se quhet ummet ngase ai ua ka mësuar njerëzve të mirën.

Allahu në suren el-Bekare thotë: “Përkujto kur Allahu e sprovoi Ibrahimin me disa gjëra dhe ai e kaloi këtë provim”, këto sprova që Allahu ia bëri atij, të cilat do t’i cekim më vonë, e Allahu si shpërblim për këtë, thotë: “Unë do të bëj ty imam për njerëzit”, do të jetë shembull për njerëz deri në ditën e gjykimit, në atë se si njerëzit duhet ta adhurojnë Allahun suhanehu ue teala. Ky është kuptimi i fjalës ummet.

Kemi thënë më herët se fjala ummet në Kuran vjen në disa kuptime:

1. Ibrahimi ka qenë ummet, imam i njerëzve, shembull, të cilin njerëzit duhet ta pasojnë në adhurimin e tyre ndaj Allahut.

Gjithashtu disa dijetarë thonë se arsyeja pse ai është quajtur ummet, është se ai e zë vendin e një ummeti sa i përket pasimit, ose marrjes shembull dikujt. Pra ka qenë person i vetëm, por e zë vendin e një ummeti të plotë, apo një grupi të madh njerëzish, për arsye se ai i cili shkon rrugës së Ibrahimit, ai nuk ndjehet i vetëm dhe nuk ka mëdyshje, ngase realisht ai po e ndjek një person i cili e ka pozitën e një ummeti. Andaj, gjithmonë do të jetë në shoqërinë e dikujt, në shoqërinë e Allahut, edhe nëse është i vetëm; nuk ka mundësi të jetë i vetëm, sepse me vete e ka tërë miletin, tërë fenë e Allahut.

Pse Allahu e ka cilësuar Ibrahimin alejhisselam si imam? Sepse ai i ka plotësuar  ose i ka mbledhur në vete të gjitha cilësitë e përsosmërisë njerëzore. Nëse mund ta imagjinojmë një përsosmëri njerëzore, atëherë atë e ka plotësuar Ibrahimi alejhisselam, i ka plotësuar të gjitha cilësitë e mira. Asnjë cilësi e cila llogaritet si e mirë, Ibrahimi nuk e ka lënë pa e plotësuar. Të gjitha cilësitë e mira kanë qenë të mbledhura tek Ibrahimi, prandaj ky njeri konsiderohet se me të vërtetë ka qenë prej atyre që e kanë realizuar teuhidin e Allahut.

Pse Ibrahimi konsiderohet se e ka arritur këtë shkallë kaq të lartë? Sepse ai ka arritur shkallët më të larta të sabrit dhe bindjes. Pra, përmes tyre, Allahu ka treguar se arrihet imamllëku në fe.

Dhe kështu ka thënë edhe Ibn Tejmijjeh rahimehullah: “Përmes durimit edhe bindjes, arrihet imamllëku në fe”, pra në këtë mënyrë një njeri arrin të bëhet imam i njerëzve në fe. Për këtë ka argumentuar me ajetin që është në suren Sexhdeh, ajeti 24, kur Allahu flet për një pjesë të parisë së Benu Israilëve, thotë: “Ne i kemi bërë ata imamë, që duhet të pasohen prej njerëzve, dhe ata udhëzojnë me urdhrin tonë, sepse kanë qenë durimtarë (kanë pasur sabër) dhe në ajetet tona kanë qenë të bindur (kanë pasur bindje të plotë).”

Përmes sabrit dhe bindjes arrihet imamllëku në fe, arrihet të bërët imam dhe udhëheqës i njerëzve, për ta pasuar të gjithë njerëzit. Ibrahimi ka qenë shembull apo model në veprat e tij, fjalët e tij, punët e tij dhe gjithashtu në luftën e tij që e ka bërë për hir të Allahut subhanehu ue teala, sepse ai ka luftuar me popullin e tij dhe gjendja ka ardhur deri aty saqë e kanë hedhur në zjarr për ta djegur për së gjalli, por Allahu me mëshirën e tij e ka shpëtuar prej kësaj. Pastaj Allahu e ka sprovuar me diçka edhe më të madhe, e ka urdhëruar që ta therë Kurban djalin e tij, Ismailin.

Allahu thotë: “Dhe kur Ismaili e ka arritur atë moshën e rinisë…”. Dijetarët thonë se këtu fitohet një dobi, që Allahu e ka sprovuar Ibrahimin që ta therë djalin e tij e ta bëjë Kurban në moshën kur prindi është më së shumti i lidhur me fëmijën e tij, as nuk është rritur shumë që të ngopet me kënaqësinë dhe dashurinë ndaj fëmijës, e as nuk e ka urdhëruar ta therë kur ka qenë më i vogël, në një kohë kur nuk ka arritur shumë të lidhet me fëmijën e tij, mirëpo e ka urdhëruar ta therë pikërisht në kohën kur i biri është i ri, koha kur prindi më së shumti është i lidhur me të birin. Mirëpo, ka dashur Allahu që Ibrahimit t’ia japë një djalë që e respekton atë dhe i bindet Allahut. Kur Ismaili e ka dëgjuar Ibrahimin alejhisselam se atë do ta bëjë Kurban, ngase ashtu e ka urdhëruar Allahu, pas një ëndrre, e ëndrrat e pejgambereve janë shpallje prej Allahut, i thotë babait: “O babai im, vepro ashtu siç po urdhërohesh nga Allahu subhanehu ue teala, ti mua do të më gjesh gjithsesi prej durimtarëve.”

Pra, ai nuk e braktisi, nuk e la anash, nuk iki prej babait të tij. Mirëpo, dëshiroi që ai të jetë në pajtim të plotë me urdhrin e Allahut dhe kjo për respektin që e ka pasur për të atin dhe për bindjen ndaj Allahut. Pra, këtu e shohim e çfarë imani të madh dhe çfarë fuqie të besimit ka pasur Ismaili alejhisselam. Por me gjithë këtë, nuk është mbështetur vetëm në bindjen e tij, por është mbështetur në Allahun subhanehu ue teala, sepse fjala që ka ardhur në arabisht “do të më gjesh mua” – kjo S-ja këtu tregon se ti gjithsesi mua do të më gjesh të bindur ndaj urdhrave të Allahut, por nuk është mbështetur vetëm në këtë, por ka thënë “inshaAllah (nëse do Allahu) do të më gjesh mua prej durimtarëve. Pastaj që të dy, Ibrahimi edhe Ismaili, i janë dorëzuar urdhrit të Allahut subhanehu ue teala, e kanë zbatuar atë dhe kur ka ardhur koha e therjes, atëherë Allahu tregon se Ibrahimi alejhisselam e ka kthyer Ismailin përmbys, me ballë kah toka, që të mos e shihte fytyrën e tij me rastin e therjes. Mirëpo menjëherë pas kësaj erdhi çlirimi, kur Allahu subhanehu ue teala, pa se këta të dy po i dorëzohen urdhrit të Tij, solli një kurban, një dash, për t’u bërë kurban në vend të Ismailit. Allahu thotë:

“Dhe ne ia kompensuam atij (në vend që ta therte Ismailin) me një kurban të madh (madhështor)”, dhe Allahu pastaj vazhdon thotë:

“O Ibrahim, ti e vërtetove ëndrrën, vërtetë kështu ne i shpërblejmë ata që janë vepër mirë.”

Disa gjëra që përmenden rreth kësaj ngjarje, si: sa herë Ibrahimi që ka dashur ta therë Ismailin, thika i është rrotulluar në anën tjetër, ose qafa e Ibrahimit është bërë sikur hekur dhe nuk është therur, për këto nuk ka argument prej Kuranit dhe sunnetit të Pejgamberit salallahu alejhi ue selem se kanë ndodhur kështu.

Kjo ishte sa i përket kuptimin “ummeh”, e që është se Allahu e ka bërë Ibrahimin ummet, imam të njerëzve, udhëheqës, shembull, mësues të njerëzve, që njerëzit e marrin për shembull se si duhet të adhurohet Allahu subhanehu ue teala, deri në Ditën e Gjykimit.

2. Pastaj, prej kuptimeve tjera të fjalës “ummet”, është se ajo vjen nënkupton kohën. Kemi rastin e Jusufit alejhisselam, i cili ka qenë në burg dhe me të kanë qenë edhe dy persona tjerë. Njëri prej tyre del prej burgut, e tjetrin e varin. Jusufi alejhisselam u komenton atyre disa prej ëndrrave që i shohin ata, pastaj kur vjen koha që mbreti e sheh ëndrrën e njohur me shtatë kallinjtë e thatë që i hanë shtatë kallinjtë e njomë, apo shtatë lopët e thata që i hanë shtatë lopët e majme, atëherë atij që ka qenë në burg me Jusufin alejhisselam, i kujtohet Jusufi: “Iu ka kujtuar pas një ummeti (pas një kohe)”. Ky ishte kuptimi që aludon në kohën.
3. Kuptimi tjetër i “ummet” është milet, fe, siç kanë thënë mushrikët e Mekës dhe mushrikët e mëhershëm, paganët, kur i janë drejtuar pejgmaberët me thirrje ndaj Allahut: “Ne i kemi gjetur baballarët tanë në një ummet”, pra ka për qëllim: i kemi gjetur në një fe.
4. Kuptimi i katërt i “ummet” është se ka për qëllim xhematin, një grumbull njerëz. Allahu thotë: “Vërtetë, ummeti juaj është një ummet”, dhe kjo tregon se feja islame dhe myslimanët duhet të jenë një xhemat. Feja islame nuk është fe e përçarjes, nuk është fe në të cilët lejohet të përçahen njerëzit dhe secili ta ketë mendimin e vet, nuk është fe që secili ta ketë mënyrën dhe metodën e vet se si e adhuron Allahun. Nuk lejohet të ketë sekte, grupime, mirëpo të gjithë myslimanët duhet të jenë një xhemat, duhet të jenë të bashkuar në një xhemat, siç thotë Allahu: “Mos u bëni prej atyre të cilët kanë përçarë dhe janë kundërshtuar me njëri-tjetrin pasi i kanë ardhur argumentet prej Allahut subhanehu ue teala, vërtetë Allahu do të kenë ndëshkim të madh tek Allahu subhanehu ue teala”. Ajo që kërkohet prej myslimanëve është që të jenë ummet, ta kenë një menhexh, një fe të vetme, ta kenë një milet të vetëm, e nuk lejohet që të jenë të përçarë. Të gjithë myslimanët duhet të jenë siç i ka përshkruar Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, sikur ndërtesa që e mbështet njëra tjetrën, ajo ndërtesa e cila, tullat e saj, apo me çfarëdo materiali tjetër që është ndërtuar, muret e saj e kështu me radhë, e mbështesin njëra-tjetrën dhe nuk e lënë të rrëzohet e të shkatërrohet. Kështu duhet të jenë myslimanët. Ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem: “Duhet të jenë sikur një trup i vetëm, nëse një pjesë e trupit ankon, atëherë tërë trupi nuk gjen rehati, gjen dhimbje.” Mirëpo, përbuzja e njëri-tjetrit, armiqësia bojkotimi urrejtja, përçarja, nuk është prej fesë së Allahut subhanehu ue teala. Myslimanët duhet të jenë një xhemat. E si arrihet që të gjithë myslimanët të jenë një xhemat? Kjo arrihet përmes teuhidit, të njësohet Allahu subhanehu ue teala ashtu siç ka kërkuar Ai prej neve, të pasohet Kurani dhe Sunneti; kjo është obligim për myslimanët, të gjithë të bashkohen rreth Kuranit dhe Sunnetit të Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Allahu thotë: “Ata të cilët e kanë përçarë ose do ta përçajnë fenë e Allahut pas vdekjes së Pejgamberit, ti nuk ke kurrfarë detyrimi ndaj tyre, je i pastër ndaj tyre, sepse ti o pejgamber nuk ua ke mësuar këtë atyre.”

Të gjithë myslimanët duhet të jenë në fenë që ka qenë pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe jo secili të vijë me mendimet e tij, pastaj me ideologjitë e tyre, e pastaj të bëjnë dashuri e urrejtje për hir të asaj ideologjie, e pastaj të bëjnë përçarje mes myslimanëve.

Dihet se myslimanët dhe dijetarët e myslimanëve bëjnë ixhtihad dhe gabojnë gjatë ixhtihadit, d.m.th. mundohen ta japin një mendim, por ose ia qëllojnë së vërtetës, ose gabojnë. Mirëpo ky ixhtihad, ose mospajtim gjatë ixhtihadit, shumë lehtë shuhet duke iu kthyer Kuranit dhe Sunnetit të Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Pra, ai që ka gabuar, duhet të kthehet e ai që ia ka qëlluar, duhet të qëndrojë edhe të forcohet edhe më shumë në atë të vërtetë.

Allahu thotë: “Nëse ju nuk pajtoheni në disa gjëra, atëherë kthejeni atë tek Allahu dhe i dërguari i Tij.”

Pra, kjo ka qenë në kohën e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, sa ka qenë ai gjallë, çdo mospajtim është kthyer te pejgamberi salallahu alejhi ue selem, ose Allahu për atë mospajtim ka zbritur zgjidhje në Kuran ose përmes gjuhës së Pejgamberit salallahu alejhi ue selem në sunnetin e tij. E njëjta është tash, pas vdekjes së Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, nëse ne nuk pajtohemi në disa gjëra, atëherë duhet të kthehemi në Kuran dhe sunnetin e tij salallahu alejhi ue selem, e pastaj ato mospajtime do të shuhen mes myslimanëve.

Pastaj, cilësia e dytë që Allahu teala e përmend në këtë ajet, për Ibrahimin alejhisselam, është:

“Ai i cili është vazhdimisht i qëndrueshëm dhe ai që vazhdimisht e adhuron Allahun subhanehu ue teala”. Pra është i qëndrueshëm dhe i përhershëm në adhurimin e Allahut subhanehu ue teala. Kurrë nuk largohet prej adhurimit ndaj Allahut. Nganjëherë fjala “kunut”, e ka kuptimin të qëndrosh gjatë në këmbë gjatë namazit, pra të lexosh gjatë prej Kuranit dhe të qëndrosh gjatë, të qëndrosh në këmbë një kohë të gjatë.

Thotë Allahu: “Bëni kujdes dhe ruani namazet të gjitha, sidomos namazin e mesëm, dhe qëndroni në këmbë për hir të Allahut, (qëndroni gjatë të përulur për hir të Allahut)”, mirëpo, kjo nuk e ka kuptimin siç thotë shejhul Islam Ibn Tejmijjeh që të qëndrosh gjatë veç në këmbë, por gjithashtu që të zgjaten shumë rukutë dhe sexhdet.

Allahu thotë: “A është i njëjtë ai që është kanit për hir të Allahut gjatë natës, (që e adhuron Allahun, falet dhe qëndron gjatë në këmbë), në sexhde dhe në këmbë”, pra prej kësaj kuptojmë se kunuti nuk është vetëm në këmbë, por edhe në sexhde, pra të zgjatet sa më shumë qëndrimi në këmbë, gjithashtu të zgjatet sa më shumë rukuja dhe sexhdeja për hir të Allahut, “ai me këtë ka frikë ahiretin, ka frikë zjarrin që e ka përgatitur Allahu, apo ka frikë se çfarë e pret në ahiret, dhe me këtë shpreson në mëshirën e Zotit të tij.” Dhe thotë Allahu: “A janë të njëjtë ata të cilët dinë dhe ata të cilët nuk kanë dije?” Nuk janë të njëjtë.

Thotë: “Vërtetë, përkujtojnë/reflektojnë vetëm ata që janë të zotët e mendjes, pra që kanë mend.”

Qëllimi që Ibrahimi alejhisselam ka qenë kanit, është se ai vazhdimisht e ka adhuruar Allahun subhanehu ue teala, ka qenë i përhershëm në adhurim, ka qenë i qëndrueshëm në këtë adhurim dhe të njëjtën cilësi e gjejmë te biri apo nipi i tij, Muhammedi salallahu alejhi ue selem, siç tregon Aishah radijallahu anha, përcjell Muslimi, se pejgamberi salallahu alejhi ue selem vazhdimisht e përkujtonte Allahun subhanehu ue teala. Pra, nëse ka qenë ulur e ka përkujtuar Allahun, nëse është ngritur në këmbë e ka përkujtuar Allahun, nëse ka fjetur, para gjumit e ka përkujtuar Allahun, kur është zgjuar nga gjumi e ka përmendur Allahun, kur ka ngrënë gjithashtu, madje edhe para se të shkonte t’i kryente nevojat fiziologjike dhe pasi i kryente ato. Pra në çdo moment të jetës, ai e ka kujtuar Allahun, ka qenë kanit për hir të Allahut, për çdo çast e moment të jetës së tij. Të kundërtën e gjejmë te njerëzit tjerë, apo te disa prej tyre, të cilët e japin mundin e tyre dhe bëjnë ixhtihad për ta adhuruar Allahun subhanehu ue teala, një ditë, një javë, apo një muaj, apo një vjet, e pas asaj kthehen, e lënë atë adhurim dhe nuk e vazhdojnë adhurimin ndaj Allahut. Pra, ajo që kërkohet prej njeriut është që të jetë i vazhdueshëm në vepra të mira dhe në adhurimin ndaj Allahut, të mos u ndahet kurrë veprave të mira, vazhdimisht të jetë i shoqërueshëm me to, edhe nëse janë të pakta, sepse pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thënë: “Veprat më të mira tek Allahu (ose që i do Allahu më së shumti), janë ato që janë të vazhdueshme, edhe nëse janë pakta.”

Pra, më mirë është ta bësh një vepër që është e paktë, por duke qenë i vazhdueshëm në të, sesa të bësh vepra të shumta, një javë, apo një muaj apo një vit, e pastaj t’i ndërpresësh ato, e ky është qëllimi që njeriu vazhdimisht të jetë kanit për Allahun.

Prandaj, këtu Allahu po thotë: “Ka qenë i përulur”, e ka adhuruar Allahun vazhdimisht, këtë e ka bërë sinqerisht, me ihlas, vetëm për Allahun subhanehu ue teala, dhe këto adhurime Ibrahimi alejhisselam nuk i ka bërë për syefaqësi, që ta shohin tjerët, e të thonë se ai është adhurues, apo se ai po e adhuron Allahun shumë.

Kur ka thënë “lil-lah – për hir të Allahut”, përfitojmë dobinë se njeriu është i obliguar të jetë i sinqertë në adhurimin e tij ndaj Allahut, përndryshe ai adhurim nuk pranohet tek Allahu. Ne, sot, gjejmë njerëz që falen shumë mirë, e zgjasin qëndrimin në këmbë, rukunë, sexhden, mirëpo këtë e bëjnë kur vërejnë se dikush po i sheh, andaj i shtojnë edhe më shumë, ndërsa kur janë vetëm duke u falur, namazin e fal shumë shpejtë. Pra, prej kësaj e kuptojmë ky njeri nuk ka qenë sinqertë për Allahun, por qëndrimin në këmbë, rukunë apo sexhden, e ka zgjatur në prezencën e tjerëve, ndërsa kur është vetë që nuk e sheh askush, i shkurton ato, atëherë kuptojmë se këtë e ka bërë për hir të dikujt tjetër.

Themi se sinqeritet është që njeriu me veprat e tij ta synojë Fytyrën e Allahut subhanehu ue teala, pra ta ketë synim që ta shohë Fytyrën e Allahut subhanehu ue teala në Xhennet, shpërblimin e Tij. Me veprat e tij, nuk duhet që të lakmojë gjërat e kësaj dynjaje, apo të dëshirojë që ta lavdërojnë njerëzit, apo të flasin fjalë të mira për të. Gjithashtu, nuk duhet ta braktisë adhurimin nëse njerëzit fillojnë ta qortojnë për adhurimin e tij, myslimani nuk duhet t’i frikësohet askujt përveç Allahut subhenhu ue teala. Edhe nëse ata thonë se ky është ekstremist, apo fundamentalist, apo po e shtrëngon shumë, këto fjalë nuk duhet të ndikojnë që njeriu të lëshojë pe në fenë e Allahut e të fillojë ta lërë adhurimin ndaj Allahut.

Allahu, me këto dy cilësi, po e përshkruan Ibrahimin alejhisselam, se ai e ka poseduar ubudijen, të qenët rob i Allahut dhe adhurues i Tij. Po tregon se ai së pari këto i ka realizuar në veten e tij. Pra, në cilësinë e parë po tregon se Ibrahimi fillimisht ato i ka realizuar duke pasur dije se si të adhurohet Allahu dhe këtë dije duke e zbatuar në praktikë. Pastaj, në të dytën po tregon se Ibrahimi përveç që e ka zbatuar në praktikë, edhe i ka thirrur njerëzit në rrugën e Allahut, i ka mësuar ata, ka qenë imam/mësues i të tjerëve, përveç që vetë ka zbatuar, i ka thirrur edhe të tjerët; ai është bërë shembull për të tjerët në atë se si duhet të adhurohet Allahu.

Pra, nuk ka mundësi që Allahu ta bëjë atë model, përveç nëse ai ka pasur dije rreth adhurimit ndaj Allahut, dhe siç e përshkruan në të dytën, ka qenë i qëndrueshëm në adhurimin ndaj Allahut, nuk ka lëshuar kurrë pe, siç thotë Allahu në një ajet: “Kush flet fjalë më të mira sesa ai i cili i thirr njerëzit për tek Allahu…”, mirëpo këtë e vërteton me veprat e tij, bën vepra të mira, i thirr njerëzit dhe vetë i zbaton, apo i praktikon ato vepra në të cilat i thirr njerëzit, “…dhe thotë unë jam prej myslimanëve”, pra nuk ka njeri më të mirë se personi i këtillë.

Këto dy cilësi përfshijnë dijen (dijen e teuhidit), veprimin me atë dije, qëndrimin në atë dije (të jesh i qëndrueshëm në atë e të mos lëshosh pe kurrë), thirrjen e tjerëve për në këtë dije (dijen e teuhidit).

Pastaj, Allahu vazhdon me cilësinë e tretë, që thotë se Ibrahimi alejhisselam ka qenë hanif. Çfarë do të thotë hanif? Hanif do të thotë se ai është larguar prej shirkut dhe prej pasuesve të shirkut dhe është drejtuar vetëm tek Allahu, është  larguar prej çdo kujt tjetër prej njerëzve dhe është drejtuar vetëm tek Allahu. Pra, çdo kërkesë ia ka drejtuar vetëm Allahut, çdo hajr e ka kërkuar vetëm prej Allahut.

Ai qëllimisht është larguar prej shirkut dhe pasuesve të shirkut, ka synuar Allahun subhanehu ue teala. Gjithashtu është larguar prej çdo gjëje që bie në kundërshtim me adhurimin e Allahut subhanehu ue teala, siç ka ardhur në një ajet tjetër se Ibrahimi alejhisselam ka thënë: “Unë e kam drejtuar fytyrën time drejt atij që i ka krijuar qiejt dhe tokën, duke qenë hanif”, pra duke u larguar prej shirkut dhe pjesëtarëve të shirkut dhe duke iu drejtuar vetëm Allahut.

Kurse në një ajet tjetër Allahu thotë: “Drejtoje fytyrën tënde drejt fesë së Allahut subhanehu ue teala duke qenë hanif”, duke u larguar prej çdo gjëje, prej çdo kujt tjetër dhe duke u drejtuar vetëm tek Allahu subhanehu ue teala.

“Kjo është ajo natyrshmëria në të cilën Allahu i ka krijuar të gjithë njerëzit”, dhe të gjithë njerëzit krijohen në këtë natyrshmëri, pra që ta adhurojnë Allahun dhe të mos i drejtohen dikujt tjetër përveç Allahut. “Allahu nuk e ndryshon krijimin e tij, por shumica e njerëzve nuk e dinë këtë”, Allahu këtu po e përshkruan Ibrahimin alejhisselam me dy cilësi, së pari po thotë se ka qenë i qëndrueshëm në adhurimin e Allahut, në njësimin e Allahut me adhurim, dhe e dyta po thotë se ai ka mohuar çdo gjë që adhurohet përveç Allahut teala.

Pastaj, këto dy cilësi, të jesh kanit dhe hanif, janë cilësi të cilat e kërkojnë domosdoshmërish njëra-tjetrën. Pra, nuk mund ta kesh njërën pa tjetrën. Pa dyshim ai i cili është kanit li-lah, që e adhuron Allahun subhanehu ue teala dhe është i qëndrueshëm në adhurimin ndaj Tij, gjithsesi ai duhet të largohet edhe nga adhurimi apo drejtimi te dikush tjetër përveç Allahut subhanehu ue teala, e që është largimi prej rrugës së mushrikëve.

Cilat janë cilësitë dhe veçoritë e mushrikëve, e që duhet të largohemi nga rruga e tyre? Janë tri, është shirku në adhurimin ndaj Allahut, bidatet (vazhdimisht kanë sjellë bidate në fenë e Allahut, deri sa e kanë ndryshuar dhe e kanë bërë fe të shirkut) dhe gjynahet, pa u penduar, pa kërkuar falje dhe pa u kthyer tek Allahu teala. Këto janë cilësi që çdo mysliman duhet t’i braktisë.

Pastaj, Allahu në fund e sjellë cilësinë e katërt:

“…dhe Ibrahimi alejhisselam nuk ka qenë prej mushrikëve”- kjo është ajo pjesa e ajetit me të cilën dëshmohet për këtë temë, që e ka sjellë autori, që kush e realizon teuhidin do të hyjë në Xhennet pa dhënë llogari, e ajo është që ti të mos jesh prej mushrikëve.

Ibrahimi alejhisselam është distancuar prej mushrikëve me distancim të plotë dhe çdo lidhje mes tij me mushrikëve- qëllimi është lidhja e dashurisë (t’i duash ata)- e ka ndërprerë për hir të Allahut. Pra, çdo lidhje mes teje dhe mes mushrikëve, idhujtarëve e qafirëve, duhet të ndërpritet, e qëllimi është lidhja e dashurisë, sepse ata janë armiq të Allahut. Dhe myslimani nuk duhet t’i dojë armiqtë e Allahut. Pra, Ibrahimi alejhisselam nuk ka qenë prej mushrikëve, as shumë e as pak, nuk ka bërë shirk as të madh e as të vogël, nuk ka bërë shirk as të shumtë e as të paktë. Prej çdo pjese të shirkut është larguar dhe çdo njollë e shirkut nuk ka ekzistuar tek ai. Ibrahimi alejhisselam ka qenë i pastër prej shirkut. Prandaj, Allahu me këtë pjesë të ajetit: “nuk ka qenë prej mushrikëve”, e ka mohuar shirkun prej Ibrahimit me fjali e cila në gjuhën arabe është prej ndërtimit shumë të fuqishëm të fjalive, që tregon se ai nuk ka bërë shirk në asnjë mënyrë. Pra, nuk ka mundësi që shirku t’i atribuohet Ibrahimit alejhisselam edhe nëse ka qenë i paktë, dhe me këtë Allahu ka dashur t’i përgënjeshtrojë mushrikët e Mekës të cilët kanë thënë se ne jemi në fenë e Ibrahimit, e gjithashtu me këtë ne sot i përgënjeshtrojmë mushrikët e sotëm prej krishterëve dhe hebrenjve, të cilët thonë se ne jemi në fenë e Ibrahimit. Ne u themi se ai nuk ka qenë prej mushrikëve, ai nuk i ka bërë shirk Allahut në adhurim, ashtu siç po i bëni ju.

Mushrik në gjuhën arabe është ai që e vepron shirkun, e kjo nyja shquese, kur të vjen “minel mushrikin”, në gjuhën arabe ka qëllimin e lidhores. Tek usulijinët, dijetarët e bazave të fikhut, përemri lidhor gjithmonë tregon gjithë-përfshirje, pra nuk ka qenë në asnjë aspekt prej mushrikëve, nuk e ka bërë asnjë gjë të shirkut, ka qenë absolutisht i distancuar prej shirkut dhe pasuesve të shirkut, ose ithtarëve të shirkut. Kjo është gjuha arabe që tregon se si argumentohet me këtë ajet, që duhet të realizohet teuhidi, pra që ti të mos e veprosh shirkun, pa marrë parasysh a është i madh apo i vogël, i shumtë apo i paktë.

Gjithashtu, mënyra tjetër se si argumentohet me këtë është se para kësaj ka ardhur pjesëza “min – prej”, e cila në gjuhën arabe ka dy kuptime. Nuk ka qenë prej mushrikëve, nënkupton se nuk ka qenë pjesë e tyre. Këtu tregon se ai është distancuar prej mushrikëve edhe me trupin e tij, nuk është përzier me mushrikët, nuk ka pasur shoqëri me ta as në mënyrën fizike. Kuptimi tjetër është se ai nuk ka qenë prej mushrikëve, “min bejanijeh – ‘min’ sqaruese”, nuk ka bërë shirk, nuk e ka bërë këtë cilësi që është e mushrikëve. Në çdo aspekt ai ka qenë larg prej mushrikëve, edhe fizikisht edhe shpirtërisht, me besim e iman, Ibrahimi alejhisselam nuk ka qenë prej mushrikëve. Kështu argumentohet me këtë ajet.

Gjithashtu, Allahu tregon se Ibrahimi alejhisselam vazhdimisht nuk ka qenë prej mushrikëve, deri sa ka vdekur. E kjo në gjuhën arabe tregon vazhdueshmëri. E kur ka thënë hanif, është larguar absoutisht prej shirkut dhe ithtarëve të tij dhe është drejtuar tek Allahu teala, atëherë kjo tregon se Ibrahimi fillimisht nuk ka qenë prej mushrikëve, e pastaj edhe në vazhdueshmëri nuk ka qenë prej tyre deri sa ka vdekur. Ibrahimi alejhisselam kurrë nuk i ka bërë shirk Allahut, as shirk të madh e as të vogël, e kjo duhet të jetë cilësi e besimtarit. Argument për këtë është se Allahu subhanehu ue teala nuk ka mundësi ta bëjë një njeri imam për njerëzit, shembull në pasim për ta adhuruar Allahun deri në ditën e gjykimit, e ai në ndonjë moment të jetës së tij t’i bëjë shirk Atij; kjo është e papranueshme për urtësinë e Allahut, bie ndesh me urtësinë e Allahut.

Prandaj, Ibrahimi alejhisselam nuk ka qenë kurrë prej mushrikëve, as fillimisht e as gjatë jetës së tij, deri sa ka vdekur. Ai që mediton rreth gjendjes së Ibrahimit alejhisselam dhe sprovave që i kanë ndodhur prej Allahut subhanehu ue teala, e gjen se Ibrahimi vërtetë ka qenë prej atyre që i kanë arritur shkallët më të larta të sabrit dhe bindjes ndaj Allahut subhanehu ue teala, për arsye se nuk ka mundësi që gjithkush t’u bëjë sabër atyre sprovave. Pra, kanë qenë sprova të mëdha dhe vetëm një shpirt i cili është i bindur në shpërblimin e Allahut subhanehu ue teala, ka mundësi t’i përballojë ato sprova, kurse ai shpirt në të cilin ka dyshim apo mëdyshje, nuk ka mundësi t’u bëjë ballë atyre sprovave me të cilat është sprovuar Ibrahimi alejhisselam, për arsye se nuk ka mundësi shpirti të lërë diçka veçse ta lërë për diçka që është më e dashur për të, d.m.th. shpirti nuk ka mundësi të dojë diçka veçse kur e di se pas asaj rezulton një dobi, apo është i bindur se do të ketë dobi, apo interes, apo një shpërblim prej Allahut.

Pra, këto ishin katër cilësitë me të cilat Allahu e ka cilësuar Ibrahimin alejhisselam.

Qëllimi rreth asaj se ai i ka ndërprerë të gjitha lidhjet e dashurisë me mushrikët, nuk do të thotë që ne t’i ndërpresim bashkëpunimet apo marrëdhëniet me mushrikët, për sa i përket çështjeve të kësaj dynjaje. Kjo është e lejuar për myslimanin, është një gjë tjetër. Qëllimi është që ti ta ndërpresësh lidhjen e dashurisë me ta, të mos i miqësosh ata, të mos i duash, e të mos i ndihmosh kundër myslimanëve, të mos bësh aleancë me mushrikët. Kjo gjë kërkohet prej myslimanit, është obligim për të.

Ndërsa, sa i përket bashkëpunimit të gjërave të kësaj dynjaje, si: tregtia, marrja e dijes prej tyre apo dhënia e dijes atyre rreth çështjeve të kësaj dynjaje, kjo është e lejuar, nëse ka dobi për myslimanët nuk ka asnjë të keqe në këtë. Këtë e sqaron më së miri ajeti ku Allahu teala thotë:

“Ju e keni pasur shembullin më të mirë tek Ibrahimi alejhisselam dhe ata të cilët kanë qenë me të (pra pasuesit e Ibrahimit alejhisselam, vëllezërit, ata të cilët e kanë pasuar Ibrahimin alejhisselam prej shokëve të tij), kur ata i thanë popullit të tyre: “Ne jemi distancuar prej juve dhe prej çdo gjëje që e adhuroni në vend të Allahut subhanehu ue teala. Ne ju kemi bërë kufër (ju kemi mohuar juve) dhe mes neve dhe mes juve ka filluar armiqësia dhe urrejtja përgjithmonë.” Qëllimi është armiqësia dhe urrejtja në fe, pra të urrehen për hir të Allahut subhanehu ue teala, derisa të kthehen dhe ta adhurojnë vetëm Allahun (përgjithmonë do t’iu urrejmë, përgjithmonë do t’iu armiqësojmë deri sa të ktheheni dhe ta adhuroni vetëm Allahun); nuk ka kurrfarë afërsie mes neve dhe mes juve sa i përket afërsisë e ndihmesës, ne e kemi ndërprerë çdo lidhje mes neve dhe mes juve, derisa ju të besoni Allahun dhe të mohoni çdo gjë që adhurohet në vend të Allahut, e atëherë ju jeni vëllezërit tanë.

Në ajetin që e cekëm para këtij, Allahu thotë: “Ju keni pasur shembullin më të mirë tek ata (Ibrahimi dhe vëllezërit e tij, që kanë qenë vëllezërit e tij në fe, që e kanë pasuar Ibrahimin), shembullin më të mirë e ka ai që e shpreson Allahun dhe ditën e gjykimit…“, shpreson që do ta takojë Allahun dhe do të shpëtojë në ditën e gjykimit, do të hyjë në Xhennet, shembullin më të mirë e ka pasur tek Ibrahimi alejhisselam dhe te pasuesit e tij, “…e ai që ia kthen shpinën Allahut subhanehu ue teala, atëherë le ta dijë se Allahu është sovran (i Pavarur, i Vetëmjaftueshëm, që nuk ka nevojë për askënd), i Vetëlavdërueshëm (nuk ka nevojë për adhurimin e askujt).”

E pas këtij ajeti Allahu thotë: “Allahu nuk ua ndalon juve që të silleni mirë, të keni vepra të mira dhe të silleni me drejtësi ndaj atyre të cilët nuk iu kanë luftuar juve në fe”, pra nuk kanë shfaqur armiqësi të hapur kundër juve në fe duke iu luftuar e t’ju nxjerrin nga shtëpitë tuaja, siç kanë vepruar mushrikët e Mekës me Pejgamberin salallahu alejhi ue selem. Nuk është e ndalur që ti të sillesh mirë me ta dhe t’i kesh raportet e mira me ta, mirëpo qëllimi është që ti ta ndërpresësh çdo lidhje të miqësisë dhe dashurisë me ta, të mos i duash ata. Është e ndaluar për myslimanin që t’i dojë ata. Është e lejuar të sillesh mirë me ta e të kesh raporte të mira, ose të kesh marrëdhënie e bashkëpunime të kësaj dynjaje prej të cilave pastaj përfitojnë myslimanët. Vazhdon Allahu: “Vërtet Allahu i do ata të cilët janë të drejtë.”

Pastaj, ajo që duhet ditur pas tërë kësaj që thamë, është se Allahu subhanehu ue teala kur e lavdëron dikë, siç e ka lavdëruar Ibrahimin alejhisselam dhe ka thënë se i ka këto katër cilësi, qëllimi nuk është se Allahu po e lavdëron atë vetëm për të na treguar neve se po a lavdëron atë, apo për të na ardhur neve lavdërimi i Allahut ndaj tij, por qëllimi janë dy gjëra të tjera më të rëndësishme:

-ta duam atë që e ka lavdëruar Allahu subhanehu ue teala. Allahu e ka lavdëruar Ibrahimin alejhisselam dhe e ka cilësuar me këto cilësi kaq madhështore, pra se ai është udhëheqës për njerëz, është kanit lil-lah që vazhdimisht e ka adhuruar Allahun dhe nuk e ka ndërprerë kurrë, dhe cilësitë tjera që i cekëm. Ne duhet ta duam Ibrahimin alejhisselam për këto cilësi për të cilat e ka lavdëruar pejgamberi salallahu alejhi ue selem. E duam Ibrahimin alejhisselam, por e urrejmë apo nuk e duam popullin e tij i cili ka qenë prej mushrikëve, të cilët e kanë kundërshtuar atë. Gjithashtu i duam melaiket, edhe pse nuk janë prej llojit tonë, por janë krijesa tjera, për arsye se ato i zbatojnë urdhrat e Allahut subhanehu ue teala, pa i kundërshtuar ato në asnjë moment, por i urrejmë shejtanët, sepse ata nuk i binden Allahut subhanehu ue teala dhe i bëjnë mëkat Atij. Gjithashtu, i urrejmë edhe pasuesit e shejtanëve të cilët nuk i binden Allahut subhanehu ue teala dhe janë armiq të Tij, ata janë armiq të Allahut dhe janë armiq tanë dhe për këtë arsye nuk duhet t’i duam.

– të mundohemi t’i kemi ato cilësi për të cilat Allahu e ka lavdëruar atë, për arsye se ato janë vendi i lavdërimit. Nëse ti do që Allahu të të lavdërojë, atëherë mundohu të cilësohesh me ato cilësi, edhe ti mundohu që t’i kesh ato cilësi me të cilat Allahu ka lavdëruar Ibrahimin alejhisselam.

Sa më shumë që ti cilësohesh me ato cilësi, aq më shumë do të kesh pozitë të lartë tek Allahu, dhe aq më shumë edhe Allahu do të të lavdërojë ty. E sa më pak që t’i posedosh, atëherë aq më i paktë do të jetë lavdërimi i Allahut për ty.

Allahu, gjithmonë kur i përmend ngjarjet e pejgamberëve dhe popujve të mëhershëm, thotë: “Në ngjarjet e tyre ka mësim për ata që kanë mendje”, pra të marrim mësim prej atyre ngjarjeve. Kurse në ajetin që e thamë më herët, Allahu thotë: “Ju te Ibrahimi dhe populli i tij e keni pasur shembullin më të mirë”, pra modelin, yrnekun se si duhet të jetë një mysliman i cili pretendon se e ka realizuar teuhidin e Allahut. Kjo është një çështje shumë e rëndësishme për arsye se ai shumicën e rasteve apo nganjëherë, nuk mendon apo harron, i humb nga mendja se ndokënd duhet ta duam për hir të Allahut subhanehu ue teala, atë që e ka lavdëruar Allahu subhanehu ue teala. Ti duhet ta duash, e ke obligim ta duash, sepse edhe Allahu e do atë, kështu që e ke obligim ta duash. Atë cilin Allahu subhanehu ue teala e ka përmendur për të keq, e ke obligim që edhe ti ta urresh dhe të mos e pëlqesh, sepse siç ka thënë pejgamberi salallahu alejhi ue selem:  “Dashuria dhe urrejtja për hir të Allahut është lidhja më e fortë për imanin, nyja më e fortë e imanit.” Pra, ta duash atë që e do Allahu teala dhe ta urresh atë që e urren Allahu subhanehu ue teala.

Pastaj, vetë autori Muhammed Ibn AbdulUehhabi në një vend tjetër, këtë ajet të sures Nahl e komenton dhe thotë:

“Kur Allahu thotë: “Vërtetë Ibrahimi ka qenë ummet”, qëllimi është se ka qenë ummet. Ai i cili e ndjek këtë rrugë, të mos e konsiderojë veten se është i vetëm, apo që nuk ka shoqëri, nëse sheh se ata të cilët e ndjekin këtë rrugë janë të paktë. (Gjithmonë besimtarët në krahasim me jobesimtarët kanë qenë të paktë, mirëpo duhet ditur se Ibrahimi ka qenë i vetëm ummet. Prandaj edhe ti që e ndjek këtë rrugë, mos e konsidero veten se je i vetëm në të, mos u frikëso pse pasuesit e saj janë të paktë). Ibrahimi qenë i përulur ndaj Allahut, adhurues i Allahut, vazhdimisht e ka adhuruar Allahun, nuk ka qenë i përulur ndaj mbretërve, sunduesve apo kryetarëve, por vetëm ndaj Allahut subhanehu ue teala. As nuk ka qenë prej atyre tregtarëve, të cilët me pasurinë e tyre e hidhërojnë Allahun suhanehu ue teala. (Nuk ka qenë i përulur ndaj tyre, por veç ndaj Allahut subhanehu ue teala. (Ka qenë i drejtë, nuk ka shkuar rrugës së majtë apo të djathtë, (por ka ecur vetëm drejtë, rrugës me të cilën është i kënaqur Allahu subhanehu ue teala). Gjendja e tij nuk ka qenë sikur gjendja e disa dijetarëve të cilët janë sprovuar dhe për interesa të tyre personale shkojnë djathtas apo majtas, e  nuk shkojnë rrugës së Allahut. Ai nuk ka qenë prej mushrikëve, e kjo është e kundërta prej asaj që veprojnë disa prej myslimanëve, të cilët shkojnë të jetojnë në mesin e qafirëve dhe e shtojnë numrin e tyre, e prapë se prapë pretendojnë se janë prej myslimanëve; (jeton në mesin e tyre dhe thotë unë jam prej myslimanëve. Kjo është e kundërta me atë çfarë ka vepruar Ibrahimi alejhisselam. Ai është larguar prej tyre fizikisht dhe shpirtërisht. Pa dyshim se kjo është prej tefsireve më të mira dhe më të mrekullueshme që mund t’i bëhet këtij ajeti të Allahut.)”.

Pra, nëse njeriu arrin të cilësohet me këto cilësi, arrin të jetë prej atyre që e realizon teuhidin e Allahut. E më e madhja, më madhështorja prej këtyre, është e fundit, distancimi prej mushrikëve, distancimi prej shirkut dhe ithtarëve të shirkut. Ai i cili plotësisht është distancuar prej tyre, është ai i cili e ka realizuar teuhidin e Allahut subhanehu ue teala. Është obligim distancimi prej tyre edhe nëse ndonjëri është personi më i afërt me ty. Ibrahimi alejhisselam është distancuar edhe prej babait të tij, a ka më të afërt se babai? Nuk ka më të afërt se babai. Mirëpo, vetëm pse babai i tij ka qenë mushrik, është larguar prej tij. Allahu e tregon debatin që është bërë mes tij dhe babait të tij. Në fund Ibrahimi alejhisselam ka thënë. “Unë po ndahem prej juve, po largohem prej juve dhe prej çdo gjëje që adhuroni në vend të Allahut. Unë po e lus Allahun që t’iu udhëzojë juve dhe po shpresoj që Allahu të mos ma kthejë duanë mbrapsht (pra të mos jem prej atyre fatkeqëve që u kthehet duaja mbrapsht). Dhe pasi që ai u distancua dhe u nda prej tyre…”, edhe fizikisht, nuk ka dashur të jetojë në mesin e tyre, “…dhe prej çdo gjëje që ata adhuronin në vend të Allahut subhanehu ue teala, ne ia dhuruam atij Is’hakun dhe Ja’kubin dhe secilin prej tyre e kemi bërë pejgamber.” Dhe ky është shpërblimi prej Allahut subhanehu ue teala, siç thotë Allahu: “Ai i cili e len një gjë për hir të Allahut, Allahu ia zëvendëson atë me diçka më të mirë.” Ai pasi është larguar prej mushrikëve dhe prej vetë babait të tij, Allahu si shpërblim i dha pasardhës të cilët gjithashtu i bëri prej pejgamberëve. Përveç që ka qenë vetë pejgamber, edhe bijtë e tij, edhe nipi i tij ka qenë prej pejgambereve, e kjo padyshim që është shpërblim i madh prej Allahut.

Kurse sot gjejmë se ka prej sekteve e xhematëve të cilat pretendojnë se po thërrasin në fenë e Allahut subhanehu ue teala, e ndërkohë shohim se ata nuk distancohen prej mushrikëve apo ithtarëve të shirkut, e as prej shirkut. Thonë: “Qëllimi është që vetëm t’i thërrasim njerëzit për tek Allahu”. Është obligim për çdo mysliman të kur të kapet pas davetit për tek Allahu, ta ketë frikë Allahun dhe ta dijë se çfarë kërkon daveti prej tij, se cilat janë bazat e davetit, çfarë është vetë thirrja dhe çfarë kërkohet prej atij që thërret në rrugën e Allahut. Prej tij kërkohet që të jetë në rrugën e Ibrahimit alehisselam dhe pejgamberëve të tjerë. Përveç që të pohohet teuhidi, myslimani duhet gjithsesi ta shfajësojë veten e tij apo të distancohet prej shirkut dhe prej ithtarëve të shirkut. Kjo është rruga e të gjithë pejgamberëve të cilët kanë thirrur tek Allahu.

Pastaj, autori  e sjell edhe ajetin tjetër, kur i përmend cilësitë e atyre që prijnë në vepra të mira, thotë: “Ata janë të cilët nuk i bëjnë shirk Zotit të tyre në adhurimin e tyre”. E për këtë do të flitet në mësimin e radhës.

 

Hadithi, pjesa 1

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 3 – KUSH E REALIZON TEUHIDIN DO TË HYJË NË XHENNET PA DHËNË LLOGARI

Ligjërata e katërt

Ne derset e kaluara kemi permendur se autori ne Librin e Teuhidit kur ka folur per temen se “Ai i cili e realizon teuhidin do te hyje ne Xhennet pa dhene llogari dhe pa u ndeshkuar prej Allahut”,- i ka sjelle si argument dy ajete:

Ne ajetin e pare i pershkruan cilesite e Ibrahimit alejhisselam ku Allahu per te thote:

“Ibrahimi alejhi selam ka qene umet”. (d.m.th. ai i cili e ndjek rrugen e tij eshte ne poziten e nje umeti dhe nuk duhet me u frikesu edhe nese eshte i vetem, “kaniten lil-lah” – ka  qene i  vazhdueshem ne adhurim ndaj Allahut ,”hanifen “ – eshte largimi prej adhurimit te cdo kujt tjeter dhe eshte drejtu vetem kah Allahu, dhe nuk ka qene prej atyre qe i kane bere shirk Allahut ne adhurim”.

Ajeti tjeter eshte ku Allahu i permend cilesite e atyre te cilet kane prire dhe jane te paret ne vepra te mira, te paret prej besimtarve e ata jane padyshim ata te cilet e kane realizu teuhidin, Allahu thote:

Cilesia e pare “Jane ata te cilet e besojne Zotin e tyre, dhe jane ata te cilet nuk i bejne shirk Zotit te tyre ne adhurim, jane edhe ata te cilet japin, (d.m.th. punojne vepra te mira, dhe zemrat e tyre  vazhdimisht jane ne frike se mos nuk po ju pranohen veprat te Allahu).”

Pastaj, autori e sjelle edhe nje hadith i cili eshte goxha i gjate, mirepo ne inshaAllah sonte do ta shpjegojme vetem gjysmen e tij. Hadithi flet per se ai i  cili e realizon teuhidin do te hyje ne Xhennet pa dhene llogari dhe pa u ndeshku prej Allahut subhanehu ue teala. Ky hadith transmetohet prej Husejn Ibn Abdurrahmanit i cili thote se kane qene me Seid Ibn Xhubejrin, (d.m.th. ne me heret e kemi permend se cka d.m.th. me e realizu teuhidin, pra me e realizu teuhidin eshte qe me e pastru teuhidin e Allahut nga te gjitha njollat e shirkut te madh dhe te vogel, si dhe nga te gjitha bidatet-risite ne fe, poashtu edhe nga te gjitha mekatet qofshin ato te medha apo te vogla, kjo eshte me e realizu teuhidin).

Husejn Ibn Abdurrahman i cili e transmeton kete hadith eshte njeri prej tabiinve te medhenje, te besueshem i cili ka vdekur ne vitin 136, dhe thote se kemi qene te Seid ibn Xhubejri i cili gjithashtu eshte prej tabiinve te medhenje. Jane prej tabiinve te medhenje ne moshe por edhe ne dije dhe ne fikh d.m.th. ka qene prej tabiinve edhe ka qene prej nxenesve te Ibn Abazit  radijallahu anhuma. Kete Seid Ibn Xhubejrin e ka vrare Haxhaxh Ibn Jusuf para se me i mbush 50 vite dhe kjo ka ndodh ne vitin 95 te hixhretit. Me vdekjen e tij umeti eshte godit me humbjen e nje prej dijetarve te medhenje te tij.

Pastaj, thote se Seid ibn Xhubejri ju ka thene ketyre: “Cili prej jush e ka pa ate meteorin i cili ka rene dje ne mbremje?. Nese e perkthejme bukfalisht kete pyetjen, ai Seid Ibn Xhubejri, ai ka thene se cili prej jush e ka pare ate planetin, mirepo ne e dime qe ajo qe i godet keto shejtanet eshte shihad qysh ka thene Allahu ,d.m.th. eshte nje pjese e cila ndahet ose eshte ndare qysh me heret prej planetit ,d.m.th. nuk eshte vete planeti. Allahu na ka tregu se me to i godet shejtanet te cilet ngriten mbi njeri tjetrin dhe mundohen me degju se cka po i urdheron Allahu melaiket. Pastaj thote se ate informate qe e marrin ja japin njeri tjetrit shpejt deri sa te vjen poshte te falltori dhe pastaj  personi qe eshte prezent e informon se do te ndodh keshtu apo ashtu te ardhmen. Allahu tregon se kur i godet me kete meteor atehere i djeg gjithe shejtanet deri ne fund, mirepo ka mundesi qe ajo informate me rrjedhe edhe me i kalu ketij magjistari, keshtu qe njerezit mendojne se ai po e di te ardhmen, mirepo nuk mbetet me gajb, nuk mbetet me ceshtje e te ardhmes, se Allahu vec ua ka tregu melaikeve, keshtu qe nuk ka mbet me dicka e fshehte.

Pastaj pejgamberi salAllahu aljehi ue selem ka tregu se ate informate e merr pastaj ja shton edhe  100 rrena tjera d.m.th. e zbukuron saqe njeriu mendon se vertet ai po e di te ardhmen.

Husjen Ibn Abdurrahmani eshte pergjigj ka thene “Une e kam pa ate meteorin qe ka rene”. Kjo tregon se ai nuk ka flejte gjate nates, pastaj ne moment Husejn ibn Abdurrahmani eshte frikesu se mos njerezit po mendojne se ky e ka pa meteorin sepse ky ka qene duke fal namaz nate dhe ka thene:

“Une nuk kam qene ne namaz”, d.m.th. nuk kam qene zgjuar se e kam fal namazin. (Ketu verehet ai takvalleku apo devotshmeria e selefit, se sa shume jane ruajtur ata prej rijase – syefaqesise, jane largu shume qe njerezit mos me mendu se ai vertet eshte fal naten dhe per kete shkak e ka pa meteorin qe ka rene, ketu tregon se selefet kane pas vertet shume shpirt te paster,  jane frikesu shume prej syefaqesise, i kane kushtu shume rendesi ihlasit – sinqeritetit, per arsye se e kunderta, ose rijaja -syefaqesia e kundershton ihlasin- sinqeritetin kurse sot i gjejme tek njerezit te kunderten, shumica e njerezve kane qejf qe njerezit me mendu se ky qohet naten edhe falet, e me pas kete mendim te mire per te ,d.m.th. qe ky eshte prej atyre qe zgjohen naten edhe falin namaz. Bile disa shkojne edhe me larg dhe ju thojne njerezve, une bej keshtu, kete pune te mire e kete, keshtu qe njerezit me mendu se ai eshte prej te devotshmeve prej evlijave d.m.th. qe e kane arrit miqesine me Allahun, e disa prej tyre i shohim se edhe i mbajne tespite ne dore qe njerezit me mendu se ky kah te shkon e permend Allahun, ne baze te atyre rruzave qe jane, padyshim qe keto jane prej gjerave qe e mangesojne apo pakesojne teuhidin – njesimin e Allahut ne adhurim).

Pastaj vazhdon thote “s’kam qene duke u falur mirepo me ka picku akrepi,” d.m.th. kjo folja qe eshte perdor ketu, perdoret apo eshte prej gjerave, kafsheve te cilat permbajne helm,ose akrepi ose gjarperi ose dicka. Thote, me ka picku njera prej ketyre kafsheve, pra kjo ka qene shkaku qe ai eshte zgjuar gjate nates dhe nuk ka fjete dhe sipas kesaj kuptohet se ai pickim i ka shkaktu dhimbje shume te medha d.m.th. se me ate pickim nuk e ka zene gjumi.

Pastaj Seid Ibn Xhubejri ka thene, “Atehere cka veprove?” (pasi qe te ka picku akrepi a dicka tjeter, pra qe je helmuar prej asaj kafshe). Eshte e zakonshme qe njeriu kur te pickohet apo helmohet prej nje kafshe ai me lyp ilaq sherim qe ai me e largu ate helm, atehere ky ju ka pergjigj, ka thene: “Kam kerku prej dikujt qe t’me beje rukje” me Kuran, qe me i lexu Kuran ,(pra ,cka eshte rukja? – eshte qe atij te cilit i ka rene ndonje semundje apo e ka picku ndonje prej ketyre kafshve helmuese me i lexu dicka prej Kuranit, apo lutjeve qe jane permend ne hadithet e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pastaj pas leximit fryhet mes peshtymes edhe frymes ne ate vendin qe eshte picku, edhe me lejen e Allahut kalon ajo dhimbje edhe sherohet.  Kjo eshte prej ilaqeve apo sherimeve me te dobishme, sidomos kur kjo del / buron prej atij i cili ben rukje, d.m.th. prej bindjes se atij i cili ben rukje dhe atij qe i behet rukje, te dy duhet te jene te bindur se Kurani edhe lutjet qe po i behen lutje permes tij, jane te dobishme dhe sherohet me lejene e Allahut, prej asaj smundje). Ketu ka dobi, pasi te dy jane te bindur mirepo nese njeri prej tyre nuk eshte i bindur, lexuesi apo atij qe i lexohet, sherimi eshte i manget dhe nuk e arrin qellimin e tij.

Pra, Allahu kete Kuran e ka zbrit sherim per te gjitha semundjet, d.m.th. edhe ato semundjet qe jane abstrakte, qysh eshte fjala per semundjet e shirkut, nifakut -dyftyresise , gjynaheve, mirepo edhe per semundjet shqisore d.m.th. semundjet e trupit, semundet fizike, Allahu e ka zbrit te gjithin sherim, d.m.th. edhe per semundjet abstrakte edhe fizike, per arsye se Kurani eshte vet fjala e Allahut, e padyshim qe ajo eshte sherim. Allahu thote:

“Ne zbresim prej Kuranit ate qe eshte meshire dhe sherim per besimtaret”, kurse thote “atyre qe jane zullumqare te cilet i bejne padrejtesi vetes, pabesimtarve d.m.th. ua shton vetem deshperimin, pra Kurani ua shton edhe me shume deshperimin”. Pra rukja eshte dicka e ligjshme pra qe e ka ligjesuAllahu, per arsye se vet Pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka bere rukje shokeve te tij, poashtu vet Pejgamberit salallahu alejhi ue selem iu ka bere rukje, Xhibrili alejhi selam kur i kane bere magji Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, ka ardhe dhe i ka bere rukje, pra rukja me Kuran dhe Sunet eshte prej ceshtjeve qe jane te ligjesuara.

Pastaj Seid ibn Xhubejri ka pyetur: “Cka te shtyri qe ti me kerku rukje?”, d.m.th. me kerku dike i cili te ben ty rukje , me te kendu Kuran, apo dicka prej lutjeve qe kane ardhe ne hadithet e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem?

(Ketu kuptojme se cila ka qene rruga e selfit sa i perket kerkimit te argumentit, pra selefi nuk kane thene, apo vepru dicka pervecse duke kerku argumentin. Ai i cili vepron apo kerkon dicka, duhet me i thene sjell argument per ate qe po e thua , apo po e vepron. Kushdo qe thote se kjo ceshtje apo mesele eshte keshtu apo ashtu, atehere duhet me i kerku argument prej Kuranit apo Sunetit te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Kjo ka qene ai edebi apo edukata e selfit, ata nuk kane bere dicka apo vepru dicka pa pas argument prej Kuranit apo sunetit te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, sidomos ne ceshtje qe kane te bejne me sherimin / kerkimin e sherimit.  Shpirti i njeriut eshte i krijar asisoj qe, kur ka dhimbje apo smeundje mundohet me e gjet ilaqin qofte edhe ne gjera qe jane te ndaluara, qofte edhe ne ceshtje qe i ka ndalu Allahu apo Pejgamberi i Tij salallahu alejhi ue selem, prandaj Seid ibn Xhubejri eshte frikesu per kete ceshtje, se “cka te shtyri ty qe me kerku rukje”, a eshte e lejuar kjo apo nuk eshte, a ke argument qe ti ke shku dhe kerku prej dikujt me te lexu Kuran apo lutje d.m.th. me te bere rukje?

Atehere Seid ibn Xhubejri ka dasht me i tregu se ilaqi apo kura nuk lejohet te jete me dicka tjeter pervec me ate cka aludon apo tregon Kurani dhe suneti i Pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Nga kjo kuptohet se shkuarja te falltoret apo magjistaret eshte e ndaluar qe fatkeqsisht populli yne i quajne hoxhallare, eshte prej gjerave te ndaluara. Bile eshte prej gjerave qe munden me te cu ne shirk te madh e njeriun me largu krejt prej islamit,d.m.th. me nxjer prej islami, dhe si person ma mos me u konsideru prej umetit te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, sidomos nese ai sehirbazi apo falltori d.m.th. e keshillon njeriun qe me pre dicka per hire te xhindit, apo me kerku ndihme prej shejtaneve, apo me e lut dike tjeter pervec Allahut. Pra ne kete rast njeriu del prej fese se Allahut – nese e vepron kete. Ka raste qe njeriu ndoshta sherohet mirepo cka i vyn sherimi kur ai e humb akiden / besimin ne Allahun dhe e  humb ahiretin e tij, e do te jete pergjithmone ne xhehnem.

Husejni ka tregu, thote: ajo cka me shtyri me vepru keshtu eshte nje hadith te cilin ma ka tregu Sha’biu, pra ky eshte hadithi ky eshte argumenti pse ai ka vepru keshtu. Ky hadith te cilin e trasmeton Sha’biu eshte prej imamve te tabiinve i cili ka vdeke ne vitin 130, dhe emri i tij eshte Amir ibni Shurahi. Pastaj vazhdon thote : por cfare hadithi ju ka tregu ai juve? Thote na ka tregu hadithin prej Burejd ibn Hasib i cili eshte prej shokeve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, i cili ka vdek ne vitin 63 H.

Pra ky, Sha’abiu eshte tabiin dhe po transmeton prej shokut te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Hadithi eshte qe “nuk ka rukje pervec nese dikush apo dikujt i behet mesysh apo pickohet prej ketyre kafsheve te cilat kane helm”. Pra cka eshte kuptimi qe nuk ka rukje? Qellimi eshte qe nuk ka rukje me te dobishme sesa rukja qe behet per mesysh apo prej pickimit qe behet prej ndonje prej kafsheve, pra rukja me e dobishme eshte kur behet per keto dy gjera.

Kufizimi qe eshte permend ketu d.m.th. nuk ka rukje, eshte kufizim relativ, nuk eshte qellimi qe nuk lejohet me be rukje ne dicka tjeter edhe pse e kane pas kete mendim disa prej dijetarve mirepo eshte mendim jo i sakte. Mendimi me i sakte eshte qe qellimi eshte se nuk ka rukje me te dobishme se sa kur behet per keto dy gjera, per mesysh apo kur pickohesh prej ndonje kafshe qe ka helm.

Njejte eshte sikur kur Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene:

“Ska kamate pervecse ne nesije” – eshte ajo kamata qe eshte e njohur tek njerezit, pra me ja dhene do para, pastaj pas nje kohe me ja kerku ato para, plus shtese – nesije, mirepo ne e dime qe ka kamate edhe ne vlere, qe nuk lejohet me e nderru mallin e njejte, e me marr vlere te madhe,p.sh. me ja dhene disa gram ari e me ja marr me shume gram ari, kjo eshte ribaje -kamate ne vlere edhe kjo nuk eshte e lejuar, edhe kjo eshte kamate.

Prandaj qellimi i Pejgamberit salallahu alejhi ue selem kur ka thene:

“Nuk ka kamate pervecse ne nesije” – qellimi eshte qe nuk ka kamate me mekat me te madh,d.m.th. qe peshon me rende ne peshoren e mekateve sesa kamata qe eshte nesije.

D.m.th. ajo qe ka qene e njohur prej xhahiljetit – injorances e qe vazhdon tek njerezit ende, d.m.th. ja jep nje pjese te parave dhe ia kushtezon qe me ta kthy me nje pjese shtese – kjo eshte kamata nesije. Mirepo ka kamate edhe ne vlere, ose p.sh. me ja dhen nje kg hurma e me ti kthy dy kg hurma, pra me ja dhene nje kg hurma te cilesise me te mire, ai me t’i dhene dy te cilesise me te dobet, e kjo eshte kamata ne vlere,dhe nuk eshte e lejuar. Andaj nuk ka qene qellimi i Pejgamberit salallahu alejhi ue selem qe kamata eshte vetem ne nesije, mirepo nuk ka kamate me te demshme dhe me gjynah me te madh sesa kamata qe eshte nesije.

Edhe ne kete rast, Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene se nuk ka rukje pervecse prej mesyshit apo kur te pickon ndonje kafshe helmuese, e qellimi eshte se nuk ka rukje me te dobishme, qe i ben dobi njeriut, sesa kur i ben per keto dy gjera. Ne dime qysh thame edhe me heret se rukja eshte per gjitha semundjet.

Cka eshte mesyshi? Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka tregu se mesyshi eshte hak, kur t’i bihet dikujt mesysh eshte e vertete, dicka qe ndodh realisht. Sikur te kishte pas ndonje gje qe ia  tejkalon kaderit, atehere ja kishte tejkalu mesyshi,d.m.th. asgje nuk mundet me dal para kaderit mirepo, sikur te kishte pas dicka, ajo kishte qene mesyshi. Prandaj mesyshi eshte ai syri i keq qe del prej njeriu, apo qysh e quajne dijetaret, se ka njerez te cilet kane shikimin e helmuar, d.m.th. shpirti i tyre dhe vetja e tyre d.m.th. eshte shpirt i keq, dhe kur te sheh dicka qe ka hased ndaj tij, zili apo ndoshta edhe e lakmon, atehere shpirti i tij vepron ne forme te vecante, te cilen e di vetem Allahu. Pastaj permes shikimit te tij dalin gjera te cilat ndikojne te ai te cilin e shikon te cilen ka zili apo e lakmon,kjo d.m.th. eshte prej gjerave te cuditshme te krijimit te Allahut, dhe gjithashtu tregon per fuqine e Allahut qe i ka kriju keto gjera / krijesa, e prej tyre eshte edhe ata shpirta te cilet ju bien mesysh tjerve.

Pastaj Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka tregu per nje rast kur njeri prej shokve te tij i ka ra mesysh tjetrit d.m.th. i ka ra mesysh atij, edhe i ka pelqy d.m.th. lekura e tij ka qene shume e mire, i ka ra mesysh. Atehere Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka urdheru ate te cilit i ka ra mesysh tjetri me u pastru. Ne disa hadithe eshte qe me marr abdes, d.m.th. atij qe i ka ra mesysh ,ja ka obligu qe mu pastru me ate ujin, dhe kur ka marr abdes, uji qe ka ra prej pjeseve te tij e kane mbledh ne nje ene, edhe e ka urdheru qe me pi pak uje prej atij dhe ai eshte sheruar me lejen e Allahut .

Kjo eshte forma qe ka ardhe ne hadithin e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Eshte nje forme tjeter e cila dijetaret thone se eshte deshmu qe eshte e sakte te cilen e kane vepru, e ajo eshte me i marr rrobet e atij i cili i ka rene mesysh dikujt, dhe ai qe ju eshte bere mesyshi me i marr rrobet e atij ,por rrobet e atij te cilat jane te brendeshme, me ju kthy uje e pastaj me i shtrydh , dhe prej atij uji me u pastru dhe me pi pak prej tij, edhe sherohet me lejen e Allahut. Madje disa dijetare thone se edhe mbi ate dheun qe ka ece, nese eshte i laget me marr ate dhe edhe me e lage pak uje ,dhe d.m.th. me u la me ate uje, prandaj Muhamedi salallahu alejhi ue selem ka thene:

Mesyshi eshte dicka e vertet, prandaj nese kerkohet prej juve qe me u la ,lajuni ju, pra nese i ke ra mesysh dikujt dhe kerkon qe me u la me marr abdes, qe ai  ujin me perdore me pi edhe mu la, atehere ka tregu Pejgamberi salallahu alejhi ue selem se ti e ke obligim me u la dhe me ja dhen ujin atij personi.

Gjithashtu, mesyshi sherohet me lejen e Allahut edhe permes rukjes, pra atij te cilit i kane rene mesysh me lexu dicka prej kuranit, sic eshte El Fatiha, ose dy suret kuleudhat ose pjese tjera te Kuranit dhe sherohet me lejen e Allahut. Kurse ai i cili frikësohet se do t’i bjere mesysh tjetrit, Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka urdheru se ai duhet me then mashaAllah, la haule ue la kuwwete il-la bil-lah, ose tebarekAllah.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka thene , kur Amr ibn Rabija qysh e thame hadithin me heret, kur i ka ra mesysh Sehl ibn Hanifit i ka thene:

“Pse nuk the tebarekAllah kur e shikove?”

Keshtu duhet me vepru ai i cili frikesohet se mos po i bjen mesysh dikujt, me thene “maashaaAllah  la haule ue la kuwwete il la bil-lah” ose me thene “tebarekAllah”, ose “maashaaAllah tebarekAllah” e keshtu me radhe. Cilendo qe ta thote eshte e lejuar.

Pastaj Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene se rukja eshte e dobishme edhe kur dikush pickohet prej ndonje kafshe e cila ka helm, dhe kjo eshte ajo pjesa e hadithit me te cilen ka argumentu Husejn ibn Abdurrahmani kur e ka pyet Seid ibn Xhubejri se “cka te shtyri ty me be rukje” , thote hadithin qe na transmeton ky Burejde ku Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene nuk ka rukje pervecse prej mesyshit apo prej pickimit.

Gjithashtu edhe argument per kete pjese te hadithit eshte hadithi qe transmetohet ne Buhari, d.m.th. eshte i njohur ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka dergu disa prej shokeve te tij me ate njesine ushtarake per me vezhgu armikun dhe gjate udhetimit kane shku te nje fis prej te cilit kane kerku me ju bere konak, mirepo ata s’kane pranu , nderkohe te parin e atij fisit e ka picku akrepi, dhe kane thene ata qe kerkuan per me ju bere konak mos kane ndokeqe ben rukje, dhe kane ardhe te shoket e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, mirepo ju kane thene do ju bejme rukje me kusht qe me na dhene dicka si shperblim, disa dele prej deleve qe i keni aty, dhe ata kane pranu. Njeri prej shokeve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem ka fillu me ia lexu suren el Fatiha atij personit, ne disa prej transmetime thuhet se tri here, e ne disa shtate here, ja ka lexu ne vendin ku e ka picku akrepi dhe ka fry aty d.m.th. pas leximit te Fatihas ka fry dhe ai personi eshte ngrit sikur mos me pas asgje, sikur mos me e picku akrepi hic, dhe eshte sheru. Kjo eshte argument qe rukja me Kuran te ben dobi shume, sidomos kur dikush pickohet prej gjarperit apo akrepit apo prej kafshve tjera te cilat kane helm.

Pastaj Husejn ibn Abdurrahmani ia solli kete argument Seid Ibn Xhubejrit. Kur e ka degju kete Seid ibn Xhubejri ka thene: “Ka vepru mire ai i cili ndalohet apo vepron me ate qe e degjon”, pra e ka lavderu Husejnin qe ate hadith qe e ka degju, me ate ka vepru . Kjo tregon per ate vleren e selefit te cilet kane vepru me ate dijen te cilen e kane pas, pra ky e ka lavderu qe ka punu me dije, pra me ate dije qe e ka pas, me ate ka vepru. Prandaj ne e dime qe dija eshte trungu / pema, kurse frytet e saj jane veprat, d.m.th. ate dije qe e ke duhet me e praktiku, me e zbatu.

Prandaj Seid ibn Xhubejri po e lavdëron, po thote: “Sa mire ke vepru qe ke vepru me ate qe e ke degju”. Gjithashtu prej kesaj e kuptojme se njerezit kur e degjojne nje argument prej Kuranit apo hadithit te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem atehere duhet me e pranu ate, e jo sic eshte gjendja e disa njerezve te cilet, nese hadithi  nuk pajtohet me deshiren e tij me tekat ose me medhhebin e tij, atehere fillojne me akuzu hadithin e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, edhe fillojne me i dhene interpretime te ndryshme edhe nese hadithi transmetohet ne sahih Buhari ose sahih Muslim.

Disa prej tyre kane thene se edhe nese e ka thene Pejgamberi salallahu alejhi ue selem hadithin prape kuptimi nuk eshte i sakte, kuptimi i tij duhet me qene sipas mendimit apo medhhebit tone e kjo eshte nje gje shume e rendesishme ndaj te ciles muslimani duhet te tregohet i kujdesshem.

Pastaj, Seid ibn Xhubejri po tregon se qysh duhet te jete edukata e myslimanit, e kjo ka qene edukata e shokeve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, e selefit, tabiinve, imamve  te selefit te cilet kane tregu edukate te larte me sunetin e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Nese e kane degju nje hadith te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem atehere e kane pranu si hadith te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. E kane pranu si dicka qe e ka thene Pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe qe lejohet me vepru me te.

Pastaj, ka vazhduar “Ti ke vepru mire, mirepo neve Ibn Abazi na ka tregu dicka tjeter” e ka transmetu nje hadith tjeter prej Pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Kush eshte Ibn Abazi? Eshte Abdullah Ibn Abazi Ibn AbdulMutalibi el Hashimiu. Eshte djali i axhes se Pejgamberit salallahu alejhi ue selem per te cilin Pejgamberi salallahu alejhi ue selem eshte lutur dhe ka thene:

“O Allah jepi fikh / te kuptuarit te fese dhe mesoja interpretimin e Kuranit”, pra hadithin e qe e transmeton Imam Ahmedi dhe Taberaniu, dhe keshtu ka qene vertet Ibn Abazi, prandaj edhe Umeri radijallahu anhu ka thene:

“Sikur te kishte qene Ibn Abazi ne vitet tona (Ibn Abazi eshte prej sahabeve te rinje, kur ka vdeke Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ai i ka pasur 12 vjet), pra sikur t’ i kishte pas vitet tona (pra me e shoqeru Pejgamberin salallahu alejhi ue selem ashtu qysh e kemi shoqeru ne), atehere asnjeri prej neve nuk kish arrit me pas dije as sa nje e dhjeta e dijes se tij.”

Ibn Abazi ka qene njeri qe ka pas diapazon te gjere te dijes. Ka vdeke ne Taif ne vitin 68 te hixhretit. Thote neve na ka tregu Ibn Abazi nje hadith tjeter. Seid Ibn Xhubejri ketu po tregon se e ka nje argument tjeter, dhe po i thote Husejn ibn Abdurrahmanit, “pra ti mire ke bere, me ate hadith qe ke vepru mire ke bere,e shte veper e mire sepse keshtu ka thene Pejgamberi salallahu alejhi ue selem” mirepo hadithin qe po ta tregoj une eshte me i mire dhe te vepruarit me te eshte me mire se sa me ate hadithin qe po argumentohesh ti.

D.m.th. Seid ibn Xhubejri po don qe gradualisht me e ngrit Husejn ibn Abdurrahmanin prej asaj qe eshte e mire tek ajo qe eshte me e mire, edhe me e vlefshme dhe me primare mu praktiku.  Thote, ky hadith eshte transmetu edhe ne Buhari dhe Muslim prej Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Thote se Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene:

“Me jane shfaqur mua gjithe popujt / te gjitha umetet” – kjo tregon se kjo eshte nje prej mrekullive te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pra vet fakti qe i ka pare te gjithe popujt, prej Ademit alejhi selam e deri ne diten e kiametit, kjo eshte nje prej mrekullive qe i’u ka dhene Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Ai qe ja ka shfaq kete padyshim eshte Allahu, por se kur ka ndodh kjo shfaqje, ketu ka hilaf mes dijetarve.

Disa thone se keta popuj Pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka pare ne enderr, kurse disa tjere thone se kjo ka ndodh ne naten e Miiraxhit. Ky eshte mendim me i forte per arsye se kjo eshte  transmetu  te Tirmidhiu dhe Nesaiu, kete e transmeton vet A.ibn Kasim prej vete Husejnit, prej Pejgamberit salallahu alejhi ue selem se pejgamberi salallahu alejhi ue selem popujt i ka pa naten e Miraxhit kur eshte ngrit ne qiell, edhe ka shkuar afer Allahut dhe thote:

“Ne mesin e atyre popujve qe i kam pare, e kam pare nje pejgamber edhe si pasues e ka pas vetem nje rraht” – rraht eshte nr. i njerezve 3-8, pra ka pas pejgamber qe ka pas si pasues qe nuk e ka arrit as nr, 10, kurse vazhdon Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e thote:

“Kam pare pejgamber qe si pasues ka pas nje apo dy persona, kam pare pejgamber qe si pasues ka pas nje dhe kam pare qe si pasues nuk e ka pasur asnjë”,d.m.th. ka qene i vetem krejt popull i tij e ka pergenjeshtru, askush nuk e ka pasu ate.

Allahu pse e ka dergu ate? E ka dergu qe me u’a ngrit argmentin kunder popullit te tij ,qe pastaj ata mos me pas arsye kur te dalin para Allahu me thene “vAllah nuk na ka ardhe argumenti”, mirepo ka pas raste qe asnjeri prej nejrezve nuk e ka pasu Pejgamberin qe ju ka dergu atij populli, asnjeri prej atij mileti apo umeti.

Kjo tregon se muslimani nuk duhet me argumentu me shumice, d.m.th. kado qe eshte shumica eshte  e vërteta. Kjo nuk eshte prej islamit, pra njeriu duhet me argumentu me ate qe eshte ne hak, dhe ai i cili e ka argumentin me veti, edhe nese jane njerez te pakte, edhe nese eshte vetem nje person. Nese ai e ka argumetin prej Kuranit dhe sunetit ai eshte ne hak, pra qysh tham me heret se Ibrahimi alejhi selam ka qene umet edhe nese je i vetem dhe e ke argumentin me veti atehere ti je umeti, pra nese e ke argumentin prej Kurani dhe sunetit, ti je ai i cili duhet te pasohesh,t e ndjekesh prej tjerve, e nese kundershtohesh, edhe ata qe te kundershtojne nese jane shumice, nuk merren ne konsiderate. Allahu thote per Nuhun alejhi selam:

“Si kane besu Nuhut vecse pak njerëz” (i cili ka bere davet 950 vite), d.m.th. pak njerez prej tij i kane besu, gjithashtu Allahu thote:

“Ti edhe nese deshiron shumica e njerezve nuk jane besimtare”

I thote Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, edhe pse ke qejf ti qe krejt njerezit me besu, ligji i Allahut ne kete toke eshte qe shumica e njerezve mos me qene besimtare, gjithashtu Allahu thote:

“Nese i bindesh ti shumices se atyre qe jane ne toke / shumices se njerezve ata te humbin prej rruges se drejte / prej rruges se Allahut” nese e pason rrugen e shumices. Thote: “Ata i pasojne vetem mendimet e tyre, dhe ata genjejne shume, (ate cka e thone nuk eshte e vertet). Pra shumica nuk eshte kriter per me then se ata ja kane qellu te vertetes apo hakut, edhe nuk ben me u mashtru me shumicen,d.m.th. edhe pse i sheh shumicen e  njerezve qe shkojne nga nje rruge e gabuar ti mos u mashtro me shku asaj rruge sepse ka mundesi qe shumica e njerezve me qene ne batil-te koten. E nese pasohet shumica edhe pasimi i te vertetes atehere kjo eshte gjeja qe kerkohet dhe gjeja e duhur , kjo eshte gje shume e mire, mirepo nuk duhet te jete shumica ajo qe ty te ndalon apo te pengon ne pasimin e te vertetes dhe hakut. Vetem pse pasuesit e tij jane pak, per arsye se sot ne i gjejme njerëzit qe nese ua terhjek verejtjen per ndonje gabim thone po keshtu po  veprojne shumica, prandaj nese i thu se eshte e ndaluar me i dhene interpretim tjeter cilesive te muslimaneve, atehere thone 90 % te muslimanve sot jane eshari, edhe ata i interpretojne dhe i bejne te’wil -d.m.th. i shtremberojne cilesite e Allahut, dhe ne e kemi sqaru me heret se kjo perqindje nuk eshte e sakte mirepo keshtu ata thone e mendojne.

Njeriu duhet me e pasu hakun / te verteten / argumentin jo ne ate cka eshte shumica. Ka pas Pejgamber qe i ka pas me pak se 10 vete, pejgamber qe i ka pas dy apo nje vet, e Pejgamber qe s’ka pas aske. Prandaj ne e lusim Allahun qe te na forcoje ne te verteten dhe me vepru me ate te vertet, e jo me i pasu deshirat apo tekat tona, apo rrugen e shejtanit.

Pastaj Pejgamberi salallahu alejhi ue selem thote:

“Derisa kam qene ne kete gjendje duke i pare keta pejgambere, per nje moment e kam pa nje ngjyre te madhe, seuad / ngjyre e zeze”, mirepo ketu qellimi eshte personat, kam pa objekte shume thote, se ne arabisht seuad quhet personin qe e sheh nga larg, atehere qellimi me se kam pare te zezen e tij eshte qellimi se kam pare ate objektin trupin,njeriun. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem thote, ne moment e kam pare nje te zeze te madhe, d.m.th. persona te shumte qe kane qene larg tij.

Ketu disa dijetar, sic ka qene dijetari i njohur El Ismaili, Allahu e meshirofte, thote, se ku ka thene Pejgamberi salallahu alejhi ue selem:

“I ka pa disa persona shume larg, dhe ka then kam mendu qe jane umeti im”, per arsye se Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka ditur se ai qe me se shumti qe do te kete pasues eshte vet ai, e kjo tregon se pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk e di gajbin / te fshehten.

“Kur i kam pare kam menduar qe jane populli im”. Sikur te kishte ditur Pejgamberi salallahu alejhi ue selem te fshehten, do ta kishte ditur qe ata nuk jane umeti i tij, se ka njerez sot qe thone se Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka ditur te fshehten / gajbin ose se e ka ditur se cfare do te behet te ardhmen, mirepo kjo eshte rren, nje rren qe i pretendohet Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Nuk eshte e vertete. Disa dijetare thone se kur dikush pyet se si Pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk e ka njoft umetin e tij, se dihet se Pejgamberi salallahu alejhi ue selem kur eshte pyet ne hadithin e Ebu Hurejres:

“Si ke me i njofte ata te cilet nuk  i ke pare prej umetit tend” – myslimanet qe kane me ardhe pas vdekjes se Pejgamberit salallahu alejhi ue selem deri ne diten e kiametit, “qysh ke me i njoft ti ata?”, atehere pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene:

“Ata kane shenja, sikur ata kuajt qe kane shenja ne fytyre dhe ne kembe qe dallohen prej tufes se kuajve krejt. Une ashtu e dalloj umetin tim me shenja te abdesit, (thote) atyre do t’iu bejne shenjat e abdesit drite”. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem thote se do ti njohe ata, umetin e tij edhe pse si ka pare pas vdekjes se tij.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem thote se ka menduar qe jane umeti i tij, mire qysh nuk i ka pare, qysh nuk i ka njohur? Dijetaret kane thene se ketu Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka tregu qe nuk i ka njohur per arsye se ata kane qene larg, e ne thame qe fjala seuad – quhet per persona te cilet i sheh larg dhe nuk mundesh me i dallu kush jane. Prandaj Pejgamberi salallahu alejhi ue selem per kete arsye  ka mendu qe jane umeti i tij, dhe nuk i ka njohur, nuk i ka dallu a i kane shenjat e abdesit apo jo. Atehere ka thene Pejgamberi salallahu alejhi ue selem se “me eshte thene mua se ky eshte Musa dhe populli i tij”. Kjo tregon per vleren e Muses alejhi selam i cili eshte kelimullah – qe i ka fol Allahu, e kjo tregon se Musen e ka pasu nje numer i madh i popullit te tij, d.m.th. e kane besu dhe pasu ate. Musa alejhi selam eshte prej pejgamberve qe eshte pasu me se shumti prej popullit te tij, pas Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, Muhamedit, e kjo tregon vleren e madhe te Muses, pastaj thote:

“Kam shiku edhe ne nje ane tjeter te cilen e kam pa edhe nje te zeze me te madhe”. Ketu ,autori kete hadith qe e sjelle nuk e permend nje shtojce e cila permendet ne Muslim, se ky hadith transmetohet ne Buhari dhe ne Muslm, e ne Muslim eshte qe Pejgamberi i ka thene:

“Ky eshte Musa dhe populli yt, mirepo shiko ne ate horizontin tjeter”. Thote: ”Une kam shiku dhe e kam pa edhe nje ngjyre te zeze edhe me te madhe, dhe me kane thene mua se ky eshte umeti im, dhe prej tyre jane edhe 70.000 persona qe do te hyjne ne Xhennet pa dhene llogari, dhe pa u ndeshku”. Kjo tregon se cfare vlere kane ata, dhe kjo tregon se Allahu  i nderon ata per shkak te cilesive te tyre qe kemi me i permend me vone, ne nje hadith, se cilat jane cilesite qe ata e kane meritu kete shperblim kaq te madh te Allahut.

Dijetaret thone se kjo nuk eshte vetem ne diten e Kiametit, por edhe ne varr, ata nuk do te ndeshkohen as ne varr, ata do te jene teresisht te ruajtur nga denimi i Allahut, si ne varr, si ne diten e gjykimit, kurse krijesat tjera, njerez tjere te gujithe do te mirren ne llogari. Disa do te llogariten me llogari te lehte, e Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka sqaru se cka eshte llogaria e lehte, ka thene qe vetem i shikohet libri i veprave te tij dhe hyn ne Xhennet. Kurse disave,  Allahu do te debatoje rreth veprave te tij, se pse e ke bere kete, e pse ke bere kete, e keshtu me radhe, e kjo eshte llogaria e rende qe ka thene Pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Mirepo dijetaret kane hilaf reth qafirëve / pabesimtarve, se a kane me u marr ne llogari apo s’kane me u marre ne llogari prej Allahut.

Sheihul Islami Ibn Tejjmije rahimehullah ne Akiden Uasitije thote: qe qafirat nuk merren ne llogari ne aspektin qe kane m’u mat veprat e tyre, mirepo ata Allahu vetem i njofton per  gjynahet qe i kane be ose per kufrin qe e kane bere edhe i shtin ne xhehenem. Mirepo thote veprat e tyre nuk peshohen sepse nuk kane vepra te mira, e cdo veper te mire qe e kane bere shperblimin e kane marr ne dynja, kurse ne ahiret nuk do ta maten veprat e tyre, nuk do ju bejne dobi veprat qe i kane bere, sepse nuk i kane bere me besin ne Allahun ose ne sinqeritet per Allahun. Para se me kalu ne pjesen tjeter te hadithit, kane ardhe disa hadithe , ne sahih Buhari dhe ne Muslim, prej Ebu Hurejres qe Pejgamberi i ka pershkru keta 70.000 qe do te hyjne ne Xhennet pa dhene llogari dhe pa u ndeshku dhe ka thene:

“Fytyrat e tyre do te shkelqejne ashtu qysh shkelqen hena ne diten e Bedrit” kur eshte hena 15, e plote teresisht.

Gjithashtu nje hadith tjeter qe transmetohet prej Ebu Hurejres ne sahih Buhari e Muslim thote:

“Grupi i pare qe do te hyjne ne Xhennet do te kene pamjen e henes “ d.m.th. fytyrat e tyre do te shkelqejne ashtu sic shkelqen hena, “kurse ata qe vijne pas tyre do ta kene pamjen sikurse ylli qe shkelen me se shumti ne qiell”.

Disa hadithe tjera kane ardhe se Allahu do te shtoj me shume se keta 70.000 qe kane me hy ne xhennet pa dhene llogari. Transmeton Imam ahmedi edhe Bejhekiu prej Ebu Hurejres,i cili thote se Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene:

“Dhe kam kerku prej Allahut qe me shtu me shume nga umeti im, qe me hy ne Xhennet pa dhene llogari dhe thote ma ka dhen per cdo njemje edhe 70 mije tjere”. Kjo po i bjen se kane me hy ne xhennet pa dhen llogari 4.900.000, edhe pse transmetimet / rivajetet e ketij hadithi jane te dobeta mirepo ato e forcojne njera tjetren dhe kalon e garden e atij hadithi hasejn ligajrihi, d.m.th. behet hadithi qe eshte hasen. Pastaj kane ardhe edhe hadithe tjera qe gjithashtu e forcojne njera tjetren dhe behen hadithe hasen li gajrihi ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene:

“Allahu mi ka dhene gjithashtu qe do t’i fuse ne Xhennet edhe tre grushta prej grushtave te Tij”.

Kur e kemi sqaru kete cilesi te Allahut ne derset e kaluara kemi thene qe hathu ose hathije eshte -kur dikush i ben dy grushta dhe merr dicka me ata dy grushta d.m.th. pa e matur mire edhe  e hedh tutje, keshtu ka thene Pejgamberi salallahu alejhi ue selem qe tri here do te sjelle Allahu prej pjestarve te umetit tim dhe do t’i fuse ne Xhennet pa dhene llogari.

Pastaj vazhdon thote:

“Pastaj eshte ngrit pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe ka hyre ne shtepine e tij pa ju tregu shokeve te tij se kush jane keta 70.000 qe do te hyjne ne Xhennet pa dhene llogari dhe pa u ndeshku prej Allahut.”

Shoket e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem kane fillu me u merakos, se kush jane ata, meqe eshte ceshtje madheshtore, qe me hy ne xhennet pa dhene llogari edhe pa u ndeshku prej Allahu, eshte dicka e madhe, edhe kane fillu me fol me debatu me njeri tjetrin. Hadithi vazhdon thote,se kane fillu njerezit me bere pyetje. Imam Nevevi thote se ata kane fillu me debatu me njeri tjetrin, edhe me dhene mendime se kush jane ata te cilet e kane kete shperblim, ose kush jane ata te cilet e meritojne kete shpërblim. Pra ata kane dasht me dit ne teori kush jane ata po edhe ne praktike, se shoket e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem i kane kushtu rendesi te madhe ceshtjeve te ahiretit d.m.th. me dite se cilat jane ato gjera qe ju bejn dobi ne ahiret kurse gjendja e njerezve sot eshte ndryshe, d.m.th. nese permendet ndonje biznes menjeher fillojne te bisedojne rreth atij biznesi, kurse ceshtjeve te ahiretie s’ju kushtojne rendesi.

Kjo e tregon ate vleren e madhe te shokeve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Disa prej tyre kane thene ndoshta jane ata qe e kane shoqeru Pejgamberin salallahu alejhi ue selem. Vlera e shokeve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem eshte shume e madhe, dhe askush nuk ka mundesi me barazu, shoket e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem me vleren e tyre. Pejgamberi ka thene:

“Mos i shani shoket e mi, pasha Ate ne doren e te Cilit eshte shpirti im, sikur dikush prej juve me dhene ari sadaka sa kodra e Uhudit nuk do te mundeni te arrini shperblimin e ndonjerit prej shokeve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, nese ai kishte me dhene nje ose gjysme grushti ari sadaka”. Kjo tregon vleren e madhe te shokeve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, per arsye se ata kane qene me te miret e ketij umeti. Pse jane me te miret? Sepse Allahu ata i ka zgjedhe per me e shoqeru Pejgamberin salallahu alejhi ue selem, jane te paret te cilet na kane prire neve ne islam, e kane shoqeru Pejgamberin salallahu alejhi ue selem ne cdo gjendje: ne lufte. E kane sakrifiku veten e tyre e pasurine e tyre per hire te Allahut. Per kete arsye keta kane thene se “mos jane keta shoket e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem”, se ata kane vlere te madhe te Allahu.

Mirepo, ketu eshte nje problem qe e permendin dijetaret. Thone “kush eshte qellimi me shoket  e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem”? A eshte qellimi ata qe e kane shoqeru ne menyre te pergjithshme / te pakufizuar, apo eshte qellimi ata qe e kane shoqeru gjate hixhretit, prej Mekes ne Medine? Per mendimin e pare, e ndihmon vete shprehja ne hadith, se keta jane ndoshta qe e kane shoqeru Pejgamberin salallahu alejhi ue selem, dhe nuk eshte kufizu, mirepo kete interpretim e ndalon fakti se ata qe kane folur jane vete shoket e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Andaj ata kishin mund te thone “ndoshta jemi ne”, se ata jane shoket  e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, mirepo nuk e kane thene kete, atehere kuptohet qe qellimi eshte qe ata mund te jene ata qe e kane shoqeru Pejgamberin salallahu alejhi ue selem gjate hixhretit, per arsye se vet Pejgamberi salallahu alejhi ue selem Halid Ibn Welidit kur ka hy ne islam i  ka thene:

“Mos i shani shokete mi”. Halil Ibn Welidi eshte prej shokeve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem mirepo qellimi eshte, mos i shani shoket e mi qe me kane shoqeru gjate hixhretit. Mirepo edhe ketu eshte nje problem se ata muhaxhiret qe e kane shoqeru Pejamberin salallahu alejhi ue selem jane me pak se 70.000.

Disa dijetare thone se ndoshta eshte qellimi per shoket e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem qe e kane shoqeru derisa eshte cliru Meka, se pas clirimit te Mekes njerëzit kane hy me shumice ne islam, grupe –grupe sic e pershkruan Allahu, e cili eshte qellimi per kete, Allahu alem.

Shejh Uthejmini thote se kjo ceshtje kerkon hulumtim te metejshem. Disa tjere kane thene se ndoshta keta jane ata te cilet kane lindur ne islam dhe nuk i kane bere kurre Allahut shirk, prej se kane lind derisa kane vdeke. Ketu e kane perjashtu veten ata shoket e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, sepse ata nuk kane lind ne islam, por kane lind me prinder mushrik e pastaj kane hyre ne islam. Pra gjate jetes i kane bere shirk Allahut, pra qellimi eshte ata te cilet kane lind pasi u dergu Pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe kane mbete ne natyrshmerine / ne fitren e tyre te vertete, pra kane besu ne Allahun, ne Pejgamberin salallahu alejhi ue selem, dhe nuk i kane bere shirk Allahut kurre.

Gjithashtu, ketu e kuptojme se cfare vlere te madhe ka ai i cili shpeton prej shirkut, per arsye se vet shoket e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem kane mendu se ata qe do te hyjne ne Xhennet pa dhen llogari dhe pa u ndeshku jane ata te cilet nuk i kane bere kurre shirk Allahut, dhe kane shpetu prej shirkut pa marre parasysh a eshte shirk i madh a shirk i vogel. Mirepo ne prape e dime se ai i cili bjen ne shirk ose ben shirk, pra shirk te madh a te vogel, pastaj pendohet te Allahu, Allahu e pranon pendimin dhe prap mundet me u be prej muslimaneve me te mire. Per arsye se pendimi e fshin cdo gje qe ke vepru perpara saj, perpara teubes, prandaj Allahu thote:

“Thuju atyre qe kane qene pabesimtare mohues, nese pendohen Allahu ua fal te gjitha ato qe i kane bere me heret”

Mirepo vete fakti qe shoket e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem kane mendu me se ai i cili ka shpetu prej shirkut ka lind ne islam edhe nuk ka bere shirk kurre derisa ka vdeke, tregon se cfare vlere ka me lind edhe mos me bere shirk kurre gjate jetes se tij, pavaresisht a eshte i madh apo i vogel.

Gjithashtu ketu kuptojme se njeriu duhet me i kushtu rendesi shume te madhe femijve te tij, kujdes shume te madh femijve, m’i kushtu kujdes qe me ruajt fitren ate natyrshmerine e tyre, mos me i lene qe faktore ose shkaqe te ndrsyshme qe me e prish natyrshmerine e femijve te tij, me i eduku tamam qysh duhet ne Islam, ne teuhid dhe me fillu me permiresmin e akides, d.m.th. njeriu duhet vazhdimisht me mesu rreth akides fese se Allahut qe me permiresu akiden / besimin e tij, per arsye se disa njerez sot, ne kohet e sotme nuk i kushtojne rendesi te madhe akides mirepo thone qe ceshtja e akides eshte dicka e lehte dhe njerezit jane te lire me zgjedh ne cka  dojne me besu ne akiden e tyre, dhe nuk i kushtojne rendesi hic shikrut, e krejt keto jane gjera / pune te atyre qe nuk i kushtojne rendesi thirrjes ne teuhidin te Allahut, gjithashtu nuk i kushtojne rendesi paralajmerimit prej shikrut edhe permiresimit te akides.

Shoket e pejgamberit salallahu alejhi ue selem thane se “ndoshta jane ata te cilet kane lind ne islam dhe nuk i kane bere shirk kurre Allahut”. Kjo tregon rrezikun e madh te shirkut. Njeriu ka mundesi me lind ne islam mirepo nuk eshte i sigurt qe nuk do te bie ndonjehere ne shirk gjate jetes se tij d.m.th. nuk eshte ceshtja qe njeriu me lind ne islam edhe eshte i shpetuar, mirepo me lind ne islam edhe me mbet ne islam, ne ate teuhid, me u ruajte qe mos me rene ne shirk kurre ,e njeriu ruhet prej shirkut kur e njeh shirkun. Kur shpeton ti prej shirkut? Kur e njeh shirkun edhe i din cilat rruge te cojne deri te shirku. Ketu ka mundesi qe njeriu me u ruajte edhe me u largu prej shirku, e ai i cili nuk ka njohuri rreth ndonje gjeje, ai eshte i paditur, atehere shume lehte mundet me rene ne te, sepse nuk e di rrezikun e saj.

Omer ibnul Hatabi radijallahu anhu ka thene:

“Do te vie koha kur nyjet e islamit kane me u shkeput njera pas tjetres, kur fillojne me lind prej muslimaneve breza te cilet nuk jane zhvillu ose rrit ne xhahilijet, d.m.th. kane lind ne islam edhe nuk e kane njoft xhahilijetin e shirkun”, prandaj ketu tregon se cfare rendesie ka qe njeriu me e njoft shirkun edhe me u ruajt mos me ra ne shirk, pra me dit cili eshte shirku, rruget qe te cojne ne shirk, dhe me u ruajt mos me ra pavaresisht a eshte i madh a i vogel edhe me u ruajt prej tij.

Hudhejfe Ibnul Jemani radijalahu anhu thote:

“Njerezit vazhdimisht e pyesnin Pejgamberin salallahu alejhi ue selem per te mira, kurse une e pyesja per sherr, te kqija, ngaqe kisha frike se mos po bi ne ate te keqe”.  Prandaj njeriu duhet me dit qe kjo ceshtje eshte madheshtore, pra rendesia e teuhidit, akides / besimit te sakte ne Allahun  edhe rrreziku prej shirku, pra njeriu vazhdimisht duhet te kete frike nga shirku mos po bjen ne shirk. E ai i cili ka frike nga shirku, largohet edhe ik, ka frike mundohet qe mos me ra ne shirk, mirepo nuk ka mundesi me dit cka eshte e keqe cka eshte shirk pa e njoft ate pa e dit ate, prandaj nuk ke mundesi me ik t’i prej armikut tend, pa e dite se nga po te vjen armiku, por duhet me dit cka eshte shirku, cilat jane rruge qe te cojne ne shirk, prej nga mundet me te arrit ty shirku qe me ik prej tij,d.m.th. me shpetu pre tij, pastaj vazhdon thote:

Edhe kane permend mendime tjera shoket e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem se kush kane mundesi me qene ata te cilet i ka pas per qellim Pejgamberi salallahu alejhi ue selem me keto fjale, e pastaj ka dal Pejgamberi salallahu alejhi ue selem te shoket e tij dhe ata i kane tregu per ixhtihadet e tyre, per ate hulumtimin qe e kane bere, studimin rreth atyre ceshtjeve, mendimet qe i kane dhene se kush jane ata te cilet e meritojne kete shperblim te madh te Allahu, dhe kjo tregon se ne islam eshte e lejuar / ligjesuar qe te behen hulumtime, debate me njeri-tjetrin ne ceshtjet e dijes, ceshtje qe kane te bejne me Kuranin dhe sunetin me qellim qe me arrit deri te kuptimi i fjaleve te Allahut dhe fjaleve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, mirepo me qellim qe me vepru me ato edhe me perfitu me to, ky duhet te jete qellimi i hulumtimeve edhe studimeve tona, prandaj Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene, dhe ju ka pergjigj atyre:

“Ata jane te cilet nuk kerkojne rukje, as nuk kerkojne qe tjeret me i sheru me zjarri, edhe nuk besojne ne shenja ogurzeza, dhe mbeshteten vetem tek Zoti i tyre.”

Pra keto jane kater cilesite e tyre. Kjo e fundit eshte ajo permbledhesja e cila i permbledh ato dy te parat, nuk kerkojne rukje dhe kjo eshte ajo pjesa me te cilen ka argumentu Seid Ibn Xhubejri kunder Husejn Ibn Abdurrahmanit i cili ka kerku rukje, pra Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene: ata jane ata te cilet nuk kerkojne rukje, nuk kerkojne qe tjeret me i sheru prej zjarrit, nuk besojne ne shenja ugurzeza, dhe mbeshteten vetem tek Zoti i tyre.

 

Hadithi, pjesa 2

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 3 – KUSH E REALIZON TEUHIDIN DO TË HYJË NË XHENNET PA DHËNË LLOGARI

Ligjërata e pestë

Në ligjëratën e kaluar të librit të teuhidit, folëm  rreth hadithit të gjatë ku tregohet debati që është zhvilluar mes Seid ibn Xhubejrit dhe Husejn ibn Abdurrahmanit, të cilët ishin prej tabiinëve, ku pamë se njeri prej tyre është pickuar prej akrepit dhe ka kërkuar rukje prej një personi që t’i lexojë Kuran dhe lutje të ndryshme, që Allahu ta shërojë.

 

Pastaj, Seid Ibn Xhubejri e ka pyetur se çka e shtyri që të veprojë ashtu, ndërsa ai i thotë se e shtyri hadithi i Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem, ku thuhet se nuk ka rukje përveçse prej pickimit të akrepit apo mësyshit. Atëherë Seid Ibn Xhubejri i thotë se kjo gjë është shumë e mirë, sepse ke vepruar diçka që e ke dëgjuar prej hadithit të Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem, mirëpo i thotë se e ka një hadith tjetër, transmetuar prej Ibn Abazit radijAllahu anhu, e që është: “Shtatëdhjetë mijë persona do të hyjnë ne xhennet pa dhënë llogari dhe pa u ndëshkuar prej Allahut”. Pas kësaj thënie, Pejgamberi hyri në shtëpi dhe shokët e Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem filluan të debatojnë se për kënd është qëllimi, cilët janë ata që do hynë në xhenet, duke e arritur këtë shpërblim kaq të madh tek Allahu. Disa prej tyre thanë se ata janë shokët e Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem, disa të tjerë thanë se janë ata që kanë lind në Islam dhe që kurrë nuk kanë bërë shirk, kanë lindur në Islam dhe kanë vdekur pa i bërë kurrë shirk Allahut. E po ashtu kanë përmendur dhe gjera të tjera.

Kur Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem ka dal prej shtëpisë së tij, i kanë treguar për debatin që është zhvilluar mes tyre, atëherë Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem ka thënë: “Ata janë që nuk kërkojnë rukje, nuk kërkojnë shërim me zjarr, nuk besojnë ne pesimizëm ose në shenja ogurzeza dhe vetëm te Zoti i tyre mbështeten.”

Kemi ardhur te shpjegimi rreth kësaj pjese të hadithit. Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem thotë: “Ata që do të hyjnë ne xhennet pa dhënë llogari dhe pa u ndëshkuar”, cilësitë e tyre dallohen, janë njerëz që dallohen nga të tjerët. Cilësi e tyre është se nuk kërkojnë që dikush t’u bëjë rukje, për arsye se kërkimi i rukjes prej njerëzve është kërkim prej krijesës, e kërkimi apo lutja e krijesës pa dyshim është një lloj nënçmimi apo nënshtrimi ndaj asaj krijese. Prandaj, ata duan të tregojnë se janë te pavarura apo të vetëmjaftueshëm, i mbështeten vetëm Allahut dhe askujt tjetër përveç Tij, nuk kërkojnë prej askujt tjetër përveç prej Allahut.

Pse nuk kërkojnë që t’ju bëjnë rukje? Për këto arsye:

– ata e kane mbështetjen shumë të fortë tek Allahu,

– shpirtrat e tyre janë aq krenarë sa që nuk i nënshtrohen tjetër kujt, duke kërkuar t’u bëjnë rukje të tjerët, por kërkojnë shërim vetëm prej Allahut.

Tjetra është se në kërkimin e rukjes, zemra e njeriut lidhet për rukjexhiun ose për atë që të bën rukje, lidhet për dike tjetër përveç Allahut, pra lidhet me njeriu. Luten më shumë për atë që u bën rukje, sesa që lidhen me mjekun apo me barërat që ua përshkruan ai. Prandaj tek arabet në xhahiljet, në kohën para islamit, por edhe njerëzit në përgjithësi, zemrat e tyre lidheshin shumë për atë që bën rukje apo me vetë rukjen. Prandaj, mospërkimi i rukjes është prej plotësimit të teuhidit.

Pastaj në disa transmetime, siç ka ardhur në sahihun e Muslimit, kur i ka përshkruar ata, gjejmë: “Ata janë të cilët nuk bëjnë rukje”, mirëpo dijetarët e kanë sqaruar se kjo shprehje që ka ardhur në sahihun e Muslimit, është gabim. Transmetuesi e ka gabuar. Në arabisht është shprehje ose shad, d.m.th. transmetuesi e ka gabuar shprehjen, s’e ka mbajt në mend mirë prej atij që e ka transmetuar. Shprehja “la jesterkun” është nuk kërkojnë rukje. Kurse shprehja la jerkun – nuk bëjnë rukje, kjo është gabim.

Sheikul Islami Ibn Tejjmije rahimehullah thotë: E kjo shtesë qe ka ardhur ne sahihun e Muslimit, është gabim. Transmetuesi ka gabuar. Pejgamberi nuk ka thënë kurrë: “…ata janë ata të cilët nuk bëjnë rukje…”, për arsye se ai që bën rukje, i bën mire vëllait të tij, është bamirës. Është transmetuar prej Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem, se kur është pyetur për njeriun që bën rukje, ka thënë: “Ai qe ka mundësi t’i bëjë mirë vëllait të tij (t’i bëjë rukje), atëherë le t’i bëjë.” Hadithi transmetohet në Muslim dhe në musnedin e Imam Ahmedit. Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem ka thënë: “Nuk ka asnjë të keqe të bëhet rukje, përderisa nuk ka shirk në të. Përderisa nuk ka shirk, çdo rukje është e lejuar.” Edhe ketë hadith e transmeton Imam Muslimi edhe Ebu Davudi.

Sheihul Islami e vazhdon: “Vetë Xhibrili i ka bërë rukje Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem dhe Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem i ka bërë rukje shokëve të tij. Dallimi mes atij që bën rukje dhe atij që kërkon rukje, është se ai i cili kërkon rukje, mbështetet te dikush tjetër përveç Allahut. Këtu është esenca pse nuk duhet kërkuar rukje prej dikujt tjetër. Kurse ai i cili bën rukje, është bamirës, i bën mirë vëllait të tij. Qëllimi i këtij hadithi është se Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem ka dashur t’i përshkruajë ata 70.000 persona që do të hynë në xhennet dhe i ka cilësuar se ata kanë tevvekul – mbështetje të plotë në Allahun. Prandaj nuk kërkojnë prej të tjerëve t’u bëjnë rukje, e as të mjekohen përmes zjarrit dhe nuk besojnë në shenjat ogurzeza.” Kështu ka thënë edhe Ibnul Kajjimi rahimehullah.

Disa prej njerëzve i janë kundërpërgjigjur Sheihul Islamit dhe kanë thënë se të konsiderosh transmetuesin se ka gabuar në transmetimin e këtij hadithi, përderisa është mundësia të tregohet se kjo shtesë që ka ardhur në sahihun e Muslimit është e saktë, atëherë është gabim, pse të shkohet menjëherë te mendimi se transmetuesi ka gabuar. Ata ka thënë se domethënia që shejkul ibën Tejmije për shkak të saj e ka cilësuar transmetuesin se ka gabuar në transmetimin e këtij hadithi, e njëjta ekziston edhe tek ai që bën rukje, ngase arsyeja që Sheihul Islam ka thënë se ka gabuar transmetuesi (se ai i cili kërkon rukje po mbështetet diku tjetër përveç Allahut), e njëjta është edhe tek ai që bën rukje, ngase rukjexhiu po ia mundëson atij të cilit i bëhet rukje, që të mbështet diku tjetër përveç Allahut.

Pastaj kanë thënë se sa i përket fjalës së Sheihul Islamit, se Xhibrili i ka bërë rukje Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem dhe se Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem shokëve të tij, këtu nuk ka argument. Pse? Se kjo ka qenë koha e ligjësimit, dispozitave, e Xhibrili i ka bërë rukje për të treguar se është e ligjshme kjo gjë, e nuk është e lejuar t’i bëhet rukje tjetër kujt, ngase nëse i bën rukje dikujt tjetër, ti ke mbetur në plotshmërinë e teuhidit, ende ke teuhidin e plotë, mirëpo ky kundërshtim ndaj Shejhul Islamit është gabim. Ai që ka thënë kështu, ka gabuar dhe gabimi i tij sqarohet në pikat në vijim:

1. Kjo shtesë që ka ardhur në sahihun e Muslimit, nuk ka mundësi të cilësohet si e saktë, përveç nëse interpretohet me interpretime që janë shumë larg së vërtetës. Disa kanë thënë se ata nuk bëjnë rukje me gjëra që ka shirk, me gjëra që rezultojnë në shirk, mirëpo ky interpretim është gabim. Pse? Sepse në këtë rast nuk do kishte dallim mes atyre 70.000 dhe muslimanëve tjerë në përgjithësi; shumica e muslimanëve nuk bëjnë rukje me gjëra që kanë shirk, atëherë me çka t’i dallojmë këta 70.000 prej muslmanëve të tjerë?!

2. Kur kanë thënë e njëjta domethënie është edhe tek ai që bën rukje, sepse ai po ia mundëson atij që mos të mbështetet në Allahun, atëherë themi se kjo është analogji e prishur, për arsye se sheriati ka ardhur me dallime mes atij që kërkon rukje dhe atij që bën rukje. Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem në një hadith që transmetohet nga Tirmidhi, ibn Maxheh dhe në libra të tjerë, ka thënë: “Ai që kërkon prej tjetrit që ta mjekojë me zjarr apo rukje, ai është pastruar prej tevekulit”, s’ka në të tevekul. Këtu sheriati po bën dallimin mes atij që kërkon rukje dhe atij që bën rukje. Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem po tregon se ai që bën rukje, i bën dobi vëllait të tij. Të bërit anologji mes atij që kërkon rukje dhe atij që bën rukje, është një analogji e prishur që bie ndesh me sheriatin. Pra, të bëhen të barabarta dy gjera të cilat i ka ndarë sheriati, atëherë kjo në arabisht quhet kijasma elfarik – analogji me dallim, me diçka që e ka dalluar sheriati, analogji që nuk merret në konsideratë, është e prishur.

Pastaj dijetarët thonë se si ka mundësi që bamirësia ndaj të tjerëve me qenë prej mjeteve që muslimanët duhet të garojnë për xhenetin. Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem po thotë se janë 70.000 persona që do hyjnë në Xhennet pa dhënë llogari dhe pa u ndeshur. Në trasmetimin e Muslimit po thotë janë ata që nuk bëjnë rukje. Atëherë si ka mundësi që bamirësia ndaj vëllait tënd të jetë prej mjeteve që muslimanet garojnë se kush i pari të hyjë në xhenet. Kështu nuk ka mundësi të jetë, bamirësia ndaj vëllait është një gjë e preferuar dhe dihet që ka shpërblim të madh tek Allahu.

 

Pastaj është e qartë se Xhibrili i ka bërë rukje Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem, e nëse është kështu, atëherë sipas këtij kundërshtimi që ia kanë bërë Sheihul Islamit, po kuptohet se Xhibrili gjatë rukjes nuk ka qenë i mbështetur tek Allahu, e kjo është një gjë e kotë.

3. Si i kundërpërgjigjemi kësaj është se gjithashtu kur ky person ka thënë se rukja që Xhibrili ia ka bërë Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem dhe Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem shokëve të tij, ka qenë vetëm në pozitën  e ligjësimit të dispozitave, pra të tregojë se është e lejuar e jo të thuhet se ai i cili bën rukje nuk e ka teuhidin e plotë, atëherë ne i themi se si Xhibrili ashtu edhe Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem janë ata të cilët janë mbështetur më së shumti në Allahun prej të gjitha krijesave, prandaj nga vetë fakti se ata kanë bërë rukje, se Xhibrili i ka bërë rukje Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem dhe Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem shokëve te tij, tregon se shprehja që ka ardhur te Muslimi “la jerkun – ata janë të cilët nuk bëjnë rukje”, është gabim prej transmetuesit. Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem nuk e  ka thënë këtë, se sikur ta kishte thënë këtë, atëherë si ka mundësi që Xhibrili t’i bëjë rukje Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem ose Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem shokëve të tij. Kjo po tregon se të braktisurit e të bërit rukje, është prej mbështetjes në Allahun, kjo padyshim është gabim.

Prej plotësimit te teuhidit, është që njeriu të mos i pyes njerëzit. Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem e ka marrë besatimin prej shokëve të tij që të mos kërkojnë prej njerëzve asgjë. Ka pas raste që nëse ndonjëri prej tij ka qenë i hipur mbi kalë apo mbi devenë e tij dhe i ka rënë shkopi në tokë, nuk u ka thënë të tjerëve: “Ma jep shkopin tim!”. Mirëpo, vetë ka zbritur prej kafshës, e ka marrë atë dhe përsëri ka hipur mbi kalë.

Ata kanë dashur të tregojnë se janë të vetëmjaftueshëm prej njerëzve, nuk kërkojnë asgjë prej tyre; edhe gjërat më të thjeshta nuk i kërkojnë prej njerëzve, nuk lypin prej njerëzve asgjë. Prandaj prej tevekulit – mbështetjes së plotë në Allahun, është që të mos kërkohet asgjë prej njerëzve, deri në atë pikë madje që të mos kërkosh as dhe prej bashkëshortes, duke i thënë “Ma jep një gotë ujë”, apo prej  fëmijës, e kështu me radhë. Prej tevekulit të plotë është që të jesh i vetëmjaftueshëm për çdo gjë, mos të kërkosh asgjë prej njerëzve.

Mirëpo, këtu nuk hyn të pyeturit e dijetarëve. Nëse ke nevojë t’i pyesësh dijetarët,  ky aspekt nuk përfshihet këtu, për arsye se kjo behet prej nevojës edhe për ta mësuar fenë e Allahut. Duhet të dimë si ta adhurojmë Allahun. Në disa raste të pyeturit e dijetarëve është obligim, sepse nëse ti nuk ke mundësi të arrish deri te dija, atëherë e ke obligim t’i pyesësh ata, sepse kështu ka thënë Allahu: “Pyetni dijetarët nëse nuk dini!” Nëse ke nevojë, duhet t’i pyesësh, mirëpo jo me inat, apo siç thuhet “për t’i zënë ngushtë”, apo të tregohesh se ti di. Të pyeturit duke u treguar më i lartë apo për t’i vënë në siklet,  nuk lejohet, është gjë e ndaluar. Ajo që është e lejuar, është se kur ti ke nevojë, pyeti për ta mësuar ndonjë gjë. Kurse të tregosh veten se je i dijshëm apo se e di atë mesele, duke dashur ta zësh ngushtë të pyeturin, kjo është e ndaluar në Islam.

Gjithashtu, t’i pyesësh njerëzit dhe të kërkosh prej pasurisë së tyre, kjo është e lejuar në domosdoshmëri ose kur ke nevojë. Nëse dikush ka nevojë, atëherë lejohet t’i pyesë njerëzit, sepse nuk ka mundësi ndryshe për ta fituar furnizimin, perverse të kërkojë, atëherë kjo është e lejuar. Mirëpo, ajo që është e ndaluar është të kërkosh prej njerëzve kur nuk ke nevojë. Prandaj Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem ka thënë: “Ai i cili i pyet njerëzit dhe kërkon prej njerëzve, që të mbledhë sa më shumë pasuri, jo sepse ka nevojë, ai ka kërkuar prej tyre gaca të zjarrit. Atëherë le të veprojë si të dojë. Nëse do, le të kërkojë më pak e nëse do, le të kërkojë më shumë. Nëse shton më shumë, atëherë aq më shumë ke shtuar gaca të xhehenemit.”

Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem vazhdon me cilësinë e dytë: “Edhe ata janë të cilët nuk kerkojne prej të tjerëve të mjekohen me zjarr…”, ashtu siç nuk kërkojnë rukje nga të tjerët, ashtu dhe nuk kërkojnë mjekim përmes zjarrit. Kjo tregon se ata iu kanë dorëzuar plotësisht kadasë, kaderit të Allahut. Madje disa prej tyre, ata që nuk e arrijnë këtë gradë, mbështetjen në Allahun, shkallë kjo kaq e lartë, janë të kënaqur edhe me sprovën qe i ka goditur, me sëmundjen. Të mjekuarit prej zjarrit është prej llojeve të mjekimit. Edhe Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem ka thënë në hadith sahih: “Shërimi është në tri gjëra: në përdorimin e mjaltit, në të bërit hixhame dhe në të mjekuarit përmes zjarrit.”

Kurse në disa transmetime ka thënë se ai e urren kein –  të mjekuarit përmes zjarrit. Kei – shërimi me zjarr është i lejuar vetëm  në raste të nevojshme. Mirëpo nëse ti e kërkon këtë prej njerëzve, atëherë kjo është një gjë e urryer; me këtë e ke humbur këtë cilësi që e ka përmendur Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem, cilësi që u përket atyre 70.000 personave që hyjnë në xhennet pa dhënë llogari dhe pa u ndëshkuar, për arsye se ti ke kërkuar diçka prej njerëzve, qe është e urryer, madje vet kei është i urryer ne vetveten e tij, për arsye se aty ka mënyrë dhimbje, ngase kur dikush mjekohet me zjarr, atëherë kjo shkakton dhimbje edhe një lloj ndëshkimi përmes zjarrit.

Gjeja tjetër se pse Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem e ka urryer këtë gjë, është se arabët injorantë (në radhët e muslimanëve) besojnë dhe ende vazhdojnë të besojnë se kei-mjekimi me zjarr e arrin dënimin përmes tij apo qëllimin e mjekimit dhe shërimit gjithmonë. Nëse ti e shfrytëzon dhe e arrin mjekimin përmes zjarrit, atëherë do t’ia arrish qëllimit, do shërohesh prej asaj sëmundjeje që të ka goditur, prandaj ashtu siç thamë për rukjen, se zemrat lidhen për të, edhe te kei lidhen shumë. Zemrat lidhen shumë pas keit, pas shërimit me zjarr. Ne e dimë se kei nuk ka mundësi të ketë ndikim përveç se me lejen e Allahut, nëse mblidhen kushtet dhe largohen pengesat edhe jep leje Allahu, atëherë do të këtë dobi, jo se vetë kei ka dobi  në veten e tij, ashtu siç kanë besuar arabët në xhahiljet, por thamë se disa prej muslimanëve te sotshëm, vazhdojnë të besojnë në këtë. Arsyeja se pse është mohuar ne këtë hadith, ose vet ndalesa qe ka ardhur prej Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem, ne veçanti për kein, se nuk është e preferuar të kërkohet mjekim me të, është se zemrat lidhen shume pas këtij lloji të mjekimi.

Pastaj, disa dijetarë thonë se nëse qeveria apo shteti e ka caktuar një person që njerëzit t’i mjekojë përmes zjarrit, nëse shkon ti dhe i thua: “Më mjeko me kei”, atëherë kjo është kërkesë. Ti  nuk po e kërkon këtë gjë prej krijesës, nuk është kërkesë që të tregon ty përulje ndaj asaj krijese, ngase ai merr page për punën që e kryen. Prandaj ai i cili kërkon prej tij shërimin me kei, esenca këtu është vetëm të njoftuarit për nevojën tënde, jo se po e kërkon prej tij. Prandaj përderisa qeveria apo pushteti e ka caktuar dikë për mjekim me kei, atëherë lejohet që të shkosh e t’i thuash se kam nevojë të më mjekosh me zjarr. Me këtë, nuk hyn në hadithin e lartpërmendur, nuk del prej atyre 70.000 që do të hyjnë në xhennet pa dhënë llogari dhe gjithashtu pa u ndëshkuar.

Ibn Kajjimi rahimehullah thotë: “Sa i përket haditheve që kanë të bëjnë me kein, i kanë përfshirë katër lloje:

E para: vetë Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem i ka mjekuar të tjerët me kei, e ky hadith transmetohet në sahih Muslim prej Xhabir ibn Abdilahit se Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem ka thënë: “Pejgamberi e ka dërguar një mjek tek Ubej Ibn Kabi dhe ai ia ka këputur një venë dhe e ka mjekuar me zjarr”, pra ia ka mbyllur vendin duke e  djegur me zjarr.

Gjithashtu në sahih Buhari transmetohet prej Enesit radijAllahu anhu që thotë: “Ai e ka mjekuar një sëmundje me kei dhe Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem ka qenë gjallë, nuk e ka ndaluar prej kësaj vepre.”

Gjithashtu Tirmidhiu transmeton prej Enesit se Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem e ka mjekuar Sead ibn Zurare me kei, nga një therë qe ka hyrë në trupin e tij, ia ka larguar atë, pastaj ia ka djegur vendin me zjarr, që të mbyllet plaga.

Pra lloji i parë i haditheve, siç thotë Ibn Kajjimi, është se vetë Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem e ka vepruar këtë gjë.

E dyta: hadithet e tjera tregojnë se Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem nuk e ka pëlqyer një gjë të tillë. Ai e ka urryer kein.

E treta: Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem i ka lavdëruar ata që nuk e kërkojnë e nuk e përdorin kein. Ka hadithe qe thonë se Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem e ka ndaluar prej keit.

Pra, është hadithi që e thamë më herët, që trasmeohet në Buhari prej Ibn Abazit, se Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem ka thënë: “Shërimi është në tri gjëra: në të ngrënët e mjaltit, në hixhame  dhe në mjekimin përmes zjarrit.”

E në disa transmetime Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem e përfundon këtë hadith duke thënë: “E unë ju ndaloj prej keit!”. Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem thotë se ndalon prej keit. Në disa transmetime të tjera, thotë: “Nuk e pëlqej/s’e preferoj”, nuk dua të kërkojë prej të tjerëve shërim me zjarr.

Ibn Kajjimi vazhdon të thotë: “Falënderimi i takon Allahu, që mes këtyre haditheve nuk ka kundërthënie. Pse? Sepse ato hadithe që tregojnë se Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem e ka vepruar atë gjë, thonë se një gjë e këtillë është e lejuar, të mjekuarit me zjarr është e lejuar. Kurse mospelqyeshmeria e Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem për këtë vepër, nuk tregon se është e ndaluar. Fakti se Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem nuk e pëlqen një gjë të tillë, nuk tregon se ajo është e ndaluar. Kurse lëvdata që ua ka bërë Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem atyre që e lënë këtë vepër, është me parësore dhe më e vlefshme tek Allahu. Kur Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem ka ndaluar prej keit, kjo tregon se këtë e ka bërë nga aspekti i urrejtjes që e ka pas për atë punë, e jo se është e ndaluar, por nga të urryerit ndaj saj. Ai e ka lënë njeriun të zgjedhë mes veprimit apo mos veprimit të saj, e jo sepse ajo gjë është e ndaluar.”

 

Hadithi, pjesa 3

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 3 – KUSH E REALIZON TEUHIDIN DO TË HYJË NË XHENNET PA DHËNË LLOGARI

Ligjërata e gjashtë

Ne dersin e kaluar eshte bere nje leshim ne shprehje, pra kur kemi fol per ate shprehjen qe eshte permend ne sahih Muslim, se prej cilesive te atyre qe do te hyjne ne Xhennet pa dhene llogari, dhe pa u ndeshku te Allahu, pra 70.000 personave , ne sahih Muslim transmetohet, thote :

“Jane ata te cilet nuk bejne rukje, nuk ju bejne tjerve rukje”.

E kemi then qe Sheihul Islam Ibn Tejjmija ka thene qe kjo eshte gabim, pra shprehja e sakte eshte ,nuk kerkojne rukje edhe ka tregu domethenjen, kuptimin dallimin mes ketyre dy personave ka thene : Dallimi eshte se ai i cili kerkon rukje, lyp prej tjerve, kerkon prej tjerve me ju dhene dic, dhe ju drejtohet te tjereve me zemren e tij pervec Allahut , kurse ai qe ben rukje ai eshet bamires, e disa e kane kundershtu Sheihul Islamin ne kete pike dhe i kane thene qe nuk lejohet me cilesu transmentuesin si gabimtar ne kete rast, per arsye se i njejti kuptim qe ndodhet te ai qe kerkon rukje, i njejti kuptim ndodhet edhe te ai qe ben rukje sepse ai po ja mundeson tjetrit qe mos me u mbeshtet te Allahu, e prej kunderpergjigjeve qe ja kemi bere ketij ka qene qe sikur te kishte qene keshtu sic ka thene ky personi qe e ka kundershtu Sheihul Islamin atehere si ka mundesi qe bamiresia ndaj tjerve me qene prej rrugeven, d.m.th. lenja e bamiresise dhe braktisja e bamiresise ndaj tjerve me qene prej rrugve qe muslimanet duhet me garu se cili prej tyre po e ndjek ate rruge dhe po arrine sa me pare ne xhennet, d.m.th. me qene prej te pareve qe hyn ne xhennet pa dhen llogari dhe pa u ndeshku.

E ne dersin e kaluar ne nuk e kemi mohu, kemi thene se qysh ka mundesi qe bamiresia ndaj tjerve me qene prej rrugve qe te cojne ne xhennet, kjo eshte gabim ,d.m.th. gabimi ka qene se si ka mundesi qe bamiresia ndaj tjerve me qene prej rrugeve qe te cojne ne xhennet kjo le te permiresohet. Pastaj ne dersin e kaluar e permendem se cilesi e tyre eshte qe nuk kerkojne rukje mirepo nese dikush prej teje kerkon me te bere rukje dhe ti ja mundeson me te bere rukje ,e lejon d.m.th. nuk e pengon, atehere a hyn ne kete hadith? Nuk hyn ne kete hadith per arsye se Aishja radijallahu anha ka kerku prej Pejgamberit salallahu alejhi ue selem me i bere atij rukje ne disa raste dhe Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka leju, e dihet qe Pejgamberi ka qene prej atyre qe eshte mbeshtetur me se shumti ne Allahun, dhe zemra e te cilit ka qene me e lidhura per Allahun prej gjithe njerezve ne pergjithesi, gjithashtu nese dikush ka probleme dhe i ben rukje vetes se tij ai nuk hyn ne kete hadith sepse ai nuk po kerkon prej tjerve qe me i bere rukje mirepo ai po i ben rukje vet vetes se tij, pastaj kemi thene se keto tri gjera qe jane permend ne hadith, ku Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene:

Ata jane qe nuk bejne rukje, dhe nuk kerkojne prej tjerve qe me i sheru permes zjarrit, dhe nuk besojne ne shenja ugurzeza, keto tri gjera qe jane permend ne fillim te hadithit, ai i cili nuk largohet prej tyre ai e ka humbur ate plotsueshmerine e teuhidit.

Kemi thene se per dy te parat gjithsesi, ai i cili kerkon rukje prej tjereve apo kerkon prej tjereve qe me sheru permes zjarrit ai e ka mangesu plotsueshmerine e teuhidit d.m.th.e ka mangesu vet teuhidin, kurse sa i perket te tretes, ai jo qe e ka mangesu ate, por edhe e ka bere edhe nje gje qe eshte haram, pra me besu ne shenja ugurzeza eshte gje e ndaluar, eshte haram eshte gje e cila e demton njeriun dmth si ne mendjen e tij, sjelljet e tij edhe ne imanin e tij, edhe nje gje haram dhe e cila ne realitet nuk egziston, pra eshte nje gje qe rezultatet e saj nuk egzistojne ne realitet. Andaj ai i cili e vepron kete ka bere nje haram te mad , ka bere prej gjynahve apo prej shirkut i cili mundet me kalu edhe te shirku i madh .

Prandaj prej ketij hadithi a kuptohet se ata 70.000 persona qe do te hyjne ne xhennet pa dhene llogari dhe pa u ndeshku nuk i marrin fare shkaqet, nuk i zbatojne dhe nuk punojne fare me shkaqe? Kjo nuk kuptohet prej ketij hadithi.

Disa injorant,apo te padijshem prej muslimanve mendojne qe prej mbeshtetjes se plote ne Allahun eshte qe njeriu ose muslimani mos me i praktiku fare shkaqet, mos me i marr hic sebepet, kjo eshte e  pavertete sepse marrja e shkaqeve eshte nje gje e natyrshmerise, nje gje qe domosdoshmerisht e kerkon natyrshmeria e njeriut saqe edhe vet kafshet, shtazet dhe gjallesat tjera i marrin shkaqet se keshtu i ka kriju Allahu, natyrshmerine e te gjitha krijesave, e ketu hyn edhe njeriu qe dmth gjithcysh duhet me i marr shkaqet madje disa dijater thone vet mbeshtetja ne Allahun eshte shkaku me i madh,dmth vet mbeshtetja ne Allahun eshte shkak per arsye se Allahu ka thene:

“Ai qe mbeshtet ne Allahun ,Allahu i mjafton Atij” ,  pra vet mbeshtetja ne Allahun eshte prej shkaqeve,d.m.th. marrja e shkaqeve e ketu gjithsesi hyn edhe me shku te mjeku, dhe me kerku mjekim prej mjekut,edhe ajo nuk hyn ne kete hadith mirepo kete ceshtje inshaAllah do ta sqarojme me detajisht sa i perket kerkimit te mjekimit apo kurimit, me shku te mjeku me lyp sherim.

I pari – ne arabisht quhet etedaui – dispozita e tij eshte qe mjekimi eshte dicka e ligjshme, e ka ligjdsu Allahu, per arsye se vet Kurani, suneti i Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pavaresisht a jane hadithe qe i ka thene Pejgamberi salallahu alejhi ue selem apo hadithe qe tregojne per vepren e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem qe ai vet ka vepru, dhe d.m.th. vet e ka mjeku veten e tij apo tjeret, tregojne per poziten edhe gjendjen e mjekimit ne islam, dhe tregojne se kjo eshte nje gje e ligjshme ,eshte nje gje qe e ka ligjesu Islami , gjithashtu prej objektivave te sheriatit eshte qe njeriu me e ruajte shpirtin ne veten e tij, e kjo arrihet gjithsesi edhe permes mjekimit, pra ruajtja e shpirtit, ruajtja e vetes, e jetes eshte prej objektivave te sheriatit d.m.th. dispozitat te cilat i ka ligjesu Allahu per njerezimin e prej atyre  argumenteve qe tregojne se mjekimi eshte i ligjesuar eshte hadithi te cilen e transmeton Ebu Derda radijallahu anhu i cili thote, se Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene:

Allahu e ka zbrit semundjen por e ka zbrit edhe ilaqin e saj dhe per cdo semundje e ka zbrit nga nje ilaq dhe kerkoni mjekim, kerkone mjekimin prej tjereve , mirepo mos u mjekoni me gjera te ndaluara. Ky hadith trasmetohet ne sunenin e Ebu Davudit.

Gjithashtu Usame Ebu Surejd ,Allahu qofte i kenaqur prej tij, tregon dhe thote:

“O i derguar i Allahut a te kerkojme mjekim, ta mjekojme njeri-tjetrin?” Atehere Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene: Kerkoni mjekim per arsye se Allahu nuk e ka vendos nje semundje ose nuk e ka zbrit nje smundje pervec qe e ka zbrit se bashku me te edhe sherimin ose mjekimin e saj, ilaqin e saj, pervec nje semundje, i kane thene: ja Resulallah, cila eshte kjo semundje, ka thene eshte pleqeria, pleqeria nuk ka sherim.

Kete hadith e transmeton Tirmidhiu, ka edhe hadithe tjera e prej tyre eshte hadithi qe eshte transmetu ne Buhari qe eshte i ngjashem qe e permendem ne hadithin me heret ku Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene:

“Allahu nuk ka zbrit ndonje semundje vecse e ka zbrit edhe ilaqin e saj, dikush e din e dikush nuk e din, ka prej njerezve qe arrijne me dite cili eshte ilaqi ka raste qe nuk arrijne njerezit me e dite se cili eshte ilaqi i saj”

Pastaj Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene:

Allahu gjerat qe ju ka ndalu juve nuk i ka bere sherim per juve, ose semundjet e juve, prandaj kuptohet qe nuk lejohet me kerku sherim ne gjerat qe jane haram.

Ndersa ne hadithin qe e tranemton Muslimi, Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene :

Me tregoni mua ato rukjet apo mjekimet qe i perdorni ju, dhe ka thene ben me mjeku me cdo lloj te mjekimit perdersa ajo nuk eshte shirk”

Pastaj, Pejgamberi salallahu alejhi ue selem kur e ka vizitu ndonje te semure ka thene sic transmetohet ne hadithin qe e transmeton Buhariu dhe Muslimi, qysh thuhet se Pejgamberi salallahu alejhi ue selem kur ka shku me e vizitu nje te semure i ka thene, eshte lute per te:

“O Allah, Zoti i njerezve, largoja dhimbjen , largoja kete te keqe qe e ka godit kete person, dhe sheroje sepse vetem Ti je Sheruesi, nuk ka sherim pervec sherimit Tend, edhe sheroje me nje sherim te cilin nuk e pason pastaj semundja prape (pra nuk i rikthehet semundja).”

Edhe Pejgamberi salallahu alejhi ue selem qysh trasmetohet ne Buhari dhe Muslim sa here qe eshte anku prej ndonje smundje ia ka lexu vetes se tij dy kuleudhat, edhe e ka fry ate vendin ku e ka ndi dhimbjen. Mirepo hadithin qe e kemi ne qe e ka permend autori, Pejgamberi salallahu alejhi ue selem po thote ata qe do te hyjne ne xhennet 70.000 persona pa dhene llogari dhe pa u ndeshku po thote :

Ata jane te cile nuk kerkojne rukje, e fjala rukje ne arabisht eshte e pergjithshme, pra e perfshin edhe rukjen qe eshte me Kuran, edhe me lutje mirepo e perfshin edhe mjekimin, me shku te mjeku, me kerku mjekim prej tij, prandaj per shkak te ketyre haditheve qe kane ardhe, sa i perket mjekimit, dijetaret kane hilaf mes tyre,d.m.th. se a eshte me e mire qe njeriu me e kerku mjekimin, apo me e lene fare mos mu marr me te. Xhumhuri i ulemave te hanefive dhe malikive kane mendimin qe mjekimi eshte nje gje mubah-e lejuar, as nuk ke ndeshkim as shperblim nese e vepron ate , kurse shafite edhe disa dijetare prej hanbelive qysh eshte Kadhi , Ibn Xheuzi  kane mendimin qe me kerku mjekimin eshte nje gje mustehab e pelqyer ,e preferuar. Disa prej haditheve qe i cekem me larte ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka tregu qe Allahu per cdo semundje ka zbrit edhe ilaqn, edhe ka thene kerkone mjekimin. Pastaj, ka thene qe ne keto hadithe pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka dhene urdher, ka thene kerkone mjekimin ose mjekohuni, prandaj thone se edhe vet Pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka bere hixhame vetes qe tregon qe mjekimi se paku , pervec qe eshte i ligjshem eshte edhe dicka e pelqyer , se paku mustehab (e preferuar), kurse te keta dijetar mjekimi eshte i preferuar perderisa njeriu nuk e din bindshem qe i ben dobi mjekimi, mirepo nese eshe i bindur qe mjekimi do t’i bej dobi atehere eshte vagjib me kerku mjekimin, qysh eshte p.sh. lidhja e plagve t’ndryshme sepse nese nuk e lidh plagen atehere  ajo infektohet edhe behet edhe me keq, kalon edhe ne gjendje me te rende, e perderisa lidhja e plageve eshte gje te cilen gjithkush e di me bindje te plote qe i ben dobi atehere thone qe ne kete rast eshte obligim me kerku mjekimin.

Kurse vete dijtaret e medhhebeve kane mendime te ndryshme, pra keto ishin mendimet e medhhebeve, se duhet me ba dallim, ka raste kur dijetari ose imami i medhhebit ka mendim ndryshe kurse pasuesit e tij kane tjeter mendim. Pastaj kur thuhet se ka thene ne filan medhhebin kjo eshte qellimi qe eshte nxjerr si perfundim prej krejt dijetarve te atij medhhebi rreth nje ceshtje, kurse imamet e medhhebeve per mjekim kane mendime te ndyshme p.sh:

Ebu Hanife e ka mendimin qe mjekimi eshte nje gje qe eshte mueked – i bjen e konfirmuar nuk eshte e pelqyshme por gjithcysh e konfirmuar bile thone dijetaret qe ai e ka pas mendimin qe mjekim i afrohet shume afer obligimit , jo vetem qe eshte e konfirmuar por eshte afer obligimit.

Imam Maliku sa i perket mjekimit ka thene qe mjekimi eshte njejte, nese don mjekohesh nese don nuk mjekohesh ,nese don e kerkon mjekimin e nese don nuk e kerkon.

Kurse Shafite ne kete rast medhhebi e ka mendimin e Shafiut nuk kundershtohet qysh thame me heret,  ata kane thene qe mjekimi eshte mustehab dhe eshte me mire qe njeriu te kerkoj mjekimin , pervec ne rastet kur eshte i bindur qe i ben dobi atehere e ka obligim.

Imam Neveviu kur e komenon ne sahhi Muslim thote qe ky eshte mendimi i xhumhurit – pjeses dermuese te dijetarve te selefit, pra dijetarve te mehershen dhe gjithashtu eshe mendimi i shumices se dijetarve te mevonshem.

Kurse Imam Ahmedi e ka nje mendim tjeter, Allahu e meshirofte. Ai ka thene qe mjekimi eshte i ligjesuar mirepo eshte vetem mubah, eshte dicka e lejur, e ligjesuar, mirepo me e lene mjekimin eshte me mire, mirepo kjo eshte per ate person i cili e ka lidh fort tevekulin ne zemren e tij, dhe ja ka mesy rruges se tevekulit,d.m.th. nyjen e tevekulit e ka lidh fort ne zemren e tij dhe ju ka qase rruges se tevekulit mbeshtetjes ne Allahun, per kete person eshte me mire qe mos me u mjeku .

Shejhul Islam ibn Tejmijeh rahimehullah thote :

Mjekimi nuk eshte obligim te shumica e dijetarve, pra nuk duhet me perzi, nuk ka thene qe nuk eshte e ligjshme ose me e preferuar, por ka thene nuk eshte obligim, thote e kane bere obligim disa prej nxenseve te Imam Shafiut dhe Imam Ahmedit d.m.th. shumica e tjerve nuk e kane bere obligim.

Ibn Kajjimi rahimehullah thote:

Keto hadithe qe flasin per mjekimim qe i cekem me heret tregojne, permbajne ,pohojne shkaqet ose rezultatet qe dalin apo pasojat qe dalin prej ketyre shkaqeve,d he thote gjithashtu keto hadithe permbajne kotesine e atyre njerezve te cilet e kane mohu mjekimin, dhe thote keto hadithe tregojne qe pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka urdheru qe njeriu me kerku mjekim dhe mjekimi nuk i kundervihet tevekulit mbeshtetjes ne Allahun, ashtu qysh largimi i etjes, i  urise , largimi i te ftohtit, i te nxehtit me gjera qe i kundershtojne keto qysh nuk e kundershton kjo apo nuk i kundervihet tevekulit ashtu edhe mjekimi nuk i kundervihet tevekulit, pra nuk e mohon tevekulin, madje thote realiteti i tevekulit, i teuhidit nuk mund te plotesohet perderisa njeriu te mos i marre shkaqet, keto shkaqe te cilat Allahu i ka vendosur per njerezit dhe shkaqet te cilat kerkojne detyrimisht, i kerkojne rezultatet e tyre, me kaderin e Allahut apo me ligjesimin, me sheriatin e Allahut, dhe mos marrja e shaqeve e cenon vete tevekulin ne Allahun, mosmarrja e shkaqeve gjithashtu e cenon edhe urtesine dhe urdherin e Allahut, kurse e dobeson tevekulin atehere ai i cili nuk i merr shkaqet, mendon se mosmarrja e shkaqeve eshte edhe me e forte dhe me e mire te Allahu, sesa tevekuli, pasaj thote braktisja e shkaqeve tregon per dobesine apo pamundesine e njeriut, dhe kjo e kundershton apo i kundervihet mbeshtetjes ne Allahun, sepse thote tevekuli ne Allahun apo realiteti i tij eshte qe njeriu me zemren e tij me u mbeshtet ne Allahun per me i arrit gjerat qe i bejn dobi ne fene dhe dynjane e tij, edhe me i largu apo menjanu gjerat qe i bejne dem ne fene dhe dynjane e tij, pra kjo eshte tevekul, pra qe ti me u mbeshtet ne Allahun per me i arrit ato gjera qe te bejn dobi ne fe dhe dynja dhe me i largu ato gjera qe te bejne dem ne fe dhe dynja, pastaj thote, patjeter qe njeriu kur te mbeshtetet ne Allahun me i marr edhe shkaqet, perndryshe nese ai nuk i merr shkaqet thote une po mbeshtetem me zemer vetem ne Allahun, thote ai i kundervihet hikmetit / urtesise se Allahut dhe sheriatit fese se Tij, per arsye se Allahu me urtesine e tij ka kriju shkaqe te cilat i japin rezultatet e tyre , gjithashtu Allahu ne sheriatin e tij i ka ligjesu keto shkaqe prandaj ai i cili nuk i merr keto shkaqe e ka kundershtu, apo e ka cenu ose me kete veper te tij e ka bere te kote urtesine e Allahut edhe fene e Tij, sheriatin e Tij, prandaj njeriu nuk duhet qe pamundesine e tij,a po dobesine e tij me tregu si tevekul,s i mbeshtetje ne Allahun, e as tevekulin e tij mos me e bere si dobesi apo pamundesine e tij. Keto fjale te Ibn Kajjimit permenden ne librin e tij, Zedul Mead.

Nga kjo kuptojme, e edhe dijetaret kane tregu se ato kundershtimet mes dijetareve me heret qe i permendem rreth mjekimit, Ibn Uthejmini ka bashkuar mes tyre dhe ka thene qe me se aferit eshte me thene se nese mjekimi, d.m.th. njeriu me mendjen e tij anon me shume se mjekimi i ben dobi, se lenja e tij braktisja e tij, i shkakton dem / shkaterrim ne trupin e tij, atehere ne kete rast eshte obligim me kerku mjekim, nese mjekimi ne mendjen e anon me shume dhe eshte eshte i bindur se mjekimi i ben dobi, mirepo nuk mund te arrije te dije se nese e len ate, a i ben dem apo nuk i ben dem, shkaterrimi apo demtimi nuk eshte dicka qe mund te vertetohet, atehere ketu themi qe mjekimi eshte me i vlefshem dhe eshte mustehab i preferuar, e nese keto dy gjera jane te barabarta ne mendjen e tij, nuk mundet me vertetu, apo me anu ne mendjen e tij qe mjekimi i ben dobi, mirepo te njejten kohe nuk mund ta vertetoje, se as ne qofte se e len mjekimin i ben deme atehere ketu themi qe eshte me mire me e lene mjekimin dhe mos me u marr me mjekim, kur barazohen keto dy gjera atehere me mire eshte qe mos me e kerku mjekimin. Keshtu i ka bashku shejh Uthejmini thenjet e dijetareve qe i thame me heret rreth mjekimit te cilat ne pamjen e jashtme jane kontradiktore.

Kurse, disa dijetare kane thene qe mjekimi dallon pavaresisht gjendjeve edhe personave ,ose dispozita e mjekimit dallon pavaresisht gjendjeve edhe personave, dhe thone qe obligimi eshte kur njeriu nese e len mjekimin dhe kjo rezulton qe ai me e shkaterru gjendjen e tij, me ardhe deri te vdekja apo me humb njeren prej gjymtyrve apo pjesve te trupit te tij, apo kjo e shkakton dobesine e tij, behet i dobet dhe nuk arrin me i kry obligimet e Allahut, ne kete rast eshte obligim kerkimi i mjekimit, gjithashtu eshte obligim kur semundja eshte ngjitese, kalon tek tjeret, ai e ka obligim qe me kerku sherim qe mos me i demtu tjeret.

Pastaj thone se mjekimi eshte mendub – gje e preferuar, nese lenja e mjekimit rezulton ne dobesimin e  trupit te njeriut mirepo nuk rezuton ne ate qe e thame te gjendja e pare, vetem dobesohet mirepo nuk e shkaterron veten e tij apo nje pjese, apo gjymtyre te trupit te tij, e keshtu me radhe, nese nuk nenshkallezohet ne gjendjen e pare atehere eshte vetem mendub – e pelqyeshme,dhe thone eshte mubah – te cilen as nuk e ke obligim me bere, as nuk eshte e preferuar, mirepo as nuk eshte  haram nese e len, nuk ke gjynah thone nese nuk e ka,nuk eshte ne gjendjen e atyre dy te parave atehere thone eshte vetem mubah, kurse thone eshte mekruh -e urryer nese ai i cili kerkon mjekim, frikesohet se prej atij mjekimi do te kete pasoja tjera,do t’ja shumfishojne edhe me shume smundjen dhe dhimbjen qe e ka atehere eshte mekruh e urryer qe njeriu me kerku mjekim, pastaj dihet edhe mjekimi qe eshte haram qe e permendem me heret kur njeriu kerkon mjekim permes gjerave qe i ka ndalu Allahu .

Pastaj eshte nje ceshtje tjeter kur njeriu eshte ne ate semundje qe mjeket i thone nuk ka sherim , pra ka prej llojeve te semudjeve qe mjeket e vleresojne se ajo semundje nuk sherohet, ose nuk mjekohet nuk ka sherim prej saj, rezultati i saj eshte vetem vdekja.

Dijetaret kane thene qe ajo qe kerkon akideja e muslimanit,e kerkon domosdoshmerisht qe ai duhet ta dije qe semundja dhe sherimi eshte ne doren e Allahut, gjithashtu, duhet ta dije qe kerkimi i mjekimit dhe i ilaqit eshte prej marrjeve te shkaqeve te cilat Allahu i ka vendos ne kete kozmos / ne kete univers, prandaj njeriu nuk duhet qe ta humb shpresen te Allahu, nuk duhet te demoralizohet edhe me pas mendim te keq per Allahun qe Ai nuk do ta sheroje prej kesaj semundje, keshtu qe e ka per detyre muslimani qe vazhdimisht t’i mbaje shpresat qe Allahu do t’ja largoje dhe sheroje kete semundje qe e ka goditur.

Gjithashtu dijetaret keshillojne qe si mjeket ashtu edhe te afermit e te semurit qe jane ne kete gjendje, vazhdimisht te mundohen me i forcu ato anet e brendeshme apo shirterore te njeriut,n djenjat e tij te brendeshme pra vazhdimisht duhet me qene afer tyre dhe me ju lehtesu ato dhimbje pavaresisht a jane dhimbje shpirterore apo fizike pra mu mundu qe me i largu prej tyre ate mendimin se a do te sherohet apo jo, pra me qendru afer tyre.

Ceshtja tjeter qe lidhet me temen tone eshte se a duhet te kerkohet qe nese dikush eshte mjek per mjekimin e te semurit, a duhet te kerkohet leja e tij, a duhet te kerkohet leja prej te semurit qe t’i me e mjeku ate,e dhe ketu ka gjendje te ndryshme qe dallojne njera prej tjetres.

Ne esence, eshte kusht qe me kerku leje prej te semurit qe me mjeku ate, nese ai eshte njeri i cili e ka plotesu autorizimin, autorizimi eshte autorizim prej sheriatit, eshte njeri mosherritur, i pjekur ne mendje qe mundet me i marre vendimet e tij gjate jetes, atehere eshte obligim / kusht qe mjeku me marre lejen e tij per me mjeku ate, e nese ai nuk e ka kete autorizim apo e ka te manget / te paket atehere mjeku duhet me e marr lejen e kujdestarit te tij, pra nese eshte femije apo nuk eshte aq i menqur atehere mjeku duhet me e marre lejen e kujdesatrit te tij, e pastaj kujdestaria te cilen e ka ligjesuar sheriati duhet te jete sipas renditjes te cilen e ka caktu sheriati pra, nese eshte femije merret leja prej babes se tij / kujdestarit te tij, nese nuk ka babe, prej vellaut te tij, e keshtu me radhe, edhe gjithashtu kjo kujdestari duhet te jete ne perputhshmeri te plote me dispozitat te cilat d.m.th. ate lejen e kujdestarit e kufizojne vetem brenda kufijve kur i ben dobi dhe arrihet interesi dhe largohet e keqja per te semurin, e ne rastin kur mjeku e verteton qe mosmjekimi i te semurit i shkaton atij deme me te medha, edhe kujdestari i tij nuk e jep lejen atehere kjo leje e tij nuk merret ne konsiderate, mirepo kalon kujdestaria te kujdestari tjeter qe vjen me radhe derisa, nese nuk gjendet asnje kujdestar atehere kalon te pushtetari te kryetari i shtetit apo qytetit e keshtu me radhe, pastaj ai e merr vendim se a duhet ai te mjekohet a jo.

Tjetra eshte qe kryetari i qyetit ,apo shtetit, dijetaret i keshillojne dhe thone qe e kane obligim ne rastet kur semundjet jane ngjitese e kane obligim qe njerezit me i detyru me u mjeku prej atyre smundjeve. Gjithashtu pastaj me i vendos ato izolimet qe jane te njohura te mjeksia.

Gjendja e trete eshte – kur gjendjet emergjente, kur jeta e te semurit i ekzpozohet rrezikut apo vdekjes, atehere ne kete rast nuk pritet leja prej tij ne keto raste nuk duhet me prit leje prej tij a po don me te mjeku a jo, nese jeta e tij eshte ne rrezik atehere mjeku nuk ka nevoje me kerku leje prej tij mirepo menjehere e mjekon dhe me lejen e Allahut e largon ate smundje.

Pastaj dijetaret, eshte nje ceshtje tjeter e qe ju takon mjekve, e qe kane thene se nese mjeket dojne me bere studime d.m.th. hulumtime mjeksore ne persona te caktuar atehere duhet me marr gjithsesi lejen e tyre , pra ata me ja dhene lejen qe e lejon qe ato studime mjeksore me u bere ne trupat a tyre mirepo thone kjo duhet me qene larg detyrimit apo larg dyshimit kur dyshohet se ato jane detyru qysh jane p.sh. te burgosurit, edhe larg joshjes materiale, qysh jane te varferit, pra nese egziston dyshim se ata i kane josh ata permes parave qe me bere hulumtime ne trupat e tyre apo i kane detyru qysh jane te brogosurit atehere ne kete rast, duhet me i ndalu dhe nuk lejohen ato, gjithashtu lejohet te behen studime edhe hulumtime ne trupat e njerezve pas lejes se tyre, nese ato hulumtime nuk rezultojne ne deme me te medha apo ne deme / zarare te cilat i demtojne trupat e tyre.

Edhe tjetra thone, dijetaret e kane permend qe keto hulumtime apo studime mjeksore nuk lejohen te behen ne ata qe nuk kane autorizim qysh thame me heret, autorizim te sheriatit apo e kane te menaget ate, pervec ne rastet kur kujdesaret e tyre e lejojne ate, kjo pra ishte sa i perket mjekimit dhe disa dispozita qe kane te bejne rreth tij ne fene e Allahut, ne sheriatin e Allahut e qe eshte mire me i dit d.m.th. muslimani, dhe me dit si duhet te veproje ne raste te caktuara.

Ky hadith qe jemi duke e shpjegu / sqaru nuk tregon qe keta perosna nuk i kane marre fare shkaqet mirepo hadithi tregon se ata nuk i kane marre ato shkaqe qe jane mekruh, veprimi apo praktikimi i tyre, qysh eshte kerkimi i rukjes apo mjekimi me zjarr,jane te urryera, prandaj ata nuk i kane lene ato pse jane shkaqe po i kan lene ato qe jane shkaqe mekruh / te urryera, prandaj nuk duhet te keqkuptohen, prandaj mendimi me i sakte i dijetarve eshte qe ky hadith duhet te kufizohet vetem ne keto tri gjera, mos mu zgjeru me shume, pra nuk lejohet, ai i cili don me arrit kete shkalle te tevekulit dhe realizimit te teuhidit te Allahut, me qene prej atyre qe hyne ne xhennet pa dhene llogari dhe pa u ndeshku, atehere nuk ben qe me kerku prej tjetrit rukje apo me kerku prej tjetrit qe me sheru permes zjarrit dhe gjithashtu qe eshte edhe gje e ndaluar nuk i lejohet askujt prej muslimaneve – me besu ne shenja ogurzeza.

Pastaj vazhdon hadithi dhe thote: pasi i ka thene keto fjale pejgamberi salallahu alejhi ue selem, u ngrit Ukashe Ibn Mehsan – eshte nje prej sahabive te pare nje prej atyre qe kane hy qysh heret ne islam, dhe ne biografine e tij tregohet qe ka qene nje prej burrave me te bukur,pervec qe ka qene i pari qe ka hy ne islam, ka bere hixhret, ka qene i pari qe ka bere hixhret me Pejgamberin salallahu alejhi ue selem ne Medine dhe ka marre pjese ne betejen e Bedrit dhe gjithashtu ne betejat qe kane ardhe me vone, ka qene vazdimisht afer Pejgamberit salallahu alejhi ue selem dhe ka luftu afer tij, Ibn Is’haku thote: me eshte transmetuar mua se Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene: kaloresi me i mire ne mesin e arabeve eshte ky,Ukashe, pra vlerat dhe virtyetet e Ukashes jane te shumta, dhe ky Ukashe ka vdeke ne lufterat qe i ka zhvillu Ebu ekri kunder atyre qe jane ngrit kunder shtetit islam, pra ata qe jane largu prej Islamit pas vdekjes se Pejgamberit salallahu alejhi ue selem edhe jane cu kunder shtetit islam dhe Ebu Bekri pastaj ju ka shpall lufte atyre dhe i ka mund me lejen e Allahut, e ne keto luftera ka vdeke ky Ukashe, ka vdeke dhe si komandant i tij e ka pas Halid Ibn Velidin – Allahu qofte i kenaqur me gjithe keta, dhe ai i cili e ka vra kete e ka pas emrin Tulejha el Esedi, pra ky ka vdeke ne vitin 12 te hixhretit dhe vet ky vrasesi i tij me vone e ka pranu islamin.

Pra Ukashe ibn Mehsan u ngrit dhe ka shku te pejgamberi salallahu alejhi ue selem, dhe pasi i ka degju keto fjale i ka thene: o Resulallah, o pejgamber i Allahut, lute Allahun qe t’me bej prej ketyre 70.000 personave qe do te hyjne ne xhennet pa dhene llogari dhe pa u ndeshku, atehere pejgamberi salallahu alejhi ue selem ne nje trasmentim ka thene, “ti je prej tyre”.

Kurse ne transmetimin qe ka ardhe ne Buhari thote: pejgamberi salallahu alejhi ue selem eshte lut dhe ka thene “O Allah beje prej tyre”, gjithashtu keshtu thuhet edhe ne hadithin qe e trasmenton Ebu Hurejra, ne Buhari gjithashtu.

Kurse ne disa trasmetime tjera ky e ka pyet Pejgamberin salallahu alejhi ue selem i ka thene:

A jam une prej tyre o i derguar i Allahut, i ka thene po.Atehere Ibn Uthejmini rahimehullah ka thene, kjo fjala e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem kur i ka thene ketij Ukashes, ti je prej tyre, a eshte kjo shpallje prej Allahu d.m.th. thenja e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem te cilen pas shpalljes se tij Allahu e ka miratu apo eshte shpallje e inspirimit d.m.th. qe kur e ka ba kete pyetje atehere Allahu menjehere e ka inspiru  Pejgamberin salallahu alejhi ue selem me ja dhen pergjigjen apo eshte shpallje qe ka ardhe permes  Xhibrilit ,te pejgamberi salallahu alejhi ue selem, te gjitha keto raste jane te mundeshme, ose eshte e para ose e dyta ose e treta, mirepo ne trasmetimin e Buhariut qe e permendem me heret pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene :

O Allah beje Ukashen prej atyre personave,d.m.th. kjo tregon qe ajo shprehja qe u permend ne ate trasmetimin tjeter kur i ka thene ti je prej tyre, kjo eshte vetem njoftim prej Pejgamberit salallahu alejhi ue selem mirepo ne formen e duase , keshtu ka bashku Ibn Uthejmini mes ketyre dy transmetimeve, pra aty ku eshte lut ka thene “o Allah beje prej tyre” kurse transmetimin tjeter ku thote ti je prej tyre, kjo shprehja kur i ka thene “ti je prej tyre” ,eshte njoftim prej pejgmeberit salallahu alejhi ue selem,d.m.th. po e njofton Ukashen mirepo ne formen e duase, keshtu ka thene shejh Uthejmini rahimehullah mirepo Ibn Haxheri ka dhene pergjigje me te mire te ketyre transmetimeve dhe  ka thene qe qysh bashkohet mes ketyre transmetimeve eshte  se mes ketyre haditheve bashkohet se ai se pari ka kerku prej Pejgamberit salallahu alejhi ue selem qe me u lut per te, pasi qe eshte lut pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene, o Allah beje prej tyre, pastaj ai e ka pyet Pejgamberin salallahu alejhi ue selem, ka dasht me dit a ju ka pranu duaja a jo, atehere pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene “po ti je prej tyre”,keshtu bashkohet mes ketyre dy transmetimeve qe mundet me u kuptu qe jane te kunderta me njera-tjetren.

Pastaj me kete hadith dijetaret thone qe ketu tregohet qe lejohet me kerku prej nje njeriu i cili duket se eshte ne pamjen e jashtme ose ne syte e tu duket qe eshte i devoshem lejohet me kerku prej tij qe me u lut per ty, kjo eshte e lejuar, se ketu Ukashe po kerkon prej Pejgamberit salallahu alejhi ue selem qe me u lut per te dhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem po e miraton kete nuk po thote qe nuk lejohet me e bere kete kerkese, ketu ka thene qe lejohet mirepo me dy kushte,e para eshte qe ai me qene i devotshem, d.m.th. njeri sipas te cilit kriteret qe i ka vendos islami, eshte prej muslimaneve te devotshem edhe me qene i gjalle / prezent e mos me qene i vdekur qysh veprojne disa prej sufive apo derishve qe shkojne dhe luten te i vdekuri qe ata me u lut per ta te Allahu.

Pastaj vazhdon hadithi thote: pastaj gjithashtu nje njeri eshte ngrit, ka shku te pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe ja ka thene te njejtat fjale, i ka thene ja resulAllah,o i derguar i Allahut, lute Allahun qe t’me bej prej tyre, atehere pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene, “te paraprijti me kete Ukashja”, pra ketu Ibn Batali Allahu e meshirofte thote, kuptimi i ketyre fjaleve qe ka thene pejgamberi qe te parapriju Ukashja me kete ceshtje thote, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka dasht me tregu se Ukashja eshte ai i cili i ka grumbullu te gjitha keto cilesi ne veten e tij ai d.m.th. u cilesu me keto ceshtje qe i ka permend pejgamberi salallahu alejhi ue selem ne kete hadith  e qe eshte tevekuli – mbeshtetja e plote ne Allahun dhe lenja e kerkimit te rukjes, apo kerkimi prej tjerve qe me mjeku permes zjarrit, apo besimi ne shenja ugurzeza.

Kurse disa dijetare kane thene se qellimi eshte kur i ka thene pejgamberi salallahu alejhi ue selem qe te paraprijti Ukashe me kete gje, qellimi ka thene me kete lutje, d.m.th. me kete kerkese, ai eshte i pari qe e beri kerkesen, keshtu qe ty nuk te takon me kerku. Edhe dijetaret thone qe pse pejgamberi nuk ju pergjigj ne menyre me te vrazhde e me i then ti nuk je prej tyre, apo nuk e meriton kete, nuk je sikur Ukashja qe i ka permbush i ka plotesu keto cilesi qe jane permend ne kete hadith, dhe kjo tregon ate butesine qe e ka pas pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe ate edebin / edukaten me shoket e tij, pra e ka thene nje fjale me te cilen eshte arrit qellimi dhe nuk ka ndiku per te keq te ai i cili e ka bere kete kerkese, pra nuk i ka thene ti nuk e meriton kete ose s’je prej tyre , si ploteson keto cilesi qe jane permend ne hadith, se ki kete moral qe eshte permend ne hadith, mirepo i ka then me nje fjale me te bute dhe e ka arrit qellimin, te

parapriu me kete Ukashja, keshtu qe edhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem me kete e ka nderpre ate deren qe mos me vazhdu me kete, me ardhe edhe tjeret pas tij me i then o pejgamber lute edhe Allahun per neve qe edhe neve ten a beje prej tyre e keshtu me radhe. Pra me keto fjale e ka mbyll deren pejgamberi salallahu alejhi ue selem qe mos me vazhdu pastaj kerkesat e tij mirepo edhe ka tregu ate moralin edebin e larte qe e ka pas Pejgameri salallahu alejhi ue selem ne raport me shoket e tij.

Pastaj Kurtubiu, Allahu e meshirofte, thote, pasi qe i komenton keto fjale qe i thame me heret, fjalet e tij thote:

Ky interpetim eshte me paresor se sa mendimi i  atyre qe kane thene ai pyetesi i dyte ka qene munafik, pra disa dijetare kane thene se pse pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk i ka thene

te ka parapriu me te ukashja, dhe nuk ju ka pergjigj kerekeses se tij, thote, kane thene se ai ka qene munafik, dhe pejgamberi ja ka thene ate fjale qe me e afru ate, pra nuk u sjelle vrazhde me te ose ne menyre arrogante ne qellim qe me afru ate ngat islamit, mirepo kurtubiu thote jo ,ky interpretim eshte i gabuar per dy gjera, e para thote eshte: esenca te sahabet eshte se ata jane besimtare dhe nuk jane munafika, prandaj nuk lejohet njerin prej tyre me akuzu me nifak pervec me ndonje argment te sakte qe ka ardhe prej Pejgamberit salallahu alejhi ue selem kjo eshte e para, e dyta eshte : nuk ka mundesi, eshte dic e rralle qe nuk ndodh shpesh qe dikush qe nuk ka njet te mire te paster me ardhe edhe me ja bere kete pyetje Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, sikur t’kishte qene munafik qysh e kish kerku kete gje prej Pejgamberit salallahu alejhi ue selem , prandaj nuk ka mundesi me e bere dikush kete pyetje pervec atij qe eshte i bindur ne besueshmerine e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, d.m.th. ka qene i bindur se ai ka qene pejgamber, qysh ka mundesi qe kjo kerkese me dale prej nje zemre qe ka nifak ne te, pra nuk ka mundesi qe ai te kete qene munafik mirepo ka qene prej shokeve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, e pejgamberi salallahu alejhi ue selem per me tregu ate moralin ate edebin e larte qe e ka pasur me shoket e tij, ja ka thene nje fjale me te bute, pra e ka dit qe ai nuk e meriton, nuk eshte prej atyre qe do te hyjne ne xhennet pa dhene llogari dhe ja ka thene, kete fjalen qe e permendem me heret edhe shejh Islami ka anu me shume nga ky interpretimi i pare dhe e ka kundershtu interpretimin e dyte.

Pastaj ne kete hadith tregohet se ata qe e realizojne teuhidin e Allahut ne kete umet jane pak, nuk jane shume, nuk jane gjithe umeti por pakica e tyre, ne kete hadith eshte kufizu ka thene jane 70.000 persona, kurse ne disa transmetime tjera per te cilat dijetaret kane mospajtime a jane te sakta apo jo mirepo ne kemi thene qe mendimi me i sakte eshte qe ato hadithe jane te sakta qe pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene:

Allahu ja ka dhen per cdo 1000 edhe 70.000 prej umetit, pra qe do te hyjne ne xhennet pa dhene llogari dhe pa u ndeshku, kjo i bjen perafersisht 5.000.000.000, nese eshte ky transmetim i sakte atehere nuk i mbetet ndonje kuptim transmetimit te pare  ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka perkufizu se ata jane vetem 70.000, ose themi qe kjo ka qene para se pejgamberi me e lut Allahun qe me shtu prej ketyre personave, pra ne keto transmetime tjera qe thame mendimi me i sakte eshte se jane transmetime te sakta te verteta eshte se pejgamberi salallahu alejhi ue selem eshte lut dhe ka kerku prej Allahut qe me shtu me shume numrin e atyre qe do te hyjne ne xhennnet pa dhene llogari dhe thote pastaj Allahu per cdo 1000 persona mi ka dhen edhe 70.000 tjere atehere nese dikush pyet se cfare eshte kuptimi qe me u shtu numri i tyre qe Allahu me e shtu numrin e tyre themi se kuptimi eshte se Allahu jep prej dhuntive te Veta kujt te doje prej ketij umeti, jep prej miresive te TIj, edhe jashte ketyre 70.000, Allahu ne keto hadithe tregon se prej atyre qe do te vijne pas ketyre 70.000, prej shokve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem apo prej tjereve do t’jua mundesoj Allahu, do t’ ju jap sukses qe me arrit me vepru e me realizu teuhidin e Allahut, pra Allahu eshte Ai i cili jep sukses, Allahu eshte ai i cili i udhezon njerezit, Allahu eshte ai i cili shperblen per veprat e tyre, pra kjo tregon se sa i Madh eshte Allahu sa bamires, sa bujar dhe sa i meshirshem ndaj roberve te Tij, ketu edhe perfundon komentimi i ketij hadithi te gjate, per te cilen autori e ka sjelle si argument se cka d.m.th. realizimi i teuhidit, pastaj kane mbet edhe ato ceshtjet qe autori i sjelle ne fund te cdo teme, autori i sjelle ato mesele qe dalin prej kesaj teme e komentimin e ketyre inshaAllah do ta marrim ne derset e ardheshme.

E Lusim Allahun qe te na mndesoi te na jape sukses qe te behemi prej atyre 70.000 personave apo edhe te atyre qe jan me shume se 70.000 qe do te hyjne ne xhenet pa dhene llogari dhe pa u ndeshku te Allahu.

 

Çështjet që shtjellohen në këtë temë

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 3 – KUSH E REALIZON TEUHIDIN DO TË HYJË NË XHENNET PA DHËNË LLOGARI

Ligjërata e shtatë

Ne vazhdim  do t’i shpjegojme ato ceshtjet te cilat Muhamed ibn Abdul Uehabi i sjelle ne fund te cdo teme per te cilen flet. Tema e kaluar ka qene se ai i cili e realizon teuhidin do te hyje ne xhennet pa dhene llogari, pastaj i ka sjelle dy ajete dhe nje hadith te gjate per te cilat kemi fol gjate dhe i kemi shpjegu komentu cka eshte qellimi me ato dhe si argumentohet me ato, dhe ne fund autori i sjelle ceshtjet te cilat dalin si perfundim i kesaj teme dhe ne kete teme i sjelle 22 ceshtje te cilat shtjellohen apo trajtohen gjate kesaj teme.

Ceshtja e pare – perfitojme se njerezit sa i perket teuhidit jane shkalle – shkalle, disa jane ne shkalle me te larta e disa ne shkalle me te uleta, disa e realizojne teuhidin si duhet e disa nuk arrijne me e realizu teuhidin ashtu si i takon nje muslimani, e kjo padyshim perfitohet prej hadithit te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem ku ka thene:

“70.000 persona do te hyjne ne xhennet pa dhene llogari dhe pa u ndeshku”

Keta do ta kene ate shkallen me te larte te realizimit te teuhidit, pastaj Pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka pershkru sic i kemi ceke ne derset e kaluara qe ata jane: ata te cilet nuk kerkojne rukje, nuk kerkojne mjekim permes zjarrit , e as nuk besojne ne shenjat ugurzeza.

Ceshtja e dyte – eshte qe me e realizu teuhidin, cfare kuptimi ka qe njeriu me realizu teuhidin, qe do ta arrije kete shperblim kaq te madh te Allahu. Ne i kemi sqaru edhe me heret se realizimi i teuhidit,d.m.th. me u largu prej shirku te madh dhe te vogel,d.m.th. mu largu prej cdo shirku, prej cdo forme te shirkut, pavaresisht a eshte shirk i madh apo i vogel,dhe me u largu prej te gjitha ndalesave, harameve , gjynaheve te medha, e me u mundu me u largu edhe prej gjynaheve te vogla, madje me u mundu edhe ato qe jane mekruhate – te urryera, per te cilat ne esence nuk ndeshkohesh te Allahu nese i vepron, mirepo prej realizimit te teuhidit ne shkallen me te larte eshte qe ti me u largu edhe prej atyre gjerave qe jane te urryera te Allahu.

Ceshtja e trete – Allahu e lavderon Ibrahimin alejhi selam me ate lavdaten se ai nuk ka qene prej mushrikve, pra ajeti ne te cilen e kemi sjelle ne suren Nahl ajeti 120, Allahu thote:

“Ibrahimi vertete ka qene umet, ka qene i vazhdueshem ne adhurimin ndaj Allahut , dhe ka qene besimdrejte” d.m.th. eshte largu prej cdokujt, cdo gjeje tjeter, eshte drejtu vetem te Allahu, dhe ne fund e lavderon Allahu dhe thote, nuk ka qene prej mushrikve, pra ky ajet padyshim eshte sjelle ne kontekstin e lavderimit ndaj Ibrahimit alejhi selam, dhe ky lavderim ndaj Ibrahimit alejhi selam eshte kushtezu me largimin prej shirkut, prandaj cdokush i cili largohet prej shirkut, atehere padyshim qe do ta arrije kete lavderim te Allahu, pra nuk eshte e vecante vetem per Ibrahimin alejhi selam, mirepo Allahu ketu po na tregon se cdokush i cili largohet prej shirkut ai do ta arrije lavderimin prej Allahut, mirepo mos te habitet qe dikush me thene elhamdulilah une kam shpetuar prej shirkut duke e mendu shirkun e madh, pra qellimi eshte qe me u largu prej cdo lloj dhe cdo forme te shirkut, pra prej shirkut te madh dhe te vogel.

Ceshtja e katert, eshte se gjithashtu Allahu i lavderon edhe ata te cilet jane evlija – miq te Allahut, te aferm te Allahut, edhe ata kane shpetu prej shirkut, pra kjo tregon qe Allahu nuk i lavderon vetem Pejgamberet ose nje pjese prej tyre ose njerin prej tyre nese ai largohet prej shirkut ,mirepo cdokush qe largohet prej shirkut, ai do ta arrije kete lavderim prej Allahut,d.m.th. ai i cili ka shpetu prej shirkut pavaresisht kush eshte ai , cilit umet i takon ai , prej umeteve te mehershme apo umetit tone.

Allahu ka thene:

“Ata jane te cilet nuk i bejne shirk / ortak Allahut gjate adhurimit. (Allahu kete ajet e ka sjelle ne mesin e disa ajeteve ku tregon se cilat jane cilesite / atributet e atyre te cilet e meritojne kete lavderim prej Allahut),  jane ata te cilet kane frike prej Allahut (kane frikerespekt, e madherojne Allahun), dhe jane ata qe besojne ne ajetet e Zotit te tyre, dhe jane ata te cilet nuk i bejne shirk Zotit te tyre, dhe jane ata te cilet kur bejne vepra te mira zemrat e tyre vazhdimisht jane ne frike per arsye se do te kthehen te Allahu, pra nuk jane te sigurte a ju kane pranu veprat e tyre a jo (dhe ne fund Allahu keto ajete i permbyll thote), kush jane keta, keta jane ata te cilet shpejtojne ne vepra te mira, garojne njeri me tjetrin se cili po ben vepra te mira me shume, dhe ata jane qe paraprijne ndaj tjerve, jane te paret kane dal ne krye te rreshtit, kane dal ne krye te safit, jane te paret qe garojne dhe bejne vepra te mira, pra keta jane ata te cilet e meritojne kete shperblim te madh prej Allahut” ,(pra me hy ne xhennet pa dhen llogari dhe pa u ndeshku prej Allahut, keta jane ata te cilet e kane realizu teuhidin).”

Ceshtja e peste – ne kete teme shqyrtohet fakti se ai i cili e len rukjen dhe kurimin me zjarr, kjo ceshtje eshte prej realizimit te teuhidit, pra si me arrit qe me e realizu teuhidin? Prej ceshtjeve qe ty ta mundeson me e realizu teuhidin eshte  me e braktis, mos me kerku rukje prej tjereve, gjithashtu mos me kerku prej tjereve qe ai ty me te mjeku me zjarr. Keto jane prej ceshtjeve qe ty te ndihmojne me e realizu teuhidin, mirepo ky hadith aludon qe kerkimi i mjekmit me zjarr eshte i lejuar mirepo eshte gje e urryer, dhe ai i cili kerkon te kurohet me zjarr, ai duhet se pari te kerkoje kete mjekim prej atij i cili e meriton, prej atij qe ka njohuri , qe din si duhet me u mjeku, kjo eshte kusht, nese dikush vec e kerkon kete, ose e vepron i mjekon tjeret me zjarr, pra ai duhet te jete njeri qe e meriton kete pozite ai eshte i cili ka njohuri dije rreth saj, e din vendin e dhimbjes e di vendin  ku duhet me kuru me zjarr dhe gjithashtue di sasine , masen se sa duhet me vepru kur ai mjekon me zjarr, pra ky kusht duhet gjithsesi te plotesohet. Gjithashtu nga ky hadith kuptojme dhe perfitojme se ka argument qe eshte e urryer qe njeriu me i lut njerezit me kerku dicka prej tyre, per arsye se kerkimi i dickaje prej njerezve kjo e mangeson teuhidin, pavaresisht a eshte dicka e madhe apo e vogel ajo e mangeson teuhidin, kurse vetmjaftueshmeria, kur ti je i mjaftueshem – te mjafton Allahu, nuk ke nevoje,nuk kerkon prej njerzve atehere kjo eshte prej plotesimit te teuhidit. Permes kesaj njeriu e realizon teuhidin dhe e meriton kete shperblim te madh te Allahu.

Ceshtja e gjashte eshte ajo ceshtja qe i ka bashku krejt keto cilesi te keqija – ishin se ata e kane lene rukjen, nuk kane kerku prej tjerve rukje me u kuru, gjithashtu nuk kane kerku me i mjeku permes zjarrit, dhe nuk kane besu ne shenjat ugurzeza. Ceshtja qe i ka bashku te gjitha keto dhe ceshtja qe ka rezultu qe ata  me i braktis te gjitha keto eshte forca apo tevekuli i madh ne Allahun, pra pse ata i kane lene keto gjera te urryera, per arsye se ata kane qene te mbeshtetur plotesisht ne Allahun.

Ceshtja e shtate eshte se prej kesaj teme kuptojme se dija e sahabeve ka qene e thelle. Nga e perfitojme kete dobi? Eshte se sahabet e kane kuptu se ata 70.000 persona qe do te hyjne ne xhennet pa dhene logari dhe pa u ndeshku,n uk e kane arrit kete shperblim kaq te madh pervecse permes punes, apo veprimit ,nuk ju ka mjaftu atyre vetem me pas informata me dit, mirepo dijen qe e kane pas e kane zbatu ne praktike, pra sahabet e kane kuptu dhe kjo tregon prej vete debatit qe eshte zhvillu mes tyre , pra ata jane mundu me dite se cfare vepre i ka detyru keta qe me arrit kete shperblim kaq te madh te Allahu, kane dasht me dit vepren. Prandaj disa e kane permend nje ceshtje, disa nje tjeter, pra kjo tregon se sahabet e  kane kuptu se ky shpeblim i madh te Allahu nuk arrihet vecse permes veprave, pra nuk mjafton qe njeriu vetem me pas njohuri / dije ne ate ceshtje, mirepo ate duhet me zbatu ne praktike.

Ceshtja e tete – kjo tregon se ata kane qene te kujdeshsmem, jane perpjekur shume ne hajr, vepra te mira, pra ata kane debatu mes tyre se cila eshte ajo veper d.m.th. eshte be shkak qe keta me hy ne xhennetin e Allahut pa dhene llogari dhe pa u ndeshku, qellimi ka qene qe ata me ardhe deri te rezultati edhe me dite se cila eshte ajo veper pastaj me vepru ate, kjo tregon se ata kane qene te kujdeshem se cilat jane ato vepra te cilat nese i zbatojme e kenaqin Allahun.

Ceshtja e nente qe perfitohet nga kjo teme eshte – se e tregon vleren e ketij umeti ne cilesi dhe sasi, pra sa i perket sasise eshte hadithi ku Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka pa nje grumbull te madh te njerezve, pra ate ngjyren e zeze te madhe ne horizont e ajo ka qene numri me i madh prej umeteve e kjo tregon se ky umet ka vlere me te madhe se sa umetet tjera, sa i perket numrit, sasise pra do te jene umeti me i madh  ne diten e gjykimit , kurse sa i perket cilesise eshte se ne mesin e ketyre do te jene 70.000 te cilet do te jene me te vlefshmit prej krejt njerezimit, prej njeriut te pare deri tek i fundit qe do te hyjne ne xhennet pa dhen llogari dhe pa u ndeshku prej Allahut.

Ceshtja e dhjete e tregon vleren e umetit ose pasuesve te Muses alejhisselam, qe ai eshte umet i dyti ne radhe pas umetit te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem qe do te jene me se shumti ne numer ne diten e gjykimit pra kjo tregon se Musen e kane pasu nje numer i madh prej popullit te tij mirepo qellimi eshte per ata te cilet e kane pasu Musen ne hak, jo ata te cilet kane ardhe me vone dhe e kane shtremberu / deviju fene ne te cilen ka qene Musai alejhi selam.

Ceshtja e njembedhjete – ketu shqyrtohet dhe shtjellohet se Pejgamberit salallahu alejhi ue selem ju kane shfaq / ekspozu te gjitha umetet, e nga kjo dijetaret kane thene se ne i perfitojme dy dobi:

-E para eshte qe Allahu permes kesaj ka dasht me ngushellu Pejgamberin salallahu alejhi ue selem, pra kur ja ka shfaq krejt umetet dhe pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka pa qe ne mesin e tyre paska pejgamber qe kane pas nje numer shume te pakte te pasuesve, bile disa prej pejgamberve kane pas nje apo dy pasues, e disa s’kane pas hic pasues, ketu Allahu ka dasht me ngushellu Pejgamberin salallahu alejhi ue selem, dhe me i thene se edhe pse nuk te pasojne nje numer i madh i njerezve atehere ti mos u merzit se tek e fundit udhezimi eshte ne doren e Allahut, pra obligim mbi ty eshte qe ti vetem me u’a komuniku njerezve fene e Allahut,

Dobia e dyte – kjo tregon poziten dhe vleren e larte te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pra ne kete hadith ku Allahu po tregon se pejgamberi salallahu alejhi ue selem do te kete pasues me se shumti dhe gjithashtu ne mesin e tyre do te jene ata te cilet jane me te vlefshem prej krejt njerzimit, atehere kjo tregon padyshim vleren dhe poziten e larte te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem qe ka te Allahu.

Ceshtja e dymbedhjete – ketu perfitojme se cdo umet do te grumbullohet pas ringjalljes vecmas me Pejgamberin e tij, cdo umet do te jete afer dhe do te bashkohet me pejgamberin qe ju ka dergu atij umeti. Ketu pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka tregu, thote e kam pare nje pejgamber qe pas vetes ka pas nje apo tjetri qe ka pas dy pasues, pra kjo tregon se sikur te mos kishin qene keta pejgamber me u dallu njeri me tjetrin atehere ju kishin perzi Pejgamberit salallahu alejhi ue selem dhe nuk i kish njoft pasuesit e Pejgamberit prej nje pejgamberi tjeter, prej kesaj perfitojme se cdo umet do te ringjallet / do te bashkohet me Pejgamberin e tij, aty ai popull tek i cili u dergu nje pejgamber, ata te cilet i kane besu do te tubohen dhe do te grumbullohen me pejgamberin e tyre. Lusim Allahun qe me na mundesu me u ringjalle dhe me qene ne ate grumbullin nen flamurin e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Ceshtja e trembedhjete – ketu perfitojme se ne umetet e mehershme kane qene te pakta ata te cilet ju kane pergjigje thirrjes se pejgamberve, dhe i kane pasu pejgamberet.

Ceshtja e katermbedhjete eshte se atij pejgamberi qe nuk ju ka pergjigj askush ne diten e gjykimit do te vije i vetem, nuk do te kete asnje pauses, sic ka thene pejgamberi salallahu alejhi ue selem, kam pare pejgambere qe nuk kane pas asnje pasues , pra pejgamberet qe kane pas pasues do te tubohen pas pejgamberit te tyre, kurse ata te cilet nuk kane pas asnje pasues do te jene dhe ringjallen vetem.

Ceshtja e pesembedhjete – perfitohet fryti qe del prej kesaj dije, pra cka perfitojme prej kesaj, qe ka pas prej pejgambereve qe kane pas pak pasues ose nuk kane pas hic, d.m.th. most e habitemi me shumicen dhe mos mi nencmu ose anashkalu ata qe jane pakice, pra mos me thene qe shumica e ketyre njerezve po shkojne kesaj rruge pra po shkoj dhe une nese ata nuk jane ne te verteten duke e pasu hakun, se Allahu thote:

“Nese ti i pason shumicen e atyre qe jane ne toke atehere ata do te devijojne prej rruges se Allahut.”

Pra, njeriu nuk duhet te habitet me shumicen e pasuesve te kotes, me thene qe shumica po shkojne ne kete ane po shkoj edhe une pas tyre, sepse ata do te devijojne ty, sic ka thene Allahu ne kete ajet. Gjithashtu kjo e ka edhe kuptimin e kundert qe njeriu mos me u habit apo me u vetkenaq me shumicen e pasueseve te vertetes , pra ketu i kemi dy kuptime qe njeriu mos me u habit me shumicen ose mos me u mashturu prej shumices se pasuesve ose prej shumices se atyre qe jane te shkaterruar qe nuk e pasojne rrugen  e Allahut, por ne te njejten kohe mos me u habit me shumicen e atyre te cilet kane shpetu dhe e pasojne  rrugen e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, nese jane shume mos me u habit pastaj me i hy vetknaqesia dhe mahnitja me vetveten sepse ne kete rast pastaj njeriu gjithsesi do te jete i deshperuar sic ju ka ndodh sahabve kur kane shku me luftu ne Hunejn. Allahu thote:

“Juve ju habiti numri i madh i juve, (dhe ka fillu sahabeve me ju hy vetja ne qejf, mu vetkenaq me veten, me thene ne jemi shume dhe tani s’ka askush qe na del perpara se aty kane qene 12.000 ushtare pasi qe u cliru Meka, mirepo Allahu ka dasht me i mesu sahabet me i eduku dhe me ju thene se nuk varet numri i madh, por ajo qe ka vlere te Allahu eshte kualiteti, e jo kuantiteti, keshtu qe nuk ben me u habit me u vetkenaq me shumicen e atyre qe jane musliman dhe qe kane shpetu prej devijimit, mos me na hy vetenaqesia me thene elhamdulilah jemi bere shume, ajo qe ben dobi te Allahu eshte kualiteti, shpeshhere pakica eshte me e mire dhe me e dobishme se shumica.)

Ceshtja e gjashtembedhjete – prej kesaj perfitojme qe Allahu na e ka lehtesu apo na ka leju qe me bere rukje kur dike e kap mesyshi ,apo e pickon akrepi apo ndonje prej kafshve te cilat kane helm, jane vdekjeprurese.

Kjo perfitohet prej hadithit ku Husejn ibn Abdurrahmani i ka thene Seid Ibn Xhubejrit, e kam degju kur e ka pyet pse ke kerku rukje prej tjetrit kur te ka picku akrepi, thote se e kam degju hadithin ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene se nuk ka rukje pervecse prej pickimit te akrepit apo mesyshit, gjarperit e keshtu me radhe. Nga kjo kuptojme se eshte argument qe mesyshi ose me godit dike me mesysh eshte hak e vertete sic ka thene pejgamberi salallahu alejhi ue selem:

Mesyshi eshte hak,e vertete.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem pastaj ka sqaru se sherimi i mesyshit behet permes rukjes apo permes pastrimit, pra qysh ka qene ajo forma qe e kemi sqaru gjate dersit. Gjithashtu kuptojme ne kete hadith se njeriu duhet me kerku argument kur te merr nje mendim prej dikujt, nese dikush qysh eshte rasti i Husejn Ibn Abdurrahmanit i cili ka kerku rukje kur e ka picku akrepi, atehere Seid Ibn Xhubejri cka i ka thene, cfare argumenti ke ti per kete, na e sjell argumentin, kjo tregon qe njeriu para se me vepru duhet me pas argument,baze mbi te cilen e mbeshtet veprimin e tij, e jo me vepru se tjeret po e bajne apo me i pasu tjeret, mirepo me dit fene e tij me e bazu ne argment te qarte prej Kuranit apo Sunetit te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Prandaj edhe Husejn Ibn Abdurrahmani kur ja ka tregu kete hadith Seid Ibn Xhubejrit thote e ka pa si argument te forte se vertet qenka keshtu qe pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene nuk ka rukje pervecse prej mesyshit apo pickimit te akrepit, pastaj ka thene ka vepru mire ai i cili vepron me ate argument te cilin e degjon prej Kuranit apo prej Sunetit te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Ceshtja e shtatembedhjete – nga kjo kuptojme se dija e selefit e sahabeve apo dhe tabiinve ka qene shume e thelle, pra kane qene shume te dijshem. Pse? Sepse se pari kur e ka kerku argumenin prej Husejn Ibn Abdurrahmanit, ai e ka sjelle kete hadith qe nuk ka rukje pervec prej mesyshit apo prej pickimit te akrepit apo prej gjarperit e keshtu me radhe.

Atehere ja ka thene kete fjale Seid ibn Xhubejrit ,ka thene, ka vepru mire ai i cili vepron me argument mirepo i ka thene,une e di nje hadith tjeter te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pra ketu po i thote qe ke vepru mire, e po i thote qe ,une e di nje hadith tjeter, e nga kjo kuptojme se Seid Ibn Xhubejri e ka dit qe hadithi i dyte te cilen e transmeton prej Ibn Abazit nuk e kundershton hadithin e pare, per arsye se hadithi i pare, ku ka thene nuk ka rukje pervecse prej mesyshit dhe pickimit te akrepit nuk do te thote se bie ndesh me hadithin ku pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka pershkru 70.000 persona, te cilet do te hyjne ne xhenet pa dhene llogari, ka thene, ata jane qe nuk kerkojne rukje. Pse? Sepse hadithi i pare nuk tregon qe nuk lejohet me kerku rukje mirepo hadithi i pare po tregon qe eshte e lejuar me ba rukje, e hadithi i dyte po tregon qe nuk eshte e preferuar, e pelqyer apo eshte e urryer me kerku rukjen prej tjetrit , prandaj ,nga kjo kuptojme se seid ibn xhubejri ka qene shume i dijshem / ka pas dije te thelle, ka thene ti ke vepru, mirepo une e di nje hadith tjeter te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem te cilen e ka tregu qe nuk eshte mire, e preferuar apo eshte e urryer qe ti me kerku rukjen prej tjetrit, pra nese vec don me be rukje atehere beji rukje vetes, jo me kerku prej tjetrit, prandaj ketu i kemi tri shkalle sa i perket rukjes:

-e para eshte qe me kerku rukjen prej tjetrit, e kjo padyshim qe e mangeson ate persosmerine e teuhidit,

-e dyta eshte qe mos me e ndalu tjetrin nese ai te afrohet me rukje, nese ai thote po dua me te bere rukje, atehere ti nuk e ndalon ate e kjo nuk e pakeson ate persosmerine e teuhidit, per arsye se ky ne kete rast nuk po kerkon mirepo vetem po e len tjetrin qe me i bere rukje,

-e treta eshte qe nese dikush te afrohet me te bere rukje me e pengu ate, e kjo eshte ne kundershtim, apo bie ndesh me Sunetin e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, per arsye se Aishja radijallahu anha, kur ka dashte me i bere rukje Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk e ka refuzu, andaj ti nese e refuzon dike i cili te afrohet me te bere rukje, atehere ti e ke kundershtu sunetin e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Gjithashtu edhe vete shokeve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem kur ju ka afru dikush me ju bere rukje nuk e kane pengu, por e kane leju qe tjeret me u bere rukje, dhe kjo nuk ndikon fare ne tevekul, nese tjetrin  e lejon me te bere rukje, te afrohet me te ba rukje –  kjo nuk ka kurrfare efekti ne mbeshtetjen e Allahut.

Ceshtja e tetembedhjete eshte se selefi kane qene shume  larg asaj cilesie qe me e lavderu tjetrin me vepra te cilat nuk i meriton ai, apo me lavderu per ato vepra te cilat nuk i ben ai, e kjo perfitohet prej hadithit ku Husejn Ibn Abdurrahmani ka thene, kur e ka pyet Seid Ibn Xhubejri, cili prej juve e ka pare yllin apo meteorin i cili ka rene mbreme?

Cka ka thene Husjen ibn Abdurrahamani: une e kam pare mirepo nuk kam qene duke bere namaz, pra ai ka qene zgjuar naten, e ka pas nje pengese qe nuk e ka lene me flejte, me heret ai ka qene zgjuar, pra ose ka qene duke fal namaz nate ose ka pas te beje ndonje pune tjeter, ose ka pas ndonje semundje qe nuk e ka lene me flejte, po menjehere ka shpejtu dhe ka thene: une nuk  kam qene duke fal namaz nate, mirepo thote me ka picku akrepi per kete arsye thote nuk kam flejte naten. Prandaj, prej kesaj perfitojme ate sinqeritetin e madh qe e ka pas selefi sa i perket adhurmit ndaj Allahut, ndersa ne sot e gjejme qe njerezit kane qejf qe tjeret me mendu qe ky falet naten kurse selefi, gjendja e tyre ka qene e kundert, ai ka shpejtu ka thene jo mos mendoni qe kam qene duke u fal, me mendu kete veper per mua, prandaj selefi kane qene shume larg asaj qe me i lavderu njerezit per veprat te cilat ata nuk i kane vepru.

Ceshtja e nentembedhjete – kur Ukashe e ka lut Pejgamberin salallahu alejhi ue selem, i ka thene:  o pejgamberi i Allahut lute Allahun qe t’me bej edhe mua prej atyre 70.000 personave qe do te hyjne ne xhennet pa dhene llogari. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene: ti je prej tyre. Autori thote  ketu kemi nje shenje prej shenjave te pejgmberllekut qe tregon se ai vertet ka qene pejgamber. Pse? Se Ukashe ibn Muhsan ka vdeke si musliman, pra pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka tregu, i ka thene ti je prej atyre 70.000, bile Ukashe Ibn Muhsan ka vdeke shehid, ka vdeke duke i luftu ata te cilet jane ngrit kunder Ebu Bekrit, kunder shtetit te pare islam pas Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Ka vdeke d.m.th. ne ato luftera e kjo tregon se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka lajmeru per dicka qe vertet do te ndodhe ashtu qe Ukashe ibn Muhsan ka jetu ne islam dhe ka vdeke shehid, kjo tregon se prej shenjave qe vertete pejgamberi salallahu alejhi ue selem e flet te verteeten dhe ai eshte pejgamber i Allahut.

Ceshtja e njezete – tregon vleren e madhe te Ukashes, se ai eshte njeri prej atyre 70.000 personave qe do te hyjne ne xhennet pa dhene llogari dhe pa u ndeshku prej Allahut. Nese dikush pyet se a na lejohet neve te pohojme kete per Ukashen, ne duhet t’i themi po, se vet pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka thene se ti je prej tyre, pra neve na lejohet me thene per Ukashe ibn Mehsan qe eshte prej 70.000 personave qe do te hyjne ne xhennet pa dhene llogari dhe pa u ndeshku prej Allahut, se vet pejgameri salallahu alejhi ue selem ka deshmu per te.

Ceshtja e njezet e nje – eshte lejuar me i perdore mearidh – ne arabisht jane ato fjale te cilat perdoren per me ju ik fjaleve te kqijave pra perdoren fjale alternative te cilat i zavendesojne fjalet e keqija ose fjalet qe dikush qe i degjon do te mund te lendohej prej atyre fjaleve, atehere lejohet me perdore fjale alternative, e kjo perfitohet se pas kesaj lutje Ukashe ibn Muhsan, u ardhe tjetri, dhe i ka thene Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, lutu qe edhe une me qene prej 70.000 personave, atehere Pejgamberi ka thene:

“Te paraprijti me kete Ukashe”. Ne realitet kjo nuk eshte arsye pse pejgamberi salallahu alejhi ue selem mos me u lut per te, mirepo kemi sqaru me heret se jane dy mendime, ose e ka dit qe eshte munafik, por kemi thene qe ky eshte mendim me i dobet, ose e ka dit qe ai nuk e meriton kete dhe me e mbyll deren qe mos me vazhdu njerezit te cilet nuk e meritojne kete shperblim dhe me e lut Pejgamberin salallahu alejhi ue selem qe lute Allahun qe edhe une me qene prej tyre. Atehere pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene qe te ka parapri Ukashe me kete ,edhe pse kjo nuk eshte arsye e mjaftueshme se pse mos me u lut per kete personPejgamberi,mirepo ketu perfitohet se lejohet me i perdore ato fjale te cilat jane alternative per fjalet e kqija ose fjale me te cilat dikush mundet me u lendu. Pra pejgamberi nuk i ka thene ti s’e meriton ose s’je prej atyre ,ti je prej atyre qe nuk e meriton kete shperblim te madh .

Ceshtja e njezet e dyte – prej kesaj perfitojme se cfare morali te larte dhe cfare sjellje te mire ka pas pejgamberi salallahu alejhi ue selem me shoket e tij, d.m.th. nuk i ka fy ata nuk i ka lendu, nuk i ka then se ti nuk e meriton, je me i ulte se Ukashe  ,por e ka thene nje fjale permes te ciles eshte arrit qellimi dhe e ka mbyll deren qe tjeret mos me pyet dhe ka qene fjale e bute, e mire qe nuk e ka lendu personin qe ja ka ba kete kerkese Pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Keshtu do te jete gjendja e gjithe atyre qe jane prej dijetareve apo hoxhollarve apo prej thirrsave ne rrugen e Allahut, pra te perfitojme prej ketij morali te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem qe t’ ju flasin njerzve fjale te mira, te buta,d.m.th. mos t’ ju flasin njerezve fjale te cilat i lendojne ata.

Ka thene shejh Feuzani Allahu e ruajtte se edhe nese ata jane ne gabim, mos ju fol fjale te keqia, mos ju drejto me fjale te renda, te cilat ti i rendon me ato fjale apo i lendon shpirterisht, pra folju fjale te mira, te buta me te cilat ti i permireson mendimet ose gabimet e tyre dhe nuk i lendon ata shpirterisht.

E kjo tregon per ate moralin e larte qe e ka pas pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe kjo tregon qysh e ka pershkru Allahu:

“Vertet ti o Muhamed je ne nje moral te larte, te madh”

Keshu ka qene pejgamberi salallahu alejhi ue selem, ju ka fol shokeve / sahabve me fjale te cilat nuk i kane lendu edhe nese ata kane qene gabim. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem eshte mundu me e permiresu gabimin me fjale te mira / me fjale terheqse jo me fjale te renda, lenudese e keshtu me radhe. Ketu i perfundojme keto ceshtje e inshaAllah do te vazhdojme me temen e ardhshme ku autori thote :

Tema e ardhme eshte qe njeriu duhet te kete frike prej shirkut ne vazhdimesi gjate jetes se tij, duhet te kete frike se mos po ben veper te shirkut, pavaresisht a eshte shirk i madh a i vogel, se keshtu ka qene gjendja e gjithe pejgambereve dhe muslimaneve te mire, ata gjithmone jane frikesu prej shirkut.

FUND

 

Hyrje

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 5 – THIRRJA DREJT DËSHMISË LA ILAHE IL-LALL-LLAH

Ligjërata e parë

Kemi arritur te kapitulli i ri ku autori thote: “Tema e cila flet se muslimani duhet t’i thërrasë njerezit ne shehadetin La ilahe il-lAllah.” Pra qëllimi është qe muslimani duhet t’i therrras njerezit, te ju beje davet ne teuhid, me njesu Allahun. Autori kete teme e ka sjelle pas temes e cila ka qene “Frika nga shirku”, e gjithashtu para kesaj teme autori flet per “vleren e teuhidit dhe cilat mekate i fshin teuhidi”. Poashtu e ka permend temen, e cila thote se “ai i cili e realizon teuhidin do te hyje ne Xhennet pa dhene llogari dhe pa u ndeshku te Allahu”. Pra kjo tregon per ate dijen e madhe dhe te thelle te autorit, pra tregon cfare renditje te mrekullueshme ia ka bere librit te tij, apo temave qe i ka sjelle ne kete liber.

Pra se pari e ka permend definicionin se cka është teuhidi, pastaj e ka permend vleren e teuhidit, pra qe ai i cili e realizon teuhidin do te hyje ne Xhennet pa dhënë llogari dhe pa u ndeshku, pastaj e ka permend friken nga shirku, dhe pas kesaj po e permend se njeriu duhet t’i therras dhe te ju bëjë davet tjerve ne teuhid, ne fjalen La ilahe il-lAllah.

Pra, kur te gjitha keto gjera e qe jane shenja te realitetit  te teuhidit, pra keto kapituj qe i ka permend me heret autori, jane shenja qe tregon se dikush e ka realizu teuhidin, pra nese dikush ka arrit me i kuptu ato dhe me i realizu ne veten e tij, atehere atehere ne zemren e tij është arrit realizimi i teuhidit dhe ne zemren e tij ka arrit me e realizu faktikisht ate teuhidin me te cilin e ka obligu Allahu. Pra ai i cili e njeh se cka është teuhidi, e di kuptimin e tij, e di vleren e teuhidit, frikesohet nga shirku, dhe jeton gjate jetes se tij drejtë, me teuhid, d.m.th perqendrohet ne kete teuhid, dhe ik, arratiset prej gjese e cila është e kunderta e teuhidit, pra prej shirkut, atehere a ka mundesi qe ky person, ose njeri, me kete vlere kaq te madhe qe ja ka dhënë Allahu, kete miresi kaq te madhe, të kufizohet ne veten e tij, dhe ta ndalojë ose pengojë kete miresi prej tjerëve, pra te mos ua mesojë tjerëve kete miresi qe ja ka dhënë Allahu.

Pra, a ka mundesi qe realiteti i teuhidit ne zemren e ketij njeriu te vendoset, e ai te mos i thërrasë njerezit ne ate te drejten me te madhe te Allahut, e qe është njesimi i Allahut me adhurim, dhe gjithashtu te njesohet apo te vecohet Allahu me ato gjera qe jane prej vecorive te Tij e qe jane d.m.th atributet e madheshtise dhe cilesitë e bukurise se Allahut.

Pra autori, Muhamed Ibn Abdul Vehabi po e sjelle kete teme per te treguar se prej plotesimit te teuhidit, dhe gjithashu prej plotesimit te frikes ndaj shirkut është qe muslimani me i thirrë tjeret ne kete teuhid. Pra nuk ka mundesi qe teuhidi te plotesohet ne zemren e muslimanit derisa  ai t’i therras tjeret ne davet tjerëve ne kete teuhid. Ky është realiteti i vetë shehadetit La ilahe il-lAllah, per arsye se m’i thirrë tjeret ne shehadetin La ilahe il-lAllah është qe ky shahadet te kuptohet dhe te degjohet prej tjerve.

Pra cka do të thotë shahadet? Shehade ne arabisht do të thotë qe ti me besu ate fjale, pra fjalen la ilahe il-lAllah, pastaj me shqiptu kete fjale edhe m’i njoftu tjeret per kuptimin dhe domethenjen e kesaj fjale. Kjo është fjala shahadet. Patjeter qe njeriu nese deshiron me realizu shahadetin edhe me plotesu teuhidin dhe shahadetin është qe ai i cili e ka percaktu veten si muwahid / njesus i Allahut ne adhurim, duhet te jete edhe thirres ne kete teuhid. Prandaj prej ketu e kuptojme ate pershtatshmerine pse e ka sjelle autori kete teme pas temave pararendese. Pastaj gjithashtu ketu është edhe nje pershtatje tjeter me precize e qe ka te bëjë me temat ne vazhdim, e ajo është se autori pas kesaj teme, d.m.th. i sjelle temat tjera te cilat te gjitha e shpjegojen teuhidin dhe i sqarojne ato pjeset apo detajet e teuhidit.

Poashtu ato jane tema te cilat e shpjegojne shirkun, pra cka është shirk edhe i sqarojne detajet e shirkut. Per kete arsye daveti ne fjalen la ilahe il-lAlah është qe me thirrë dhe me ju bërë davet tjereve ne pjeset dhe detajet me te vogla dhe me te holla te ketij teuhidi.

Pra nese kerkuesi i dijes, pra ai i cili e kerkon dijen fetare, ai i cili i thote vetes qe është drejtu ne rrugen e Allahut, pasi qe t’i kuptojë temat paraprake qe i ka sjelle autori, pra t’i kuptojë ne menyren me te mire, pra ta kuptojë teuhidin,vleren e tij dhe si realizohet teuhidi dhe t’i njoh ato gjera qe e kundershtojne teuhidin e qe është shirku i madh, apo gjerat qe e mangesojne teuhidin e qe është shirku i vogel, bidatet dhe krejt mekatet tjera atehere themi qe ky njeri është bere gati qe me i thirrë tjeret ne këtë teuhid.

Prandaj njeriut nuk i lejohet qe nese arrin ta dije nje pjese te dijes se fese se Allahut  dhe akides, teuhidit, atehere nuk i lejohet qe kete dije ta deponojë ne gjoksin e tij e pastaj ta mbyll ate depo e mos t’ua hap tjerve dhe mos t’i thirrë tjeret dhe te vecohet me kete dije. Pra muslimani e ka obligim qe dijen t’ua jep tjerve ose te shperndajë tek te tjeret, pra kjo dije qe është dija e akides, besimit dhe teuhidit është dije ne te cilen jane bashkepjesmarres të gjithë pjestaret e ketij umeti, pra nuk vecohesh vetem ti me kete dije. Allahu e ka bere obligim qe kjo te jete e shperndare tek të gjithe pjestaret e ketij umeti.

Ky umet është umet i davetit, pra ky umet vecohet prej umeteve tjera, siç i ka permend autori argumenetet prej Kuranit dhe Sunetit per kete, se ky umet është umet i davetit / thirrjes. Keshtu ka thene Allahu:

“Ju jeni umeti me i mire qe ka dalë ne fytyre te tokes”, pra ju jeni umeti me i mire prej gjithe umeteve tjera te njerezimit. S’ka pas umet me te mire se umeti i Islamit. Pse keshtu thote? E permend ate vecorinë se pse e ka bere Allahu kete umet me te mire se sa umetet tjera, thote:

“Ju urdheroni per te mire dhe ndaloni nga e keqja, dhe paresore është qe ju e besoni Allahun.”

Ne nje ajet tjeter thote:

“Le te jete nje pjese prej juve pra si umet, qe i therrasin njerezit ne te mire / ne hajr, dhe urdherojne per te mire dhe ndalojne nga e keqja, keta jane ata persona qe kane me shpetu ne diten e gjykimit.”

Dhe Allahu ne suren Asr betohet thote:

“Pasha kohen, vërtetë njeriu është ne humbje te madhe, (pra njeriu si njeri, si qenie është ne nje humbje te madhe), pervec atyre qe kane besu, dhe kane bere vepra te mira, dhe e kane keshillu njeri-tjetrin ne te verteten, dhe e kane keshillu njeri tjetrin ne saber”.

Pra, e kane keshillu qe me duru ne te verteten, pra kjo është thirrje, kjo është daveti, pra me e thirrë ne njeri-tjetrin ne ate dije qe e dime, me ja tregu gjerat me te cilat është Allahu i kenaqur me neve, dhe me gjerat me te cilat Allahu zemerohet me te cilat ne i veprojme .

Keshtu qe muslimanit nuk i lejohet qe me e heshtë nese e din nje pjese te dijes, me heshtë ndaj saj. Pra nese i sheh njerezit se kane nevoje per ate dije, nuk i lejohet qe muslimani me heshtë edhe mos me e fol ate dije, kjo ne pergjithesi dhe ne vecanti, nuk i lejohet me heshtë dhe mos me e shpernda dijen qe ka te bëjë rreth akides dhe teuhidit. Pra muslimani nuk e ka te lejuar kete. Nese ai e vepron kete, atehere ai e ka lënë kete dhe e ka braktis nje obligim shume madhor te cilin ja ka obligu Allahu. Madje imani, besimi i njeriut nuk plotesohet perveçse kur fillon me i thirrë ai njerezit ne teuhidin e Allahut, atehere kur fillon me i thirrë njerezit ne teuhid atehere ketu ka filluar te plotesohet imani yt, prandaj patjeter qe se bashku me teuhidin dhe realizimin e teuhidit duhet qe te shoqerohet edhe thirrja e tjerëve ne kete teuhid. Keshtu qe njeriut nuk i lejohet me thenë mua me mjafton vetja ime, une e kam obligim me u kujdes per veten time dhe nuk ju kushtoj rendesi tjerëve. Kete e thone disa prej injorantve apo prej pertacve qe nuk kane ambicie te larta me fillu davetin edhe me i thirr njerezit ne fene e Allahut. Ne i themi perkundrazi ti e ke obligim se pari me u kujdes per fene tende por pas kesaj duhet t’i therrasesh edhe tjeret ne fene e Allahut, sepse nese kufizohesh vetem brenda vetes tende, atehere ti e ke lënë nje obligim madhor te cilen ta ka bere Allahu dhe per te cilen do te japesh llogari para Allahut, a e ke kry kete obligim apo jo,a e ke cu ne vend kete detyre apo ke qene neglizhent, dhe gjithashtu nese e len kete obligim ti do t’i ekspozohesh hidherimit dhe zemerimit te Allahut.Kur Allahu hidherohet ndaj teje atehere dihet se cili është rezultati d.m.th pasojne ndeshkimet ne kete dunja dhe ne ahiret.

Sot i shohim qe shume prej njerezve te cilet i atribuohen dijes apo i thone vetes “jam kerkues i dijes” dhe i thone vetes edhe dijetar, heshtin ndaj akideve, besimeve te prishura dhe te kota te njerezve. Heshtin kur xhamia ndertohen permbi varre dhe njerezit i adhurojne ato varre, dhe nuk i therrasin tjeret ne kete teuhid dhe nuk i paralajmerojne tjeret prej ketij shirku, dhe thone ne i kushtojme rendesi vetem vetes tone. Ketu themi se ata e kane lene pas dore nje obligim te madh qe ua ka obligu Allahu.

Sikur kerkuesit e dijes, hoxhallaret dhe dijetare t’i kushtonin rendesi ketij obligimi te cilin ua ka obligu Allahu, pra thirrjes ne teuhid dhe paralajmerimit prej shirkut, ne te gjitha vendet e botes, atehere gjendja e muslimanve kishte me qene ndryshe, per arsye se sot ne shumicen e vendeve muslimane shirku i madh vlon, dhe ne shumicen e vendeve muslimane po ndertohen xhamia permbi varre, po ndertohen ato vendvizitat e shirkut ku njerezit shkojne i vizitojne edhe i bejne shirk Allaut, edhe po derdhet pasuri, pare e madhe ne ndertimin e tyre, madje kete po e ndihmojne edhe shume prej shteteve te jobesimtare, sepse ata e dine qe me kete i devijojne muslimanet prej rruges se vertet, prej fese te cilen e ka zbrit Allahu te Pejgamber i Tij.

Edhe megjithe kete muslimanet po heshtin nuk po i therrasin njerezit ne teuhid dhe nuk po i paralajmerojne njerezit prej shirkut. Kjo veretet është nje rrezik i madh i cili e ka godit umetin. Te gjitha keto luftera, keto fatkeqësi, poshtrime, nencmime, kjo uri e madhe qe i ka godit shume prej vendeve muslimane, rezultati i kesaj është kjo, d.m.th braktisja dhe heshtja ndaj shirkut d.m.th kur muslimanet e braktisin thirrjen ne teuhidin e Allahut dhe nuk i paralajmerojne tjeret prej shirkut atehere vijne ndeshkimet dhe sprovat prej Allahut.

Kjo është prej ceshtjeve me te rendesishme se shume prej atyre qe i atribuohen dijes prej vendeve muslimane e pranojne thirrjen ne teuhid, mirepo ne menyre te pergjitheshme, pra ata therrasin ne teuhid ne menyre te pergjitheshme e kur te vjen puna qe ata me i permend ato detajet e teuhidit, pjeset me te vogla te teuhidit dhe detajet me te vogla te shirkut te madh apo te vogel,  atehere ata ndalen ketu thojne “jo ne nuk therrasim ne keto gjera sepse pastaj bejme percarje mes umetit, pastaj njerezit po na armiqesohen dhe po  largohen prej neve”. Pra ketu dallon daveti dhe thirrja e shejh Muhamed Ibn Abdul Vehabit, Allahu e meshirofte prej krejt tjerëve, se ai ka thirrë ne shehadetin La ilahe il-lAllah me thirrje te detajuar, i ka permend detajet se si duhet te realizohet shahadeti La ilahe il-lAllah, nuk i ka thirrë ne menyre te pergjithshme ose te permbledhur siç veprojne disa prej thirrësve sot.

Pra kur t’i akuzosh ti ata se pse nuk po flisni per teuhidin dhe pse nuk po paralajmeroni ndaj shirkut, ata thone “jo, ne i kushtojme rendesi teuhidit dhe gjithashtu e tregojme rrezikun e shirkut”,  mirepo kur e shikon davetin, thirrjen e tyre ne kete teuhid është thirrje vetem ne menyre te permbedhur te pergjithshme, dhe nuk i permendin detajet se si duhet te realizohet teuhidi dhe nuk i permendin ato detajet e vogla te shirkut prej te cilave duhet te largohet njeriu. Per kete arsye imam Muhamed Ibn Abdul Vehabi, Allahu e meshirofte, ne disa prej librave te tij qe i ka shkru e ka permend kete ceshtje, apo u’a ka dergu librat e tij disa prej dijetarëve te ndryshme ne vende te ndryshme ne islam, thote:

“Jane pajtu me ate cka kam thene une, mirepo me kane kundershtuar ne dy ceshtje: me kane kundershtu ne meselen e tekfirit dhe ne meselen e luftes, (pra ata nuk e kane pranu se ai i cili e vepron njeren prej ketyre pjeseve te shirkut te madh është bere qafir, dhe ka dale prej fese se Allahut, kete nuk e kane pranu, por kane thene “ajo cka po thu ti është e vertete”, d.m.th. thirrja ne teuhid ose ndalimi prej shirkut, mirepo kur ka ardhe puna se a jane qafira apo jo ata te cilet bejne shirk, ketu thotë autori “me kane kundershtu”, nuk kane dashtë me pranu kete, sepse atehere nese e pranojne kete kishte me u bere nje ndarje, d.m.th njerezit ne kete ceshtje fillojne me të armiqesu ty dhe me u nda prej teje, m’u distancu, me te bojkotu ty.

Gjithashtu edhe çështja e luftes, qe d.m.th ata te cilet bejne shirk, shteti islam e ka obligim me i luftu ata, mos me i lene te bejne shirk, por ne te gjitha mjetet e mundeshme me ndalu shirkun. Pra, keto jane dy mesele shkaku i se cilave shumica e dijetarëve te asaj kohe, ne kohen kur ka jetu ky imam kaq i madh Muhamed Ibn Abdul Vehabi, Allahu e meshirofte, qe e ka kuptu rrenjesisht teuhidin dhe e ka sqaru ate rrenjesisht, me te gjitha detajet e tij, keto jane dy ceshtje në të cilat ata e kane kundershtu kete dijetar kaq te madh, e keto dy ceshtje jane dy dege te cilat degëzohen prej sqarimit dhe thirrjes në fjalen La ilahe il-lAllah dhe gjithashtu thirrjes ne ndalimin prej shirkut. Pra nese dikush therret ne fjalen La ilahe il-lAllah dhe ndalon prej shirkut atehere padyshim qe prej kesaj thirrje kane me u degezu edhe keto dy ceshtje, e qe është meselja e tekfirit dhe meselja e luftimit te së keqes.

Pra me thirrë ne shahadetin La ilahe il-lAllah, kjo është thirrje ne teuhidin në të cilin aludon kjo fjale, dhe gjithashtu kjo është thirrje ne ate cka aludon ky shehadet kaq i madh e qe është ndalimi që Allahu me e pas sherik / me pas te barabarte ne adhurimin ndaj Tij, gjithashtu ne rububijen / zoterimin e Tij, gjithashtu ne Emrat dhe Cilesite e Allahut.

Ky është ai daveti i detajizuar qe duhet te behet, pra në te gjitha keto lloje te teuhidit, teuhidit rububije, uluhije dhe esmauesifat / Emrave dhe Cilesive te Allahut. Nuk duhet te jete davet i pergjithshem , vetëm me thirr ne teuhid dhe me ndalu prej shirkut mirepo duhet te sqarohen te gjitha detajet dhe pjeset me te imta te tij. Keshtu ka vepru edhe autori ne kete librin te cilin e ka perpilu.

Ne inshaAllah do t’i marrim te gjitha ato tema te cilat flasin rreth ketyre detajeve qe kane te bejne me teuhidin dhe shirkun. Pra nga kjo e kuptojme qe kurre nuk duhet njeriu te heshtë edhe ta mbulojë driten e davetit ne fjalen ose shehadetin La ilahe il-lAllah, pavaresisht a ka zene vend ky shahadet dhe kuptimi i tij ne zemrat e muslimanve, kurre nuk duhet te ndalemi dhe te heshtim ne davetin ose shehadetin La ilahe il-lAllah

Dijetari i madh Mubarek el Mili, Allahu e meshirofte, thote:

“Pejgamberi salallahu alejhi ue selem kurre nuk e ka ndalu paralajmerimin nga adhurimi i idhujve ne te gjitha gjendjet edhe atehere kur ka qene i vetem, (kur nuk ka pas aske si pasues te tij, pra ai e ka fillu davetin me fjalen La ilahe il-lAllah), nuk e ka lënë davetin në fjalen La ilahe il-lAllah, (nuk e ka braktis ate, nuk ka heshtë gjate kesaj thirrje) edhe kur ka qene i rrethuar ne ato luginat e Mekes ne ato tri vjet e ashpra (qe kane qene per muslimanet, pra qe i kane bojkotu gjithe banoret e asaj kohe banoret e Mekes, pra te gjithe e dini se cfare veshtiresi kane kaluar muslimanët. Me gjithe kete thote Pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk e ka ndaluar davetin ne teuhid). Dhe nuk e ka harru thirrjen ne teuhid kur ka qene duke u fshehë gjate hixhretit te tij, duke u fsheh prej armiqve, dhe armiqtë me kembëngulje e kane kërkuar Pejgamberin salallahu alejhi ue selem me e zene te gjalle ose te vdekur, nuk e ka nderprerë te folurit per teuhidin edhe kur ka triumfuar ne Medine, kur ka qene ne mesin e ndihmtarëve, pra ne mesin e shokeve qe e kane ndihmuar, banoret e Medines (pra as ketu nuk e ka lënë thirrjen ne teuhid), dhe nuk e ka mbyll deren e angazhimit dhe thirrjes ne teuhid pasi qe e ka hapur dhe çliruar Meken, gjithashtu kur e ka marrë ate besatimin prej shokëve te tij (d.m.th ajo qe quhet bej’a, zotimi per besnikeri pra qe me ju bindur Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, nuk është kufizuar dhe nuk është mjaftuar qe ata vetem me luftuar dhe me e mbrojtur Pejgamberin salallah alejhi ue selem per te gjitha ato qe jane ne mundesite e tyre, mirepo vazhdimisht u’a ka perseritur gjate ketij besatimi qe ata me realizuar teuhidin dhe me e kundershtuar shirkun, thote),  ju e keni siren e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, qe është e shkruar neper libra, gjithashtu jane hadithet te cilat jane autentike, nese ti e lexon ate thirrjen e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem dhe ato hadithe atehere ke me e gjetë vertetesine e asaj qe ne po e themi, dhe ke me i gjetë detajet e asaj te cilen ne e sollem ne menyre te pergjithshme.”

Pra keshtu Pejgamberi salallahu alejhi ue selem kurre nuk ka heshtë ndaj teuhidit, ne te gjitha fazat e jetes se tij, prej fillimit kur e ka fillu davetin e tij e derisa ka vdeke Pejgamberi salallahu alejhi ue selem gjithmone ka thirrë ne teuhid dhe ka ndalu prej shirkut. Është hadithi qe e transmeton Buhariu dhe Muslimi prej Xhabir Ibn Abdilahit, te cilit i ka thene Pejgamberi salallahu alejhi ue selem:

“A nuk po me rahaton mua prej Dhul Khalesas?” Dhul Khalesa ka qene nje idhull i cili është adhuru ne Jemen. Atehere Xhabir Ibn Abdilahi i ka marrë 500 kalores prej fisit Ahnes, dhe ka shku e ka shkaterru ate idhullin edhe e ka djegë, dhe kur është kthy te Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e kane pergezu per kete edhe i kane thene qe “e kemi lënë ate idhullin sikur nje deve te zgjebosur”, pra qëllimi është qe te arabet kur ju ka rënë zgjeba deveve i kane ly me katran, ne menyre qe me i kalu zgjeba, d.m.th. qëllimi ka qene qe e kanë lënë ate idhullin te djegur e te shkaterruar ashtu sikur ajo devja qe ka qene e lyer me katran. Kur e ka degju kete Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, transmetuesi thote atehere Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka beku, i ka thene “Allahu ju dhëntë bereqet kuajve dhe kaloresve te Ahnesit”, pese here.

Ibn Haxheri kur e komenton kete hadith thote qe qëllimi kur Pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka thene Xhabir Ibn Abdilahit “A po me rehaton mua prej atij idhullit te Dhul Khalesas”, ka qene qëllimi për rehatinë e zemres. Nuk e ka rendu dhe lodh me shume zemren e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem sesa egzistimi ose adhurimi i atyre gjerave qe adhurohen ne vend te Allahut. Gjithashtu edhe prej tradites se Pejgamberit salallahu alejhi ue selem ka qene qe kur është thellu thelle ne dua ndaj Allahut, lutjen e ka perseritur tri here. Kjo është e njohur ne hadithet e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, mirepo ketu Pejgamberi salallahu alejhi ue selem është lut pese here dhe i ka beku kuajt dhe kaloresit e Ahnesit pese here. Krejt kjo e tregon ate rendesine dhe domethenien e madhe te kesaj ceshtje e qe është teuhidi, gjeja me madhore ne te cilen njeriu therret, njeriu ndihmon, pra nuk ka gje me madhore sesa njeriu me thirr ne teuhidin e Allahut.

Prandaj ku jane ata te cilet ua mesojne tjerve moralet, zuhdin, disa prej tyre ua mesojne edhe politiken, kurse krejt keto ligjerata i mbajne ne xhamite te cilat jane te ndertuara mbi varre, ose nuk paralajmerojn prej shirkut dhe detajeve te tij ose therrasin ne teuhid vetem ne menyre te pergjitheshme dhe nuk i permendin detajet e teuhidit. Madje ata te cilet e veprojne kete d.m.th. ata te cilet therrasin ne teuhid dhe e sqarojne teuhidin dhe e kundeshtojne shirkun dhe pasuesit e shirkut i quajne me llagape te ndryshme ose i etiketojne me llagape me te uleta. Thone p.sh. “ky është shume i ngutshem”, “po e perçan umetin”, ose “kane shpetu komunistat prej tij e nuk po shpetojne njerezit e mire prej muslimanëve edhe nese ata jane te vdekur”. Pra ku është sinqeriteti,  ku është realizimi i teuhidit dhe thirrja ne teuhid, ku jane ata te cilet therrasin ne teuhid, ku jane ata te cilet zemrohen me ate qe është zemëru Allahu dhe hidherohen me ate qe është hidheru Allahu?

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka tregu ne hadithin qe e transmeton Imam Maliku dhe Abdurrezaku, dhe shejh Albani thote qe është sahih ne librin e tij Tahdhiru Saxhid, thote:

“O Allah mos e bej varrin tim idhull qe adhurohet, Allahu është hidheru shume me ata njerez te cilet i kane bere varret vendfalje, vendadhurim”. Me gjithe kete njerezit nuk hidherohen me hidherimin e Allahut, e cka është dashuria dhe urrejtja per hire te Allahut nese nuk është kjo? Pra me tregu dashuri ndaj teuhidit, miqësi ndaj teuhidit, dhe me tregu hidherim, zemërim e urrejtje ndaj shirkut, pra ndaj asaj te cilen e urren Allahu dhe zemerohet ndaj saj, andaj pavaresisht sa arrin njohja e muslimanëve ndaj teuhidit dhe sa arrin përgjigja e atyre ndaj ketij teuhidi, pra pavaresisht sa muslimanet e pranojne kete teuhid, prapë se prapë nuk duhet ndalur daveti ne teuhid. Per arsye se prej natyres se njeriut është qe ai është i manget, mangesia vazhdimisht e shoqeron atë, e nuk ka mangesi me te madhe sesa mangesia dhe dobesimi i teuhidit. Per kete arsye Pejgmberi salallahu alejhi ue selem ka thirrë ne teuhid dhe ka ndalu prej shirkut edhe ne momentet kur umeti e ka arrit fuqine me te madhe te imanit dhe te unitetit, kur nuk ka pas ne ate kohe umeti fuqi me te madhe te besimit, imanit dhe unitet me te madh sesa para vdekjes se Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Megjithkete pese dite para se me vdeke Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, transmetohet hadithi në Sahih Muslim qe Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene (hadithi është i sakte):

“Une prej juve aske nuk e marr si khalil (si te dashur)”.Pse? “Sepse Allahu mua me ka marrë si khalil ashtu siç e ka marrë Ibrahimin para meje si khalil. Sikur ta kisha marrë dike si khalil (si mik, si te sinqerte) dike prej umetit tim atehere e kisha marrë Ebu Bekrin. Vini re ata te cilet kane qene para jush, (te krisheret dhe hebrenjte), i kane bere dhe i kane shnderru verret e pejgamberëve te tyre si vend falje, vend adhurim . Vini re! Mos i shnderroni varrezat ne vendfalje, ne xhamia, (vend ku kryhen adhurimet ndaj Allahut), sepse une ju ndaloj prej kesaj.”

Teuhidi , thirrja ne teuhid dhe ndalimi nga shirku ka qene ai themeli dhe pikënisja e davetit te gjithe pejgamberëve dhe dijetarve te cilet kane shkuar pas rruges se tyre, pra ata te cilet kane qene pasues te vertet te pejgamberëve te Allahut.

Autori pas kesaj i sjelle argumentet, pra e sjelle nje ajet dhe dy hadithe me te cilat argumenton me kete teme qe e ka sjelle, pra muslimani duhet t’i therras tjeret ne teuhidin, ne shahadetin La ilahe il-lAllah.

 

Ajeti: Jusuf, 108 – pjesa 1

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 5 – THIRRJA DREJT DËSHMISË LA ILAHE IL-LALL-LLAH

Ligjërata e dytë

Autori fillon me i sjelle argumentet per kete teme. Argumentin e pare qe e sjelle është ajeti ne suren Jusuf, ajeti 108, ku Allahu thote:

“Thuaj kjo është rruga ime, une therras per te Allahu me (besirah) mendjemprehtesi, une dhe ata te cilet me pasojne mua, i Patemeta është Allahu, dhe une nuk jam nga mushriket.”

Kete ajet Allahu e sjelle nga fundi i sures Jusuf, dhe surja Jusuf sic dihet, pra nese dikush mediton rreth sures Jusuf dhe e lexon, e sheh qe tematika kryesore e sures Jusuf është daveti-thirrja e Allahut, pra nga fillimit deri ne fund surja Jusuf flet se si me thirrë per te Allahu. Prandaj ne fund te sures Allahu e sjelle kete ajet dhe i tregon disa prej parimeve, disa prej rregullave me te rendesishme te cilat e sqarojne se si duhet te jete gjendja e davetxhise per te Allahu. Gjithashtu fundi i kesaj sure tregon se si ka qene gjendja e pejgamberëve te cilet i kane thirr njerezit per te Allahu, dhe gjithashtu tregon se si ka qene gjendja e atyre te cilet i kane kundershtu Pejgamberet e Allahut, e qe jane shumica e njerezve, sepse shumica e njerezve e kane kundershtu davetin dhe thirrjen e Pejgambereve te Allahut.

Poashtu fundi i sures tregon se pejgamberet e Allahut vazhdimisht kane thirr, derisa ka ardhe gjendja e tyre qe i kane humb shpresat dhe kane fillu m’u deshperu dhe me humb shpresen ne fitoren ose ndihmen e Allahut, e kur ka arrit gjendja ketu atehere Allahu e ka sjelle ndihmen ndaj tyre. Fundi i sures tregon gjendje dhe situata te ndryshme se si duhet te jete daveti per te Allahu, dhe ne fund te kësaj Allahu e sjelle kete ajet dhe i thote Pejgamberit salallahu alejhi ue selem duke e urdhëruar:

“Thuaj ti o Pejgamber”, pra e urdheron Pejgamberin salallahu alejhi ue selem qe me ua shpallë njerezve, qe me ju tregu dhe me ua sqaru se cili është menhexhi i tij, pra metodologjia te cilen e perdore Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, dhe gjithashtu menhexhi i pasueseve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, dhe thote qe kjo është daveti, thirrja per te Allahu, me dije me besirah.

Prandaj prej kesaj kuptojme dhe ky ajet tregon se ai i cili nuk thirr per te Allahu prej pasuesve te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, nuk i thirr njerezit me dije, atehere ai nuk e ka realizu pasimin e Muhamedit salAllahu alejhi ue selem. Edhe nese është dijetar, edhe nese është qe e kupton fene e Allahut, nese nuk thirë me dije, me largpamesi, atehere ai nuk e ka realizu siç duher pasimin e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem.

Edhe thote Allahu: “Kjo është rruga ime”. Qëllimi ketu me kete peremrin deftor ku thote Allahu “kjo është rruga ime”, qëllimi është kjo fe, ky sheriat me te cilin është dergu Pejgamberi salallahu alejhi ue selem. Dhe ky davet me te cilin na ka urdheru Allahu “është rruga e ime”, pra rruga e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Pra “sebil” do me thënë rruga ose udha te cilen e ndjek, udheton edhe ka jetu Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, e ajo është vet daveti ose thirrja per te Allahu.

Pastaj Allahu thote: “Therras per te Allahu”. Pra misoni, obligimi dhe detyra e gjithë pejgamberve ka qene thirrja ose daveti per te Allahu. Prandaj thenja me e mire ose fjalet me te mira qe dikush mundet me i thënë jane fjale te cilat perbejne davet ose thirrje per te Allahu. Gjithashtu veprat me te mira jane veprat me te cilat njeriu i therret njeerezit per te Allahu, per kete arsye Allahu ne nje ajet tjeter thote, pra ne suren Fussilet, ajeti 33:

“A ka fol fjale me te mira dikush se ai i cili therret per te Allahu, dhe ben vepra te mira dhe thote une jam prej muslimanëve.”

Hasan El Basriu, Allahu e meshirofte, kur e ka lexu kete ajet thote:

“Ky person te cilin po e permend Allahu ne kete ajet është i dashuri i Allahut, miku i Allahut, ky është ai personi te cilin e ka perzgjedh Allahu vecante per veten e Tij, ndaj gjithe krijesave dhe njerezve tjere, ky është njeriu me i dashur i gjithe banorëve te tokes te Allahu, (Allahu nuk e do dike me shume se kete person qe e ka pershkru Allahu kete person ne kete ajet), ky person ju ka pergjigj Allahut ne davetin e tij, (d.m.th ne thirrjen e Allahut, kur e ka thirr ne Islam, që me ju nenshtru Allahut edhe me besu Allahun), pas kesaj i ka thirr njerezit ne ate te cilen ju ka pergjigj Allahut, pra ne thirrjen e Allahut, dhe kesaj ia ka shtu qe ka vepru vepra te mira, ka bere vepra te mira ne kete pergjigje ndaj Allahut, plus e ka shtu dhe ka thene “une jam prej atyre qe i nenshtrohen Allahut”, (pra me zemren, gjuhen dhe gjymtyret e mia). Ky është zevendesi apo mekembesi i Allahut ne toke.” Kete ether te Hasan El Basriut e transmeton Abdurrezaku ne Tefsir, vellimi i dyte, ne faqe 187.

Pra kjo tregon se çështja e davetit, thirrjes është ceshtje madheshtore, pra thirresi per te Allahu është njeriu qe flet fjalet me te mira, ashtu siç po tregon ky ajet i Allahut. Dhe vendi me te cilin argmentohet ky ajet ne temen te cilen e ka sjelle autori jane keto fjale ku Allahu po e urdheron Pejgamberin salallahu alejhi ue selem që me ju tregu njerezve, qe “rruga ime është qe une i therras njerezit per te Allahu”. Pra kjo është thirrje per te Allahu, jo për te dikush tjeter. Prej kesaj i perfitojme dy dobi:

1. E para është qe thirrja per te Allahu është qe me thirr ne teuhidin e Allahut, pra qe te njesohet Allahu me adhurim, edhe me e braktisë adhurimin e dikujt tjeter pervec Allahut. Gjithashtu thirrja per te Allahu është me thirrë me te gjitha dispozitat, vendimet dhe gjykimet qe i ka sjellë Islami, per te sheriati i Allahut, me i thirrë njerezit. E para është per jobesimtaret, per qafirat, që me i thirrë ata qe me hy ne islam edhe me adhuru Allahun, te Vetmin.

2. E dyta është qe me i thirrë mekataret prej muslimanëve, me ju bere davet atyre, me i thirrë per te Allahu qe me u kthy me pendim te Allahu, me i kry obligimet edhe me u’a terhjek verejtjen prej renies ne shirk dhe gjithashtu me i keshillu qe te largohen prej harameve, prej gjerave qe i ka ndalu Allahu.

Pra, daveti nuk është i kufizuar vetem ne thirrjen e qafirave apo me i thirrë ata ne Islam, por gjithashtu edhe muslimanet kane nevoje qe ne me iu bere davet, ata jane te nevojshem qe daveti yne t’i perfshije edhe ata, qe mos te bijne ne gjynahe dhe gjera tjera qe e kundershtojne fene e Allahut. Daveti është i pergjitheshem, i perfshin gjithe njerezit, pavaresisht a jane qafira apo jane prej besimtarve te cilet i veprojne disa prej shkeljeve apo kundershtimeve ndaj Allahut.

Dobia e dyte është qe kur Allahu e ka urdheru Pejgamberin salallahu alejhi ue selem me thene: “Une therras per te Allahu”, kjo tregon siç thote edhe vetë autori kur sjelle keto ceshtjet qe perfitohen prej temes, thote:

“Ketu Allahu po don me ia terhjek muslimanit verejtjen qe ne davetin e tij duhet te jete i sinqerte, se disa njerez therrasin per tek vetja e tyre.”

Pra, thirrja është dy lloje: ose ke me thirr për te Allahu ose ke me thirr te dikush tjeter, e shume njerez ose disa prej tyre bejne davet, japin ligjerata, mbajne hytbe te ndryshme, fjalime, mirepo qëllimi i tyre është qe ai te fitojë pozite te njerezit, qe me fillu me lavderu njerezit, ose qëllimi i tij është qe njerezit sa me shume me u grumbullu rreth tij. Nese personi e ka kete qellim prej davetit te tij, atehere ai nuk ka thirrë per te Allahu, por ai ka thirrë per te vetja e tij.

Pra nese njeriu e lë davetin, e ka braktis nje obligim madheshtor qe ja ka ngarku Allahu, mirepo nese ben davet mirepo thirr per te vetja e tij dhe nuk thirr per te Allahu, gjithashtu edhe kjo është nje rrezik i madh, ngase ai nuk e ben kete veper per hire te Allahut, pra patjeter duhet qe njeriu  me be davet, mirepo ky davet te jete per hire te Allahut, pra me i thirr njerezit per te Allahu, qëllimi i ketij daveti te jete ngritja larte e fese se Allahut.

Qëllimi i ketij daveti duhet te jete qe njerezit te udhezohen, qe njerezit te kene dobi prej davetit tend, pavaresisht a te lavderojne ata apo te nencmojne, apo te poshterojne.

Disa prej njerëzve p.sh. nese nuk lavderohen prej tjerëve apo nuk i jepet guxim apo trimeri prej tjerve, ai e lë davetin e tij krejt, kjo është argument qe ai nuk po thirr te Allahu, por tek vetja e tij, prandaj shpesh e gjejme se ai hidherohet kur njerezit nuk i pergjigjen asaj gjeje me te cilen ky i ka urdheruar, edhe pse nese shihet realiteti i tyre ata e veprojne edhe nje gje edhe me te madhe sa i perket peshes se mekatit, pra diçka që është shume me e madhe te Allahu, mirepo ky nuk i ka urdheru per ate gje, dhe per ata nuk merzitet, nuk zemerohet, mirepo njerezit nese nuk i pergigjen thirrjes, urdherit te tij, fillon me u zemeru. Kjo tregon se ky njeri nuk ka thirr per te Allahu, prandaj muslimani duhet te kete kujdes dhe ta dije se qëllimi dhe synimi i tij i vetem prej davetit është sinqeriteti, pra qe kete davet ta bej sinqerisht dhe per fytyren e Allahut, pra qe njerezit te kene dobi prej ketij daveti, t’i pastrojë prej shirkut, bidateve, mekateve, kundeshtimeve te shumta dhe gjithashtu ta dije se me kete davet ai e kryen nje obligim te cilin ja ka ngarku Allahu.

Nese rreth nje personi mblidhen shume njerez dhe degjojne fjalime te tij, kjo nuk tregon qe ai ka vlere te madhe te Allahu, sepse sic e kemi sqaru me heret ka pas pejgamber qe si pasues te tyre kane pas pak ose hic, pra si ka thene Pejgamberi salallahu alejhi ue selem:

“Ne ;iraxh e kam pare nje pejgamber qe e kane pasu (3-7 persona), ose ka pas pejgamber qe i ka pas vec dy ose nje pasues, ka pas pejgamber qe s’e ka pas asnje pasues.” A tregon kjo qe keta Pejgamberë nuk kane pas vlere, dhe nuk kane qene te ngritur te Allahu? Jo. Mirepo njeriu mos te mashtrohet te shumica e atyre qe marrin pjese ne derset e tij, ose te mos jete ky qëllimi i tij, qe te mbledh rreth vetes sa me shume pasues dhe shume njerez qe i degjojne ligjeratat dhe fjalimet e tij.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka thene Aliut:

“Nese permes teje Allahu e udhezon vetem nje njeri, kjo është me mire per ty sesa nje pasuri e madhe e kesaj dynjaje”, pra ky duhet te jete qëllimi yt, qe njerezit t’i nenshtrohen Allahut edhe nese ai është vetem nje person.

Nje rast kur Ibn Mesudi radijallahu anhu ka dal prej shtepise se tij, kane fillu njerezit me u mbledh rreth tij dhe me e pasu, ky a dal me shku me fal namazin ne xhami, atehere njerezit kane fillu me u mbledh rreth tij dhe e kane pasu, atehere Ibn Mesudi ka thene:

“Kthehuni mos me pasoni, mos me vini pas, sepse kjo gje qe po e veproni ju është sprove, fitne per ate qe pasohet, dhe është nenshtrim, poshterim per ate qe pason.”

Pra keshtu duhet te jete sinqeriteti i muslimanit ne davetin e tij drejt Allahut.

Ka disa njerez te cilet as nuk therrasin per te Allahu, as tek vetja e tyre, por therrasin tek tjeret edhe pse kjo prapë ne esence kthehet ne interes dhe dobi te tij, sic jane disa “dijetare” te  cilet bejne davet per tek kryetari i tyre. Pra në shume prej shteteve arabe ka prej dijetarëve te devijimit, prej dijetarve te shtetit, e ata nuk jane dijetar te popullit mirepo jane dijetare te shtetit, kryetarit, dhe ata i therrasin njerezit per te kryetaret e tyre. Shembull per kete është kur ka ndodh, ne vendet arabe është shfaq heren e pare socializmi, dhe cka kane bere disa prej dijetarëve devijantë? Kane fillu me argmentu se socializmin e perkrah islami, dhe kane sjelle ajete dhe hadithe sipas tyre qe e argumentojne se socializmi është i mire dhe se duhet te pranohet prej popullit, prej masave te gjera, pra ata kane thirr per tek kryetaret e tyre madje jane mundu me argumentu me ajete dhe hadithe, edhe pse ne ato hadithe nuk ka fare argument, ose argumentimi është shume i larget siç jane mundu me argumentu ata, pra keta jane ata dijetar te cilet therrasin per tek tjeret, nuk therrasin per te Allahu.

Prandaj ai person i cili është thirres per tek Allahu, dhe e sheh qe njerezit nuk po i pergjigjen thirrjes se tij, perkundrazi po largohen prej thirrjes se tij atehere kjo nuk duhet te jete shkak qe ai duhet me e lënë apo me e braktis davetin, per arsye se siç i tha Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, Aliut qe e cekem me heret, qe nese Allahu permes teje e udhezon nje person te vetem, pra ky është hadithi qe ka argumentu vet autori qe kemi me e sqaru inshAllah ne derset e ardheshme.

Nese Allahu e udhezon nje njeri prej hebrenjve te hajberit, i ka thene Aliut Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, atehere kjo është me e mire per ty sesa me e pas nje grumbull te madh te deveve me te shtrenjta, deveve qe kane pas cmimin me te larte.

Pra nese njeriu therret per tek Allahu dhe nuk gjen pergjigje, atehere hidherimi dhe  zemerimi i tij duhet te jete pse njerezit nuk po i pergjigjen hakut, te vertetes, fese se ALlahut, jo pse ti nuk po pasohesh prej tyre. Ky duhet te jete qëllimi dhe synimi yt, e nese njeriu hidherohet per kete ceshtje atehere ky ka thirr per te Allahu.

Nese nje njeri i pergjigjet thirrjes tende, kjo te mjafton elhamdulilah, nese askush nuk i pergjgjet thirrjes tende atahere ti e ke liru ate ngarkesen ose obligimin qe ta ka ngarku Allahu, je liru prej saj, e ke kry obligimin qe ta ka ngaru Allahu, pra siç kane vepru vet pejgamberet e Allahut, qe ka pas prej tyre qe nuk e kane pas asnje pasues prej popullit te tij, megjithkete ata nuk e kane ndal davetin.

Njeriu duhet ditur se qëllimi ose synimi kryesor i davetit është sqarimi i hakut dhe te vertetes, dhe me ua terhjek verejtjen njerezve prej te kotes, pra derisa njerezve te ju behet e qarte qe kjo është e verteta dhe kjo është e kota. Ky është qëllimi i davetit, e nese njerezit heshtin dhe nuk e sqarojne te verteten prej te kotes, atehere pas nje kohe e verteta tek njerezit do te shenderrohet ne te kote dhe e kota do te jete e vertet ne sytë e njerezve, pra siç ne po e perjetojme vet kete, qe kur t’i thirr per tek Allahu, ata mendojne se kjo është tagut. Pse? Se muslimaet qe kane qene para nesh nuk kane vazhdu me sqarimin e te vetetes dhe sqarimin e te kotes dhe ne jemi duke i bart ato pasoja e kesaj neglizhence.

Ky duhet te jete synimi jone, me ua sqaru njerezve te verteten nga e kota e nese pergjigjen ata  ose nje person me na u pergjigj ne davet elhamdulilah do te thote kemi me pas benifit dhe shperblim shume te madh te Allahu ne diten e gjykimit, nese nuk pergjigjet askush atehere ne e kemi kry obligimin qe na ka ngarku Allahu.

Pastaj thote, “une therras te Allahu me besire”. Besira është dija ose shkalla me e larte e dijes, pra besira është per zemren, ashtu siç është shikimi per syte, pra, ne arabisht shikimit i thone “besar”, e ashtu siç është shikimi per syte, besira është per zemrën, pra ashtu qysh ti i sheh trupat, objektet me shikimin e syve tu, ashtu njeriu i cili  ka besira ne zemren e tij arrin m’i pa, me i dallu me i pa te qarta ato dijet, informatat, faktet dhe realitetet. Pra kjo është besira, ashtu siç është shikimi per syrin, ashtu është besira per zemren dhe mendjen tende. Ketu qëllimi është qe Allahu e ka urdheru Pejgamberin salallahu alejhi ue selem qe me thënë “une bej davet me besire – dije, bindje dhe njohje te plote, nuk bej davet per te Allahu me injorance ose me padije”.

Pra ky ajet po tregon qe daveti ynë duhet t’i perfshije sinqeritetin per Allahun, dhe dijen, per arsye se me se shumti qe e ka demtu davetin dhe thirrjen per te Allahun jane padija, dhe mos pasja e sinqeritetit. Njera prej tyre gjithmone e ka demtu thirrjen per te Allahu. Kjo është argument se per me bere davet kushtezohet besira-dija, me pas njohuri te plote ne ate cka therret, pra me pas dije te bazuar ne Kuran dhe ne Sunetin e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Kurse ai qe është injorant, i padijshem nuk meriton me i thirr njerezit per te Allahu, patjeter ai e ka obligim qe se pari te pasurohet me dije, e pastaj te fillojë me i thirr njerezit per te Allahu, per arsye se njeriu gjate davetit te tij gjithmone do te ballafaqohet ose me dyshime te njerezve ose me epshe te tyre. Pra, njerezit devijojne prej ketyre dy arsyeve, shkaqeve, ose kane dyshime ose epshe. Njeriu gjate thirrjes se tij do te ballafaqohet me polemika dhe debate te ndryshme, prandaj ai i cili nuk ka dije, atëherë si te ballafaqohet me nje njeri i cili është inatçor, pra kundershtues i hapur i fese islame dhe nuk don me pranu te verteten, ose është njeri i cili sjelle dyshime vazhdimisht edhe vetë është i mbushur me dyshime dhe gjate polemikes dhe debatit me ty t’i sjelle edhe ty ato dyshime, pra njeriu i cili nuk ka dije nuk ka mundesi te shpëtojë prej kesaj, ai do te deshtoj, dhe daveti i tij do te kete efekt te kundert, prandaj ky person nuk ka me pas mundesi me ju pergjigj dyshimit te cilin e sjelle kundershtari, dhe ne kete menyre ai do te triumfojë dhe do te fitojë ndaj teje, ose do te pergjigjet me injorance, dhe kjo është rrezik edhe me i madh, kur njeriu pergjigjet duke mos pasur dije. Ky është ai rreziku kur davetxhiu nuk ka dije, kurse aspekti tjeter është se ai i cili nuk ka dije, meqë davetxhia e ka obligim me i njoft hallallin dhe haramin, dhe ai qe nuk ka dije nuk e njeh hallallin dhe haramin, nese pyetet per nje gje ka mundesi me thënë se kjo është hallall ndersa tjetra haram te Allahu, ose nese pergjigjet per nje pyetje tjeter thote qe ajo është haram kurse ajo është hallall te Allahu. Ky është rreziku tjeter, pra davetxhiu e ka obligim me dite se cka është hallall, cka haram, cka është obligim, mustehab-e pelqyeshme, cka është mekruh-e urryer te Allahu, cka është mubah-prej gjerave te lejuara, e keshtu me radhe.

Prandaj si ka mundesi qe me i njoft nje njeri ose me ju kunderpergjigj dyshimeve, kundershtmeve, debateve te shumta qe ja bejne tjeret kur ai nuk ka dije per fene e Allahut.

Pra Allahu thote:

“Thirr për ne rrugen e Zotit tend me urtesi dhe me keshille te mire dhe polemizoj ata me rrugen, fjalet me te mira, menyren me te mire.”

Pra si ka mundesi nje njeri qe nuk ka dije me i polemizu tjeret per ate qe është me e mira ose me fjalet me te mira me rrugen me te mire per te Allahu. Nga kjo e kuptojme se per davet kushtezohet qe njeriu me pas dije. Sot shohim shume qe ka prej davetxhive  ne rrugen e Allahut mirepo nuk kane dije, me se shumti qe kane ata është oratoria ose fjalet e mira, gojtari, din si me i thurr fjalet, mirepo kur t’i behet nje pyetje ose i vjen nje dyshim prej tjeter kujt atehere ai

mbet, bjen ne ate dyshim dhe nuk din se si me ju pergjigj asaj. Pra ketu e shohim qe ai deshton, pra davetxhia e ka obligim qe me pas dije kur thirr per te Allahu.

Pastaj, qëllimi i dijes ketu qe po e permend Allahu (ne kete ajet) nuk është qe njeriu me pas dije vetem rreth dispozitave te sheriatit per ate ceshtje në te cilen therret. Pra duhet me pas dije edhe per meselen për të cilën flet, me e dit argmentin prej Kuranit dhe Sunetit, por gjithashtu duhet me pas njohuri per gjendjen e atij te cilit po i ben davet, me dit gjendjen e tij, ne cfare gjendje është ai, e pastaj tjetra është me pas njohuri per rrugen me te mire se si me ja ofru kete davet ose kete ceshtje për te cilen ti ke njohuri, d.m.th të cilën ta ka mesu Allahu permes Kuranit dhe Sunetit. Pra, këtu janë tri gjëra, e para, njeriu duhet te jete besir – largpames, mendjemprehte, me pas dije per ceshtjen në te cilen ti po i therret tjeret, e pastaj e dyta, me pas dije, njohuri per gjenjden e atyre te cileve ti po u ben davet, qoftë nëse është nje person apo nje grumbull personash, e gjithashtu e treta, me pas dije per rrugen me te mire permes së cilës ti arrin me e realizu kete davet. Shume njerez nuk kane dije, ose kane dije vetëm për meselen, mirepo nuk dine si te bejne davet, nuk e dinë gjendjen e personit, dhe i sjellin atij gjera, qe me shume i bejne dem sesa dobi ose metoden / rrugën e tij nuk e perdore ashtu siç na ka urdheru Allahu dhe Pejgamberi salallahu alejhi ue selem dhe keshtu shkaktojne probleme me te medha.

Per kete arsye Pejgamberi salallahu alejhi ue selem kur e ka dergu Muadhin e qe është gjithashtu nje hadith te cilen e sjelle autori per kete teme, e që do ta shpjegojme inshaAllah ne derset e ardhshme, kur e ka dergu ne Jemen i ka thene:

“Ti ke me shku te nje popull qe jane pasues te librit”, pra Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka dasht me ja bërë me dije edhe me e pergatit pergjigjet per dyshimet qe ata i kane rreth fese se Allahut, pra me pas dije se si është gjenjda e atij personit, atij populli te cilit ti po i drejtohesh me davet, gjithashtu cila është rruga me e mire qe ti me jua afru kete davet permes asaj rruge.

Pra keto ceshtje jane ceshtje shtese qe i shtohen dijes per dispoziten ose vendimin sheriatik per nje mesele te caktuar, per arsye se dija ime p.sh. ose dija e dikujt per nje person se a e meriton ose a e pranon davetin me butesi, ose a është prej atyre qe e pranon davetin me vrazhdesi, pra duke ja shtrengu ngapak, ose është prej atyre qe ka dyshime d.m.th. m’i sjelle mua dhe ballafaqohem me ato dyshime, keto jane gjera shtese ndaj dijes, personit per ceshtjen e asaj te cilen po e therret ai. Per kete arsye njeriu duhet te kete dije per te gjitha keto gjera. Pra. ajo qe është me rendesi është qe njeriu gjithashtu me pas dije, me i dit rruget permes te cilave ti i terhjek, i perfiton ata te cilëve ju drejtohesh me davet, permes inkurajimeve te ndryshme.

Siç ka thene Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ne luften e Hunejnit, në hadithi qe transmeton ne Buhari dhe Muslim, thote:

“Ai i cili e vrane njerin prej armiqve, atij i takon plaqka e tij, me ja marr”, pra permes kesaj ka dasht me i nxit sahabet qe me luftu sa me shume ne luften e Allahut.

Nganjehere Pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka thirr njerezit, duke i ofru ose inkuraju permes pasurise se kesaj dunjaje, qe është gjithashtu beteja e Hunejnit pasi ka perfundu, Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ua ka dhen njerezve deri ne 100 deve. Hadithi është ne Buhari dhe Muslim. Saqe ka pas njerez qe ju kane drejtu popullit te vet dhe iu kane thene, “shkoni te Muhamedi se ai po jepke dhe nuk po e ndalke doren hic”, pra permes kesaj Pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka afru ata dhe i ka fut ne Islam, krejt kjo është prej urtesise apo prej hikmetit, prej urtesise qe Allahu na urdheroi ne ajetin te cilen e permendem:

“Thirr ne rrugen e Allahut me urtesi”.

Kurse xhahili, injoranti, ai qe nuk ka dije, ai nuk e meriton te bëjë davet, madje daveti i tij nuk është i lavderuar hic te Allahu, e as sipas sunetit te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem per arsye se rruga e tij e davetit nuk është rruga e vetë Pejgamberit salallahu alejhi ue selem se ai thirr me injorance, kurse Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thirr me dije, me besira – qe është shkalla me e larte e dijes. Keshtu qe shpesh here verejme qe injoranti me shume i ben dem davetit sesa qe i sjelle dobi atij daveti.

Prandaj dijetari i madh Ibn Kajjimi, Allahu e meshirofte, kur e komenton ajetin qe e thamë me heret, ku Allahu ne suren Nahl, ajeti 125 thote:

“Thirr për ne rrugen e Allahut me urtesi, dhe me keshille te mire, dhe polemizo me ta ne rrugen ose formen me te mire,”

Ibn Kajjimi thote:

“Allahu ne kete ajet po i permend shkallet e davetit. Allahu po tregon se shkallet e davetit jane tri dhe keto tri nivele jane ne varesi te gjendjes se atij te cilin po e therret (ose po i ben davet), se personi te cilit ti po i ben davet ose është njeri qe e kerkon te verteten (ende nuk e ka gjet por po e kerkon, e don kete te vertete), dhe kur te njeh kete te vertete, atehere ai e favorizon dhe i jep perparesi ndaj cdo gjeje tjeter. (Kjo është nje pjese e njerezve qe do t’i hasesh gjate davetit tend), ky është personi i cili thirret me hikmet (me urtesi), dhe nuk ka nevoje qe ketij me i dhënë keshilla te shumta (me inkuraju apo dekuraju, me ja terhjek verejtjen, ne moment qe ja ofron te verteten ky e pranon, thua kjo është keshtu, kjo nuk është dhe ai e pranon kete te vertetë, dhe gjithkush qe ka bere davet ka has ne kesi njerez padyshim). I dyti është njeri qe angazhohet me te kunderten e te vertetes, (është i angazhuar dhe vepron me te kunderten e vertetes ose hakut qe e ka zbrit Allahu), mirepo nese e njeh te verteten, ai i jep perparesi kesaj te vertete dhe e favorizon dhe e pason ate ndaj cdo gjeje tjeter, dhe e pason, atehere ky person është qe ka nevoje me keshillu, (me inkuraju ose dekuraju d.m.th. qe vazhdimisht me i permend premtimet qe Allahu i ka dhënë per pune miret, shperblimet e shumta, gjithashtu me ja permend kercenimet e Allahut, ndeshkimet me xhehenem, e keshtu me radhe). I treti ose mundet me qene njeri qe është inatçor i madh, (kundershtues i madh i Islamit, armik i tij), ky person ose ky grup i njerezve jane ata te cilet duhet te debatosh me rrugen ose formen me te mire, (fjalet me te mira). Nese kthehet elhamdulilah, perndryshe nese ky person nuk e pranon te verteten, atehere nese ka mundesi duhet me u cu te xhelati (ne arabisht xhelat është ai i cili i ka kamxhikos njerezit, pra xheld është lekura, e xhelat është quajt për shkak të atij shkopi apo ai mjeti i lekures me te cilin ai i ka ndeshku njerezit).

Pastaj, Ibn Kajjimi sjelle disa fjale shume te dobishme me te cilat e ben dallimin mes atij i cili thirr te Allahu, dhe ka qef qe me qene imam i njerezve te devotshem, me qene prijes i tyre dhe mes atij personi i cili thirr per te vetja e tij dhe ka qef me qene udheheqes i njerezve. Per kete do te flasim ne dersin e ardhshem. Gjithashtu ka mbet edhe gjysma e ajetit pa u shpjegu dhe per kete do te flasim ne dersin e ardhshem.

 

Ajeti: Jusuf, 108 – pjesa 2

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 5 – THIRRJA DREJT DËSHMISË LA ILAHE IL-LALL-LLAH

Ligjërata e tretë

Ne dersin e kaluar kur e shpjeguam “Kitabu Teuhidin” filluam me shpjegu ajetin te cilin autori e ka sjelle si argument, qe muslimani e ka obligim te bëjë davet, t’i therrasë njerezit ne shehahetin La ilahe il-lAllah, dhe si argument per kete e ka sjelle ajetin ne suren Jusuf, ku Allahu e urdheron Pejgamberin salallahu alejhi ue selem që të thotë:

“Thuaj kjo është rruga ime, une therras te Allahu, dhe therras me dije, une dhe ata qe me pasojne mua, dhe i Patemeta është Allahu dhe une nuk jam prej mushrikëve.”

Pastaj ne fund te ketij shpjegimi i sjellem ato shkallet e davetit qe i ka permend Ibn Kajjimi te cilat jane ne varesi te personit te cilit ti i ben davet, dhe ka thene qe nivelet e davetit jane tri:

1. Gjate davetit tend ose do te ballafaqohesh me nje person i cili është ne kerkim te vertetes, d.m.th që vazhdimisht e don dhe e kerkon te verteten, prandaj nese ja sjelle ti te verteten ai menjehere e pranon ate, dhe i jep perparesi kësaj te vertete ndaj cdo gjeje tjeter.

2. I dyti është ai person i cili angazhohet dhe vepron ne te kunderten e te vertetes, mirepo sikur ta njihte te verteten ai menjehere do ta pranonte dhe i jep perparesi.

Per personin e pare thote Ibn Kajjimi që vlen ajo pjesa e pare e ajetit ku Allahu thote:

“Thirr ne rrugen e Zotit tend me urtesi”. Pra, ky person nuk ka nevoje shume me polemizu me debate, mjafton me ja tregu te verteten dhe ai e pranon, kurse personi i dyte ka nevoje siç vazhdon ajeti ku Allahu thote: “Thirr ne rrugen e Zotit tend me keshilla te mira”, pra ky person sikur ta njihte te verteten, menjehere do ta pranonte ate, atehere ketij mjafton me ja permend disa argumente prej Kuranit dhe Sunetit dhe disa prej shperblimeve, premtimeve te Allahut dhe disa prej kercenimeve, dhe ky menjehere e pranon te verteten pas kesaj.

3. Personi i trete është ai i cili është inatçor, e kundershton te verteten dhe ky ka nevoje, siç thotë pjesa e trete e ajetit, “me debatu me te ose polemizu me te ne menyren me te mire, ose rrugen me te mire.”

Pastaj prej gjerave qe i kemi ceke ne dersin e kaluar ka qene qe ai i cili therret ne rrugen e Allahut, duhet te jete i sinqerte, pra të thërrasë vetem per fytyren e Allahut dhe e dyta, me pas dije te mjaftueshme.

Pastaj Ibn Kajjimi i sjelle disa fjale tjera ku e ben dallimin mes atij i cili therret per te Allahu dhe deshiron qe me qene imam, shembull per tjeret, dhe mes atij i cili therret per te vetja e tij, dhe deshiron me qene prijes ose kryetar i njerezve.

IbnKajjimi thote:

“Dallimi mes dashurise se imamllekut (d.mth. qe ti te jesh shembull per te tjeret) dhe thirrjes per te Allahu dhe mes dashurise per kryetarllak (per kryesi, që me qene i pari) është vetë dallimi mes madherimit te urdherit te Allahut dhe sinqeriteti ndaj Tij, (ndaj Allahut) dhe mes madherimit te shpirtit dhe perpjekjeve qe me arrit me e permbush ate hisen te cilen e lyp shpirti yt, (hisen prej kesaj dunjaje te cilen e kerkon shpirti yt), prandaj ai i cili keshillon per hire te Allahut dhe është i sinqerte ndaj Allahut, (d.m.th e don Allahun) dhe ky deshiron qe me u bind ndaj Zotit te Tij, m’u adhuru prej tjerve dhe mos me u be mekat ndaj Allahut dhe qe te jete fjala e Allahut me e larta, qe feja e Allahut te jete e gjitha per Allahun, (pra i gjithe adhurimi t’i kushtohet vetem Allahut) dhe gjithashtu deshiron qe gjithe roberit e Allahut t’i zbatojne gjithe urdherat e Allahut dhe te largohen prej ndalesave te cilat i ka vendos Allahu, ky person është ai i cili ka qene i sinqerte ne adhurimin e Allahut ndaj Tij, dhe ky është ai i cili i ka keshillu dhe ka qene i sinqerte kur i ka thirr njerezit ne rrugen per te Allahu, ky është ai person i cili ka qejf me qene imam ne fe (me qenë shembull,  model per tjeret), ky person është ai i cili e lut Allahun që ta bëjë imam te besimtareve qe jane te devotshem, ky deshiron qe te devotshmit ta marrin kete si shembull (te devotshmit te cilet e pasojne) ashtu siç i ka marr ky si shembull te devotshmit që kanë qenë para tij, (qe kane qene dijetar te devotshem), ky person – cilesite e tij jane keto, nese ky person deshiron qe te jete i madheruar ne mesin e njerezve dhe qe ne zemrat e njerezve te kete autoritet, (te jete autoritaiv), te jete i dashur per te njerezit dhe qe te tjeret t’i binden ketij, ne menyre qe ata me e pasu kete dhe me e ndjek dhe qe permes ketij ata me i pasu gjurmet e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, kjo gje nuk e demton kete person (nuk do të thotë qe ky me kete e ka kundershtu sinqeritetin), perkundrazi ky person nese është i ketille ai lavderohet, se ky ne esence është duke i thirr njerezit per te Allahu, ky person deshiron qe gjithe njerezit me ju bind Allahut, me njesu dhe adhuru Allahun, ky person është i cili kerkon prej Allahut qe me i dhënë mjete, mundesi permes te cilave arrihet adhurimi ndaj Allahut (ose permes te cilit ky mundet me e dergu kete adhurim apo percjelle tek tjeret), per kete arsye Allahu i permend roberit e Tij qe i ka vecu dhe i ka perzgjedh per veten e Tij, (pra qëllimi është per disa cilesi te besimtareve te cilet Allahu i ka permend ka fundi i sures Furkan, ku thote: “Roberit e Rrahmanit jane ata te cilet (pastaj i permend disa cilesi te tyre, d.m.th. permes së cilave ata dallohen prej tjerve), e keto i permend Allahu dhe i lavderon keta njerez ne librin të cilin e ka shpallur, dhe e ka pergatit shperblimin me te mire per keta diten kur do ta takojne Allahun, ketu Allahu i permend ata me cilesite dhe veprat me te mira dhe ne fund te kesaj thote, dhe ata jane roberit e te Gjithmeshirshmit te cilet e lusin Allahun dhe i thone: “O Allah na jep neve prej bashkeshorteve tona, femijëve tane (trashegimtarve tane), ate me te cilën syte tone gjejne prehje, dhe na bej neve imama, shembull per njerezit e devotshem,”. (Pra ky është ajeti 74 i sures Furkan.

Dhe vazhdon Ibn Kajjimi thote:

“Ketu Allahu po tregon se keta njerez te cilet Allahu i ka perzgjedh prej gjithe njerezve te tjere jane ate te cilet e lusin Allahun qe me gjet syte e tyre prehje ne adhurimin, ose bindjen e bashkeshorteve te tyre dhe femijve, pasardhesve te tyre ne adhurmin ndaj Allahut, (pra kur e shohin qe grate dhe femijet e tyre po e kryejne sic duhet adhurimin ndaj Allahut, syte apo shikimet e tyre gjejne prehje dhe kenaqen kur e shikojne kete prej familjeve te tyre). Gjithashtu keta po e lusin Allahun qe zemrat e tyre me qene te lumtura kur e shohin qe tjeret po i ndjekin, pasojne keta ne adhurmin edhe bindjen ndaj Allahut, per arsye se si imami, si ai i cili e pason imamin, (pra e merr si shembull), keta dy persona e ndihmojne njeri-tjetrin ne bindje dhe adhurim ndaj Allahut. Keta persona jane te cilet e lusin Allahun që me ua dhënë ato gjera (rruge apo mjete) permes te cilave ata e ndihmojne njeri tjetrin ne adhurim dhe bindje, apo me e arrit kenaqësine e Allahut. Kjo është vetë lutja qe ata i bejne Allahut që me e arrit imamllekun, (pra cka është me qene imam ne fe, me qene shembull, model, pra qe tjeret te marrin ty si shembull per adhrurimin ndaj Allahut), mirepo për imamllekun ne fe, bazat, themelet e saj jane sabri / durimi dhe bindja, (pra me qene i bindur ne ate cka te ka urdheru Allahu dhe te ka ndalu edhe me pas saber ne kete rruge, me qene durimtar), per kete Allahu thote:  “Prej tyre ka qe i kemi bere imama, (pra prej Benu Israilëve, ka që janë imama ne fe, qe tjeret t’i pasojne, t’i marrin si shembull, si model) edhe ata i udhezojne njerezit me urdherin tone (apo me shpalljen qe e ka zbrit Allahu), i kemi bere imama pasi ata kane qene durimtarë dhe kane qene te bindur ne ajetet tona”, (pra permes ketyre dy gjerave arrihet imamlleku ne fe, siç ka thene edhe vetë shejhul Islami duke u bazuar ne kete ajet: “Permes sabrit dhe bindjes arrihet imamlleku ne fe,” e ky ajet është permend ne suren Sexhde ajeti 24).

Vazhdon Ibn Kajjimi thote:

“Kjo lutje e tyre, pra qe e kane lut Allahun me i bere imama ne fe, qëllimi është qe me i udhezu ata, me ju dhënë sukses, dhe me ju dhënë prej miresive te Tij, me ju dhuru atyre dije te dobishme edhe vepra te sakta qe jane te pranuara te Allahu, pra te brendeshme dhe te jashtme, (pra te brendeshme – te zemres dhe te jashtme – te gjymtyreve), nuk ka mundesi  qe me u plotesu imamlleku perveçse perms ketyre dy gjerave: (permes dijes se dobishme, dhe permes veprave te mira), prandaj medito se si Allahu ne keto ajete po i atribuon ata te emri i Rrahmanit, (po thote roberit e Rrahmanit jane keta dhe ne fund po i permend qe ata e bejne kete lutje, pra e lusin Allahun qe me i ba imam ne fe, thote). Krejt kete e ka bere Allahu ose i ka atribu ata te emri i Tij Rrahman qe me u’a mesu njerezve apo njerezit me dit se kete miresi ata e kane arrit permes miresise se Allahut ose bamiresise se Tij, dhuntise se Allahut dhe meshires se Allahut, (pra nuk ka mundësi me arrit ndryshe perveqese permes bamiresise dhe meshires se Allahut),  prandaj Allahu menjehere pas ketij ajeti po e permend se shperblimi i ketyre njerezve ne Diten e Gjykimit do te jene dhomat, keto dhoma qe jane permend ne kete ajet apo ne ajetin pas ketij jane shkallet me te larta ne Xhenet, (pra Allahu pas ketij ajeti thote: “Ata jane te cilet kane me u shperbly me dhoma” – pra qëllimi me dhoma siç ka thene Ibn Kajjimi dhe dijetaret tjere, jane shkallet, gradat me te larta ne Xhenet, pra keta jane persona qe do te shperblehen me Xhenet ose me shkallet me te larta ne Xhenet) per arsye se perderisa imamlleku është pozita apo shkalla me e larte ne kete dynja, bile nuk ka pozite me te larte qe i jepet  robit sesa me qene imam ne fe, te cilin e pasojne tjeret, (e marrin si shembull ne fe), atehere Allahu i ka shperbly gjithashtu me pozitat me te larta ne Xhenet (e qe jane ato dhomat qe permenden pas ketij ajeti). Kjo është e kunderta e kerkimit te kryesisë, (me qene njeriu i pari i tjerëve) per arsye se ata te cilet e kerkojne kryesine, qëllimi është qe permes kesaj kryesie me arrit qellimet dhe synimet e tyre, (pra te kesaj dynjaje), pra cilat jane qellimet e tyre, qe ata me qene me te lartit ne toke, pra dhe qe zemrat me i madheru ose adhuru ata njerez, qe zemrat me anu kah ata, gjithe njerezit me ju ndihmu ketyre, dhe kesaj ata ja shtojne qe kane deshire me qene gjithmone te paret e tjerëve ose me qene me lartë se tjeret, dhe tjeret me qene me poshtë se ata, (d.m.th. me qene me te ulet sesa ata), prandaj kjo kerkese e ketyre njerezve ka te keqija, korrupcione te cilat nuk i di askush pervec Allahut, prej tyre është padrejtesia ose zullumi qe j’ua bejne tjerve, zilia qe kane ndaj tjerve, diktatura qe ushtrojne ndaj tjerve, urrejtja, zullumi, dhe keta tregojne zelltari vetem per veten e tyre, jo per hakun edhe te drejten e Allahut, keta jane njerez te cilet e madherojne ate te cilen Allahu e ka ul, (pra e ngrisin lart ate qe Allahu e ka ul poshtë), gjithashtu e nenvleresojne atë te cilën Allahu e ka ngrit lart, kryesia ose me qene kryetari i tjerve ne kete dunja nuk ka mundesi me u arrit perveçse përmes ketyre gjerave, (madje thote),edhe shumfish me shume. Dhe kryetaret gjithmone i mbyllin syte para ketyre gjerave, mirepo diten kur do te zbulohet perdja, (pra kur dalim para Allahut, kur do te hiqet perdja dhe te gjithe njerezit kane me pa cka kane vepru keta ne dunja),  atehere do te behen të qarta ato te keqija qe i kane vepru keta (fshehtas dhe haptas për me mbet si kryetar te tjerve), sidomos kur keta ne Diten e Gjykimit do te ringjallen ne formen e bubrrecave te vogel, banoret / njerezit te cilet do te ringjallen dhe do te grumbullohen ne vendin e qendrimit / grumbullimit thote kane me i shkel me kembet e tyre, kjo është si ndeshkim i Allahut qe i nencmon ata, i nenshtron, edhe i poshteron ne kete menyre, per arsye se ata gjate jetes se kesaj bote e kane nencmu te drejten e Allahut / hakun e Allahut dhe gjithashtu i kane nencmu roberit e Tij te devotshem.”

Keto ishin disa fjale te Ibn Kajjimit ku e sqaron se cka është dallimi kur njeriu kerkon te jete imam ose shembull, model per njerezit e devotshem ose dhe ai i cili e kerkon udheheqesine me i arrit qellimet e tij ne kete dunja.

Pastaj Allahu thote:

“Thuaj kjo është rruga ime, une therras per te Allahu me besira (mendjemprehtesi), une edhe ata te cilet me pasojne mua”, pra pasuesit e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem therrasin te Allahu me besira-dije. Kjo tregon se ai i cili nuk thirr per te Allahu. ai nuk e ka realizu pasimin e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, e gjithashtu edhe ai i cili thirr per te Allahu me injorance edhe ky nuk e ka realizu pasimin e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, mirepo ky e ka vendos veten ne nje vend, punë qe nuk i takon ketij, pra thirrjen per te Allahu, keta persona jane ne rrezik per davetin, thirrjen per te Allahu dhe gjithashtu jane rrezik per vet thirresat. Dijetaret sa i perket pjeses se ketij ajetit i kane permend dy mendime:

Pra Allahu po thote: “une dhe ata te cilet me pasojne mua”, pra ka thene qe “une” ketu është kryefjala, kurse kallezuesi i kesaj është “me largapmesi”, pra sipas formulimit te ketij ajeti vjen qe kryefjala ka ardhe pas kallezuesit dhe ka thene, “ata te cilet me pasojne mua” vetem i bashkangjitet kallezuesit. Pra sipas mendimit te pare kuptohet qe “une dhe ata te cilet me pasojne mua kane largpamesi”, pra keshtu kuptohet ky ajet i Allahut sipas kuptimit qe ja kane dhënë dijetaret e grupit te pare.

Kurse ata te dytit kane thene qe peremri ketu “une” është vetem konfirmim i peremrit te fjalia “une therras per te Allahu”, pra sipas kesaj del qe “une therras per te Allahu dhe ata te cilet me pasojne mua therrasin ose bejne davet per te Allahu”. Mirepo dy kuptimet jane te verteta dhe te sakta, per arsye se si Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, si pasuesit e tij jane me besire, cilesohen me besire – me dije te larte ne adhurimin dhe davetin e tyre, gjithashtu si Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, si shokët e tij therrasin per te ALlahu me besire / dije.

Pra, pasuesit e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem dhe ata te cilet e njesojne Allahun me adhurim patjeter duhet qe t’i therrasin tjeret per te Allahu, pra kjo është cilesia e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem dhe kjo është cilesia me te cilen i ka pershkru Allahu pasuesit e tij ne kete ajet.

Prandaj virtyt i pasuesve te pejgamberve është qe ata pasi jane frikesu prej shirkut dhe pasi e kane mesu teuhidin, kane punu me teuhid, gjithashtu duhet, nuk mjaftohen me kaq mirepo duhet t’i therrasin edhe tjeret ne kete teuhid. Kjo është nje gje obligative qe nuk mundet njeriu me shpetu prej kesaj. Si ka mundesi qe dikush i cili i ka kuptu dhe  e ka njoft madheshtinë e te drejtes dhe hakut te Allahut mos me pas xhelozi per kete te drejte te Allahut kur i sheh tjeret qe po i drejtohen gjerave tjera dhe nuk po i drejtohen Allahut me adhurim. Pra si ka mundesi qe mos me pas xhelozi per ate te cilin e don mbi cdo gje tjeter, Allahun? Dhe po i sheh tjeret qe po i drejtohen gjerave tjera me adhurim dhe ky nuk po i ndalon prej kesaj te keqe.

Pra, patjeter ai qe e ka kuptu teuhidin, ka punu me teuhid dhe është frikesu prej shirkut, duhet qe edhe tjeret t’i therrasë ne kete teuhid dhe t’ju bej davet drejt Allahut. Patjeter qe duhet me i thirr njerezit te baza e fese, ose ai qe është themel i fese, themel i vetë miletit te cilit i perkasim ne, i miletit islam. Kjo është baze e fese rreth së cilës jane grumbulluar te gjithe pejgamberet e Allahut, te gjithe kane thirr ne këtë baze te fese se Allahut, ne kete themel, e qe është teuhidi i Allahut, adhurimin e tij: me njesu Allahun në adhurimin e Tij, me njesu Allahun në zoterimin e Tij – Teuhidin Rububije, me e besu si Zot te Vetmin, gjithashtu me njesu Allahun në Emrat dhe Cilesite e Tij, Emrat e Tij te bukur dhe Cilesite e Tij te persosura.

Pastaj vazhdon ajeti thote: “SubhanAllah – i pa të meta është Allahu”. Kjo fjala subhanAllah e ka kuptimin qe kur e them une, e pastroj Allahun prej cdo te mete qe nuk i takon Allahut, e me e keqja e ketyre te metave është shirku. Pra gjeja qe me se shumti tregon mangesi ose qe dikush ja mvesh Allahut si mangesi është shirku, kur dikush i ben shirk Allahut ne adhurim. Gjithashtu prej te metave qe i mveshen Allahut është me fol per Allahun, per fene e Tij, pa dije. Prandaj per muslimanin është obligim qe me pastru Allahun prej te gjitha te metave, e padyshim qe e meta me e madhe qe ja mveshin Allahut është shirku, prandaj menjehere pas kesaj Allahu e urdheron Pejgamberin salallahu alejhi ue selem me thene:

“Dhe thuaj une nuk jam prej mushrikëve”, pra ketu Pejgamberi salallahu alejhi ue selem po distancohet, po shfajesohet prej mushrikëve ashtu siç jane distancu edhe me heret pejgamberet qysh ka qene shembull dhe imami i gjithe pejgambereve, Ibrahimi alejhisselam per te cilin Allahu ka thene:

“Vertet Ibrahimi ka qene umet, ka qene i bindur, adhurues i vazhdueshem ndaj Allahut, ka qene hanif- besimdrejte dhe nuk ka qene prej mushrikëve.”

Pastaj menjehere, ajeti me vone që vjen :

“Dhe ne te kemi shpall ty o Muhamed qe pasoje miletin e Ibrahimit, i cili ka qene hanif dhe nuk ka qene prej mushrikëve.”

Pra cka do të thotë qe ti me u distancu prej mushrikëve? Është qe ti me e nderpre ate dashurine, simpatine, ndihmesen tende mes teje dhe mushrikëve, per arsye se mushriket jane armiqtë e Allahut dhe pejgamberit te Tij, pra nuk i lejohet muslimanit qe me i dashuru, me i dasht ata, apo me pas simpati ndaj tyre, apo me i mbrojt apo me i ndihmu ata, me u be aleance me mushriket, kjo është e ndaluar per muslimanin.

Siç thote Allahu:

“Ju e keni pas shembullin me te mire Ibrahimin dhe popullin e tij, qe e kane pasu Ibrahimin, kur ata i thane popullit e tyre qe ne jemi distancu prej juve dhe jemi distancu prej atyre gjerave qe i adhuroni ne vend te Allahut, ne ju kemi mohu juve, dhe kemi bere kufer ndaj atyre gjerave qe i adhuroni ne vend te Allahut dhe menjehere ka fillu armiqesia dhe urrejtja mes neve dhe juve dhe kjo do te zgjase pergjithmone derisa ju te ktheheni dhe ta adhuroni Allahun te vetmin.”

Gjithashtu Allahu thote:

“Nuk ka mundesi me e gjet nje popull apo me egzistu disa njerez te cilet e besojne Allahun dhe Diten e Gjykimit, e pastaj ata me i dasht ata njerez te cilet e kundershtojne Allahun dhe te derguarin e Tij”, nuk ka mundesi nje musliman me i dasht ata te cilet e kundërshtojne Allahun dhe te derguarin e Tij edhe nese ata jane baballaret e tyre, (pra nese baba yt e kundershton Allahun dhe te derguarin e Tij, ti e ke te ndaluar me e dasht ate per fene ne te cilen është ai), edhe nese jane bijet e tyre apo vellezerit e tyre apo te afermit e tyre.”

Gjthashtu Allahu thote:

“O ju te cilet keni besuar mos i merrni armiqtë e Mi dhe armiqtë e juaj si miq, duke ju shpreh dashuri atyre”, ose miqesi, duke i dasht. Pra uk i lejohet muslimanit me i marr armiqtë e Allahut si miq.

Poashtu Allahu thote:

“O ju te cilet keni besuar mos i beni krishteret dhe jahudit per miq, ata jena miq te njeri-tjetrit, (juve si musliman nuk ju lejohet me i marr per miq ata), ai i cili i merr ata per miq, ai është prej tyre dhe Allahu nuk e udhezon ate popull i cili është zullumqar (ose i ka bere padrejtesi vetes se tyre.)”.

Pra ne kete ka argument se muslimanet ne pergjithesi e ne vecanti davetxhia e ka obligim qe te distancohet prej mushrikëve dhe kjo është prej bazave te davetit, per arsye se nuk ka mundesi me u plotesu imani-besimi i njeriut perveçse se pari kur t’i mohon te gjithe tagutat / ata qe adhurohen ne vend te Allahut, siç ka thene Allahu:

“Ai i cili e mohon tagutin dhe e beson Allahun ky është kap per lidhjen me te forte”, ky është kap per imanin dhe per fene e Allahut.

Kurse sot ne gjejme prej xhemateve te ndryshme qe kane dal dhe po ia atribuojne veten davetit dhe thirrjes per te Allahu, cka thone? Ne nuk i kqyrim akidet, besimet e njerezve, kush hyn ne xhematin tone ai është prej neve pavaresisht cfare besimi ka ai. Kjo nuk është thirrje per te Allahu, kjo është thirrje per partishmeri, kjo është thirrje per te partia e tij, xhemati i tij. Pra “nese hyn ne xhematin tim ai është prej meje, pavresisht cfare akide ka ai”. Ka kesi njerez prej xhemateve “islame” qe e kane dediku veten e tyre per davet dhe i thone keto fjale qe “neve nuk na intereson cfare akide ka njeri”, madje ka prej xhemateve qe ne mesin e tyre ka pas edhe të krishterë, njerez qe nuk jane hic musliman, e keta nuk jane thirresa per te Allahu. Pra ky ajet te cilin e ka sjelle autori i permend disa ceshtje madheshtore. Keto i kemi permend edhe ne derset e kaluara dhe po i permendim ne menyre te permbledhur:

1. E para është se rruga e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem dhe pasuesve te tij ne realitet është thirrja per te Allahu. Pra kjo është baza e davetit, ose rruges se pejgamberve – është daveti thirrja per te Allahu. Themeli, feja ne te cilen kane ece dhe rrugen te cilen e kane pasu pejgamberet e Allahut është daveti.

2. E dyta është se ai i cili ka mundesi të bëjë davet dhe nuk i thirr njerezit per te Allahu, atehere ai nuk e ka realizu pasimin e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Mirepo ne pasimin e tij ndaj Pejgamberit salallahu alejhi ue selem ka mangesi te madhe.

3. E treta është se ky davet per te Allahu duhet te bazohet ne sinqeritet, te behet me sinqeritet te plote, siç thote Allahu: “Therras per te Allahu”, per arsye se sic e kemi permend edhe ne dersin e kaluar se ka njerez te cilet i therrasin njerezit per tek vetja e tyre, pra qëllimi i tyre është qe njerezit me i lavderu ata, me thurr lavdata, me pas pasues shume, me pas shkelqim tek tjeret, me qene njeri i cili respektohet e nderohet prej tjerve. Ky njeri nuk ka thirr per te Allahu por për tek vetja e tij.

4. E katerta qe është çështja ma madheshtore është që davetxhia duhet te bej davet me besire-dije, pra prej Kuranit dhe Sunetit te Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, per arsye se ai i cili ben davet gjithmone do te ballafaqohet me njerez te cilet jane inatçor, jane kundershtare te hapet, jane njerez te cilet sjellin dyshime, prandaj nese ka ky dije atahehere ka me pas mundesi me i shkaterru ato dyshime qe i sjellin ata, ose permes gjuhes se tij, fjalëve te tij, ose permes lapsit te tij, per arsye se daveti behet me gjuhë edhe me laps gjithashtu, e edhe me mjete tjera. Pra prej kushteve kryesore dhe bazike per davetxhine është qe ai duhet te kete dije, kurse i padijshmi nuk është i pergadit dhe nuk është i vlefshem te bej davet, edhe nese ai është adhurues i madh, njeri i devotshem, i cili largohet prej mekateve, i frikesohet Allahut, edhe nese është i ketille nese nuk ka dije ai nuk vlen per davet, nuk e meriton qe ai me i hy kesaj rruge dhe me i thirr njerezit per te Allahu. Pra adhurmi i tij, devotshmeria e tij është gje e mire, qe ai e don fene e Allahut dhe I permbahet urdherave dhe ju largohet ndalesave te Allahut, mirepo sa i perket davetit, ai nuk e meriton me qene davetgji, ai se pari duhet te pajiset me dije, e pastaj ta fillojë davetin e tij.

5. Çështja e peste është qe shirku është mangesia me e madhe qe i mveshet Allahut, e meta me e madhe është kur dikush i ben shok Allahut ne adhurim, prandaj është obligim per muslimanin qe me e pastru Allahun prej kesaj te mete, per arsye se Allahu është i Persosur, Allahut i takon persosshmeria absolute. Ai i cili i ben shirk Allahut ne adhurim ai ja ka mvesh kete te mete Allahut. Gjithashtu ai i cili i mohon cilesite e Allahut, apo e shtremberon kuptimin e tyre sipas asaj qe i thote mendja, apo vetja e tij d.m.th. nuk i beson cilesite e Allahut ashtu si i ka permend ne Kuran dhe Sunet, ose ai i cili e shembellen Allahun me krijesat e tij. Të gjithe keta i kane mvesh te meta Allahut. Ose edhe ata te cilet i mohojne Emrat e Allahut dhe nuk i besojne ata hic, prandaj është obligim per muslimanin qe me pastru Ate prej ketyre te metave, pra me then subhanAllah-Allahu është i Paster, I Patemeta, është larg ketyre te metave qe ja mveshin tjeret. Gjithashtu prej te metave qe ia mveshin Allahut është kur dikush  beson ose gjykon me ligje tjera qe nuk i ka zbrit Allahu ne Kuran dhe Sunet, gjithashtu edhe ai i cili e kundershton urdherin e Allahut, ben mekat – ai i’a ka mvesh nje te mete Allahut, pra ai i cili e ben nje ndalese te Allahut. Prandaj muslimani duhet gjithmone me thene subhanAllah – Allahu është i Patemeta. Edhe nese e ke bere nje gjynah, e ke shkel nje te drejte, ose ke vepru një vepër qe ta ka ndalu Allahu. Sic ka thene edhe Junusi alejhi selam kur ka rënë ne deti dhe e ka perbi peshku, pasi që nuk ju ka bind urdherit te Allahut, atehere cila ka qene lutja e tij?: “La ilahe il-la ente, subhaneke” – “nuk ka te adhuruar tjeter pervec teje, Ti je i Paster prej te metave, je i Paster prej mangesive”, pra “une e kam shkel urdherin tend, une kam bere gjynah.” Prandaj prej gjerave te cilat e ndihmojne muslimanin qe me ju la gjynahu apo me ia fal Allahu gjynahun është qe me e perserit shpesh fjalen “SubhanAllah”.

6. Çështja e gjashte qe është shume e rendesishme është qe muslimani e ka obligim te distancohet prej shirkut dhe mushrikëve. Aai i cili i therret njerezit per te Allahu ne pergjithesi por edhe ne vecanti ai e ka obligim qe te distancohet prej shirkut dhe mushrikëve.

Pastaj autori i sjelle edhe dy hadithe si argument per temën të cilen e ka emertu “Thirrja per ne shehadetin La ilahe il-lAllah”. Për këto do të flasim në derset e ardhshme inshaAllah.

 

Hadithi i parë, Hadithi i Ibn Abasit, pjesa 1

 

بسم لله الرحمن الرحيم

TEMA 5 – THIRRJA DREJT DËSHMISË LA ILAHE IL-LALL-LLAH

Ligjërata e katërt

Sonte do te vazhdojme me komentimin e librit të Teuhidit, dhe kemi arrit te tema ku autori thote: “Tema e cila flet se muslimani duhet t’i therrasë tjeret ne shahadetin La ilahe il-lAllah”. E kemi permend edhe ajetin qe e ka sjelle autori për kete temë dhe kemi arrit te hadithi te cilin autori e sjelle per kete teme ku thotë:

Ibn Abazi radijallahu anhuma tregon se i derguari i Allahut salallahu alejhi ue selem kur e ka dergu Muadh Ibn Xhebelin ne Jemen i ka thene atij:

“Ti do te shkosh te nje popull i cili është prej pasuesve te librit, prandaj le te jete shehadeti gjeja e pare ne te cilen ti i therret ata”.

Ketu autori po e sjelle kete hadith ku po tregohet se Pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka dergu Muadhin ne Jemen. Pse është quajtur vendi Jemen? Per arsye se i bie ne anen e djathte te Qabes, e arabisht “jemin” i thone anes se djathte, kurse Shami ose tash Siria siç njihet është quajt Sham per arsye se i bjen ne veri te Qabes. Arabisht për shkak se është në veri quhet Sham.
Ketu kane mopajtime dijetaret se kur e ka dergu Pejgamberi salallahu alejhi ue selem Muadhin ne Jemen. Ibn Haxheri ne librin e tij Fet’hul Bari thote se Pejgamberi salallahu alejhi ue selem Muadhin e ka dergu ne Jemen ne vitin e 10të para se me kry haxhin pejgamberi salallahu alejhi ue selem, pra ne vitin e 10të te hixhretit, dhe thuhet se kjo ka qenë në muajin Rebiul-euel. Kurse disa tjere thone se pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka dergu Muadhin në Jemen ne fund te vitit te 9të te hixhretit pas kthimit prej Betejes se Tebukut. Këtë e transmeton El-Uakidiu me sened të tij prej Ka’b Ibn Malikit. Kurse Ibn Sa’di thotë se kjo ka ndodh në vitin e 10të, por në muajin Rebiul Akhir. Gjithashtu tregon se disa dijetarë tjere kane thene se kjo ka ndodh ne vitin e 8të pasi qe pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka çliru Qaben, Meken. Keto janë disa prej mendimeve te dijetarëve rreth asaj se kur ka ndodhur kjo ngjarje.

Mirepo te gjithe jane ne pajtueshmeri qe Muadhi është kthyer nga Jemeni ne kohen e Ebu Bekrit, dhe pastaj ka shkuar ne Sham dhe aty ka vdekur, radijallahu anhum. Pastaj dijetaret jane ne mospajtueshmeri se a ka qene Muadhi Ualij / udheheqes i Jemenit apo ka qene vetem gjykates. Ibn AbdulBerri e ka mendimin se ka qenë vetëm gjykatës. Kurse el Ghasani ka thënë që ai ka qenë vetëm udhëheqës i Jemenit, mirëpo mendimi me i sakte është se ai ka qene edhe udheheqes edhe gjykates.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem pervec Muadhit ne Jemen e ka dergu edhe Ebu Musa el Esh’ariun, Allahu qofte i kenaqur prej të gjithëve. Muadhin e ka dërguar ne qytetin San’a, dhe në fshatrat te cilat e kane rrethuar kete qytet. Kurse Ebu Musa el Esh’ariun e ka derguar në qytetin e Adenit dhe në fshatrat te cilat e rrethojne kete qytet. Dhe kur i ka dërgu të dy ne Jemen pejgamberi salallahu alejhi ue selem i ka keshillu dhe ju ka thene “te jeni te bashkuar, mos u perçani, mos ju jepni njerezve mendime te ndryshme ose kunderthenese mes jush, dhe lehtsonjau njerezve dhe mos jua veshtiresoni edhe pergezojini njerezit dhe mos i largoni njerezit prej juve”. Kete e transmeton Buhariu ne sahihun e tij.

Pra, pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka dërgu Muadhin si gjykates ne Jemen, si mesues të atij populli dhe si thirrës në rrugën e Allahut. Pra keto jane disa prej detyrave qe i takojne Pejgamberit salallahu alejhi ue selem, mirepo ai si zëvendësues e ka caktu Muadhin, pra kjo kuptohet qe është e lejuar qe me dergu davetxhi ne vende tjera per te thirrur për te Allahu, dhe ky është sunet i Pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Dhe e dyta është se ne kete shfaqet ajo vlera e madhe e Muadhit, per arsye se pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka zgjedh Muadhin per me e kry kete mision madheshtor, pra e ka zgjedh si zëvendës te tij, dhe kjo tregon se cfare vlere dhe cfare dije te madhe ka pas Muadhi, per arsye se pejgamberi salallahu alejhi ue selem nuk e ka zgjedh dike qe me qene si zëvendës i tij, ose me shku me bërë davet perveçse kur ai i ka përmbledh dhe permbush te gjitha kushtet e davetit.

Pra, kjo tregon, siç ka ardhur edhe një hadith tjetër prej pejgamberit salallahu alejhi ue selem se Muadhi ka qene njeriu me i ditur per hallallin dhe haramin. Gjithashtu nga ky hadith e perfitojme edhe nje dobi tjeter, e ajo është qe ne Islam pranohet dhe është obligim me punu me hadithin i cili vjen, transmetohet nga nje person, ky quhet hadith el-ehad. Pra pejgamberi salallahu alejhi ue seleme ka dergu nje njeri per me ja mesu fene tjerëve, pra kjo tregon se lejohet nese ceshtjet e fese na vine prej nje personi dhe ai është i besueshem, atëhere keto lajme duhet me i pranu dhe e kemi obligim me punu me kete. Pse po e përmendim këtë? Sepse ka pas disa prej sekteve ne islam siç jane mutekelimunët, ehlul kelami, filozofet prej muslimanve, te cilet kane thene se në ceshtjet e akides nuk pranohen hadithet te cilat jane ehad, sepse nuk jemi te bindur qe ato i ka thene pejgamberi salallahu alejhi ue selem, mirepo ne ceshtjet e akides per me u pranu hadithi duhet me qene hadith mutewatir, pra duhet me qenë hadith i cili transmetohet prej nje grumbulli  te madh te njerezve dhe secili prej tyre me qene i besueshem. Mirepo prej ketij hadithi e kuptojme qe sunet i pejgamberit salallahu alejhi ue selem ka qene qe i ka dërgu sahabet e tij me i thirr tjeret, me ua mesu bazat e fese dhe deget e fese, dhe kur kanë qene vetem nje person.

Pra hadithi ehad pranohet ne te gjitha ceshtjet e fese dhe është obligim me punu me ate hadith. Pra qysh thamë pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka dergu Muadhin, e ka dërgu Ebu Musa el Esh’ariun, Aliun, Ebu Ubejde ibnul Xherahi dhe tjerë, e krejt kjo tregon se është obligim te punohet me hadithin ehad, pavaresisht a ka te beje me ceshtjet e bazave te fese, siç janë ceshtjet e besimit, apo me deget e fese siç janë ceshtjet e adhurmit. Ai i cili e kundershton kete, e pason te koten dhe nuk është ne rrugen e drejte te pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Pastaj Pejgamberi salallahu alejhi ue selem po i thote Muadhit qe “Ti do te shkosh te nje popull qe jane pasues te Librit” – kjo është porosia qe cdo udheheqes, imam duhet me ja dhënë zëvendësit te tij kur ai e dergon tek nje vend tjetër, pra duhet me ja vizatu / pershkru rrugen te cilen ai duhet me e ndjekë, pra edhe ky është sunet i pejgamberit salallahu alejhi ue selem. Ai gjithmone kur i ka dergu sahabet e tij per me bërë davet apo për ceshtje tjera, p.sh ne ushtri, ai salallahu alejhi ue selem ju ka dhënë keshilla, udhezime etj.

Pra këtu ku i thote Pejgamberi salallahu alejhi ue selem se ata jane prej pasuesve te librit, kjo tregon se pejgamberi salallahu alejhi ue selem e ka njohur gjendjen e njerezve, e ka ditur qe ne Jemen ka pasues te Librit. Si e ka ditë këtë? Dijetaret thone se kete e ka ditur permes dy rrugeve, ose e ka dit permes shpalljes se Allahut, pra që ne Jemen ka pasues te librit, ose e ka dit permes pervojes, permes njohurive, informatave qe i kane ardhe prej Jemenit.

Pastaj, kush quhen “Pasues te Librit”? Këta jane hebrenjte dhe te krishteret. Pse quhen “pasues të Librit”? Për arsye se te keta kanë zbrit Teurati dhe Inxhili, dy libra te Allahut. Teurati i ka zbrit Muses alejhi selam, kurse Inxhili i ka zbrit Ises alejhi selam, dhe jane quajtur pasues te ketyre dy pejgamberëve apo jane quajtur si pasues te librit qe ju kane zbrit ketyre dy pejgamberëve. Pra jane quajt keshtu per me i dallu prej idhujtarëve, jo qe ata ne te vërtetë jane pasues te pejgamberëve, se sikur te kishin qene qysh duhet pasues te pejgamberëve te Allahut dhe pasues te librit qe ju ka zbrit atyre, atehere e kishin pasu edhe Muhamedin salallahu alejhi ue selem pa dyshim, mirepo per me i dallu prej idhujtarëve dhe paganëve tjere, atehere jane quajtur “pasues te Librit” per arsye se idhujtaret i mohojne te gjithe pejgamberet e Allahut, kurse keta i pranojne ata pejgamberë qe i ka dergu Allahu tek ta.

Dhe ne kohen kur e ka dergu Pejgamberi salallahu alejhi ue selem Muadhin ne Jemen, shumica prej banorëve kane qene pasues te librit, shumica prej tyre kanë qene hebrenjë ose të krishterë. Ka pas prej tyre qe kane qene edhe idhujtarë / paganë mirepo shumica e tyre kane qene pasues te librit. Për këtë arsye, duke u mbështet në shumicën, pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thene: “Ti do te shkosh te nje popull i cili jane pasues te librit”. Pse ia ka thene pejgamberi salallahu alejhi ue selem keto fjale Muadhit?
Dijatret thone se kjo ka ndodhur per dy gjera:

1. E para është qe me e përgatit Muadhin që ai popull kane dije prej librave te mehershëm, dhe nuk është çështja e tyre sikur çështja e idhujtarëve te cilet nuk kane dije rreth shpalljes qe ju ka zbrit pejgamberëve te mehershem. Mirepo ata kane dije, kanë baza ku mbështëten, kështu që ti duhet te përgatitesh me pergaditje akademike qe te perballesh me ta, kur ke me debatu me ta  polemizu, me dit se cka me ju thene atyre.
2. E dyta thone qe davetxhia e ka obligim / duhet ta njohë gjendjen e atyre qe ju ben davet, pra ky është menhexhi te cilin e ka vendos pejgamberi salallahu alejhi ue selem per davexhine dhe secilit me i fol fjale qe i pershtaten dhe qe e pranon truri i tyre, që ka kapacitet qe me i pranu ato fjale te cilat po ua thu ti. Pra, mos t’iu flitet masave te thjeshta me fjale me të cilat u drejtohesh dijetarëve, e githashtu dijetarëve mos t’iu flitet me fjale me te cilat ju drejtohesh njerezve te rëndomtë. Gjithashtu të mos iu flitet pushtetarëve me fjalë me te cilat ju drejtohesh mases së gjerë, dhe e kundërta. Pra davetxhia duhet që me i fol secilit me fjale te cilat ai e pranon hakun, është i gatshem me e pranu hakun dhe te verteten qe vjen prej Allahut.

Kur Allahu e ka dergu Musen dhe Harunin te Faraoni, çfarë u ka thënë?

“Thuani (ju dy o Musa dhe Harun) Faraonit fjale te buta”, per arsye se ai ka qene njeri arrogant / kryenec dhe sikur të shkonin keta me vrazhdesi me i bere davet, atehere ai se kish pranu hic te verteten, mirepo Allahu i ka mesu qe me perdore fjale me te cilat edhe ai e pranon te verteten qe vjen prej Allahu, ose fjalë me të cilat ishte dashur ta pranonte te verteten qe vjen prej Allahut, dhe Allahu thote:

“Ndoshta ai perkujtohet dhe frikesohet dhe i kthehet Allahut”.
Nga kjo perfitojme se besimtari gjithmone duhet te kete dije per fene e tij, te jete i pajisur me dije rreth fese se Allahut per arsye qe mos me u sprovu prej dyshimeve qe vijne prej mushrikëve dhe paganve, mirepo te kete dije te mjaftueshme ne menyre qe me ju kunderpergjigj atyre dyshimeve. Muslimani duhet te largohet prej atyre dyshimeve mos t’i lexojë, mos te bie pre e atyre dyshimeve, por te mundohet qe sa me shume me kerku dije rreth fese se Allahut, qe nese i vjen ndonje dyshim prej tyre me dit si me ju kunderpergjigj atij dyshimi.

Pastaj, pas kesaj pejgamberi salallahu alejhi ue selem i thotë: “Le te jete gjeja e pare shahadeti ne te cilen ti i therret ata”. Për ata te cilet dojne me mesu kete hadith permendesh, dijetaret kane thene qe ky hadith lexohet ne dy forma.

1. E para është, që kjo fjala “ewelu” të lexohet me dammeh “u”, kurse fjala “shehedete” mu lexu me “e”, sepse kjo folja “feljekun” që do të thotë “le të jetë” ka kryefjale dhe kallezues, dhe sipas kesaj, kryefjala e kesaj folje është “ewelu mate’du” që do të thotë “le te jete gjeja e pare në te cilin i therret ti, shehadeti La ilahe il-lAllah”, atëherë shehadeti vjen si kallezues, dhe sipas kesaj Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka dashur me ua mesu vetem gjene e pare ne te cilen duhet me i thirrë ata. Sipas dy leximeve del qe kuptimi është i njejte, pra, gjeja e pare ne te cilen ti i thirr ata, le te jete shehadeti La ilahe il-lAllah.
2. Kurse leximi i dyte është që fjala “ewele” me u lexu me “fetha” ose me “e”, dhe kjo i bjen si kallezues i kesaj foljes “jekun” që do të thotë “le te jete”, dhe sipas kesaj vjen qe kallezuesi ketu ka ardhe para kryefjales .

Pra, prej kesaj e kuptojme se pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka dasht me i thënë Muadhit që le te jete shehadeti gjëja e pare ne te cilen ti i therret njerezit. Pra, le te jete shehadeti gjeja e pare ne te cilen ti i thërret njerezit per ne rrugen e Allahut. E permendin dijetaret se leximi me i mire është ky i dyti, edhe pse kuptimi është i perafert tek dy leximet. Pse? Sepse shehadeti është gjeja me madhore, gjeja ne te cilen synohet, prandaj per kete duhet qe me shehadet me fillu, pra ne cdo aspekt le te jete shehadeti gjëja e pare në të cilën ti i therret njerezit per te Allahu. Dijetaret githashtu thone qe pejgamberi salallahu alejhi ue selem me kete ka dasht me ua terhjek vemendjen, si atij i cili i degjon keto fjale, si Muadhit i cili është porosit nga pejgamberi salallahu alejhi ue selem qe me ia terhjek vërejtjen e rendesise së fjales se shehadetit. Pra le te jete shehadeti gjeja e pare me te cilen ti i thirr njerezit per te Allahu Fjala “shehade”, çfarë e ka kuptimin? Ne kete rast kur behet fjale per shehadetin La ilahe il-lAllah, fjala “shehade” e ka kuptimin e dijes ose diturise. Allahu thotë:

“Pervec atyre te cilet e deshmojne te verteten dhe ata kanë dije rreth kesaj te vertete”.

Pra kuptimi i shehadetit ketu është dija edhe shqiptimi me gjuhe, që me pas dituri, njohuri rreth shehadetit dhe me shqiptu me gjuhe, per arsye se ai i cili deshmon për diçka, (fjala shehade do të thotë deshmi), ai deshmon ne baze te dijes qe e ka. Nuk mundet me deshmu për diçka njeriu pa pasur njohuri, dije rreth asaj gjëje.
Gjithashtu ne kete vend sa i perket deshmise nuk mjafton qe vetem me njoftu per ate deshmi, per ate qe ke deshmu ti, mirepo duhet gjithqysh me pas dije, dhe kur te njoftosh, deshmosh per te ti duhet qe me fol me fjale. Pra se pari me pas dije rreth saj, me pranu me zemren tende, me ju bind asaj, dhe me pasu ne ate cka therret fjala La ilahe il-lAllah, siç kemi me e ceke me vone. Mirepo nese dikush e beson me zemren e tij shehadetin La ilahe il-lAllah, atehere shejhul Islam Ibn Tejmijje thote qe me ixhmane / koncensusin e gjithë dijetarëve, thote qe ky njeri nuk është musliman. E sqaron shejhul Islami, thote që fjala shehade do të thotë deshmi, e kjo tregon per njoftim. Kur ti don me deshmu per dicka qe e ke ne zemren tende, atehere kjo perfshine qe ti duhet me fol me gjuhen tende patjetër, nuk mjafton vetem njeti apo qëllimi i mire, sepse kjo nuk i ben dobi njeriut, por duhet gjithsesi qe ai me e thënë kete me gjuhen e tij.

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem kur ka shkuar për ta vizituar axhen etij i cili ka qene duke vdekur, pra i cili ka vdekur si idhujtar / mushrik – Ebu Talibi, nuk i ka thene “beso ne fjalen La ilahe il-lAllah”, mirepo i ka thene “thuaj La ilahe il-lAllah”, pra patjetër duhet me e thene fjalen La ilahe il-lAllah qe njeriu me u konsideru musliman, dhe nuk mjafton vetem me e besu ate. Pastaj fjala La ilahe il-lAllah, të cilën e kemi shpjeguar disa here, çfarë e ka kuptimin? Do ta shpjegojmë prapë.

“La ilahe” do të thotë “nuk ka te adhuruar”,

ndërsa “il-lAllah” do të thotë “pervec Allahut”.

Fjala “ilah” në arabisht e ka kuptimin “i adhuruar”.

Kjo është tek ehli suneti, kurse tek ehlul kelami, pasuesit e filozofëve “musliman” fjala “ilah” është ne kuptimin “alih”, dhe jo në kuptimin “me’luh”. Sipas kesaj del qe “nuk ka te mundeshem per krijim, ose nuk ka te Plotfuqishem per krijim pervec Allahut”, mirepo kjo është nje gje e kote per arsye se sikur te kishte qene kjo kuptimi i fjales La ilahe il-lAllah, qe nuk ka te Plotfuqishem per krijim pervec Allahut, atehere sipas kesaj i bjen që edhe mushriket e Mekes dhe paganet do të kishin qenë prej atyre qe jane muwahidinë / qe e njesojne Allahun me adhurim, per arsye se mushriket e Mekes e kane besu qe vetëm Allahu është i Plotfuqishem ne krijim, mirepo me gjithe kete besim, nuk ju ka ben dobi, dhe nuk i ka fut ata ne islam.
Allahu ne suren Zuhruf, ajeti 87 thote:

“Nese ti i pyet ata (mushriket e Mekes) kush ju ka kriju juve, ata kane me thene Allahu”.

Gjithashtu Allahu ne suren Zumer, ajeti 38 thote:

“Nese ti i pyet ata se kush i ka kriju qiejt edhe token, ata do te pergjigjen “Allahu””. Pra, mushriket e Mekes e kane besu se vetem Allahu është Ai i cili krijon, i Plotfuqishmi etj. Mirepo me gjithe kete, kjo nuk i ka bere muslimanë. Prandaj, është gabim qe me u perkthy fjala “La ilahe il-lAllah” qe “nuk ka Zot tjeter pervec Allahut”. Nëse dikush pyet dhe thotë se nëse ne e përkthejmë fjalën “La ilahe il-lAllah”, që “nuk ka të adhuruar tjetër pëveç Allahut”, atëherë ne e dime se mushrikët e Mekes kanë adhuruar tjerë përveç Allahut. Atëherë çfarë është kuptimi i kësaj fjale? Atëherë ne i themi që “nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Allahut”, dhe ky është kuptimi i drejtë i kësaj fjale. Ose “nuk ka të adhuruar që e meriton adhurimin përveç Allahut”.

Kete e kane pranu edhe vetë mushriket e Mekes, per arsye se kur kane qene ngushtë, kur i ka godit diçka, ndonje dem ose kur kane qene ne mesin e detit edhe i kap stuhia e detit, atehere ata e kane adhuru vetem Allahun, nuk jane lidh me nuk i kanë adhuru idhujt e vetë, sepse e kane dite se ne kete rast nuk ju ben dobi askush tjeter pervec Allahut. Pra nuk ka te adhuruar përveç Allahut “me te drejte” është fjala, e ai adhurim qe i drejtohet tjerve pervec Allahut është adhurim i kotë, prandaj nuk vlen të quhet adhurim.

Kur i ka pyet pejgamberi salallahu alejhi ue selem, se pse po i adhuroni ata idhuj, melaqe, xhind etj ne vend te Allahut, pasi është adhurim i kot, atehere ata kane thene se ne po i adhurojme ata vetem si mjet, rrugë qe na afron tek Allahut. Pra edhe mushriket e Mekes e kane pranu se adhurimi i vetem dhe i vërtetë i takon vetem Allahut, dhe kete e kane deshmu ne ato veshtiresite që i kane ardhur prej Allahut, ku i janë drejtuar vetem Allahut.

Prandaj me kete sqarohet ai problem, qe nese dikush pyet qe Allahu po thotë ne suren Araf, që pejgamberet ju kane thene popujve te tyre :

“Adhurone Allahun, ju nuk keni ilah / te adhurar tjeter pervec Tij.”

Ndërsa, kur thonë se ne e dimë se ata kanë adhuruar tjetër përveç Allahut, atëherë qëllimi është që ai adhurim i tyre është i kotë dhe nuk ia vlen të quhet adhurim. Dhe adhurimi i vërtetë i takon vetëm Allahut.

Prandaj kjo është kuptimi i fjales “La ilahe il-lAllah”, pra qe te mohohet uluhija-adhurimi, kushtimi i adhurimit ndaj dikujt tjetër pervec Allahut:

“La ilahe” – “Nuk ka te adhurar”,

pastaj vjen pohimi, “nuk ka me te adhurar me te drejtë il-lAllah” – përveç Allahut. Prandaj ka ardhe edhe ne menyre te kufizuar, “nuk ka te adhurar hic”, pra qe e meriton adhurimin. Allahu është Ai i cili e meriton kete adhurim.

Pastaj shehadeti La ilahe il-lAllah ka kushte qe duhet te plotesohen, pra ai i cili thotë “une jam pasues i fjales La ilahe il-lAllah” duhet ta dije se kjo fjale ka kushte, e kushtet e saj jane shtate.  Pra nuk te ben ty dobi fjala La ilahe il-lAllah, nëse e thua me gjuhën tënde, nese ti nuk i ploteson ose nuk bashkon mes ketyre shtate kushteve:

• E para është “el-ilmu” – dija / me dit cka don me thene fjala La ilahe il-lAllah. Ky është kushti i pare. E këtë e kundeshton injoranca. Njeriut nuk i ben dobi fjala La ilahe il-lAllah nese nuk e din kuptimin e saj. Çka don me thënë kjo fjale edhe ne cka therret kjo fjale.

• E dyta është “el-jekinu” – bindja, te cilen e kundeshton apo i kundervihet “dyshimi”. Pra me besu bindshem ne ate në çka therret fjala La ilahe il-lAllah, mos me pas kurrfar dyshimi ne zemren tende. Ne po i permendim shkurt keto kushte edhe pse për secilën prej tyre ia vlen të flitet një ligjëratë e tërë.

• E treta është “el kabulu” – pranimi, te ciles i kundërvihet apo e kundershton “refuzimi”, pra me pranu cdo gje qe vjen dhe rezulton prej fjales La ilahe il-lAllah, mos me refuzu ate as me zemren tende as me gjymtyret e tua, e as me gjuhen tende.

• E katerta është “el inkijadu” – pasimi. Pra bindja dhe pasimi i asaj ne cka therret fjala La ilahe il-lAllah. Kesaj i kunderihet “braktisja”, pra me e braktis ose mos me e praktiku ate ne cka therret fjala La ilahe il-lAllah.

• E pesta është “el ihlasu” që do të thotë “sinqeriteti”. E kete e kundeshton “shirku”, pra me i bërë shirk Allahut ne adhurim. Per kete është vetë libri Kitabu Teuhid per te cilin jemi duke fol. Çka është ihlas / sinqeritet? Është që me ju kushtu paster, sinqerisht adhurimit te Allahut, dhe cka është shirk, apo me i bërë shirk Allahut ne kete adhurim.

• E gjashta është “es-sidku” që do të thotë “vërtetësia”, gje te cilen e kundershton “pergenjeshtrimi” ose rrena, pra me pergenjeshtru ose mos me besu ne ato gjerat, ne kuptimin e fjales La ilahe il-lAllah. Pra ti me qene i vertet, me qene i ndershem ne ate kur e thu ti fjalen La ilahe il-lAllah, mos me pergenjeshtru ate as me zemren tende as me gjuhen dhe as gjymtyret e tua.

• E shtata është “el mehabeh” që do të thotë “dashuria” ndaj kesaj fjale, me e dasht kete fjale, dhe me i dasht ata te cilet e pasojne kete fjale, pra me pas dashuri per kete fjale dhe per ata te cilet thone kete fjale, e pranojne dhe zbatojne kete fjale. E kunderta e saj është “mosdashuria”, ose mospelqeimi ose urrejtja .

Pra prej ketij hadithi ne e kuptojme se çështja e pare ne te cilen duhet t’i kushtohet rendesi ne davetin, thirrjen tone është fjala la ilahe il-lAllah, Muhammedun Rasulullah. E per kete dhe për vazhdimin e hadithit inshaAllah vazhdojmë në derset e ardhme.

---