Krahasimet në Kur’an

Krahasimet në Kur’an.

 

 

Ndër to është fjala e Allahut:

“Vallë, a nuk e sheh se si Allahu e krahason fjalën e mirë me pemën e mirë, e cila rrënjën e ka të fortë në tokë, kurse degët nga qielli? Me lejen e Zotit të saj (pema) jep fruta në çdo kohë. Allahu u tregon shembuj njerëzve, që t’ua vënë veshin.” (Ibrahim/24)

Allahu ka bërë krahasimin e fjalës së mirë me pemën e mirë, sepse fjala e mirë sjell si frut veprat e mira, ashtu sikurse që pema e mirë sjell fruta të dobishme.

Kjo vërehet qartë edhe në bazë të mendimit të shumicës së dijetarëve, të cilët thonë: “Fjala e mirë në këtë ajet është për qëllim dëshmia “La ilahe il-Allah, sepse ajo sjell si frut të gjitha veprat e mira të brendshme dhe të jashtme”. Pra çdo vepër që bëhet në kënaqësinë e Allahut është frut i kësaj fjale.

Kurse në tefsirin e Ali ibën Talhas transmetohet nga Ibën Abbasi të ketë thënë rreth këtij ajeti: “e cila rrënjën e ka të fortë në tokë” është fjala “la ilahe il-Allah” e cila është e ngulitur në zemrën e besimtarit. Kurse pjesa tjetër e ajetit: “Kurse degët nga qielli” dmth: me fjalën “La ilahe il-Allah” ngrihen në qiell veprat e besimtarit.

Rebi ibën Enesi thotë: “Fjala e mirë është sikurse imani, sepse imani është pema e mirë, e cila rrënjën e ka të fortë që nuk lëkundet, e ajo është sinqeriteti, kurse degët nga qielli janë frika nga Allahu. Krahasimi i kësaj peme me fjalën “La ilahe il-Allah” është mendimi më i saktë, më i afërt dhe më i mirë, sepse Allahu ka krahasuar pemën e teuhidit, që është në zemrën e besimtarit,me pemën e mirë që ka rrënjë të forta dhe degë të drejtuara lart kah qielli, e cila jep fruta në çdo kohë”.

Nëse vështron me vëmendje këtë krahasim, do të vëresh se është në përputhje me pemën e teuhidit, e cila është e ngulitur në zemër, dhe degët e saj janë veprat e mira të drejtuara kah qielli. Ndërsa kjo pemë vazhdimisht jep fruta veprat e mira në çdo kohë, varësisht se sa fort është e ngulitur në zemër, sa e do zemra atë, sa është i sinqert në të, sa e njeh esencën e saj (ibadetin) dhe sa i kryen detyrat ndaj saj.

Pra ai që në zemrën e tij është ngulitur kjo fjalë me gjithë esencën e saj (Ibadetin), dhe zemra e tij është karakterizuar me të dhe është ngjyrosur me fenë e Allahut, që nuk ka fe më të mirë, atëherë ai do ta njeh esencën e kësaj fjale (ibadetin), duke besuar në Allahun me zemrën e tij, duke dëshmuar me gjuhën e tij dhe duke e vërtetuar me gjymtyrët e tij, dhe në anën tjetër duke mohuar esencën e kësaj fjale (ibadetin) ndaj çdokujt tjetër pos Allahut. Dhe nëse zemra e tij është në pajtim me gjuhën e tij, kurse gjymtyrët e tij i nënshtrohen dhe i binden Allahut dhe ecin rrugës së Tij, duke mos kërkuar rrugë tjetër, sikurse që nuk kërkojnë të adhuruar tjetër pos Tij, atëherë s’ka dyshim se kjo fjalë në këtë zemër dhe me

këtë gjuhë vazhdimisht do t’i jap frutat e saj, që janë veprat e mira të ngritura tek Allahu.

Kjo fjalë e mirë sjell shumë fruta saherë që shoqërohet me vepër të mirë, ndërsa vepra e mirë e ngritë lartë fjalën e mirë, sikurse thotë Allahu: “Tek Ai ngjitet fjala e mirë me vepër të mirë” (Fatir/10) Ku na njofton se vepra e mirë e ngritë fjalën e mirë, dhe po ashtu na njoftoi se fjala e mirë i sjell atij njeriu vepra të mira në çdo kohë.

Qëllimi është se nëse besimtari dëshmon me fjalën e teuhidit, duke e njohur kuptimin dhe esencën e saj (ibadetin), duke iu përgjigjur asaj me zemrën, gjuhën dhe gjymtyrët e tij, atëherë kjo fjalë sipas këtij krahasimi rrënjët i ka të ngulitura në zemrën e tij, ndërsa degët e saja janë të lidhura për qielli, të cilat japin frutat e tyre në çdo kohë.

 

Krahasimi i fjalës së mirë më pemën e mirë.

 

Disa nga dijetarët e brezave të parë (selefët) kanë thënë se me fjalën “pema e mirë” në këtë ajet është për qëllim pema e hurmës, dhe për këtë tregon hadithi i transmetuar nga ibën Omeri [1]. Disa të tjerë kanë thënë se me fjalën “pema e mirë” është për qëllim vetë besimtari, siq është transmetuar nga Ibën Abasi, i cili thotë se në ajetin: “Vallë, a nuk e sheh se si Allahu e krahason fjalën e mirë me pemën e mirë” pema e mirë dmth është besimtari, kurse pjesa tjetër e ajetit: “e cila rrënjën e ka të fortë në tokë, kurse degët nga qielli” dmth besimtari vepron në tokë dhe veprat e tij arrijnë në qiell.[2]

Ndërsa Atije el Aufi thotë rreth këtij ajeti:

“Vallë, a nuk e sheh se si Allahu e krahason fjalën e mirë me pemën e mirë?” (Ibrahim24), pema e mirë është sikurse besimtari, nga i cili vazhdimisht burojnë fjalë dhe vepra të mira të cilat ngjiten lart te Allahu”.

Rebië ibën Enesi thotë:

fjala e Allahut “rrënjën e ka të fortë në tokë, kurse degët nga qielli” ka për qëllim besimtarin, të cilin Allahu e krahason me pemën për sinqeritetin dhe ibadetin e tij. “Rrënjën e ka të fortë në tokë” dmth veprat e tij janë në tokë, “kurse degët nga qielli” dmth ai përmendet në qiell. Nuk ka dallim mes këtyre mendimeve, sepse në të dy mendimet është për qëllim besimtari dhe krahasimi i tij me pemën e hurmës. Pra pema e hurmës është pemë e mirë, dhe përderisa besimtari është krahasuar me të, atëherë ai do të jetë i mirë. Disa të tjerë kanë thënë se ajo është një pemë në xhenet. Por pema e hurmës është pema më e mirë e xhenetit.

Në këtë krahasim ka fshehtësi dhe dituri që lidhet me diturinë dhe urtësinë e Allahut. Ndër fshehtësitë dhe urtësitë është fakti se pema duhet t’i ketë rrënjët, trungun, degët, gjethet dhe frutat, e gjithashtu edhe pema e besimit dhe islamit përputhet me këtë krahasim, sepse rrënjët e saja janë dituria dhe bindja, trungu i sajë është sinqeriteti, degët e saja janë veprat, ndërsa frutat e saja janë rezultatet e veprave të mira, siq janë: karakteret e mira, morali i mirë dhe udhëzimi. Pra mbjellja e kësaj peme në zemër dhe forcimi i sajë argumentohet me këto gjëra, sepse nëse dituria është e shëndoshë dhe është në pajtim me diturinë që e ka shpallë Allahu në Librin e Tij, nëse besimi është në pajtim me atë që ka njoftuar Allahu për veten e tij dhe me atë që kanë njoftuar pejgamberët e tij, nëse sinqeriteti është në zemër dhe veprat janë në pajtim me udhëzimin, atëherë këto u ngjasojnë rrënjëve të pemës, dhe me këtë mësohet se pema e besimit ka rrënjët në zemër dhe degët e saja janë në qiell. Por nëse është e kundërta, atëherë mësohet se në zemër është pema e keqe me rrënjë të shkulura dhe e paqëndrueshme. Ndër fshehtësitë dhe urtësitë e këtij krahasimi është fakti se pema nuk mund të jetojë pa ujitur, dhe nëse i ndërpitet ujitja fillon të thahet. Kështu është edhe pema e besimit që gjendet në zemër, nëse njeriu nuk kujdeset rregullisht për ujitjen e saj me vepra të mira dhe të dobishme, ajo fillon të thahet. Në Musnedin e Imam Ahmedit është transmetuar nga Ebu Hurejre se Pejgamberi ka thënë:

“Imani vjetërsohet në zemrat e juaja sikurse vjetërsohet rroba, andaj ripërtërini imanin tuaj” [3].

Pra nëse njeriu nuk kujdeset rregullisht për pemën e mbjellë, ajo do të thahet, dhe nga këtu mësohet nevoja e madhe që kanë robërit ndaj ibadeteve, ndaj kohës, ndaj mëshirës dhe mirësisë së Allahut, i Cili ka bërë që ibadetet të jenë ujitje e pemës së teuhidit, të cilën Ai e ka mbjellë në zemrat e tyre. Ndër urtësitë e këtij krahasimi është fakti që Allahu ka bërë që të mbjellat e dobishme të përzihen me shkurre dhe bimë të llojeve tjera, dhe nëse pronari i këtyre pemëve kujdeset rregullisht për t’i pastruar nga shkurret, ato do të zhvillohen dhe plotësohen dhe do të japin fruta më të mira. Por nëse nuk kujdeset që ato pemë t’i pastrojë nga shkurret, atëherë ato dobësohen dhe japin fruta të dobëta. Prandaj ai që nuk e njeh dhe nuk kupton këtë, do të humbë një fitim të madh duke mos e vërejtur fare. Pra besimtari çdo herë duhet të përpjeket për dy gjëra: të ujis këtë pemë dhe ta pastrojë nga shkurret, sepse me ujitje ajo vazhdon të jetoj, kurse me pastrim nga shkurret zhvillohet dhe plotësohet. Vetëm Allahut i kërkohet ndihma dhe vetëm të Ai duhet mbështetur.

Këto ishin disa fshehtësi dhe urtësi që përmban ky krahasim madhështor, dhe ndoshta këto fjalë janë si një pikë ujë në det, për shkak se mendjet tona janë të dobëta, dijet tona janë të pakëta, dhe se veprat tona janë të mangëta që kërkojnë pendim dhe falje. Përndryshe, nëse zemrat dhe mendjet tona të pastroheshin, veprat tona të ishin të sinqerta, atëherë do të shihnim aq shumë kuptime të fjalës së Allahut, aq shumë urtësi të Tij, saqë përballë tyre do të zhdukeshin dijet tjera. Me këtë e kuptojmë nivelin e lartë të dijes së sahabëve, dhe se dallimi mes diturisë së tyre dhe gjeneratave të mëvonshme është sikurse dallimi mes vlerës së tyre. Allahu e di më së miri ku e vë mirësinë e tij dhe mëshirën e Tij…

——————————————————————————

[1] . I cili thotë: Pejgamberi na tha: “Është një pemë që nuk i bien gjethet, dhe ajo i ngjason besimtarit, a më tregoni cila është ajo?” Sahabët menduan se janë pemët e shkretëtirës. Ndërsa Abdulla ibën Omeri thotë: “Unë thash me vete se ajo është pema e hurmës, por kisha turp ta them. Më pas sahabët thanë: “Cila është ajo o i dërguar i Allahut?” Ai u përgjigj: “Ajo është pema e hurmës” (Buhariu dhe Muslimi)

[2] . Ibën Xherir: 13/204

[3] . Imam Ahmedi, Taberani: 4/1.

 

Krahasimi i fjalës së keqe me pemën e keqe.

 

“Fjala e keqe është si pema e keqe me rrënjë të shkulura, e paqëndrueshme për ekzistencë. Allahu i forcon besimtarët me fjalë të qëndrueshme në këtë botë dhe në botën tjetër, kurse keqbërësit i shpie në humbje; Allahu bën ç’të dojë” (Ibrahim 26-27)

Më pas, Allahu përmend shembullin e fjalës së keqe, duke e krahasuar me pemën e keqe, e cila ka rrënjë të shkulura dhe është e paqëndrueshme. Pema e keqe nuk ka rrënjë të qëndrueshme, as degë të larta as fruta të zhvilluara, as nuk bën hije as nuk i vjelen frutat, as nuk ka trung të drejtë as rrënjë të thella, as nuk është e lartë. Nëse njeriu i menqur i vështron shumicën e fjalëve të njerëzve, kur ata flasin dhe shkruajnë, do të vërej se ato janë sikurse ky shembull, andaj është humbje e madhe të preokupuarit me to, dhe të lihet fjala më e mirë dhe më e dobishme.

Rreth ajetit: “Fjala e keqe është si pema e keqe me rrënjë të shkulura, e paqëndrueshme për ekzistencë” (Ibrahim/26), Dahaku thotë: “Ajo nuk ka rrënjë as degë, në të nuk ka fruta as dobi. I tillë është edhe pabesimtari, i cili nuk vepron mirë as nuk flet mirë, e as nuk vë Allahu breqet as dobi në të.”

Ndërsa ibën Abasi thotë: “Fjala e keqe” dmth është shirku, “pema e keqe” është pabesimtari, ndërsa fjalët: “me rrënjë të shkulura dhe e paqëndrueshme për ekzistencë” tregojnë se shirku nuk ka bazë as argument që të mbështet pabesimtari, dhe se Allahu nuk e pranon veprën e mushrikut dhe as që ngjitet lart te Allahu.

Pra fjala: “nuk ka rrënjë të forta në tokë e as degë të ngritura lart” dmth ai nuk ka vepër të mirë në qiell e as në ahret.

Rebië ibën Enesi thotë: “Pema e keqe është sikurse pabesimtari, sepse fjala dhe vepra e tij nuk kanë rrënjë as degë, dhe ato nuk janë të qëndrueshme në tokë e as që ngjiten lart në qiell.”

Saidi transmeton nga Katade, të ketë thënë rreth këtij Ajeti: “Një njeri kishte takuar një dijetarë dhe e kishte pyetur: “Çfarë thua ti për fjalën e keqe? Ai ishte përgjigjur: “Ajo nuk është e qëndrueshme në tokë e as nuk ngjitet lart në qiell, përveç kur ajo i varet në qafë njeriut, derisa të përgjigjet për të në ditën e gjykimit”.

Më pas, Allahu njofton për gjykimin dhe drejtësinë e Tij mes dy grupeve, atyre të fjalës së mirë dhe atyre të fjalës së keqe. Ai njofton se ata të cilët besuan do t’i forcojë me fjalën e qëndrueshme, për të cilën kanë nevojë më së tepërmi, si në dunja ashtu edhe në ahiret, kurse zullumqarët (mushrikët) do t’i devijojë nga kjo fjalë. Pra, Ai me drejtësinë e Tij, i devijon pabesimtarët për shkak të mosbesimit të tyre, kurse me mirësinë e Tij i forcon besimtarët për shkak të besimit të tyre.

Në fjalën e Allahut: “Allahu i forcon besimtarët me fjalën e qëndrueshme në këtë botë dhe në botën tjetër” (Ibrahim/27), qëndron një thesar i madh, ku ai i cili ndalet dhe e vështron, e nxjerr me kujdes dhe e përvetëson, pastaj e shpenzon të, do të fitoj shumë. Ndërsa ai i cili është privuar nga ky thesar ka humbur, sepse robi ka nevojë që Allahu ta forcojë në çdo çast, dhe nëse Allahu nuk e forcon, atëherë do të devijoj në imanin e tij. Allahu i thotë Pejgamberit të Tij: “Dhe sikur mos të të kishim forcuar Ne, gati do të kishe anuar pak nga ata” (El Isra/74). Pastaj thotë: “(Kujto o Muhamed) kur Zoti yt i frymëzoi engjëjt: “Unë jam me ju, andaj forcojini ata që besojnë”. Në hadith është transmetuar se Pejgamberi(salallahu alejhi ve selem, ka thënë: “Allahu i urdhëron ata dhe i forcon”[1]. Kurse në një ajet tjetër, Allahu thotë: “Ne po t’i tregojmë ty disa nga historitë e të dërguarve, për të ta forcuar zemrën” (Hud/120).

Të gjithë njerëzit janë në dy grupe: njëri grup është i ndihmuar me forcim, kurse tjetri i poshtëruar me mosforcim. Thelbi i forcimit është përbëhet nga fjala e qëndrushme dhe kryerja e ibadetit, me të cilat Allahu e forcon robin e Vet. Pra sa më e qëndrueshme të jetë fjala e tij dhe sa më i mirë ibadeti i tij, atëherë aq më i madh do të jetë forcimi i tij. Allahu thotë: “E sikur të vepronin ata siç këshilloheshin, kjo për ata do të ishte më mirë dhe do të ishin më të fortë në besim” (En Nisa/66). Pra njeriu me zemrën më të fortë, është ai që ka fjalën më të qëndrueshme, ndërsa fjala e qëndrueshme është fjala e vërtetë, që është e kundërta e fjalës së pavërtetë dhe gënjeshtrës. Sepse fjala është dy llojesh: fjala e vërtetë që ka realitet, dhe fjala e pavërtetë që nuk ka realitet. Fjala më e qëndrueshme është dëshmia e teuhidit dhe fjalët që e shoqërojnë atë, dhe kjo është fjala më madhështore me të cilën Allahu i forcon robërit e tij në dunja dhe ahiret. Për këtë, vëren se ai që flet fjalë të vërtetë është njeriu që ka zemrën më të guximshme dhe më të fortë, ndërsa gënjeshtari është njeriu më i nënqmuar, më i keqi, më dredhaku dhe më i paqëndrueshmi. Njohësit e tipareve të njerëzve e kuptojnë sinqeritetin e njeriut, në rast provimi, në bazë të qëndrueshmërisë dhe guximit të zemrës së tij, ndërsa gënjeshtarin e njohin me të kundërtën e kësaj, dhe vetëm ai që nuk ka mendjeprehtësi nuk e di këtë. Dikush ishte pyetur për fjalët e një njeriu të përfolur, dhe ishte përgjigjur: “Pasha Allahun, nuk i kam kuptuar fjalët e tij, por vërejta se ato nuk ishin fjalë të gënjeshtarit (sepse ishte shumë i guximshëm). Begatia më e mirë me të cilën begatohet njeriu është fjala e qëndrushme”.

Njerëzit e fjalës së qëndrushme i shijojnë frutat e saj në kohën kur kanë nevojë më së tepërmi, në varret e tyre dhe në ditën e gjykimit, siq tregohet në sahihun e Muslimit nga Brau ibën Azib i cili transmeton nga Pejgamberi (salallahu alejhi ve selem) se ky ajet ka zbritur lidhur me dënimin e varrit.

Shkëputur nga libri: “El Emthalu fil Kur’ani”

Autor: Ibën Kajim el Xheuzije

————————————————————

[1]Transmeton Tirmidhiu dhe Ahmedi.